Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

KAPÍTULU 12

Buidulá wayanun súnwandan

Buidulá wayanun súnwandan

“Manabaha humá; lubaragiñe lira, hadimureha dimurei buiti, le íderagutiña ha híbiri lidan hafiñen.” (ÉFESUNA 4:29.)

1-3. a) Ka idewesei líchugubei Heowá woun, ani ida liña gayara lan wayusurunu wuriba? b) Anhein busén wabéi werederun lidan línsiñehabu Bungiu, ida luba wayanuhan?

LUN hamuga wedewehan aban karü lun aban waduhe ani aba desidírü lan layusurunu wuriba, hanarimeti léibaagun ǘmada ani adüga ligía dañu houn amu gürigia. Ida liña hamuga wasandiragun woungua? Chóuruti wasandiraguña lan hamuga woungua wuriba.

2 Lúmagiñe Heowá liabin “sun buiti le ichugúbei woun” (Santiagu 1:17). Ruti aban idewesei woun, le adügübei lun amu wamá hawéi animaalu luma lun gayara lan wariñaguni le wasaminarubei luma le wasandirubei. Gama lumoun, idewesei le, ítara liña kei tumahina aban karü, gayarati layusurún wuriba. Gunfuranda wamuti san luriban lasandiragun Heowá lungua dan le wayusuruni idewesei le, lun wadügün dañu houn amu?

3 Lun werederun lidan línsiñehabu Bungiu lunti wayusuruni idewesei le kei aubei labusenra. Mosu wasigiruni adundehani le lígirubei tidan Bíbülia: “Manabaha humá; lubaragiñe lira, hadimureha dimurei buiti, le íderagutiña ha híbiri lidan hafiñen, abiniruni ligíame houn ha aganbubalün” (Éfesuna 4:29). Ligía wakutihaba lubeime ka lan burí luwuyeri dimurei lunbei mayusurun wamani luma ida luba lan wíderagun amu lau ligaburi wayanuhan. Gama lumoun, lubaragiñe sun katei, warihali ka lan uagu súdini lubéi wagumadirunu wañeñe.

KA UAGU LUNTI LUBÉI WAGUMADIRUNU WAÑEÑE

4, 5. Ka lariñagubei saragu ariñawagúni tídangiñe Bíbülia luagu lubafu dimurei?

4 Furumiñeti resun le uágubei mosu lan wasubudiruni ida luba lan wayanuhan ladüga weiri lan lubafu dimurei. Ariñagati Ariñawagúni 15:4: “Ítara liña dimurei hínsiñehabuti, kei aban tídibu wewe to lánina ibagari; anhein dimurei burí wuribati, adügati damichi”. Dimurei le ariñawagúbei lau ínsiñeni ruti gurasu houn ha aganbubalin. Ánheinti dimurei le áfuridubei hayumulugugiñe gürigia ha wuribabaña adügati lun hasandiragun gürigia houngua wuriba. Kei warihini, gayarati ladügün dimurei dañu o lareidaguagüdün (Ariñawagúni 18:21).

5 Ayanuhóuati giñe luagu lubafu dimurei lidan Ariñawagúni 12:18 le ariñagubei: “Añahein gürigia, abuleseihatiña láurügü hererun”. Dan le hayanuhan sin hasaminarun, adügatiña saragu dañu ani fériditiña umadagu buítiña. Anihein dimurei wéiriti ligari kamá hamuga táfuduraguñoun aban eféin wanigi. Gama lumoun ariñagati giñe bérusu le: “ha chúbaña aau, areidaguagüdatiña lau hadimurehan”. Ha áfaagubaña lun harufuduni lichú aau le lúmagiñeti Bungiu samina hamuti buidu kaba lan hariñaga. Lau ínsiñehabuni le harufudubei dan le hayanuhan areidaguagüda hamutu hanigi ha gagarigubaña ani adügatiña umadagu ha buitiña. Chóuruti sun lan wagía sandí wamaali lubafu dimurei lun lareidaguagüdün (aliiha huméi Ariñawagúni 16:24). Wéiriti lubafu dimurei, ligía lunti lubéi wayusuruni lun wíchugun gurasu houn amu, mama lun wagaridagüdünu hanigi.

