1, 2. Jehova ye nilifɛn minw di an ma, u la dɔ ye juman ye ani cogo di an be se ka baara jugu kɛ n’a ye?

N’I YE fɛɛn dɔ di i ka mɔgɔ kanulen dɔ ma, i bena mun lo miiri n’a tugura ka baara jugu kɛ n’o fɛɛn ye do? I ka miiri ka filɛ, n’a y’a sɔrɔ i ye mobili lo di a tigi ma ani i nana a mɛn ko a ye mɔgɔw mandimi n’a ye sabu a m’a ɲɛmalɔ k’a boli. Yala o tɛna kɛ nimisako ye i fɛ wa?

² See min dira an man ka kuma, o ye Jehova ka nilifɛn lo ye. “Fɛn ɲuman minnu bɛ di an ma ani nilifɛn dafalenw” bɛɛ be bɔ ale lo yɔrɔ (Zaki 1:17, ABM). See min dira adamadenw ma ka kuma, o be an kɛ dan na ni bɛgɛnw ye. O nilifɛn t’a to an k’an ka miiriya dɔrɔn fɔ, nka a fana b’a to an k’an dusukunnakow lakali mɔgɔ wɛrɛw ye. I ko mobili, see min dira an ma ka kuma, baara jugu be se ka kɛ n’o ye fana. Ni mɔgɔ be kuma a kunfɛ ani ka don a mɔgɔɲɔgɔn gasi la, i ka miiri k’a filɛ cogo min na o be Jehova tɔɔrɔ!

3. See min dira an ma ka kuma, an ka kan ka baara kɛ n’o ye cogo di walisa ka to Ala ka kanuya la?

³ Ala ye see min di an ma ka kuma, an ka kan ka baara kɛ n’o ye Ala sago la n’an b’a fɛ ka to a ka kanuya la. Jehova b’a fɔ ka gwɛ kuma sifa minw ka di ale ye. A ka Kuma ko: “Kuma jugu si kana bɔ aw da la, fɔ kuma bɛnnen min bɛ se ka dɔ fara mɔgɔ wɛrɛw barika kan, ka  nɛɛma di a lamɛnbaaw ma.” (Efɛzikaw 4:29, ABM). An k’a lajɛ fɛɛn min kama an ka kan k’an kumacogo kɔrɔsi, kuma sifa minw be mɔgɔ tɔɔrɔ ani kuma minw be “dɔ fara mɔgɔ wɛrɛw barika kan.”

4, 5. Kumaw be se ka koo min kɛ mɔgɔ la, Bibulu ka talen dɔw b’o lakali cogo di?

⁴ Koo kɔrɔtanin min kama an ka kan k’an kumacogo kɔrɔsi, o ye ko kumaw be se ka koo kɛ mɔgɔ la. Talenw 15:4, (ABM) b’a fɔ ko: “Nɛnkun ɲuman ye ɲɛnamaya jiri de ye, nka nɛnkun tilenbali bɛ mɔgɔ dusu tiɲɛ.” * Nɛnkun ɲuman ka kuma diiman be a mɛnbaga jaa gwɛlɛya. Nka, nɛnkun tilenbali ka kuma jugu be se ka mɔgɔ dusu tiɲɛ. Tiɲɛn na, an be kuma minw fɔ, u be se ka mɔgɔ mandimi wala k’a kɛnɛya.—Talenw 18:21.

