1-3. a) ¿Achike qasipanïk ruyaʼon ri Jehová, chuqaʼ achike rubʼanik man pa rubʼeyal ta nqakusaj? b) We nqajoʼ yojkʼojeʼ pa rajowabʼäl ri Dios, ¿achike rubʼanik nqakusaj ri qachiʼ?

TABʼANAʼ chi re chi nqasipaj jun chʼichʼ chi re jun qachʼalal. Rijaʼ man ütz ta kʼa rukʼwaxik xtubʼän chi re, xa xkerusök winäq rikʼin ri chʼichʼ. ¿Achike xtqanaʼ xtqatzʼët apo? Xtqʼaxon na wi qanima.

² «Ronojel sipanïk [...] rikʼin ri Dios» npe wi (Santiago 1:17). Jun chi ke ri sipanïk riʼ ja ri yojtikïr yojchʼon. Rikʼin riʼ yojtikïr nqabʼij ri kʼo pa qanima chuqaʼ ri nqanaʼ. Chuqaʼ ri sipanïk riʼ xa xe chi qe röj winäq yaʼon, chuqaʼ ja riʼ ri nbʼanon chi man oj junan ta kikʼin ri chikopiʼ. Achiʼel ri chʼichʼ xqasikʼij kan, e kʼo winäq man pa rubʼeyal ta nkikusaj ri sipanïk riʼ, xa yekisök ri chʼaqa chik winäq. Ruma riʼ, ri Jehová nqʼaxon na wi ranima nutzʼët riʼ.

³ We röj nqajoʼ yojkʼojeʼ pa rajowabʼäl ri Dios, kʼo chi nqakusaj ri qasipanïk achiʼel rubʼanik nrajoʼ rijaʼ. Nel chi tzij, nqakusaj achiʼel rubʼanik nubʼij ri Loqʼoläj Wuj. Ja reʼ nubʼij: «Man tibʼilaʼ itzel taq tzij. Xa xe kʼa ri ütz y ri nkʼatzin tibʼij, richin ke riʼ re chʼabʼäl reʼ nukuqubʼaʼ kikʼuʼx ri e kʼo pa bʼis, y kʼo utzil nukʼäm pe chi ke» (Efesios 4:29).  Ruma kʼa riʼ, wakami xtqatzʼët qa achike chʼabʼäl ri kʼo chi man xkeqakusaj ta chuqaʼ achike rubʼanik nqakusaj ri qachiʼ richin yeqatoʼ ri winäq. Richin xtqatzʼët qa reʼ, nabʼey tqetamaj achike ruma nkʼatzin chi nqaqʼïl ri qachiʼ.

4, 5. ¿Achike nubʼij ri Proverbios chi rij ri kuchuqʼaʼ ri tzij?

⁴ Ri tzij kʼo kuchuqʼaʼ. Ja riʼ ri nabʼey ruma kʼo chi nqachajij ri qachiʼ. Ri Proverbios 15:4 nubʼij chi rij kuchuqʼaʼ ri tzij: «Ri utziläj taq chʼabʼäl ri kan yeʼaqʼoman, e junan rikʼin ri cheʼ ri nyaʼon kʼaslem; ja kʼa ri itzel taq chʼabʼäl [...], nuyaʼ pa qʼaxoʼn ri winäq». Ri rutzij jun utziläj winäq kan e achiʼel ri raxqʼabʼ, kan e chʼuchʼuj, chuqaʼ e achiʼel jun aqʼom ri yarukʼachojrisaj. Ja kʼa ri rutzij jun winäq ri kʼo itzelal pa ranima, xa bʼa achike winäq nusök. Rikʼin reʼ nqatzʼët chi ri tzij yesokon o yeʼaqʼoman (Proverbios 18:21).