Ítara liña dimurei darangilati kei serenu

6. Ka uagu hénrengu lubéi weredehanu wañeñe?

6 Gama lumoun, íbini wáfaagun lun wayanuhan lau duari, anihein dan wachararuba lan. Anihán libiaman resun le uágubei mosu lan wóunigiruni le lunbei wariñaguni: ínchaha lumutiwa figóu lun wayusurunu wañeñe wuriba. Hénrenguti woun weredehanu wañeñe ladüga tídangiñe wanigi liabin sun le wariñagubei, ani kei tariñaguni Bíbülia, “lúmagiñe hañüraü gürigia luágugubeirügü wuribani [h]asaminara” (Agumesehani 8:21; Lúkasi 6:45; aliiha huméi Santiagu 3:2-4). Íbini siñá lan macharabadiwa lan, gayarati wáfaagun lun buídutima lan wayusurunu wañeñe. Lun ítara lan mosu wáfaagun súnwandan kamá hamuga wáfulihaña lubaroun ébeini.

7, 8. Halía san lébeda wani buligasion ligibugiñe Heowá luagu le wariñagubei?

7 Anihán lǘrüwan resun lun wárügüdagun woungua dan le wayanuhan: wani buligasion ligibugiñe Heowá. Mámarügüñein lidan wamadagua hama amu gani lan wererun efekütu, íbini giñe lidan wamadagua luma Bungiu. Ítara liña larufuduni Santiagu 1:26: “Gürigia le haritagubei luagu gúnfuli lan luma Bungiu ani siñá lumutu liñeñe eredera, leyeedaguña lungua ani úati hu lan ligaburi lagunfulirun lun ni kata”. Kei lafuranguagüdüniwa lidan kapítulu unsu ganiti le wariñagubei efekütu lidan wáhuduragun. Anhein ua duari wamá lidan wayanuhan ani yusutiwa dimurei gáriti le péisiniti, mebegibei weseriwidun lun Bungiu. Lunti wasaminarun buidu luagu katei le (Santiagu 3:8-10).

8 Arihaadiwa ǘrüwa resun súdiniti lun wárügüdagun woungua dan le wayanuhan. Guentó warihali ka burí lan luwuyeri dimurei lunbei mayusurun wamani luma ka lan luwuyeri lunbei wayusuruni lun wíchugun gurasu houn amu.

DIMUREI LE ADÜGÜTI DAÑU

9, 10. a) Ka burí luwuyeri dimurei hayusurubei gürigia uguñe weyu? b) Ka uagu mosu lubéi wamahadun lun dimurei wíyeti? (Ariha huméi abürüdǘni.)

9 Bulagiadi. Uguñe weyu komunti waganbun gürigia ayanuha iyeeni, bulagiadi luma sun luwuyeri anabahani. Gíbetiña ayusuruti lúnrügü dǘgüda lan laganbún le hariñagubei o ladüga ibidiñe lan houn kaba lan dimurei hayusura. Ani lidan burí saragu programa, ha eheragüdübaliña gürigia yusutiña dimurei wéinamuti isebáharime. Ani mabuidunti lira. Kéiburi 2,000 irumu guentó, óunahati apostolu Pábulu aban gárada houn kristiánugu Kolosana ñein lubéi leweridiraña lun mayusurun hamá “dimurei wíyeti” (Kolosana 3:8). Ani houn kristiánugu Éfesuna abürühati: “Mawiyelá hiyuma, mariñagun huguyame libidiounigan aau” (Éfesuna 5:3, 4).

10 Mínsiñeti layanuhóun bulagiadi lun Heowá. Ligía giñe iyereegu lubéi woun ani mayusurun wamuti. Subudi wamuti ligía lan aban lídangiñe “katei wíyeti”, le hadügübei ha afalarubalin “layumahan ǘgürügü” le uéibei leweridiha Pábulu (Galasiana 5:19-21). Chóuruti seriu lan katei le. Kaba asusereda lun aban gürigia le héchuti ayanuha luagu magíaguni o luagu katei wíyeti? Furumiñe leweridirúba, anhein masakürihan ani mígirunlei luriban échuni le, labugúba lídangiñe damuriguaü. *

11, 12. a) Ka katei moun lubéi wayanuhani luagu habagari amu? b) Ka uagu moun lumuti lubéi wasagahan iyeeni hawagu amu?