⁵ Kumaw be se ka koo min kɛ mɔgɔ la, talen wɛrɛ b’o lakali cogo barikaman na ko: “Mɔgɔ min be kuma a kunfɛ, a be digi mɔgɔ la i ko murujan.” (Talenw 12:18). Mɔgɔ be bari ka kuma minw fɔ a kunfɛ, u be se ka mɔgɔ dusu kasi kosɔbɛ ani ka jɛnɲɔgɔnya tiɲɛ. Yala mɔgɔ dɔ ka  kuma jugu ma i mandimi ka ye i ko murujan ye i sɔgɔ i dusukun na wa? Nka o talen kelen kelen b’a fɔ fana ko kumaw be se ka koo ɲuman kɛ mɔgɔ la. A ko: “Lɔnnikɛla [hakilitigi] ka kuma be mɔgɔ dusu suma.” Mɔgɔ min be ni Ala ka hakilitigiya ye, o tigi ka kuma ɲumanw be dusukasibagatɔ kɛnɛya ani u b’a to jɛnɲɔgɔnya ɲuman be kɛ kokura mɔgɔw cɛ. Kuma ɲuman minw be se ka mɔgɔ kɛnɛya, n’o ɲɔgɔn delila ka fɔ i ye, i hakili b’a la u ye min kɛ i la wa? (Talenw 16:24). Komi an b’a lɔn ko kumaw be se ka koo kɛ mɔgɔ la, o kama an kɔni b’a fɛ an ka kumaw ka mɔgɔ kɛnɛya, an t’a fɛ u ka mɔgɔ mandimi.

6. Mun na a man nɔgɔ fewu k’an nɛnkun kɔrɔsi?

⁶ An mana an seko kɛ cogo o cogo, an tɛ se k’an nɛnkun mara cogo dafanin na. O ye koo filanan ye min kama an ka kan k’an kumacogo kɔrɔsi: Jurumu ni dafabaliya b’an lasun ka kuma juguw fɔ. Kumaw be bɔ mɔgɔ dusukun lo la, k’a sɔrɔ “mɔgɔ kɔnɔna miirili ka jugu.” (Zɛnɛsi 8:21, ABM; Luka 6:45). Ka karafe don an nɛnkun na, o tɛ kɔlɔkɔlɔko ye (Zaki 3:2-4). Hali n’an tɛ se k’an nɛnkun mara cogo dafanin na, an kɔni be se k’an jija k’an kumacogo fisaya. Mɔgɔ min be yɛlɛla kulu kan, a ka kan ka to ka jijaliba kɛ walisa ka to ka yɛlɛ ka taga. O cogo kelen na, an fana ka kan ka to ka jijaliba kɛ walisa ka kuma jugu fɔli nege kɛlɛ.

7, 8. Mun lo b’a yira ko Jehova bena an ɲininga an ka kumacogo koo la?

⁷ Koo sabanan min kama an ka kan k’an kumacogo kɔrɔsi, o ye ko Jehova bena an ɲininga an ka kumacogo koo la. An be kuma cogo min na, o tɛ nɔɔ to an n’an mɔgɔɲɔgɔnw ka jɛnɲɔgɔnya dɔrɔn kan dɛ, a be nɔɔ to an ni Jehova ka jɛnɲɔgɔnya fana kan. Zaki 1:26 (ABM) b’a fɔ ko: “Ni mɔgɔ dɔ bɛ a yɛrɛ jate Ala sira taamabaa ye, k’a sɔrɔ a tɛ karafe don a da la, o tigi bɛ a yɛrɛ lafili, a ka Ala sira taama ye fu de ye.” I ko an y’a ye kalansen tɛmɛnin  na cogo min na, an kumacogo y’an ka batoli faan dɔ ye. N’an tɛ karafe don an daa la ani an be kuma ka mɔgɔ mandimi, wala ka kuma juguw fɔ, an ka kerecɛnya baara bɛɛ bena kɛ fuu ye Ala ɲɛɛ kɔrɔ. Yala nin tɛ mɔgɔ lasun ka miiri wa?—Zaki 3:8-10.

⁸ Nin bɛɛ b’a yira ka gwɛ ko an ka kan k’an yɛrɛ tanga kuma juguw ma. Sanni an k’a lajɛ kuma minw ye kuma ɲumanw ye, an k’a filɛ fɔlɔ kerecɛn sɔbɛ man kan ka kuma sifa minw fɔ.