⁵ Ri Proverbios 12:18 nchʼon chuqaʼ chi rij kuchuqʼaʼ ri tzij. Nubʼij chi ri «man nkipoqonaj ta yechʼon, [...] ri kichʼabʼäl  xa yesokon achiʼel espada». Toq man nachʼöbʼ ta o man nanük ta nabʼey ri xtabʼij, xtasök kanima ri winäq chuqaʼ man xtkajoʼ ta chik xkeʼawachibʼilaj. Ri kiqʼaxomal ri tzij, más kuchuqʼaʼ chuwäch ri nchʼikibʼäx jun espada pa awanima. Ri tzij man xa xe ta kʼa yesokon, ri Proverbios nubʼij chuqaʼ chi ri kitzij ri winäq ri kan kʼo kinaʼoj kan «yeʼaqʼoman». Ri winäq nrajoʼ nubʼän ri nubʼij ri Tataʼixel, nabʼey xtunük ri xtubʼij. Ke riʼ xtukikotisaj ranima jun winäq ri poynäq rukʼuʼx chuqaʼ xtubʼän chi ütz xtukʼwaj riʼ rikʼin. Qonojel na wi qanaʼon kikiʼil ri utziläj taq tzij (tasikʼij Proverbios 16:24). Ri tzij yeʼel pa qachiʼ kʼo kuchuqʼaʼ, ruma riʼ mani yeqakusaj richin yeqasök ri winäq, xa keqakusaj richin yeqatoʼ.

6. ¿Achike ruma kʼayew nubʼän ri nqajëkʼ ri qaqʼ?

⁶ Chuqaʼ stapeʼ nqachajij qiʼ rikʼin ri achike yeqabʼij, kʼo bʼey man yojtikïr ta. Ri ke riʼ nqabʼän, nuqʼalajrisaj pe ri rukaʼn achoj ruma kʼo chi nqachajij ri qaqʼ. Ri rukaʼn, ja ri kan qalaxbʼen wi ri man ütz ta rukusaxik nqabʼän chi re ri qaqʼ. Qitzij na wi, kʼayew nubʼän chi qawäch nqajëkʼ ri qaqʼ ruma kan pa qanima yeʼel pe ri tzij (Génesis 8:21; Lucas 6:45). Chuqaʼ ri Biblia nubʼij chi röj winäq kan qichin wi yojmakun (tasikʼij Santiago 3:2-4). Stapeʼ oj ajmakiʼ, kʼa yojtikïr nqasamajij pa ruchojmil ri qaqʼ. Xa xe kʼo chi nqaxikʼ qiʼ achiʼel nqabʼän rikʼin ruchuqʼaʼ ri yaʼ toq yojikʼo chupam jun nïm raqän yaʼ.

7, 8. ¿Jarupeʼ rejqalem chuwäch ri Jehová ri rubʼanik yeqakusaj ri tzij?

⁷ Ri rox achoj ruma kʼo chi nqachajij qiʼ rikʼin ri yeqabʼij, ja ri kʼo kejqalem ri qatzij chuwäch ri Jehová. Ri nqabʼij, man xa xe ta kʼo nukʼäm pe chi rij ri qachibʼilanïk kikʼin ri winäq, chuqaʼ ri qachibʼilanïk rikʼin ri Jehová. Ja riʼ nubʼij ri Santiago 1:26: «We kʼo jun nbʼin chi nuyaʼ ruqʼij ri Dios y xa man nuchajij ta riʼ rikʼin ri  ruchʼabʼäl, ruyon rijaʼ nuqʼöl riʼ. Y xa majun ütz nukʼäm pe chi nubʼij chi rijaʼ kan nuyaʼ wi ruqʼij ri Dios». Achiʼel xqetamaj chupam ri jun kan tanaj, ri rubʼanik yeqakusaj ri tzij rukʼwan riʼ rikʼin ri nqayaʼ ruqʼij ri Jehová. Rijaʼ man xtuyaʼ ta rejqalem ronojel ri samaj nqabʼän richin nqayaʼ ruqʼij, we xa nqayaʼ qʼij chi re ri qaqʼ chi yerubʼij poqön taq tzij. Reʼ kʼo ta chi man nqamestaj ta (Santiago 3:8-10).

