Skip to content

Skip to table of contents

KAPITULU 12

Kaloga Eli ‘Yapama’

Kaloga Eli ‘Yapama’

“Mwano mwenyu muhibudduwewene mazu ovuta; mubudduwege mazu apama anlabela oleleya.”​—ÉFESO 4:29.

1-3. (a) Mvaho gani onivahile Yehova, nanda mvaho obu onwodha dhavi olabihedhiwa mwabure? (b) Wila nikalevi mu okwelani mwa Mulugu, ninfuna nilabihedhe dhavi mvaho wa ologa?

KOWILIWA ohinvaha mmudhawo elobo, ogewilemo dhavi iyeneya kolabihedha na mukalelo wabure na pudha? Niloge wila onvahile karo, nanda musogorhomwa buziwa wila karoya weeddihile na nipwazo, mpaka wavoreyana athu. Weyo kugasilidheyi?

2 Thotho ya ologa dhowiweya obu mvaho odhile wa Yehova, namavaha wa “mivaho dhetene dhawakwana.” (Tiago 1:17) Mvaho obu, onvapa nlogo na athu na dhinama, ononiwodhiha ologa othiya dhubuwelovi dhehu mbwenye vina walagiha athu ena esile dhiniwehu. Ninga karo, txibarene, mvaho wa ologa podi olabihedhiwa na mukalelo wabure. Ologa ogalabihedhiwaga na nipwazo bugalata mirima dha athu ena onomunyimula Yehova!

3 Wila nikalevi mu okwelani mwa Mulugu, ninofanyeela olabihedha mvaho wa ologa ninga mwafunela oddule Onivahileya. Yehova onolagiha s’ohipothowa mwaha wa mukalelo wa ologa okwene onimuhagalaliha. Mazu aye anologa: “Mwano mwenyu muhibudduwewene mazu ovuta; mubudduwege mazu apama anlabela oleleya onfuneya, onapuriha abale aniwa.” (Éfeso 4:29) Ndoweni nisekeserhe sabwa enfanyeelelihu wañganela malogelo ehu, malogelo gani anfanyeelihu orabela vina, mukalelo onfanyeelihu ologa mazu ali apama “anlabela oleleya onfuneya.”

SABWA ENFANYEELELIHU WAÑGANELA MULOGELO WEHU

4, 5. Gano dhiina dha Bibilia dhinloga dhavi guru ya mazu?

4 Sabwa modha ya makamaka enfanyeelelihu wañganela mulogelo wehu jawila mazu ahikaana guru. Gano dh’olelana 15:4 onologa: “Mazu okurumuwa anoladdana na muri wofufuma, mazu abure anogwadda murima.” * Ninga manje ankalihawo muri wumeliwe, na mukalelo wakakene malogelo oofwasa podi oridhiha murima wa abale anvuruwana. Mothiyana na eji, mazu ovirigana, a nlumi nokoromana podi ogwadda mirima dha athu ena. Txibarene, mazu anlogihu ahikaana guru ya osuva obe ovulumutxa.​—Gano dh’olelana 18:21.

5 Dhaene, alogaga guru ya mazu, gano yina enologa: “Akalawo athu ovadda mwano, anna mazu ansuva ninga supadda.” (Gano dh’olelana 12:18) Mazu oohitanaaleliwa anlogiwa na owali podi otota vilodda dhovaya mmirimani nanda anononga mandano. Murima wawo wahiromaga osuveya na supadda na mazu? Elogaga mpaddi waderetuya, gano yakakene enologa: “Mazu a aziwetxi anodha ovoliha makwaddayá.” Mazu a muthu onlagiha zelu ya Mulugu podi ovoliha murima ompa vina bavenyihedha mandano. Onowodha wubuwela mudhidhi voonilewe ewodhelo yovulumutxa ya mazu a thagaraga? (Kengesa Gano dh’olelana 16:24.) Niziwaga wila esile dhinlogehu dhinowapatha athu ena, txibarene ninfuna nilabihedhe mazu anavulumutxa athu ena, othiya wavoreyana.