9, 10. a) An ka teli ka kuma sifa jumanw lo mɛn bimɔgɔw daa la? b) Mun na an ka kan ka ban kuma nɔgɔninw na? (Jukɔrɔla kunnafoniw lajɛ fana.)

⁹ Malobaliya kumaw. Duniɲa nin kɔnɔ, mɔgɔw ka teli ka kumababaw fɔ, nɛniniw ani malobaliya kuma sifa wɛrɛw. Mɔgɔ caaman mana dimi, u be nɛnini kɛ, wala n’u b’a fɛ ka mɔgɔw bila yɛlɛ la, u be kuma kolonw ni malobaliya kumaw fɔ. Teyatirimɔgɔw ka teli ka kuma kolonw ani malobaliya kumaw fɔ walisa ka mɔgɔ bila yɛlɛ la. Nka, malobaliya kumaw tɛ tulonko ye. A saan 2000 ye nin ye, hakili senu y’a to Pol ye ladili di Kɔlɔsi kerecɛnw ma ko u ka ban “malobaliya kuma” na (Kɔlɔsikaw 3:8). Pol y’a fɔ Efɛzi kerecɛnw fana ye ko koo minw man kan ‘ka mɛn u cɛma’ u dɔ ye “kumanɔgɔnin” ye.—Efɛzikaw 5:3,4.

¹⁰ Malobaliya kumaw ka gwo Jehova ye. U ka gwo Jehova kanubagaw ye fana. Tiɲɛn na, komi an be Jehova kanu, o lo kama an be ban ka malobaliya kumaw fɔ. Tuma min na Pol tun be farisogo ka kɛwalew kofɔra, a ye “nɔgɔtɔya” kofɔ, o min be ɲɛsin kuma nɔgɔninw fana ma (Galatikaw 5:19-21). Nin koo tɛ tulonko ye. Ladiliw dira mɔgɔ min ma siɲɛ caaman, o bɛɛ n’a ta n’a tigi tora ka kuma dɔw fɔ minw ye kakalayako yɛrɛ yɛrɛ ye, nɛniniw  ani kuma nɔgɔninw, n’a ma nimisa o la, a be se ka gwɛn ka bɔ kafo kɔnɔ. *

11, 12. a) Ka kuma mɔgɔ wɛrɛ koo la, mun lo be se k’o kɛ kojugu ye? b) Mun na Jehova sagokɛlaw ka kan k’u yɛrɛ tanga nafigiya ma?

¹¹ Kɔrɔfɔli ani nafigiya. Mɔgɔw ka teli ka kuma u mɔgɔɲɔgɔn koo la. Yala o ye kojugu ye tuma bɛɛ wa? Ayi, n’a y’a sɔrɔ an be baro gwansan lo kɛra ka kunnafoni nafamanw fɔ mɔgɔ dɔ koo la, i n’a fɔ mɔgɔ min batisera a ma mɛɛn wala mɔgɔ min mako be jijali kumaw na. Kerecɛn fɔlɔw tun b’u mako don ɲɔgɔn na kosɔbɛ ani u tun be kunnafoni bɛnninw fɔ ɲɔgɔn koo la (Efɛzikaw 6:21, 22; Kɔlɔsikaw 4:8, 9). Nka, ka kuma mɔgɔ wɛrɛ koo la, o be se ka kɛ kojugu ye n’a y’a sɔrɔ kuma minw be fɔra, u tɛ tiɲɛn ye wala u b’a tigi ka gundo koow yira. Min yɛrɛ ka jugu n’o bɛɛ ye, o ye ko kɔrɔfɔli be se ka yɛlɛma ka kɛ nafigiya ye, o min be tiɲɛni kɛ tuma bɛɛ. Nafigiya ye “ngalon kuma ye min be mɔgɔ tɔgɔ tiɲɛ.” Ɲɛyirali fɛ, Fariziɲɛw ye ngalonfin tigɛ ka la Yezu kan walisa k’a tɔgɔ tiɲɛ (Matiyo 9:32-34; 12:22-24). Tuma caaman na, nafigiya be kɛlɛ lawuli.—Talenw 26:20.