⁸ Kʼa waweʼ, qatzʼeton qa oxiʼ achoj ruma kʼo chi nqajëkʼ qiʼ rikʼin ri achike yeqabʼij. Wakami, xtqetamaj qa achike chʼabʼäl ri kan choj man ütz ta yeqakusaj chuqaʼ achike chʼabʼäl ri yerutoʼ ri winäq.

9, 10. a) ¿Achike chʼabʼäl ri xa bʼa akuchi (o apeʼ) na yeʼawakʼaxaj wakami? b) ¿Achike ruma man ütz ta yeqabʼij ri tzʼil taq chʼabʼäl? (Tatzʼetaʼ chuqaʼ ri nota).

⁹ Itzel taq tzij. Ri yoqʼonïk, ri poqön taq tzij chuqaʼ ri tzʼil taq tzij, kan xa bʼa akuchi (o apeʼ) na yeʼawakʼaxaj wakami. E kʼïy winäq yekikusaj ri tzij riʼ richin nkiyaʼ ruchuqʼaʼ ri nkibʼij o ruma man nkanöy ta kitzij. Chʼaqa chik winäq yekikusaj toq koyowal o richin nkibʼän chi ke ri winäq chi yetzeʼen. Kan choj at nakanïk ri ke riʼ nabʼän. Jun yan kan kaʼiʼ mil junaʼ, ri Pablo xutäq jun wuj chi ke ri nimanelaʼ aj Colosas. Chupam riʼ rubʼin el chi ke chi man kekibʼij «tzʼiloläj taq tzij» (Colosenses 3:8, CR). Ja kʼa chi ke ri aj Éfeso xubʼij el: «Man xa ta kesikʼïx [...] chi ikojöl rïx [...] tzʼiloläj taq chʼabʼäl» (Efesios 5:3, 4, CR).

¹⁰ Ri Qatataʼ chi kaj itzel yerakʼaxaj ri tzʼil taq chʼabʼäl. Ruma riʼ röj chuqaʼ itzel yeqakʼaxaj, chuqaʼ man yeqabʼij ta. Qetaman chi ri yeʼakusaj tzʼil taq chʼabʼäl jun «bʼanobʼäl  ri man e chʼajchʼöj ta». Ri bʼanobʼäl riʼ, jun chi ke ri rurayibʼal ri chʼakulaj, ri xubʼij ri Pablo chi man e ütz ta (Gálatas 5:19-21). Ruma riʼ majun utzil ta nukʼäm pe. ¿Achike nbʼan chi re jun winäq ri rukʼulun chi re yerutzijoj tzʼil taq bʼanobʼäl kikʼin tzij ri kaʼiʼ rubʼanik yeqʼax o kan pa saqil yerubʼij? Nabʼey, kʼïy mul xtyaʼöx rutzijol chi re. We rijaʼ man xtuyaʼ ta chi rij, chuqaʼ man xtuyaʼ ta kan rubʼanik, xtelesäx kan pa congregación. *

11, 12. a) ¿Jampeʼ toq man ütz ta natzijoj jun winäq? b) ¿Achike ruma man ütz ta yeqaqʼabʼaj tzij?

