1-3. (a) Na cava e dua na isolisoli i Jiova vei keda, e rawa ni vakayagataki cala vakacava? (b) Meda vakayagataka vakacava na isolisoli ni vosa ke da via tiko ga ena loloma ni Kalou?

KE VAKAWALENA e dua nomu itokani se wekamu voleka na iloloma o solia vua, cava o na nanuma me baleti koya? Kaya mada o lolomataka vua e dua na motoka, o qai kila e muri ni a draiva vakalialia ra qai mavoa kina eso. Sega ni vakabekataki ni o na rarawataka sara ga na ka e cakava.

² Na noda rawa ni vosa vakamatata e isolisoli i Jiova, na iVurevure ni “iloloma vinaka kece kei na isolisoli uasivi kece.” (Jemesa 1:17) Na isolisoli ni vosa e vakaduiduitaki keda mai na manumanu, nida rawa ni tukuna noda nanuma da qai talaucaka na lomada vei ira eso tale. Ia me vaka ga na motoka, e rawa tale ga ni vakayagataki cala na isolisoli ni vosa. Ena rarawa o Jiova ke vakayagataki vakatani se vakararawataki ira tale eso!

³ Meda tiko ga ena loloma ni Kalou, e bibi meda vakayagataka na isolisoli ni vosa ena sala e vinakata o koya e solia. E vakamatatataka o Jiova na mataqali vosa e vakamarautaki koya. E volai ena nona Vosa: “Me kua ni lako mai gusumuni e dua na vosa vakasisila, na vosa ga e vinaka qai veivakayaloqaqataki ena kena gauna, me vinaka vei ira na rogoca.” (Efeso 4:29) Meda veivosakitaka mada na vuna meda qarauna kina noda vosa, na mataqali vosa meda cata, kei na sala eda rawa ni tukuna kina na vosa e “vinaka qai veivakayaloqaqataki.”

4, 5. Eda kila vakacava ena so na vosa vakaibalebale ni vosa eda tauca e rawa ni veivakacegui se veivakaleqai?

⁴ Kena imatai, e rawa ni vakaleqai koya e rogoca. E kaya na Vosa Vakaibalebale 15:4: “Na yame lewai vinaka e kau ni bula, ia na vosagaga e vakavuyalolailai.” * Me vaka ga na wai e vakabulabulataka na kau malai, na vosa tale ga e rogo vinaka ena vakacegui ira na rogoca. Ia e veivakayalolailaitaki na yame dauveivakaisini. Koya gona, na vosa eda tauca e rawa ni vakararawataki ira se vakacegui ira eso tale.—Vosa Vakaibalebale 18:21.

⁵ E kaya e dua tale na vosa vakaibalebale me baleta na ka e rawa ni cakava na vosa: “Na vosa vakalialia e vaka na isua ni iseleiwau.” (Vosa Vakaibalebale 12:18) Na vosa e tau vakasabalia ni sega ni vakasamataki vinaka, e dau veivakararawataki qai vakaleqa na veimaliwai. A vakararawataki iko beka ena dua na gauna na vosa e vaka na isua ni seleiwau? Na vosa vakaibalebale vata qori e veivakauqeti ni kaya: “Na yamedra na vuku e veivakabulai.” Na vosa e tauca ena veinanumi o koya e vuku vakalou, e rawa ni vakaseavutaka na rarawa, vakavinakataka tale ga na veimaliwai. O sa bau vakadinadinataka na veivakacegui ni nona vosa vakayalovinaka e dua? (Wilika Vosa Vakaibalebale 16:24.) Eda na saga me kua ni veivakararawataki, ia me veivakacegui na ka eda tukuna baleta ni na tarai ira era rogoca.