¹² See min dira an ma ka kuma, minw be baara kɛ n’o ye ka mɔgɔw tɔgɔ tiɲɛ wala ka jɛnɲɔgɔnya tiɲɛ, o ye kojuguba ye Jehova ɲɛɛ kɔrɔ. Mɔgɔ min be “balimaw bila ɲɔgɔn na,” o tigi koo man di a ye fewu (Talenw 6:16-19). Naafigi, Grɛki kaan na o ye diabolos ye, tɔgɔ min lara Sutana kan. Sutana ye “Sendonbaa [Naafigi]” ye, min be ngalonfin tigɛ ka la Ala kan (Yirali 12:9, 10, ABM). Siga t’a la, an kɔni t’a fɛ ka kumaw fɔ minw bena a to an be kɛ  Sutana Naafigi bɔɲɔgɔnko ye. Nafigiya be na ni “sɔsɔli” ni “tilanni” ni farisogo kɛwalew ye. Mɔgɔ min b’o kɛ, o tigi sigiyɔrɔ tɛ yen kafo kɔnɔ (Galatikaw 5:19-21). O la, n’i ye kuma dɔ mɛn mɔgɔ dɔ koo la, sanni i k’o fɔ mɔgɔ wɛrɛ ye, i k’i yɛrɛ ɲininga fɔlɔ ko: ‘Yala tiɲɛn lo wa? Yala koo ɲuman lo n’ k’o fɔ mɔgɔ wɛrɛ ye wa? Yala kuun b’a la wala a bɛnnin lo n’ k’o kunnafoni jɛnsɛn wa?’—1 Tesalonikaw 4:11; 1 Piyɛri 4:15.

13, 14. a) Nɛnini be se ka mun lo kɛ mɔgɔ la? b) Nɛnini kɔrɔ ko di, ani mun na nɛninikɛla b’a yɛrɛ bila farati la?

¹³ Nɛnini kumaw. I ko an y’a fɔ ka tɛmɛ cogo min na, kumaw be se ka mɔgɔ tɔɔrɔ. Tiɲɛn lo, an ka dafabaliya kosɔn, tuma dɔw la an bɛɛ be kuma dɔw fɔ ka tila ka nimisa. Nka, Bibulu b’an lasɔmi ko kuma sifa dɔw be yen minw man kan ka fɔ kerecɛn denbaya kɔnɔ wala kafo kɔnɔ. Pol ye kerecɛnw jija ko: “Aw ka kunaya ni dusu bɔ ni diminya ni wɔyɔ ni nenili ani kɔnɔna juguya sifa bɛɛ dabila.” (Efɛzikaw 4:31, ABM). “Nenili” nɔɔ na, Bibulu bayɛlɛmani wɛrɛw b’a fɔ ko “ɲɔgɔn kɔrɔfɔ” wala “tɔgɔcɛn.” Nɛnini kɔrɔ ko fana ka tɔgɔ kunntan dɔ la mɔgɔ kan wala ka to ka mɔgɔ tɔgɔjugu fɔ ka yaala. O koow be se ka mɔgɔ danbe tiɲɛ ani k’a to a tigi b’a miiri ko nafa foyi tɛ ale la. Nɛniniw be denmisɛnw mako sa pewu sabu u dusu man gwɛlɛ ani kuma min be fɔ u ye u ka teli ka la o la.—Kɔlɔsikaw 3:21.