¹¹ Molon chuqaʼ qʼabʼan taq tzij. Ri natzijoj jun winäq majun achike nubʼän we ri nabʼij chi rij majun itzelal ta nukʼäm pe, achiʼel toq natzijoj ruma xqasäx pa yaʼ o ruma nrajoʼ rutoʼik. Ri nabʼey taq nimanelaʼ janila chuqaʼ xekajoʼ ri kachʼalal; ruma riʼ, toq xekitzijoj, man xechʼon ta itzel chi kij (Efesios 6:21, 22; Colosenses 4:8, 9). Ri man ütz ta ja ri nayaʼ ruqʼaʼ raqän ri nabʼij chi rij jun winäq o natzijoj ri achike rubʼanon qa pa rachoch. Ri bʼanobʼäl riʼ ntikïr nubʼän chawe chi yatapon chupam jun mak más nïm: naqʼabʼaj tzij chi rij jun winäq richin nawitzelaj o naqasaj ruqʼij. Ri xebʼanon ri jun bʼanobʼäl riʼ ja ri fariseos, xkiqʼabʼaj tzij chi rij ri Jesús richin xkajoʼ xkiqasaj ruqʼij (Mateo 9:32-34; 12:22-24). Jun kʼayewal nukʼäm pe ri tzʼukun taq tzij, ja ri oyowal (Proverbios 26:20).

¹² ¿Achike rubʼanik yerutzʼët ri Jehová ri yetzʼukun tzij o yetikon oyowal? Rijaʼ itzel nutzʼët ri winäq «ntzʼukun  oyowal chi kikojöl rachʼalal» (Proverbios 6:16-19). Ri tzij diábolos, jun tzij griego ri nrajoʼ nubʼij tzʼuküy tzij. Ri Loqʼoläj Wuj nukusaj ri tzij riʼ chi rij ri Satanás ruma yerutzʼük tzij chi rij ri Tataʼixel. Ri Loqʼoläj Wuj pa kaqchikel, «Itzel Winäq» rubʼanon qa chi re ri tzij diábolos (Apocalipsis 12:9, 10). Ruma riʼ, we röj yojtzʼukun tzij nqakʼäm runaʼoj ri Satanás. Qitzij na wi, röj man nqajoʼ ta riʼ. Ri pa rutinamit ri Jehová majun tzʼukun ta tzij najowatäj chuqaʼ majun chi ke ri rurayibʼal ri chʼakulaj, ri xa nubʼän chi kʼo «oyowal» chuqaʼ «nkijachalaʼ kiʼ» ri winäq (Gálatas 5:19-21). Ruma riʼ, toq nqajoʼ nqatzijoj jun qachʼalal, nabʼey tqakʼutuj qa chi qawäch: «¿Kan qitzij ri xtinbʼij chi rij? ¿Kʼo kami jun utzil xtukʼäm pe ri nintzijoj? ¿Kan nkʼatzin nretamaj jun chik winäq?» (tasikʼij 1 Tesalonicenses 4:11).

13, 14. a) ¿Achike rubʼanik yesokon ri poqön taq tzij? b) ¿Achike xtpe pa kiwiʼ ri yeʼukusan poqön taq tzij?

¹³ Chaponïk. Achiʼel xqatzʼët yan kan, ri tzij yetikïr nkisök jun winäq. Chuqaʼ ruma oj ajmakiʼ kʼo mul kʼa xqanaʼ xqabʼij apo jun poqön tzij. Ri Loqʼoläj Wuj nubʼij chi kʼo jun rubʼanik chʼabʼäl ri kan choj man ütz ta nqakusaj pa qachoch nixta pa congregación. Ri Pablo xubʼij chi ke ri nimanelaʼ: «Tkʼis ronojel ri itzel ninaʼ pa taq iwanima, [...] ri oyowal y ri yoqʼonïk. Man kixsikʼin chi rij jun winäq» (Efesios 4:31). Ri yayoqʼon chuqaʼ ri yachʼon itzel chi rij o chupaläj jun winäq, nubʼän chi naqasaj ruqʼij ri winäq chuqaʼ nabʼän chi nunaʼ rijaʼ chi majun nkʼatzin ta. Ri akʼwalaʼ, ruma kʼa e koköj, más xtsokotäj ri kanima (Colosenses 3:21).

