1-3. (a) Unsay usa ka gasa nga gihatag ni Jehova kanato, ug sa unsang paagi kini magamit sa dili-hustong paagi? (b) Aron makapabilin sa gugma sa Diyos, unsaon nato paggamit ang katakos sa pagsulti?

KON mohatag kag gasa sa usa ka minahal, unsay imong bation kon wala niya kana gamita sa hustong paagi? Ingnon ta nga gihatagan mo siyag awto, ug nahibaloan mo sa ulahi nga kaskasiro siya mao nga nakadisgrasya siyag mga tawo. Di ka ba mahigawad?

² Ang katakos sa pagsultig tin-aw maoy gasa gikan ni Jehova, ang Maghahatag sa “matag maayong gasa ug matag hingpit nga regalo.” (Santiago 1:17) Kining gasaha, nga wala ihatag sa mga mananap, magpaarang kanato sa pagpahayag sa atong mga hunahuna ug pagbati ngadto sa uban. Apan sama sa awto, ang katakos sa pagsulti mahimong gamiton sa sayop nga paagi. Mahigawad gayod si Jehova kon ang maong katakos gamiton sa dili-hustong paagi, nga makapasakit sa uban!

³ Aron makapabilin sa gugma sa Diyos, kinahanglan natong gamiton ang katakos sa pagsulti sumala sa katuyoan sa Maghahatag niana. Tin-awng gipadayag ni Jehova kon unsang matanga sa sinultihan ang makapahimuot kaniya. Ang iyang Pulong nag-ingon: “Kinahanglang walay mangil-ad nga mga sulti nga mogula gikan sa inyong baba, kondili kanang bisan unsang sulti nga maayo nga makapalig-on sumala sa gikinahanglan, aron makahatag kinig kaayohan sa mga magapatalinghog.” (Efeso 4:29) Atong hisgotan kon nganong  angay natong bantayan ang atong sinultihan, kon unsang sinultihan ang atong likayan, ug kon sa unsang paagi makasulti kita ug maayo aron makapalig-on.

4, 5. Giunsa pagbatbat sa pipila ka proverbio ang gahom sa mga pulong?

⁴ Usa ka hinungdanong rason nga bantayan ang atong sinultihan mao nga ang mga pulong adunay gahom. Ang Proverbio 15:4 nag-ingon: “Ang pagkakalma sa dila maoy usa ka kahoy sa kinabuhi, apan ang kahiwian niana maoy pagkahugno sa espiritu.” * Ingon nga ang tubig makapabuhi sa kahoy nga lawos nag mga dahon, ang kalmadong sinultihan makapalagsik usab niadtong makadungog niana. Sa kasukwahi, ang daotang mga pulong makapasakit sa uban. Sa pagkatinuod, ang mga pulong nga atong ginalitok adunay gahom sa pagdaot o pag-ayo.​—Proverbio 18:21.

⁵ Ang laing proverbio tin-aw kaayong nagbatbat sa gahom sa mga pulong: “Adunay nagapamulong nga walay paghunahuna sama sa mga dunggab sa espada.” (Proverbio 12:18) Ang pataka nga sinultihan mahimong makasamad sa balatian ug makadaot sa mga relasyon. Giduslak na ba sukad ang  imong dughan ug mga pulong nga daw espada? Makapadasig nga ang samang proverbio nag-ingon: “Ang dila sa mga maalamon makaayo.” Ang mahunahunaong mga pulong sa usa nga nagpadayag ug diyosnong kaalam makaalim sa nasamdang kasingkasing ug makapasig-uli sa nabungkag nga mga relasyon. May nahinumdoman ka bang higayon nga nahupayan ka sa malulotong mga pulong? (Proverbio 16:24) Kay nahibalo kita nga ang mga pulong adunay gahom, buot gayod natong gamiton kini sa paghupay, dili sa pagsakit sa uban.

6. Nganong lisod kontrolahon ang atong dila?

⁶ Bisag unsaon nato pagpaningkamot, dili kita bug-os makakontrolar sa atong dila. Busa, ania ang ikaduhang rason nga angay natong bantayan ang atong sinultihan: Makiling kita sa paggamit sa atong dila sa dili-hustong paagi tungod sa sala ug pagkadili-hingpit. Ang mga pulong maggikan sa atong kasingkasing, ug “ang kiling sa kasingkasing sa tawo daotan.” (Genesis 8:21; Lucas 6:45) Busa lisod kontrolahon ang atong dila. (Santiago 3:2-4) Bisag dili nato bug-os makontrolar kini, makapadayon kita sa pagpauswag sa atong paagi sa paggamit niini. Ingon nga makigbisog pag-ayo ang maglalangoy sa dihang siya mosungsong sa sulog, kinahanglan usab kitang padayong makigbisog sa makasasalang kiling nga gamiton ang atong dila sa dili-hustong paagi.