¹⁴ Nɛniniw, o kɔrɔ ko ka mɔgɔ mafiɲɛya, k’a dɔgɔya wala ka maloya bila a la kuma juguw fɛ, Bibulu tɛ sɔn o ma fewu. Mɔgɔ min b’o kɛ a delinanko ye, o tigi b’a yɛrɛ bila farati la sabu nɛninikɛla be se ka gwɛn ka bɔ kafo kɔnɔ n’u y’a ladi ka dɛsɛ siɲɛ caaman na. N’a tɛ yɛlɛmani don a ka koow la, a yɛrɛ be se ka bɔnɛ ɲɛnamaya la duniɲa kura kɔnɔ fana (1 Korɛntikaw 5:11-13; 6:9, 10). N’an delinanko lo ka kuma nɔgɔninw fɔ, ka ngalon tigɛ  wala ka mɔgɔ mandimi n’an ka kumaw ye, a gwɛnin lo ko an tɛ se ka to Ala ka kanuya la. O kuma sifaw lo be mɔgɔ tɔɔrɔ.

15. Kuma sifa juman lo be “se ka dɔ fara mɔgɔ wɛrɛw barika kan”?

¹⁵ See min dira an ma ka kuma, an be se ka baara kɛ n’o ye cogo di Jehova sago la? An k’an hakili to a la ko Bibulu b’an jija ko an ka to ka ‘kuma bɛnninw fɔ minw be se ka dɔ fara mɔgɔ wɛrɛw barika kan.’ (Efɛzikaw 4:29, ABM). N’an be kumaw fɔ minw be barika don mɔgɔw la, k’u jija ani k’u sabati, o ka di Jehova ye. O kama, an ka kan ka miiri ka sɔrɔ ka kuma. Kumacogo minw bɛnnin lo ani kuma sifa minw saniyanin lo, Bibulu t’o bɛɛ pereperelatigɛ ka yira an na (Titi 2:8). N’an b’a fɛ ka ‘kuma bɛnnin fɔ min be se ka dɔ fara mɔgɔ wɛrɛw barika kan,’ an ka kan k’an hakili to fɛɛn saba la minw ka nɔgɔ, nka u kɔrɔtanin lo. Kuma min be barika don mɔgɔ la: a nɔgɔnin tɛ, tiɲɛn lo, ani a mɛn ka di. K’o to an hakili la, an ka kumacogo sifa tigitigi dɔw lajɛ minw be barika don mɔgɔ la.—Koorilen nin lajɛ  ɲɛɛ 140 kan: “Yala ne ka kuma be mɔgɔ sabati wa?”

16. Mun na an ka kan ka mɔgɔw tando?

¹⁶ Ka mɔgɔ tando ni kɔnɔgwɛ ye. Jehova ni Yesu b’a lɔn ko a kɔrɔtanin lo ka mɔgɔw tando ani k’a yira k’u koo ka di i ye (Matiyo 3:17; 25:19-23; Zan 1:47). A ka ɲi an kerecɛnw fana ka mɔgɔw tando ni kɔnɔgwɛ ye. Mun na do? Talenw 15:23 b’a fɔ ko: “N’i ka fɔta fɔwaati ɲana, o ka ɲi dɛ!” I yɛrɛ ɲininga ko: ‘Mɔgɔ mana ne tando ni kɔnɔgwɛ ye, o be mun lo kɛ ne na? Yala o tɛ ne dusu diya ani k’a n’ jija wa?’ A gwɛnin lo ko n’o y’i tando ni kɔnɔgwɛ ye, o kɔrɔ ko mɔgɔ dɔ y’i ka kɛta kɔrɔsi, ko mɔgɔ dɔ b’a janto i la ani ko i be jijali min kɛra, kuun b’a la. O  jigisigi kumaw b’a to i be la i yɛrɛ la ani o b’i lasun ka dɔ fara i ka jijali kan. Komi a ka di i ye mɔgɔ k’i tando, yala e fana tɛna i seko kɛ walisa ka mɔgɔ wɛrɛw tando wa?—Matiyo 7:12.