¹⁴ Ri Loqʼoläj Wuj jikïl nubʼij chi man ütz ta ri yayoqʼon chuqaʼ chi majun ütz ta xtpe pa kiwiʼ ri yebʼanon riʼ. ¿Achike xtbʼan chi re jun winäq ri yerukusaj poqön taq tzij chuqaʼ nuqasaj ruqʼij jun winäq? Nabʼey, kʼïy mul  xtbʼïx chi re chi tuyaʼ kan ri rubʼanobʼal; we man xtniman ta, xtelesäx kan pa congregación. Ke riʼ, rikʼin bʼaʼ man xtrïl ta ri kʼaslem man kʼisel ta ri xtukʼäm pe ri Ajawaren (1 Corintios 5:11-13; 6:9, 10). Rikʼin ronojel reʼ nqʼalajin chi we nqajoʼ yojkʼojeʼ pa rajowabʼäl ri Dios, man rukʼamon ta yeqakusaj poqön taq tzij, tzʼukun taq tzij, yoqʼonïk chuqaʼ chʼaqa chik tzij ri nkiqasaj ruqʼij jun winäq.

15. ¿Achike tzij ri yerutoʼ ri winäq?

¹⁵ ¿Achike rubʼanik nrajoʼ ri Jehová nqakusaj ri qachiʼ? Ri Biblia nubʼij chi «xa xe kʼa ri ütz» tqabʼij, ke riʼ ri qatzij «nukuqubʼaʼ kikʼuʼx» ri winäq (Efesios 4:29). Ri Jehová janila nuyaʼ ruqʼij ri yeqakusaj utziläj taq tzij richin nqakuqubʼaʼ kikʼuʼx ri winäq. Ri Loqʼoläj Wuj man jumul ta nubʼij pe achike rubʼanik yeqakusaj ri tzij chuqaʼ achike «chʼajchʼojiläj» taq tzij ri kʼo chi yeqakusaj (Tito 2:8, CR). Richin nqetamaj we yerutoʼ ri winäq ri qatzij xa xe tqatzʼetaʼ we qitzij ri nqabʼij, we chʼajchʼöj chuqaʼ we rikʼin ajowabʼäl nqabʼij. Wakami, xtqatzʼët kʼïy tzʼetbʼäl chi rij reʼ, toq xkeqatzʼët qa tkʼojeʼ pa qanima re oxiʼ etal reʼ (Tatzʼetaʼ ri recuadro « ¿Yerutoʼ winäq ri nutzij?»).

16, 17. a) ¿Achike ruma ütz yeqabʼij utziläj taq tzij chi ke ri winäq? b) ¿Achike ütz taq tzij yeqabʼij chi ke ri qachʼalal pa congregación chuqaʼ ri pa qachoch?

¹⁶ Utziläj taq tzij chi re jun winäq. Ri Jehová chuqaʼ ri Jesús jebʼël ketaman chi kʼo rejqalem nayaʼ ruqʼij rusamaj jun winäq kikʼin atzij (Mateo 3:17; 25:19-23; Juan 1:47). Qonojel ütz nqabʼän riʼ. Ri Loqʼoläj Wuj nubʼij chi janila ütz ri naʼoj nyaʼöx «chupam ri ramaj toq nkʼatzin» (Proverbios 15:23). Ri rutzij jun winäq ri yerubʼij rikʼin  ronojel ranima janila ütz nubʼän chi qe, nuyaʼ quchuqʼaʼ. Ütz nqanaʼ ruma rikʼin ajowabʼäl xerubʼij ri rutzij chuqaʼ nuyaʼ rejqalem ri achike xqabʼän. Ri utziläj taq rutzij, nubʼij chi qe chi kʼo xkʼatzin ri xqabʼän chuqaʼ chi nqajoʼ más ütz xtqabʼän chi re ri qasamaj. Qonojel ütz nqanaʼ nyaʼöx ruqʼij ri achike xqabʼän, ¿manäq kami nubʼij riʼ chi röj chuqaʼ kʼo chi yeqabʼij utziläj taq tzij chi ke ri winäq? (tasikʼij Mateo 7:12).