6. Na cava e dredre kina meda lewa vinaka na yameda?

⁶ Se mani vakacava na noda sasaga, se dredre tiko ga meda lewa vinaka na yameda. iKarua ni vuna meda qarauna kina noda vosa: Eda ivalavala ca da qai sega ni uasivi, ena rawarawa sara meda vakayagataka vakatani na yameda. Eda dau tukuna na ka e tu e lomada, ia e ‘ca na malele ni loma ni tamata.’ (Vakatekivu 8:21; Luke 6:45) Sa rauta me dredre na lewai vinaka ni yameda. (Wilika Jemesa 3:2-4.) Dina ni na sega ni vinaka vakaoti, eda rawa ni vakavinakataka tiko ga na sala eda vakayagataka kina. Me vaka ga nona sasaga e dua me qalova cake na uciwai e kaukaua na kena kui, e vinakati tale ga meda saga tiko ga meda vorata na gagadre ni yagoda ivalavala ca ena vakayagataki vakatani ni yameda.

7, 8. Ena raica vakacava o Jiova na noda sokalou ke da sega ni lewa vinaka na vosa eda tauca?

⁷ iKatolu, nida na saumitaro kina vei Jiova. Na ka eda tukuna e rawa ni vakaleqa noda veimaliwai kei ira tale eso vaka kina noda veiwekani kei Jiova. E kaya na Jemesa 1:26: “Ke dua e nanuma ni sa qarava tiko na Kalou ena iqaraqaravi e vakadonuya o koya ia e sega ni lewa vinaka na yamena, e vakaisina tiko ga na lomana, e tawayaga tale ga nona lotu.” Eda sa veivosakitaka oti ena wase 11, ni dodonu me salavata kei na noda sokalou na ka eda tukuna. Ke da sega ni lewa vinaka na yameda se da dau cavuta na vosa gaga, ena ka wale vei Jiova noda sokalou. E bibi gona meda qarauna na ka eda kaya.—Jemesa 3:8-10.

⁸ Sa vakaraitaki vei keda eso na vuna vinaka meda kua ni vakayagataka kina vakatani na isolisoli ni vosa. Eda na veivosakitaka e liu na vosa me kua ni cavuta na lotu vaKarisito dina, qai tarava na vosa e veiuqeti.

9, 10. (a) Na vosa vakacava sa ivakarau tu ni veivosaki e veisiga? (b) Na cava meda cata kina na vosa vakasisila? (Raica tale ga na ivakamacala e ra.)

⁹ Vosa vakasisila. Sa ivakarau tu ni veivosaki e veisiga na vosa dukadukali me vaka na veiru kei na vosa ca. Levu era dau vosa ca nira vakabibitaka na ka era kaya, se nira sega ni kila na vosa veiganiti mera vakayagataka. Era dau vakayagataka na dauvakalasalasa na vosa velavela qai veivagarogaroi mera vakadredrei kina na sarasara. Ia e sega ni lasa na vakayagataki ni vosa va ya. Rauta ni 2,000 na yabaki sa oti, a vakaroti ira mai Kolosa na yapositolo o Paula mera biuta laivi “na vosa vakasisila.” (Kolosa 3:8) A tukuna tale ga vei ira na lewe ni ivavakoso mai Efeso “me kua mada ga ni cavuti” ena kedra maliwa na lotu vaKarisito dina “na veiwali ca.”—Efeso 5:3, 4.

¹⁰ Na vosa vakasisila kei na veiwali ca e beci kina o Jiova kei ira era lomani koya. Eda na cata gona na vosa va qori nida lomani Jiova. A vola o Paula ni “ivalavala dukadukali” e dua na “vua ni itovo vakayago” qai okati kina na vosa vakasisila kei na veiwali ca. (Kalatia 5:19-21) Sega ni dodonu me vakawaleni qori. E rawa ni vakasivoi mai na ivavakoso o koya sa vakasalataki oti vakavica, ia e sega ni veivutuni, se cavuta tiko ga na vosa velavela, e torosobu qai dukadukali. *

11, 12. (a) Cava na kakase, gauna cava ena qai cala kina noda talanoataki ira eso tale? (b) Cava mera cata kina na dauveiqaravi i Jiova na vakaucaca?