17. An be se ka tɛmɛ sababu jumanw fɛ ka mɔgɔw tando kafo kɔnɔ? Ani denbaya kɔnɔ?

¹⁷ To ka mɔgɔw ka jogo ɲumanw kɔrɔsi ani i k’a fɔ u ye fɛɛn min kama u koo ka di i ye. Kafo kɔnɔ, n’a sɔrɔ i ye mɔgɔ dɔ ka kalan ɲuman lamɛn, i ye kanbele wala sunguru dɔ ye a b’a jijara ka laɲinita dɔ dafa Alako ta fan fɛ, wala i ye balima mɔgɔkɔrɔba dɔ ye a b’a jijara ka kɛ lajɛnw bɛɛ la kɔrɔyakow bɛɛ n’a ta. I mana o ɲɔgɔnna mɔgɔw tando ni kɔnɔgwɛ ye, i b’u dusu sɔrɔ ani i be barika don u la Alako ta fan fɛ. Denbaya kɔnɔ, furucɛw n’u musow mako b’a la ka ɲɔgɔn tando ni kɔnɔgwɛ ye ani k’a fɔ ɲɔgɔn ye ko i koo ka di ne ye (Talenw 31:10, 28). Denmisɛnw kɔni mako b’a la kosɔbɛ mɔgɔw k’u mako don u la ani k’u kanu. Yiri mako be tile ni jii la cogo min na, deen fana mako be tandoli ni kanuya la ten. Wolobagaw, a’ ye sababuw ɲini ka aw deenw tando u ka jogo ɲumanw ni u ka jijaliw kosɔn. O tandoli kumaw be se k’u jaa gwɛlɛya ani k’u jigi sigi. Tandoli kumaw b’u lasun fana u k’u jija bɛrɛbɛrɛ ka koo ɲuman kɛ.

18, 19. Mun na an ka kan k’an seko bɛɛ kɛ walisa k’an balimaw dusu saalo ani k’u jigi tugu, ani an be se k’o kɛ cogo di?

¹⁸ Jigitugu ani dususalo kumaw. Jehova b’a janto kosɔbɛ “nimisabaga” la ani “min majiginin” lo (Ezayi 57:15). A ka Kuma b’an lasun ko an ka to ka “ɲɔgɔn jija ka dɔ fara ɲɔgɔn barika kan” ani ko ‘minnu jigi tigɛra, an k’olu ja gɛlɛya.’ (1 Tesalonikaw 5:11, 14, ABM). An balima minw fari fagara dusutiɲɛ bolo, an be jijali minw kɛ k’olu dusu saalo ani k’u jigi tugu, an be se ka la a la ko Ala b’o jijaliw kɔrɔsi ani o ka di a ye.

 ¹⁹ Nka, an balima min fari fagara wala a jigi tigɛra, an be se ka mun lo fɔ a ye walisa ka barika don a la? Kana a miiri ko waajibi lo i k’a ka kunko ɲɛnabɔ. Tuma caaman na, kumaw dama b’a tigi dɛmɛ kosɔbɛ. A to mɔgɔ dusu kasinin k’a lɔn ko i be hami a koo la. A ɲini ka delili kɛ n’a ye ni kaanba ye. I be se ka Jehova deli ko a k’o tigilamɔgɔ dɛmɛ a k’a lɔn ko a koo ka di Ala ye ani a balimaw ye fana (Zaki 5:14, 15). A jigi sigi ko kafomɔgɔw mako b’a la ani ko a koo ka di u ye (1 Korɛntikaw 12:12-26). Vɛrise minw be mɔgɔ jija, u dɔ kalan n’a ye walisa k’a jigi sigi ko Jehova b’a janto a la sɔbɛ la (Zaburuw 34:19; Matiyo 10:29-31). Mɔgɔ min jigi tigɛnin lo, n’i be wagati ta ka “kumaɲuman” fɔ a ye, n’i ka kumaw be bɔ i dusukun na, i be se ka la a la k’o bena a tigi dɛmɛ a k’a lɔn ko a koo ka di mɔgɔw ye.—Talenw 12:25.