7, 8. Unsay nalangkit sa dihang manubag kita kang Jehova tungod sa atong mga gisulti?

⁷ Ang ikatulong rason nga bantayan ang atong sinultihan mao nga kita manubag kang Jehova sa atong mga gisulti. Dili lang ang atong relasyon uban sa atong mga isigkatawo kondili ang atong baroganan usab kang Jehova ang maapektohan sa atong paagi sa paggamit sa atong dila. Ang Santiago 1:26 nag-ingon: “Kon may tawo nga naghunahuna nga siya usa ka debotadong magsisimba apan dili magbusal sa iyang dila, hinunoa nagpadayon sa paglimbong sa iyang kaugalingong kasingkasing, ang dagway sa pagsimba niining tawhana walay kapuslanan.” Sumala sa atong nakat-onan sa  miaging kapitulo, ang atong sinultihan nalangkit gayod sa atong pagsimba. Kon ang atong dila walay kontrol​—nga magpiti ra ang sakit ug ngil-ad nga mga pulong—​ang atong pag-alagad sa Diyos mawalay-kapuslanan. Dili ba angay kitang mag-amping sa atong sinultihan?​—Santiago 3:8-10.

⁸ Tin-aw nga may ugdang kitang mga katarongan sa pagbantay nga dili nato gamiton ang katakos sa pagsulti sa dili-hustong paagi. Sa dili pa nato hisgotan ang ligdong nga mga sinultihan nga makapalig-on, hisgotan nato ang sinultihan nga dili gayod angay sa matuod nga Kristohanon.

9, 10. (a) Unsang matang sa sinultihan ang nahimong batasan sa adlaw-adlaw nga pagkinabuhi sa kalibotan karon? (b) Nganong angay natong isalikway ang malaw-ayng sinultihan? (Tan-awa usab ang nota sa ubos.)

⁹ Malaw-ayng sinultihan. Ang panunglo, pamalikas, ug uban pang matang sa malaw-ayng sinultihan nahimong batasan sa adlaw-adlaw nga pagkinabuhi sa kalibotan karon. Daghan ang mogamit ug balikas aron pagpasiugda sa ilang gisulti o kaha wala na silay laing ikasulti. Sagad mogamit ang mga komedyante ug bastos, hilas nga mga pulong aron pakataw-on ang mga tawo. Apan kini dili angayng kataw-an. Mga 2,000 ka tuig kanhi, gitambagan sa inspiradong si apostol Pablo ang kongregasyon sa Colosas nga isalikway ang “malaw-ayng pulong.” (Colosas 3:8) Iyang giingnan ang kongregasyon sa Efeso nga ang “malaw-ay nga pagpanistis” nahilakip sa mga butang nga “dili gayod angay hisgotan” taliwala sa matuod nga mga Kristohanon.​—Efeso 5:3, 4.

¹⁰ Ang malaw-ayng sinultihan dulumtanan kang Jehova. Dulumtanan usab kini niadtong nahigugma kaniya. Sa pagkatinuod, ato gayong isalikway ang malaw-ayng sinultihan tungod sa atong gugma kang Jehova. Sa dihang gitala ni Pablo ang “mga buhat sa unod,” iyang gihisgotan ang “kahugawan,” nga mahimong naglakip sa dili-hinlong sinultihan. (Galacia 5:19-21) Kini maoy seryosong butang. Ang usa ka tawo mahimong mapalagpot sa kongregasyon kon bisan pa  sa sublisubling pagtambag siya dili mahinulsolong magbatasan sa paggamit ug grabe ka imoral, dunot, ug daotang sinultihan. *

11, 12. (a) Unsay tabi, ug sa unsang paagi mahimong makadaot kini? (b) Nganong angayng likayan sa mga magsisimba ni Jehova ang pagbutangbutang?