¹⁷ We xa xe ri ütz taq bʼanobʼäl xkeqatzʼët chi kij ri winäq, xtkanöy chi qawäch achike ruma xkeqabʼij utziläj taq tzij chi ke. ¿Achoj chi re ütz yeqabʼij utziläj taq tzij pa congregación? Chi re jun qachʼalal ri jebʼël nubʼän chi re rutzijonem, jun alaʼ o xtän ri ütz rubʼanon pa ruchʼabʼäl ri Dios o jun qachʼalal ri stapeʼ riʼj chik chuqaʼ nyawäj, kʼo pa molojriʼïl. Jun kayoxiʼ utziläj taq qatzij, kan xtapon rikʼin kanima chuqaʼ xkerutoʼ. ¿Ri pa qachoch? Ri achin chuqaʼ ri ixöq nkʼatzin nkakʼaxaj utziläj taq tzij richin nkinaʼ chi nyaʼöx rejqalem chuqaʼ nmatyoxïx ri kisamaj (Proverbios 31:10, 28). Ri akʼwalaʼ janila chuqaʼ ütz nubʼän chi ke ri nketamaj chi yeʼajowäx chuqaʼ nyaʼöx rejqalem ri achike ütz nkibʼän. Reʼ kan janila nkʼatzin chi ke ri akʼwalaʼ, kan achiʼel ri yaʼ chuqaʼ ri saqil chi re ri tikoʼn. Ruma riʼ ri teʼej tataʼaj man tkimestaj nkikotisaj kanima ri kalkʼwal, ke riʼ xtkibʼän chi ke chi xtkixikʼ kiʼ chi más ütz xtkibʼän chi re ronojel.

18, 19. ¿Achike ruma kʼo chi nqakanoj rubʼanik nqakuqubʼaʼ kikʼuʼx ri qachʼalal chuqaʼ achike rubʼanik nqabʼän chi re?

¹⁸ Ri nakuqubʼaʼ rukʼuʼx jun winäq. Ri Jehová janila nukʼuxlaj ri winäq «ruqasan riʼ» chuqaʼ ri e «kʼayewatajinäq» (Isaías 57:15). Chupam ri Loqʼoläj Wuj rijaʼ nubʼij chi qe: «Tikuqubʼalaʼ kʼa ikʼuʼx chi iwachibʼil iwiʼ, y [...] tikuqubʼaʼ kikʼuʼx ri manäq kan ta nkikot kanima»  (1 Tesalonicenses 5:11, 14, CR). Rijaʼ janila nkikot nutzʼët chi yeqatoʼ chuqaʼ nqakuqubʼaʼ kikʼuʼx ri kʼo bʼis pa kanima.

¹⁹ ¿Achike rubʼanik nqatoʼ jun qachʼalal ri majun kiʼ ta rukʼuʼx? Ütz yeqakanoj kayoxiʼ tzij ri kan nukuqubʼaʼ rukʼuʼx. Mani itzel nqanaʼ we rikʼin riʼ man xtqasöl ta ri rukʼayewal. Ri más rejqalem ja ri xtunaʼ rijaʼ chi oj kʼo rikʼin chuqaʼ chi nqajoʼ. Ütz chuqaʼ junan rikʼin rijaʼ yojchʼon rikʼin ri Jehová, nqakʼutuj chi re chi tutoʼ ri qachʼalal richin nqʼalajin chuwäch chi röj, chuqaʼ ri Jehová nqajoʼ (Santiago 5:14, 15). Ütz nqabʼij chi re chi janila ruqʼij ri pa congregación (1 Corintios 12:12-26). Chuqaʼ ütz yeqasikʼij texto ri nunataj (o nukʼuxlaj) chi re chi ri Jehová janila nrajoʼ (Salmo 34:18; Mateo 10:29-31). We nqajäm qawäch richin yeqabʼij «utziläj» taq tzij chi re, xtunaʼ chi najowäx chuqaʼ xtuyaʼ ruchuqʼaʼ (tasikʼij Proverbios 12:25).