11 Marasualugu luma layanuhóun hawagu amu. Gayarati mariban lan layanuhóun hawagu amu anhein luagu lubéi katei buiti o huuti le hadügübei, kéiburi lárigiñe labadiseirun aban gürigia o dan le megei lan dǘgüdaguaü. Lidan furumiñeti sígulu, nidiheritiña meha giñe kristiánugu hawagu híbirigu ani ayanuhatiña buidu hawagu (Éfesuna 6:21, 22; Kolosana 4:8, 9). Le wuribabei, wasansiraguni inarüni o wayanuhan katei luagu habagari amu le lunti hóunrügü lan lebereseda. Gayarati lanügüniwa échuni le lidoun katei wuribatimati: marasualugu, mini lan dimurei le “wasagahan iyeeni hawagu amu lun wadügün dañu houn o lun wíchugun luriban iri hawagu” (Diccionario del español usual en México). Aban hénpulu furanguti lánina marasualugu darí wamuti dan le hayanuhanbei fariséugu iyeeni luagu Hesusu lun híchugun luriban iri luagu (Matéu 9:32-34; 12:22-24). Furanguti barǘ lan marasualugu saragu turóbuli (Ariñawagúni 26:20).

12 Mabuidunti larihiniña Heowá gürigia ha íchugubaña luriban iri hawagu amu o ha héchubaña agubuha wuribu. Iyereegutiña ha “agubuhabaña wuribu hadan íbirigu” lun (Ariñawagúni 6:16-19). Dimurei güriegu diábolos, ligía ásügürawagüdübei kei “marasualuguti”. Ligíameme ayusurúbei lun larufudún Satanási kei “Mafia” le amarasuahabei luagu Bungiu (Arufudúni 12:9, 10). Chóuruti ua lan ni aban wádangiñe busenti ítara lan kei Mafia. Ani lidan damuriguaü, úati lúgaaru lun marasualugu ni lun layumahan ǘgürügü kéiburi “gáganiguaü” luma fánreinguaü (Galasiana 5:19-21). Ligíati, lubaragiñe wayanuhan hawagu amu, mosu wálügüdagun woungua: “Chouru numuti san inarüni lan? Narufuduña hamuga san ínsiñeni anhein nabahüdagua? Mosu san hasubudiruni amu?” (aliiha huméi 1 Tesalónikana 4:11).

13, 14. a) Ka lánibei ouserawagúni efekütu hawagu gürigia? b) Ka uagu líchigawa anabahani lidan peliguru?

13 Óuserawaguni. Ariha wamaali gayara lan ladügün dimurei saragu dañu. Ani inarüni adüga lan figóu lun wariñagun katei le uáguti wasaküriha lárigiñe. Gama lumoun, ariñagatu Bíbülia anihein lan dimurei le moun lumuti wayusuruni ni lidan damuriguaü ni lidan wafamilia. Wéridi lumutiña Pábulu kristiánugu: “Ígira huméi sun magundani, sun iyereehabúni, sun agúaraguni lánina igañi, sun anabahani, luma sun wuribani” (Éfesuna 4:31). Dimurei óuserawaguni mini lan dimurei hǘrüti, hachurawagún gürigia sun oura luagu hachara luma dimurei burí le adügübei lun hasandiragun houngua kamá mebegitiña ni kata. Ani dan houserún irahüñü ítara, wéiritimati lani efekütu hawagu (Kolosana 3:21).

14 Siadi tumutiña Bíbülia marasualugutiña lau furangu ani arufudatu dénchati lan gádantiñu gürigia ítaratiña. Kaba asusereda houn gürigia ha héchubaña anabaha, ayusura dimurei le ǘnabudagüdüti amu o le adügüti lun hasandiragun houngua kamá mebegitiña? Furumiñe, hibihiba chansi lun hasansirun, anhaña masakürihan, habugúba lídangiñe damuriguaü. Le wuribatimabei, gayarati heferidiruni ibagari magumuchaditi lidan iseri ubóu (1 Korintuna 5:11-13; 6:9, 10). Furanguti anhein lan busén wabéi werederun lidan línsiñehabu Bungiu moun lumuti wanabahan, weyeehan o wayusurun dimurei péisiniti.

DIMUREI LE ÍDEHATI

15. Ka luwuyeri dimurei ígirubei buiti houn amu?

15 Ida liña labusenrun Heowá lun wayusuruni idewesei le adügübei lun gayara lan wayanuhan? Mabulieida waméi ariñaga tan Bíbülia lun wayusuruni lun ‘wíderaguniña ha híbiri lidan hafiñen’ (Éfesuna 4:29). Gúndaati Heowá dan le wáfaagun lun wadarirun dimurei le gayarati líderagun amu, le íchuguti gurasu luma erei. Gama lumoun, úatu aban lísüta tidan Bíbülia lau dimurei burí “harumati” le lunbei wayusuruni (Titu 2:8). Lun wasubudiruni anhein gayara lubéi lídehan katei le lunbei wariñaguni, mosu wasubudiruni anhein haruma lubéi, inarüniti ani buiti. Mabulieida waméi ǘrüwa katei le danme le wakutihan fiú hénpulu (Ariha huméi kuaduru “ Ídehatina san lau nererun?”).