¹¹ Makadaot nga tabi, pagbutangbutang. Ang tabi maoy pag-estorya bahin sa mga tawo ug sa ilang kinabuhi. Daotan ba ang tanang tabi? Dili kon ang atong gipasabot mao ang dili-makadaot nga estorya nga niana atong ikapaambit ang makapalig-on o mapuslanong balita, sama sa kon kinsay bag-ong nabawtismohan o kinahanglang dasigon. Ang mga Kristohanon sa unang siglo interesado kaayo sa kaayohan sa usag usa ug ilang gipaambit ang angayang impormasyon bahin sa ilang isigkamagtutuo. (Efeso 6:21, 22; Colosas 4:8, 9) Apan ang tabi makadaot kon tuison niini ang tinuod o ibutyag ang sekretong mga butang. Mas seryoso pa, kini mahimong mosangko sa pagbutangbutang, nga kanunayng makadaot. Ang pagbutangbutang maoy “pagsultig mga bakak . . . nga makadaot sa dungog sa laing tawo.” Pananglitan, ang mga Pariseo nagbutangbutang kang Jesus aron madaot ang iyang dungog. (Mateo 9:32-34; 12:22-24) Ang pagbutangbutang kasagarang moresulta sa panaglalis.​—Proverbio 26:20.

¹² Si Jehova dili kay wala magpakabana niadtong naggamit sa katakos sa pagpanulti aron daoton ang dungog sa uban o magpahinabog pagkabahinbahin. Iyang gidumtan kadtong nagpahinabog “panaglalis sa taliwala sa mga kaigsoonan.” (Proverbio 6:16-19) Ang Gregong pulong nga gihubad ug “tigbutangbutang” maoy di·aʹbo·los, nga mao usay pagtawag kang Satanas. Siya ang “Yawa,” ang daotang tigbutangbutang  sa Diyos. (Pinadayag 12:9, 10) Segurado nga gusto natong likayan ang sinultihan nga maghimo kanatong sama sa Yawa. Ang pagbutangbutang nga makapahinabog mga buhat sa unod sama sa “mga pakigtigi” ug “mga pagkabahinbahin” dili angayan diha sa kongregasyon. (Galacia 5:19-21) Busa, sa dili mo pa itabi ang balita bahin sa laing tawo, pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Tinuod ba kini? Maayo bang isulti ko kini sa uban? Gikinahanglan o maayo bang isibya ko kini?’​—1 Tesalonica 4:11.

13, 14. (a) Unsay epekto sa mapasipalahong sinultihan diha sa mga makadungog niini? (b) Nganong makuyaw ang kahimtang sa usa nga nagbatasan sa pag-insulto o pagpanghimaraot sa uban?

¹³ Mapasipalahong sinultihan. Sumala sa nahisgotan na, ang mga pulong mahimong makapasakit sa buot. Tinuod, tungod sa pagkadili-hingpit, kitang tanan makasulti usahay ug mga butang nga atong basolan. Apan ang Bibliya nagpasidaan bahin sa matang sa sinultihan nga dili gayod angayan diha sa Kristohanong panimalay o sa kongregasyon. Si Pablo nagtambag sa mga Kristohanon: “Isalikway ninyo ang tanang mapangdaot nga kayugot ug kasuko ug kapungot ug sininggitay ug mapasipalahong sinultihan uban sa tanang pagkadaotan.” (Efeso 4:31) Ang ubang Bibliya naghubad sa “mapasipalahong sinultihan” ingong “daotang mga pulong,” “makadaot sa dungog nga sinultihan,” ug “insultong sinultihan.” Tungod sa mapasipalahong sinultihan nga naglakip sa mga insulto, mapintas ug makanunayong pagsaway, ang uban mobati nga nawad-ag dignidad ug wala nay pulos. Ang mga bata ilabina ang daling masakitan niana tungod kay sila sensitibo ug masaligon.​—Colosas 3:21.

¹⁴ Gigamit sa Bibliya ang puwersado kaayong mga pulong sa gisaway niini ang batasan sa pag-insulto o pagpanghimaraot sa uban. Makuyaw ang kahimtang sa usa nga nagbatasan niana kay siya ikapalagpot sa kongregasyon kon dili siya magbag-o bisan pag sublisubling gitabangan. Kinahanglan siyang magbag-o aron makatagamtam usab siya sa mga panalangin  sa Gingharian. (1 Corinto 5:11-13; 6:9, 10) Nan, tin-aw nga dili gayod kita makapabilin sa gugma sa Diyos kon batasanon nato ang paggamit ug sinultihan nga dili makapalig-on, dili tinuod, o dili maluloton kay kana makadaot gayod.