Mulogelo wofwasa onoridhiha murima

6. Ekaleli eni kani ya ebaribari wañganela nlumi?

6 Peno nikose guru gani, kaninwodha wañganela kakamwe nlumi nehu. Noona, eji ji sabwa yanawili enfanyeelelihu wañganelaga malogelo ehu: Othega na ohakwana ononitedemanihedha olabihedha wabure nlumi. Mazu musapo wa murima wehu, vina ‘murima wa muthu ontedemanela obure.’ (Wita 8:21; Luka 6:45) Otximiha nlumi txibarene eji kani yebaribari. (Kengesa Tiago 3:2-4.) Masiki vankooddihu wañganela kakamwe nlumi nehu, ninofanyeela otamelagavi wogola mukalelo onlabihedhihu nlumina. Ninga muliba ohabelela ontamela odhowa okule onda ngwarha, onofanyeela owanagavi na ngwarhaya, mwakakene ninofanyeela owanagavi na dhifunelo dha othega dha olabihedha wabure nlumi.

7, 8. Yehova onanithonge na muddidda gani sabwa ya mazu ehu?

7 Sabwa yanoraru enfanyeelelihu wañganelaga malogelo ehu jawila Yehova onela onithongana mazu ehu. Mukalelo onlabihedhihu nlumi nehu kumpatha mandanovi ehu na athu ena mbwenye vina yimelelo yehu vamentoni va Yehova. Tiago 1:26 onologa: “Muthu onubuwela wi ddinoweddana magano a Mulugu, ahiziwa omaga nlumi naye, onovinyengetha mwinya: omulaba waye Mulugu kunpur’elo.” * Ninga moonelihu mu kapituluni evirile, malogelo ehu anowiwanana kakamwe na webedha wehu. Akala kaninañganela nlumi nehu​—wili-wili nilogaga na mukalelo woputhula, vina wowopiya​—mabasa ehu otene a Okristu kagapurile elo vamentoni va Mulugu. Ki ejiya kayo yubuwelo enfanyeelihu ozuzumela?​—Tiago 3:8-10.

8 Enowooneya deretu yawila nihikaana sabwa dholiba dhinfanyeelelihu oviwañganelaga osadduwela olabihedha wabure mvaho wa ologa. Nihinathi osekeserha makalelo aderetu a malogelo abene anlibiha, ndoweni nisekeserhe malogelo abene ahinfanyeela olabihedhiwa na Akristu a ebaribari.

MALOGELO AN’HELUTXA

9, 10. (a) Malogelo gani ali epaddi ya ologa wa siku na siku wa elabo ya ovanene? (b) Ninfanyeelela eni orabela oruwana? (Koona vina mazu a mutxiddo.)

9 Mulogelo wonyakuwa. Oruwana, osutha vamodha na makalelo mena a mulogelo wonyakuwa anokosa epaddi ya ologa wa siku na siku wa elabo ya ovanene. Athu enji anothukula ekalelo ya osutha wila athukulele vadhulu dhologa dhawa obe sabwa yawila kanziwa mukaleloya wa ologa deretu. Aliba epali wili-wili anolabihedha mazu abure, anologa dha ogonihana wila aateyihe athu. Txibarene, oruwana kayo elobo yoteyiha. Vyaka 2.000 dhivirile, murumiwi wowubuwelihiwa Paulo wahilaga mulogo wa Kolosi wila orabele “oruwana.” (Kolosi 3:8) Paulo wahipanga mulogo wa Éfeso yawila “ologa dhamanyazo” dhili mwari mwa dhilobo ‘dhihinafwanyeelela’ Akristu a ebaribari.​—Éfeso 5:3, 4.

10 Oruwana onomusilidha Yehova. Onowasilidha vina abale animukwela. Txibarene, omukwela wehu Yehova ononithukulela oruna mulogelo wa oruwana. Alebelaga “dhinthopa maningo,” Paulo onologa “wira dha manyazo,” ejene entaganyiheya na malogelo onyakuwa. (Galásia 5:19-21) Obu mwaha wohivegiwana. Muthu podi obuddutxiwa mmulogoni akala masiki na olagiwa wili-wili kantxinuwa alabihedhagavi malogelo anthukulela vadhulu mweeddelo wonyakuwa, osutha, vina ovirigana. *

11, 12. (a) Waloga athu ena txini, nanda onwodha dhavi oputhula? (b) Abale animwebedha Yehova anfanyeelela eni orabela omageedha?