20, 21. ¿Achike oxiʼ etal ri nbʼanon chi re jun naʼoj chi ütz nkʼaxatäj?

²⁰ Utziläj taq naʼoj. Ruma xa oj ajmakiʼ, kʼo mul xtkʼatzin chi xkojchojmirisäx. Ruma riʼ ri Loqʼoläj Wuj nubʼij: «Kan tayaʼ kʼa axkïn chi ke ri pixabʼanïk [...] y kan takʼuluʼ toq yatijöx rikʼin chʼolinïk; ruma ja riʼ ri xtbʼanon chawe chi [...] xkatok jun winäq ajnaʼoj» (Proverbios  19:20). Ri pa congregación ja ri ukʼwäy taq bʼey yeyaʼon naʼoj. Ja kʼa man xa xe ta pa kiwiʼ rijeʼ kʼo ri samaj riʼ. Ri teʼej tataʼaj kʼo chi yekipixabʼaj ri kalkʼwal (Efesios 6:4). Chuqaʼ ri ixoqiʼ ri kuqül chik kikʼuʼx pa ruchʼabʼäl ri Dios, ütz yekitoʼ ri kʼa más e akʼwalaʼ na (Tito 2:3-5). Jun pixabʼanel, ruma ri rajowabʼäl chi kij ri winäq, man xkesokon ta ri rutzij. Wakami, tqatzʼetaʼ oxiʼ etal ri nbʼanon chi ütz jun naʼoj: nayaʼ rikʼin ronojel awanima, ri nabʼij kʼo chupam ri Loqʼoläj Wuj, chuqaʼ pa rutzil nabʼij.

²¹ Ri nabʼey retal chi ütz xtkʼaxatäj jun naʼoj, ja ri nayaʼ rikʼin ronojel awanima. ¿Achike ntoʼon jun winäq chi man xtpe ta royowal? Ja ri nkʼojeʼ pa ranima chi ri pixabʼanïk nyaʼöx ruma najowäx. Ruma riʼ toq yojpixabʼan, tqabʼanaʼ rikʼin ronojel qanima. Ri rukaʼn retal, ja ri chupam ri Loqʼoläj Wuj nkʼam el ri naʼoj nyaʼöx (2 Timoteo 3:16). Ronojel ri naʼoj kʼo chi nilitäj chupam ri Loqʼoläj Wuj, stapeʼ man xtasikʼij ta qa. Ri ukʼwäy taq bʼey kʼo chi nkichajij kiʼ chi man kinaʼoj ta rijeʼ nkibʼij apo. Chuqaʼ man ütz ta nkijäl ri naʼoj achoj chi rij nchʼon jun texto richin nkiyaʼ rejqalem ri kitzij. Ri rox retal ja ri pa rutzil yachʼon. Ri pa rutzil yachʼon rikʼin ri winäq chuqaʼ nabʼän chi re chi nayaʼ ruqʼij, man kʼayew ta xkarakʼaxaj (Colosenses 4:6).

22. ¿Achike rubʼanik nqajoʼ yeqakusaj ri qatzij?

²² Kan qitzij wi kʼa, ri yojtikïr yojchʼon, jun nimaläj sipanïk ruyaʼon ri Jehová chi qe. Ruma nqajoʼ ri nimaläj Qatataʼ, nqajoʼ ütz rukusaxik nqabʼän chi re ri qasipanïk. Majun bʼey kʼa tqamestaj chi ri tzij yetikïr yatkitoʼ o yatkitzelaj. Ruma riʼ keqakusaj achiʼel rubʼanik nrajoʼ ri Jehová, ke riʼ ri winäq xtkïl jun qitzij toʼïk qikʼin, chuqaʼ xkojtikïr xkojkʼojeʼ pa rajowabʼäl ri Dios.