15. Unsang matanga sa sinultihan ang “maayo nga makapalig-on”?

¹⁵ Sa unsang paagi magamit nato ang katakos sa pagsulti sumala sa katuyoan sa Maghahatag niini? Hinumdomi nga giawhag kita sa Pulong sa Diyos sa pagsultig “bisan unsang sulti nga maayo nga makapalig-on.” (Efeso 4:29) Malipay si Jehova kon mosulti kitag mga pulong nga makapadasig ug makapalig-on sa uban. Kinahanglang mamalandong kita aron makasulti niana. Wala maghatag ang Bibliya ug tinong mga lagda nga sundon; wala usab kiniy listahan sa inuyonang mga matang sa “maayong sinultihan.” (Tito 2:8) Aron makasulti kitag maayong mga pulong nga makapalig-on, maayong hinumdoman nato ang tulo ka yano apan hinungdanong mga ilhanan sa makapalig-ong sinultihan: Kini maayo, matuod, ug maluloton. Atong hunahunaon kana samtang atong hisgotan ang pipila ka tino nga mga pananglitan sa makapalig-ong sinultihan.​—Tan-awa ang kahon nga “ Makapalig-on ba ang Akong Sinultihan?”

16, 17. (a) Nganong angay natong dayegon ang uban? (b) Unsa ang mga kahigayonan nga makadayeg kita sa uban diha sa kongregasyon? diha sa pamilya?

¹⁶ Sinserong pagdayeg. Nahibalo gayod si Jehova ug Jesus nga gikinahanglan ang pagsultig mga pulong sa pagdayeg ug pag-uyon. (Mateo 3:17; 25:19-23; Juan 1:47) Ingong mga Kristohanon, angay usab nga kita sinserong modayeg sa uban. Ngano? “Ang usa ka pulong sa hustong panahon Oh pagkamaayo!” matod sa Proverbio 15:23. Suknaa ang imong kaugalingon: ‘Unsay akong bation kon ako kinasingkasing nga dayegon sa uban? Dili ba ako malipay ug madasig?’ Sa pagkatinuod, ang sinserong pagdayeg nagpahibalo kanimo nga may nakamatikod ug nagmahal kanimo, ug ang imong  paningkamot nagmapuslanon gayod. Ang maong pagdayeg makapalig-on sa imong pagsalig sa kaugalingon ug modasig kanimo nga mas magmakugihon pa sa umaabot. Sanglit nagmapasalamaton ka sa dihang ikaw gidayeg, dili ba himoon mo usab ang imong maarangan sa pagdayeg sa uban?​—Mateo 7:12.

¹⁷ Bansaya ang imong kaugalingon sa pagmatikod sa maayong mga hiyas sa uban, ug unya dayega sila. Diha sa kongregasyon, tingali makadungog kag maayong pakigpulong panahon sa usa ka tigom, makamatikod sa usa ka batan-ong naningkamot sa pagkab-ot ug espirituwal nga mga tumong, o makapaniid sa usa ka tigulang nga kanunayng nagtambong sa mga tigom bisan pag luya na. Ang sinserong pagdayeg mahimong makapadasig kanila ug makapalig-on sa ilang pagtuo. Diha sa pamilya, ang bana ug asawa angayng makadungog ug sinserong mga pulong sa pagdayeg ug pagpabili gikan sa usag usa. (Proverbio 31:10, 28) Mosupang ilabina ang mga anak kon sila mobating gitagad ug gipabilhan. Ang pagdayeg ug pag-uyon makapalagsik sa usa ka bata sama nga ang usa ka tanom molambo kon kini mainitan ug matubigan. Mga ginikanan, pangitag mga kahigayonan sa pagdayeg sa maayong mga hiyas ug mga paningkamot sa inyong mga anak. Kana makaugmad sa kalig-on ug kompiyansa sa inyong mga anak ug makapadasig kanila nga mas maningkamot pa sa pagbuhat kon unsay matarong.

18, 19. Nganong angay natong buhaton ang atong maarangan sa paghupay sa atong mga isigkamagtutuo, ug sa unsang paagi atong mahimo kana?

¹⁸ Kahupayan. Si Jehova nahingawa gayod sa “mga mapainubsanon” ug “mga nangahugno.” (Isaias 57:15) Ang iyang Pulong nag-awhag kanato nga “magpadayon sa paghupay sa usag usa” ug sa ‘paghupay sa magul-anong mga kalag.’ (1 Tesalonica 5:11, 14) Makaseguro kita nga matikdan ug pabilhan sa Diyos ang atong mga paningkamot sa paghupay sa atong mga isigkamagtutuo nga nagmagul-anon kaayo.