¹¹ Kakase, vakaucaca. E wili vakakase na italanoa sega na betena me baleti ira eso tale. Ia e ca beka noda dau talanoataki ira eso tale? Sega ni ca ke vinaka na ka e talanoataki, me vaka beka nodra se qai papitaiso eso se dua e vinakata me vakayaloqaqataki. Era dau veikauaitaki na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri qai vinaka na ka era dau veitalanoataka kei ira na tacidra. (Efeso 6:21, 22; Kolosa 4:8, 9) Ia e ca na kakase ke vakatanitaki na itukutuku se talaucaki na ka vuni me baleti ira eso tale. E ca tale ga ke sa lai tini ena vakaucaca, e vakacacani kina na kena irogorogo e dua. Na vakaucaca e okati me “veibeitaki vakailasu . . . e vakarogorogocataki kina e dua.” Qori na ka era cakava na Farisi vei Jisu, era vakaucacataki koya mera vakacalai koya kina. (Maciu 9:32-34; 12:22-24) Na vakaucaca e dau vakavurea na veiba.—Vosa Vakaibalebale 26:20.

¹² E sega ni raica vakamamada o Jiova na vakayagataki ni isolisoli ni vosa mera vakarogorogocataki kina eso tale se me vakavurea na veileti. E cati koya e “vakavuveiba vei ira na wekana.” (Vosa Vakaibalebale 6:16-19) Na vosa vaKirisi na di·aʹbo·los e vakadewataki me “dauvakaucaca,” na icavuti e vakayagataki vei Setani. E vakatokai me “Tevoro” ni a vakaucacataka na Kalou. (Vakatakila 12:9, 10) Ke da sega ni via wili vata kei na Tevoro, e bibi meda cata na mataqali vosa e kilai kina o koya. Ke kune ena ivavakoso na vakaucaca, ena basika na vua ni itovo vakayago me vaka na “duiyaloyalo” kei na “veisei.” (Kalatia 5:19-21) Ni o vakarau tukuna na ka me baleta e dua tale, e vinaka mo taroga: ‘E dina na itukutuku qo? E ka vakayalololoma beka meu talanoataka? E veiganiti se ka vakayalomatua meu tukuna vua e dua tale?’—Wilika 1 Cesalonaika 4:11.

13, 14. (a) Cava e dau yaco vei ira era vosavakacacataki? (b) Cava na veivakasewasewani, cava e rerevaki kina?

¹³ Vosavakacaca. Na vosa eda tauca e rawa ni veivakararawataki. Nida ivalavala ca, so na gauna eda na tukuna na ka eda dau veivutunitaka e muri. Ia na iVolatabu e vakaraitaka na mataqali vosa e sega ni dodonu me cavuti ena vuvale se ivavakoso vaKarisito. E vakasalataki ira na lotu vaKarisito o Paula: “Me kau tani vei kemuni na yaloca, na cudrucudru, na yalokatakata, na karakara, na vosavakacaca.” (Efeso 4:31) So tale era vakadewataka na “vosavakacaca” me “vosa ca,” “vosa e veivakamavoataki,” kei na “vosa gaga.” E rawa nira beci ira ga se ra nanuma nira tawayaga o ira era dau vosa vakacacataki, era kacivi ena so na yaca e veibeci ra qai vakalewai wasoma. E rawa tale ga ni vakaleqai ira na lalai na vosa mosimosi nira se gone ga ra qai dau veivakabauti.—Kolosa 3:21.

¹⁴ Na iVolatabu e vakacala na veivakasewasewani—nodra vakamadualaki eso tale ena vosa ca, vosa gaga, qai veibeci. E rerevaki sara ke sega ni muduka e dua nona vakayagataka na vosa va qori. Ke sa vukei wasoma na dauveivakasewasewani, ia e sega ni veisautaka nona ivalavala, ena vakasivoi mai na ivavakoso. Ena sega tale ga ni bula ena vuravura vou. (1 Korinica 5:11-13; 6:9, 10) Ke da dau cavuta na vosa e dukadukali, e lasu, qai tawaveinanumi eda na sega ni tiko ga ena loloma ni Kalou. Na vosa kece qori e dau veibasuraki.