16, 17. a) Ka uagu mosu lubéi wariñagun houn amu buidu lan hadüga? b) Ka chansi wadarirubei lun wariñagun houn amu buidu lan hadüga dandu lidan damuriguaü kei hama wafamilia?

16 Wariñaguni buiti le hawagubei gürigia. Subudi lumuti Heowá luma Hesusu megei hamá gürigia lariñawagún houn luagu buiti le hadügübei (Matéu 3:17; 25:19-23; Huan 1:47). Ani sun kristiánugu mosu hadügüni ligiaméme, ladüga buiti “óunabagülei [o dimurei] le richabei; dan létima liabin lidan dan!” (Ariñawagúni 15:23). Dan le hariñagun gürigia woun luagu buidu lan wadüga, buiti wasandiragun woungua ani buíngüda lumutiwa lau gurasu, lugundun beresetiña wau luma luagu le wadügübei. Adügati le lun wachoururuni buidu lan áfaaguni le wadügübei, ábati wafiñerun wawougua aba wawadigimaridun lau ubebeni. Kei le hínsiñe lubéi woun lariñawagún woun buidu lan wadüga, ma lunti giñe wariñaguni ligiaméme houn amu? (Aliiha huméi Matéu 7:12.)

17 Ánhawa échuda etenira lun buiti le hawagubei ha híbiri, súnwandan wadariruba lan lébuna wariñagun houn buidu lan hadüga. Lidan damuriguaü, súnwandan warihin aban íbiri íchiga yanu le buiti, aban nibureinti áfaagua lun lawanserun lidan leseriwidun lun Bungiu o aban íbiri le wéiyaali ani sándihali ani íbini ítara súnwandan lidin adamuridagúa. Láurügü wariñagun fiú dimurei sensiyuti houn luagu lubuidun hadüga lachülürüba tidoun hanigi ani líchuguba gurasu houn. Agia lidan familia? Dandu wügüri kei würi maríeitiña mégeitiña haganbun dimurei lánina eteingiruni luma gurasu le áfuriduti tídangiñe lanigi hani paaná (Ariñawagúni 31:10, 28). Mégeitiña giñe isaanigu hasandiruni hínsiñe hamá houn hagübürigu luma lun lariñawagún houn luagu buiti le hadügübei o hasubudiruni gúndaawa lan hau, ítara kei lemegeiruni tídibu wewe duna luma leiti. Ligía mosu lubéi háluahan agübürigu chansi lun híchugun gurasu houn hasaanigu dan le hadügün somu katei buiti luma luagu lubuidun hagaburi. Ítarati, hasandirubei gebegi hamá ani afiñebaña hawougua, ani háfaaguba lun hadügüni le buídubei.

18, 19. Ka uagu mosu lubéi wadügüni sun wayaraati lun wíchugun gurasu luma dǘgüdaguaü houn wíbirigu, ani ida luba wadügüni?

18 Gurasu luma dǘgüdaguaü. Saminati Heowá hawagun ha ‘ǘnabugubaña hama ha nidiheribaña’ (Isaíasi 57:15). Ariñagati woun tidan Bíbülia: “Rúmeme humá [...] gurasu luma erei húniwagua” ariñagati giñe lun wíchugun “gurasu houn ha maguraasunbaña” (1 Tesalónikana 5:11, 14). Gayarati wachoururuni luagu ariha lani ani gunda ligía lau sun le wadügübei lun wíchugun gurasu luma dǘgüdaguaü houn ha nidiheribaña.