11 Waloga athu ena, na omageedha. Waloga athu ena vamodha na dhigumi dhawa. Ngani, ki mudhidhi wotene waloga athu ena onoputhula? Nne akala ninloga makani oohiputhula abene txino annivaha muselu wokamiha, ninga muthu omalile obatiziwa obe oddule onfuna nzu na nlibiho. Akristu a vyaka zana dhoroma aahikaana njezi enddimuwa mwa oderetu wa muthu na mukwaye nanda ampangana miselu dhofanyeela mwaha wa Akristu akwawa. (Éfeso 6:21, 22; Kolosi 4:8, 9) Walogaga athu ena, txibarene podi oputhula akala onoviriganiha dhibaribaridha obe onowubula dhilobo dha anya. Enddimuwaya vina, podi othukulela omageedha, okwene omputhula. Omageedha ‘aba mazu a anamathonga a othambi abene anahelutxa vina amputhula bili ya muthu mwina.’ Motagiha, Afarizi, anloga othambi vaddiddi atamelaga omuloga Yezu. (Mateu 9:32-34; 12:22-24) Wili-wili muliba omageedha onotota magudulano.​—Gano dh’olelana 26:20.

12 Yehova kanapwaza abale anlabihedha mvaho wa ologa wila aahelutxena athu ena obe wila atote opatulana. Iyene onowawidda abale antota “kani mwa anamudhi.” (Gano dh’olelana 6:16-19) Nzu na Egrego nitapuleliwe “namamageedha” thi di·aʹbo·los, nthene ninlabihedhiwa vina ninga nzina na mabasa na Satana. Iyene ddili “munyengethi [Ddiabo]” namamageedha wotabala wa Mulugu. (Ovuhulela 12:9, 10) Txibarene ninofanyeela orabela malogelo abene agatotile okala Ddiabo. Mmulogoni kamuli mburo wa omageedha okwene onthwanyutxa dhilobo dha maningo ninga “widdana” na “otugulana.” (Galásia 5:19-21) Vina, ohinathi ovirihamo muselu wa muthu mwina, kavivuze: ‘Ngani, ejiya ebaribari? Egahikala deretu ologamo ejiya? Enofanyeela obe ja zelu omwadha muselu obu?’​—Kengesa 1 Tesalónika 4:11.

13, 14. (a) Oruwana onapakela dhavi abale anruwaniwaya? (b) Oruwana txini, ki namaruwanaya onivika dhavi va ngovini?

13 Oruwana. Ninga mumalelihu woona, mazu ahikaana ewodhelo ya oputhula. Ja ebaribari wila mudhidhi na mudhidhi sabwa ya ohakwana wa omuthu, notene ninologa dhilobo dhinilehu nga ejiya ddilogelini. Txibarene, Bibilia onolaga mwaha wa nigano na malogelo ahina-wene mburo vatakulu obe mmulogoni mwa Okristu. Paulo wahalaga Akristu: “Murabelihe vari venyu mazu owawa, osilidhiwa, owali, onyanyuwa, olava, vina dhotakala dhotene.” (Éfeso 4:31) Mabibilia mena mazu aba antapulela “ologa woruwana” ninga “mazu abure,” “mulogelo wosutha,” vina “mulogelo wotula.” Oruwana​—otaganyiha na olabihedha mazina oohikala vina oothabwa, osumulelaga​—podi wavevutxa athu ena nanda buwanyimula. Mirima dha nthebwa vina dhororomela dha aima kadhinrutxa orava dhodhavo dhoputhula dha oruwana.​—Kolosi 3:21.

14 Alabihedhaga mazu a guru vaddiddi, Bibilia onokona oruwana​—yirelo ya wahelutxa athu ena na wasutha, wavevutxa, obe malogelo ooruwana. Muthu onlogetxa esene onovika va ngovini, sabwani muliba oruwana podi obuddutxiwa mmulogoni akala onokoodda ovuruwana guru enkosiwaga wila akamihiwe osadduwa. Agahisaddule dila yaye, podi vina oyeleela mareeliho a okala mwilaboni eswa. (1 Korinto 5:11-13; 6:9, 10) Txibarene, kaninakale-wene mu okwelani mwa Mulugu nigakaana mulogelo woruwana okwene ohili waderetu, oli wa othambi obe wohikala wa nzivelo. Mulogelo obu onohelutxa.

MAZU ‘ADERETU A OLIBIHANA’

15. Mulogelo gani ‘oli wapama onlibiha?’

15 Ki nilabihedhe dhavi mvaho wa ologa ninga mwafunela Namavahaya? Kobuwela yawila Nzu na Mulugu ninonilibiha ologaga “mazu apama anlabela oleleya.” (Éfeso 4:29) Yehova onoziveliwa nigalogaga mazu apama oleleya, anwaraliha vina analibiha athu ena. Ologa mazu aba onofuna otanaalela deretu. Bibilia kanvaha nigano nonyaalela ninfanyeelihu ofara; nne vina kana mazu a mukalelo worumeeliwa wa ‘mulogelo wa ebaribari.’ (Tito 2:8) Wila niloge mazu ‘apama anlibiha,’ ninokosa deretu wubuwelaga dhibaribari dhohirutxa tharu mbwenye dha makamaka esene dhinlagiha mazu apama anlibiha: Baderetu, ba ebaribari, vina ba nthebwa. Na dhibaribari esi mmusorhoni, ndoweni nisekeserhe dhotagiha dhiñgonovi dhohipothowa esene dhinlibiha.​—Koona kaxa enloga “ Mulogelo Waga Onolibiha?