15. Na vosa vakacava e “vinaka qai veivakayaloqaqataki”?

¹⁵ Eda na vakayagataka vakacava na isolisoli ni vosa ena sala e vinakata o koya e solia? Na iVolatabu e veiuqeti meda cavuta “na vosa ga e vinaka qai veivakayaloqaqataki.” (Efeso 4:29) Ena marau o Jiova ke veivakayaloqaqataki, veiuqeti qai veivakacegui na ka eda tukuna. Me rawa qori, e bibi meda vakasamataka vinaka sara na ka eda tukuna. E sega ni kotora na iVolatabu e dua na kena lawa, sega tale ga ni volai kina na mataqali vosa e vakadonui se okati me “vosa vinaka.” (Taito 2:8) Ia me “vinaka qai veivakayaloqaqataki” na ka eda tukuna, meda nanuma tiko e tolu na tikina bibi e kilai kina na vosa e veiuqeti: E vinaka, e dina, qai tau ena yalovinaka. Meda veivosakitaka sara mada eso na ivakaraitaki ni vosa e veivakayaloqaqataki.—Raica na kato “ E Veivakayaloqaqataki na Vosa au Tauca?”

16, 17. (a) Cava meda dau veivakacaucautaki kina? (b) Eda rawa ni cakava vakacava qori ena ivavakoso? ena vuvale?

¹⁶ Veivakacaucautaki e vu mai lomada. Rau kila o Jiova kei Jisu ni bibi me tau na vosa ni veivakacaucautaki kei na veivakadonui. (Maciu 3:17; 25:19-23; Joni 1:47) E bibi tale ga vei keda na lotu vaKarisito meda dau veivakacaucautaki mai vu ni lomada. Cava na vuna? E kaya na Vosa Vakaibalebale 15:23: “Na vosa ena gauna donu e yaga dina!” E vinaka meda taroga: ‘E tarai au vakacava nona vakacaucautaki au e dua mai vu ni lomana? E vakamarautaki au qai vakayaloqaqataki au?’ Ni o vakacaucautaki e vakaraitaka ni o kauaitaki, e vinaka tale ga na ka o cakava. O na nuidei qai uqeti iko mo sasaga tale vagumatua. Ke o dau taleitaka mo vakacaucautaki, sega li ni dodonu mo dau veivakacaucautaki tale ga?—Wilika Maciu 7:12.

¹⁷ E bibi meda dau raica na ka era vinaka kina eso tale da qai vakacaucautaki ira. O na rairai rogoca ena soqoni vakaivavakoso e dua na ivunau totoka, se o kila e dua na gone e saga tiko me sauva nona isausau vakayalo, se dua na itabaqase e yalodina ena nona dau lakova na soqoni. Noda vakacaucautaki ira mai vu ni lomada ena tara sara ga na lomadra qai vakayaloqaqataki ira mera qaravi Jiova tiko ga. Ena vuvale, me rau dau vakavinavinaka rau qai veivakacaucautaki na veiwatini. (Vosa Vakaibalebale 31:10, 28) E bibi tale ga mera kila na gone nira kauaitaki ra qai mareqeti. Me vaka ga na yaga ni rarama ni siga kei na wai ina dua na kau, e bibi tale ga vei ira na gone na veivakacaucautaki kei na nodra kila ni vakadonui ira nodra itubutubu. Ra itubutubu, ni vakacaucautaki ira na luvemuni ena nodra itovo vinaka kei na nodra sasaga. Ena uqeti ira mera cakava tiko ga na ka e dodonu, era na yaloqaqa, ra qai nuidei.

18, 19. Cava meda dau veivakacegui kina da qai vakayalovinakataki ira na tacida? Eda na cakava vakacava?

¹⁸ Veivakayaloqaqataki kei na vosa vakayalovinaka. O Jiova e kauaitaki ira na “yalolailai” kei ira “na yalobibivoro.” (Aisea 57:15) Eda uqeti ena nona Vosa meda dau “veivakayaloqaqataki” da qai “vosa vakayalovinaka vei ira na yalolailai.” (1 Cesalonaika 5:11, 14) E marautaka tale ga na Kalou noda dau veivakayaloqaqataki kei na noda vosa vakayalovinaka vei ira na tacida era bikai tu ena rarawa.