20, 21. Koo jumanw lo b’a to ladili be barika sɔrɔ?

²⁰ Ladili barikamanw. Komi an si dafanin tɛ, o kama an mako be ladiliw la tuma dɔw la. Bibulu b’an jija ko: “I ka laadili lamɛn, ka sɔn kalan ma walisa i ka kɛ hakilitigi ye i si bɛɛ la.” (Talenw 19:20, ABM). Ka mɔgɔ wɛrɛw ladi, o tɛ diinan mɔgɔkɔrɔw dama ka koo ye. Wolobagaw b’u deenw ladi (Efɛzikaw 6:4). Balimamuso minw ye kerecɛn kɔgɔninw ye, olu be se ka muso misɛnw ladi (Titi 2:3-5).  Kanuya b’an lasun ka ladiliw di, an lamɛnbaga be se ka sɔn minw ma ani u tɛ maloya bila a la. Mun lo be se k’an dɛmɛ k’o ladili ɲɔgɔn di? An ka koo saba lajɛ minw b’a to ladili be barika sɔrɔ: ladili dibaga ka kɛcogo n’a ka ŋaniya, ladili basiginin be min kan, ani ladili dicogo.

²¹ Faan dɔ fɛ, ladili barika be bɔ a dibaga la. I yɛrɛ ɲininga ko: ‘Mun lo b’a to ne be sɔn ladili ma?’ N’i b’a lɔn ko mɔgɔ min be ladili dira i ma a b’a janto i la, a diminin tɛ ani ŋaniya jugu tɛ a la, a ka nɔgɔ i ma ka sɔn o ladili ma. O la, n’i be mɔgɔ ladira, i ka kan ka koow kɛ o cogo kelen na ani ka kɛ ni ŋaniya ɲuman ye. Barika be ladili minw na, u basiginin lo fana Ala ka Kuma kan (2 Timote 3:16). An be ladili minw di, u bɛɛ ka kan ka bɔ Ala ka Kuma lo kɔnɔ. An be se ka sin k’u kalan Bibulu yɛrɛ kɔnɔ wala k’u kofɔ dɔrɔn. O kama, diinan mɔgɔkɔrɔw man kan ka mɔgɔw waajibiya u ka tugu olu yɛrɛ ka miiriya kɔ. U man kan fana ka vɛrisew ka miiriya yɛlɛma walisa k’a yira k’olu yɛrɛ be min fɔra o bɔra Bibulu lo kɔnɔ. Ni ladili dira cogo ɲuman na, a be barika sɔrɔ fana. Ni ladili dira ni ɲumanya ye, a ka nɔgɔ a mɛnbaga fɛ k’a sira tagama ani o tɛ a tigi ka danbe tiɲɛ.—Kɔlɔsikaw 4:6, ABM.

22. See min dira i ma ka kuma, e cɛsirinin lo ka baara juman lo kɛ n’o ye?

²² Tiɲɛn na, see min dira an ma ka kuma, o ye Ala ka nilifɛn nafamanba ye. An be Jehova kanu minkɛ, o ka kan k’an lasun ka baara ɲuman kɛ n’o nilifɛn ye sanni ka baara jugu kɛ n’a ye. An k’a to an hakili la ko kumaw be se ka koo kɛ mɔgɔ la: u be se ka barika don mɔgɔ la wala ka mɔgɔ niin tɔɔrɔ. O kama, an k’an jija ka baara kɛ n’o nilifɛn ye i ko an Danbaga b’a fɛ cogo min na: “Ka dɔ fara mɔgɔ wɛrɛw barika kan.” O la, an ka kuma bena a mɛnbagaw jija ani a bena an dɛmɛ an ka to Ala ka kanuya la.