16, 17. (a) Sabwa yani watamaalela athu ena? (b) Midhidhi gani dhili vina mmulogoni dha watamaalelana athu ena? Mmuralani?

16 Otamaalela na murima wotene. Yehova vamodha na Yezu anononelamo ofuneya wa ologaga mazu a otamaalela vina oorumeelela. (Mateu 3:17; 25:19-23; Joau 1:47) Ninga Akristu, ninokosa deretu vina watamaalelaga athu na murima wotene. Sabwa yani? Gano dh’olelana 15:23 onologa: “Oziva gani wa nzu ninvahana na mudhidhiyá!” Kavivuze: ‘Ddiniwamo dhavi ddigatamaaleliwaga na murima wotene? Eji kinddikaliha deretu nanda biddilibiha?’ Txibarene, nzu na ntamaalelo na murima wotene ninowuthiya oziwa yawila ohikala muthu onuwoona, yawila ohikala muthu onutanaala, vina yawila ejile ekosile weyo yanfanyeela guru dhikosilewe. Muthiddeelo obu onowunuwiha nikuluvelo nawo vina onowulibiha olaba na guru vaddiddi musogorho. Vowila weyo onoziveliwa ogatamaaleliwa, weyo vina kunfanyeela ovilibihedha watamaalela athu ena?​—Kengesa Mateu 7:12.

17 Kavisunzihe wila otamelege oderetu mwa athu ena, ogamala katamaalela. Mmulogoni, txino onovuruwana diskursu yaderetu vaddiddi mmatugumanoni, onomoona muzombwe ondowa vasogorho omuyani, obe onomoona munakalaba oddwene oli wororomeleya odhowaga o matugumanoni masiki na ogomeliwa sabwa ya saizi enddimuwa. Nzu na otamaalela na murima wotene podi ofiyedha murima wa athu aba nanda banalibiha omuyani. Va muralani, amamuni vamodha na awadhawa anofuna wiwa nzu notamaalela na murima wotene vina otamaalelana muthu na mukwaye. (Gano dh’olelana 31:10, 28) Makamaka ana anofuna oziwa wila anowooniwa vina anotamaaleliwa. Otamaaleliwa na orumeeleliwa onomuhagalaliha vina onomuthiddeela mwana ninga munkosela nzuwa na manje an’hagalaliha vina anthiddeela muri. Amambali, katamelani midhidhi dha watamaalela ana enyu sabwa ya mikalelo dhawa dhotamaaleleya vina guru yawa. Ntamaalelo nthi podi olibiha murima vina nikuluvelo mwa ana enyu vina walibiha otameletxa okosa ejile eli yaderetu.

18, 19. Sabwa yani enfanyeelelihu okosa guru wila napangarhaze akristu akwehu, nanda niwodhe dhavi okosa ejene?

18 Opangarhaza. Yehova onowatanaala vaddiddi “athu okurumuwa” vina ‘abale alateyile mirima.’ (Izaiya 57:15) Nzu naye ninonilibiha wila ‘nilibihane murima,’ vina ‘napangarhaze akukumuwile.’ (1 Tesalónika 5:11, 14) Iyo podi okaana ebaribari yawila Mulugu onowoona vina onotamaalela guru dhehu dha wapangarhaza Akristu akwehu abene ana mirima dhilemeliwe na okubanya.

Yehova onoziveliwa nigalogaga mazu analibiha athu ena

19 Ki txini enfanyeeliwe ologa wila omulibihe Mukristu oddwene onyimuwile vina osivuwile? Kuwubuwelege wila onofanyeela ogomiha nikathamihona. Dila dhinji, mazu mañgonovi wili-wili bankamihetxa. Wakuluvelihe athu alemeliwe murima wila onowatanaala vina onowazuzumela. Kalobela na lizu nowiweya na abale asivuwile; weyo podi omusembezerha Yehova wila amukamihe muthuya oziwa mukalelo onkweliweye na athu ena vina na Mulugu. (Tiago 5:14, 15) Omukuluvelihe yawila onofuneya vina ddwathima ninga muthu wa mmulogoni. (1 Korinto 12:12-26) Kengesa versikulu ya Bibilia enlibiha wila omukuluvelihe yawila Yehova txibarene onomutanaala ninga muthu. (Masalmo 34:18; Mateu 10:29-31) Othukula mudhidhi mwinjene ologa “mazu apama” na muliba onyimuwa nanda ologaga ovenyedha mmirimani mohaganyedha onela omukamiha wiwa okweliwa vina otamaaleliwa.​—Kengesa Gano dh’olelana 12:25.