¹⁹ Apan unsay imong ikasulti aron madasig ang usa ka  isigka-Kristohanon nga naluya o naguol? Ayaw hunahunaa nga kinahanglan nimong sulbaron ang problema. Sa daghang kahimtang, ang yanong mga pulong sagad mapuslanon gayod. Pasaligi ang magul-anong igsoon nga ikaw nahingawa kaniya. Isugyot nga moampo kag kusog uban niya; pangamuyo nga si Jehova motabang kaniya aron siya mahibalo nga gimahal gayod siya sa Diyos ug sa uban. (Santiago 5:14, 15) Pasaligi siya nga siya gikinahanglan ug gipabilhan ingong membro sa kongregasyon. (1 Corinto 12:12-26) Basaha ang makapadasig nga teksto sa Bibliya sa pagpasalig kaniya nga si Jehova may pagtagad gayod kaniya. (Salmo 34:18; Mateo 10:29-31) Ang paggahin ug igong panahon aron ikapaambit ang “maayong pulong” uban sa magul-anong tawo ug pagsulti nga kinasingkasing mopabati gayod kaniya nga siya gihigugma ug gipabilhan.​—Proverbio 12:25.

20, 21. Unsa ang hinungdanong mga bahin sa epektibong tambag?

²⁰ Epektibong tambag. Kay dili man hingpit, kitang tanan nagkinahanglag tambag matag karon ug unya. Ang Bibliya nagdasig kanato: “Patalinghog sa tambag ug dawata ang disiplina, aron ikaw mahimong maalamon sa imong ugma-damlag.” (Proverbio 19:20) Dili ra mga ansiyano ang manambag. Ang mga ginikanan motambag sa ilang mga anak. (Efeso 6:4) Ang hamtong nga mga sister mahimong motambag sa batabatang mga babaye. (Tito 2:3-5) Ang gugma alang sa  uban maoy modasig kanato sa pagtambag kanila sa paagi nga ilang madawat ug sila dili masakitan. Unsay makatabang kanato sa pagtambag nianang paagiha? Tagda ang tulo ka hinungdanong bahin sa mas epektibong tambag: tinamdan ug motibo sa magtatambag, gipasikaran sa tambag, ug paagi sa pagtambag.

²¹ Diha sa magtatambag magsugod ang epektibong tambag. Pangutan-a ang imong kaugalingon, ‘Unsang mga kahimtang nga dali kong makadawat ug tambag?’ Kon nahibalo ka nga ang magtatambag nahingawa kanimo, nga siya walay kahiubos ug daotang mga motibo, dali kang makadawat sa tambag. Busa kon motambag ka sa uban, dili ba angay nga ingon usab niana ang imong tinamdan ug motibo? Ang epektibong tambag gipasukad usab sa Pulong sa Diyos. (2 Timoteo 3:16) Kinahanglang may Kasulatanhong pasikaranan ang tambag nga atong ihatag, direkta o dili-direkta man kitang nagkutlo sa Bibliya. Busa, ang mga ansiyano angayng magbantay nga dili nila ipatuman sa uban ang ilang mga opinyon; dili usab nila tuison ang Kasulatan aron ipakita nga maorag gipaluyohan kana sa Bibliya. Mas epektibo usab ang tambag kon kini ihatag sa hustong paagi. Ang tambag nga may kalulot mas daling dawaton ug ang gitambagan dili mawad-an sa iyang dignidad.​—Colosas 4:6.

22. Unsay imong determinasyon bahin sa paggamit sa katakos sa pagsulti?

²² Busa, ang katakos sa pagsulti maoy bililhon gayong gasa gikan sa Diyos. Ang atong gugma alang kang Jehova angayng modasig kanato sa paggamit niini sa hustong paagi. Angay natong hinumdoman nga ang mga pulong nga atong litokon adunay gahom nga makadasig o makadaot. Nan, paningkamotan gayod natong gamiton kining gasaha sumala sa katuyoan sa Maghahatag niini​—aron makapalig-on. Sa ingon niana, ang atong sinultihan makapadasig ug makapalagsik sa uban ug makatabang kanato sa pagpabilin sa gugma sa Diyos.