¹⁹ Na cava o rawa ni kaya mo vakayaloqaqataka kina e dua na lotu vaKarisito e yalolailai? E sega ni gadrevi sara mo walia nona leqa. So na gauna, na vosa mada ga o tauca e yaga vakalevu. Me kila kina o koya ni kauaitaki. Ni drau masu vata, kerei Jiova me vukei koya me kila ni lomani koya, nira lomani koya tale ga na tacina. (Jemesa 5:14, 15) Tukuna vua ni mareqeti qai yaga ena ivavakoso. (1 Korinica 12:12-26) Wilika vua e dua na tikinivolatabu ena vakayaloqaqataki koya, ena kila kina ni kauaitaki koya dina o Jiova. (Same 34:18; Maciu 10:29-31) Ke o dau tauca “na vosa vinaka” e vu mai lomamu, ena kila o koya e yalolailai ni lomani qai mareqeti.—Wilika Vosa Vakaibalebale 12:25.

20, 21. Ena yaga vakacava na ivakasala?

²⁰ iVakasala yaga. Nida ivalavala ca, eda na vakasalataki ena so na gauna. E uqeti keda na iVolatabu: “Mo rogoca na ivakasala, mo muria na veivakadodonutaki, mo vuku kina ena nomu veisiga mai muri.” (Vosa Vakaibalebale 19:20) Era sega ni veivakasalataki ga na qase ni ivavakoso. O ira na itubutubu era dau vakasalataki ira na luvedra. (Efeso 6:4) Era veivakasalataki na yalewa lotu vaKarisito matua vei ira na goneyalewa. (Taito 2:3-5) Nida veivakasalataki, na loloma ena uqeti keda meda cakava ena kena iwalewale me ciqoma o koya eda via vukea, sega ni vakararawataki koya. Eda na cakava vakacava qori? Tolu na tikina meda nanuma me yaga kina noda ivakasala: ivakarau ni rai kei na inaki e soli kina na ivakasala, e yavutaki ena cava, kei na iwalewale e caka kina.

²¹ Na ivakasala yaga e tekivu sara ga vei koya e via veivakasalataki. E vinaka me taroga, ‘Na cava e dau vakarawarawataka noqu ciqoma na ivakasala?’ Sega ni vakabekataki ni rawarawa mo ciqoma na ivakasala ke o kila ni kauaitaki iko o koya e veivakasalataki, e sega ni cakava ena cudru, qai donu na kena inaki. Me va tale ga qori nomu rai kei na inaki ni nomu veivakasalataki. Na ivakasala yaga e yavutaki ena Vosa ni Kalou. (2 Timoci 3:16) Ke cavuqaqataki se sega na tikinivolatabu ni o veivakasalataki, e dodonu ga me yavutaki vakaivolatabu. Era na qarauna gona na qase ni ivavakoso mera kua ni surevaka nodra rai vei ira tale eso; era na sega ni moica tale ga na ka e kaya na iVolatabu me tokona nona rai e dua. E yaga tale ga na ivakasala ke donu na iwalewale e caka kina. Ena ciqomi rawarawa na ivakasala e vakamasimataki qai tau vakayalovinaka, o koya tale ga e vukei ena sega ni beci koya.—Kolosa 4:6.

22. O na vakayagataka vakacava na isolisoli talei ni vosa?

²² E isolisoli talei ni Kalou noda rawa ni vosa. Noda lomani Jiova ena uqeti keda meda kua ni vakayagataka vakatani. Meda nanuma ni vosa eda tauca e rawa ni veivakayaloqaqataki se veibasuraki. Koya gona, meda vakayagataka na isolisoli qo “me veivakayaloqaqataki.” Ni veivakayaloqaqataki qai veivakacegui noda vosa, eda na tiko ga ena loloma ni Kalou.