Gúndaati Heowá dan le wayusurun dimurei le ruti dǘgüdaguaü

19 Kaba wadüga lun wíderagun aban kristiánu le maguraasunhali? Furumiñe, gayarati wariñagun somu katei lun, lun lárügüdün gurasu. Íbini maranserun wamani liturobulin, moun lumuti wadiheridun. Le súdinibei, wasubudiragüdüni lun mama lan lábuguarügüñein, ani berese wamá lau. Gayarati giñe wafurieidun luma lun wamuriahan luma Heowá lun líderaguni arihei luagu hínsiñe lan houn líbirigu luma lun Bungiu (Santiagu 5:14, 15). Mosu giñe wachoururuni lun luagu mégeiwa lan lidan damuriguaü ani gebegiti (1 Korintuna 12:12-26). Gayarati giñe waliihan fiú bérusu lun tidan Bíbülia lun laritaguni weiri lan lebegi lun Heowá (Sálumu 34:18; Matéu 10:29-31). Ánhawa asagara dan lun wíchugun dǘgüdaguaü lun lau “dimurei buiti” le áfuriduti tídangiñe wanigi, lasandirubei luagu hínsiñe lan woun ani gebegi lan (aliiha huméi Ariñawagúni 12:25).

20, 21. Ka ǘrüwa katei adügübei lun buidu lan lani eweridihani efekütu hawagu amu?

20 Adundehani le buiti. Kei gafigoun wabéi súngubei, anihein dan megei wamá wadundehoun. Ligía tariñagunbei Bíbülia woun: “Aganbabá eweridihani, anha buguyame lun ererehóuni, ítara luba biabin lun lachuudun bau” (Ariñawagúni 19:20). Lidan damuriguaü resibitiwa adundehani hámagiñe wéiyaaña lidan afiñeni. Gama lumoun mámarügüñanu hagía gayara híchugun adundehani. Mosu hadundehaniña agübürigu hasaanigu (Éfesuna 6:4). Íbirigu würiña ha wéinamuhañabaña lidan hafiñen, gayarati híchugun adundehani houn ha nibureingiñabaña (Titu 2:3-5). Ínsiñeni le wasandirubei hawagu amu adügati lun masandiraguagüdün wamá amu houngua wuriba dan le wíchugun adundehani. Akutiha wamá ǘrüwa katei le ídehabei lun buidu lan lani adundehani efekütu: igaburi le aubei wíchigei, lébuna luma manera le aubei lichugúa.

21 Igaburi le aubei lichugúa adundehani. Wasubudiruni lichugúña lan adundehani woun ladüga hínsiñe wamá houn, mama ladüga busén hamá lun wuriba lan lidin woun o ladüga hounguarügüñein lan habusenra buiti, líderagubadiwa eresibirei lau ugundani. Ligía lunti lubéi wóuserun ítara dan le wíchugun eweridihani houn amu. Libiaman, wayusurunu Lererun Bungiu lébuname eweridihani (2 Timotéu 3:16). Sun le lunbei wariñaguni mosu anihein lan tidan Bíbülia, aliiharügü wamani yebe ñéingiñe o maliihan wamani. Duáritiña wéiyaaña lidan afiñeni luéi hafosuruniña gürigia adügei le hasaminarubei. Masansiragun hamuti le tariñagubei Bíbülia lúnrügü úara lan luma hasaminan. Lǘrüwan, wíchuguni lau aban manera buiti. Dan le wadügüni lau ínsiñehabuni luma inebesei, súnwandan ménrenguntimabei lan heresibiruni amu (Kolosana 4:6).

22. Ida liña wabusenrun wayusuruni idewesei le líchugubei Bungiu lun gayara lan wayanuhan?

22 Lau ladügün Heowá lun gayara lan wayanuhan líchuguña aban óunwenbu idewesei woun. Ani kei weiri lubéi línsiñe Wáguchi woun busentiwa wayusuruni idewesei le buidu. Mabulieida waméi gayara lan wíchugun gurasu o wabuleseihan lau wererun. Ligíati, yusu waméi súnwandan kei labusenrun Heowá: ‘lun wíderaguniña ha híbiri lidan hafiñen’. Ítarati, abanbadiwa abiniruni houn amu, ani gayarabei giñe werederun lidan línsiñehabu Bungiu.

^ par. 10 Dimurei le ásügürawagüdübei kei “katei wíyeti” tidan Bíbülia, layanuhaña luagu saragu luwuyerigu figóu. Íbini mama lan luagu sun luwuyeri iwiyei lun mosu lan hadamuridagun hóugiñe ǘrüwa wéiyaaña lidan afiñeni lun heweridiruni gürigia ligía, le adügüti iwiyei le wéiriti ani masakürihanti labugúba lídangiñe damuriguaü (2 Korintuna 12:21; Éfesuna 4:19; ariha huméi seksióun “Preguntas de los lectores” tidan La Atalaya lánina 15 lidan sedü-hati irumu 2006).