20, 21. Dhilobo gani dhinkosiha nlago weeddeleya deretu?

20 Nlago noweeddeleya deretu. Ninga dhothanddiwa dhohakwana, notene ninofuna olagiwa mudhidhi na mudhidhi. Bibilia ononilibiha: “Akelá olagiwa, rumelá osumululiwa, onodha okala muziwetxi.” (Gano dh’olelana 19:20) Walaga athu ena kayo wa anddimuwavi a mmulogoni. Amambali anowalaga ana. (Éfeso 6:4) Arogori owarala podi walaga ayana azombwe. (Tito 2:3-5) Wakwela athu ena ononithukulela ofuna olaga wila abale anakelaya arumeele s’ohiribiwa murima. Txini enanikamihe olaga dhaene? Katanaalela dhilobo tharu esene dhinkosiha nlago owarala: mukalelo vamodha na efunelo ya namalagaya, nipara na nlagona, vina mulageloya.

21 Nlago noweeddeleya deretu ninroma na namalagaya. Kavivuze: ‘Miyo ddinkoodda orutxiwa wakela nlago na mukalelo gani?’ Ogaziwa yawila oddule onulagaya onowutanaala, kanloga dhilobo dhinimudhugudha, nanda kanna dhifunelo dhohifanyeela, nlagona kaninrutxa wakelawa. Noona, ogaalagaga athu ena, dhilobo esi kadhigafanyeeli okala dhebaribari mwa mweeddelo wawo vina efuneloya? Nlago noweeddeleya deretu vina ninthukuliwa Mmazuni a Mulugu. (2 Timóteo 3:16) Peno akala ninvirihamo kakamwe mazu a Bibilia obe kaninvirihamo, ninofanyeela okaana matibeelo a Nlebo mwa kadda nlago nimperhekehu. Dhaene, anddimuwa a mmulogoni anofanyeela okala pasope wila ahapwathelihege athu ena moonelo wawa; vina awene kanviriganiha Malebo, okalaga ninga Bibilia onkamihedha moonelo wa muthu. Vina nlago nineeddeleyetxa deretu nigaperhekiwaga na mukalelo wofanyeela. Nlago nimperhekiwa na thagaraga kaninrutxa orumeelawa nanda ninomukosiha namalagiwaya okaanavi ethomo yaye.​—Kolosi 4:6.

22. Weyo oganile okosa eni mowiwanana na mulabihedho wa mvaho wa ologa?

22 Txibarene ologa, mvaho wa vawoka onivahile Mulugu. Omukwela wehu Yehova onofanyeela onithukulela olabihedha deretu, othiya olabihedha mwabure mvaho obu. Ndoweni nubuwele yawila mazu anapangehu athu ena ahikaana guru​—guru ya olibiha obe ya ohelutxa. Ovano, ndoweni niwaralele olabihedha mvaho obu ninga mwafunela Namavahaya​—‘nilibihena.’ Dhaene, malogelo ehu panakalani nreeliho wa abale annirija nanda anela onikamiha okalavi mu okwelani mwa Mulugu.

^ par. 4 Mazu a Ebraiko atapuleliwe “abure” va Gano dh’olelana 15:4 vina podi otapulela “okoromana, ovirigana.”

^ par. 7 Nzu na Egrego nitapuleliwe “abure” vina ninotapuleliwa “okoodda ofanyeela” vina “ohibaala misapo.”​—1 Korinto 15:17.

^ par. 10 Ninga mulabihedhiwani Mmaleboni, “onyakuwa” nthi nzu notapuwa nthene ninwodha ofiyedha epaddi enddimuwa ya dhothega. Masiki vahikalilani onyakuwa wotene onfanyeela othongiwa, muthu podi otukumiwa mmulogoni akala onokosa dhonyakuwa dhothabwa s’ohitxinuwa.​—2 Korinto 12:21; Éfeso 4:19; koona “Perguntas dos Leitores” mu A Sentinela na 15 ya Julho, 2006.