1-3. (1) ¿Kasa nüsülajaka Je’waa wamüin? ¿Jamüsü süpüla mojuin sukuwaʼipa watuma? (2) Ayateere alin wapüla Maleiwa, ¿jamüinjatü sukuwaʼipa wanüiki?

WASÜLAJÜLE wanee kemion nümüin wanee wayuu eeka alin wapüla, mojule sukuwaʼipa nutuma, maaʼinyaale nia sünain nuʼunirüin otta keewainre nia wayuu süka, ¿jameerü waaʼin? Mojeerü waaʼin saalii tia.

² «Anasü süpüshua tü [kasa] nüsülajakat» Je’waa (Santiago 1:17). Nüsülajüin wamüin wanee kasa naataka atuma waya suulia mürüt waküjaka akajee tü anakat saaʼin wamüin otta tü suluʼukat waaʼin: tia, shia tü wanüikikat. Akatsaʼa, eesü süpüla mojuin sukuwaʼipa watuma, maʼaka tü kemion waashajaaitpakat achiki. Wainma wayuu nnojoliika ayaawatüin saaʼu nanüiki otta mojusü naaʼin na waneeinnua natuma. Watüjaaitpa aaʼu mojuin maʼin naaʼin Je’waa sutuma tia, ¿aashimüin?

³ Ayateere alin wapüla Maleiwa, anainjatü sukuwaʼipa wanüiki. Waainjüinjatü tü nümakat suluʼu tü Wiwüliakat: ‹Nnojo jaashajaain süka pütchi airuʼulu. Jaashajaa süka pütchi analuʼut akaaliinjüinjanaka naya› (Éfeso 4:29). Sutuma tia, wekirajaa sünain tü pütchi wayouktüinjatkat otta tü waainjüinjatkat süpüla waashajaain süka pütchi analuʼut akaaliinjüinjanaka na waneeinnua. Süpülapünaa tia, wekirajaa jamüsü choʼujaaka waaʼinmajüin wanüiki.

4, 5. ¿Jamüsü sünüiki Proverbios süchiki tü wanüikikat?

⁴ Tü palajatkat kasa waaʼinmajüinjatka anainjee wanüiki shia süka süntüin suluʼumüin naaʼin na wayuukana. Tia, süküjüin Proverbios 15:4, TNM: «Pütchi eeka analuʼuluin müsü aka saaʼin wanee wunuʼu kataka atuma soʼu wayuu, akatsaʼa pütchi eeka mojuluʼuluin mojusü saaʼin wayuu sutuma». Pütchi eeka analuʼuluin, anasü waaʼin sutuma, müsü aka saaʼin joojotshi sümüin wunuʼulia. Akatsaʼa pütchi eeka mojuluʼuluin, mojusü saaʼin wayuu sutuma. Maʼaka wekirajaaitpain, eesü süpüla mayein jee saawalaain saaʼin wayuu sutuma wanüiki (Proverbios 18:21).

⁵ Aashajaasü Proverbios 12:18, TNM, süchiki süntüin suluʼumüin saaʼin wayuu tü wanüikikat. Saashin tia pütchikat «eekai mayaawatüin saaʼu nünüiki, müshi nütkakai aaʼin wayuu süka chajaruuta». Eeka mayaawajaain anüiki süpülapünaa aashajawaa mojusü maʼin saaʼin wayuu nutuma otta nnojotsü aleewajiraain nümaa. Aisü maʼin wamüin wanee pütchi mojuluʼulu, müsü aka sütkünakai waaʼin süka chajaruuta. Akatsaʼa, saashin Proverbios «nanüiki na kekiikana maʼin aawalaasü saaʼin wayuu sutuma». Na eʼitaakana suluʼu nakuwaʼipa tü nümakat Je’waa nayaawata aaʼu nanüiki. Anasü saaʼin wayuu otta aleewajiraashii sutuma analuʼuluin nanüiki. Eesü sülatüle tia wamüin, aawalaasü waaʼin sutuma wanee pütchi aküjünaka wamüin  (Proverbios 16:24). Tü wanüikikat antüsü suluʼumüin naaʼin na wayuukana. Sutuma tia, waashajaa süpüla anain naaʼin otta nnojotsü süpülajatüin mojuin naaʼin.

6. ¿Jamüsü kapüleeka maʼin waaʼinmajüin wanüiki?

⁶ Jaʼitairü waaʼinmajüin wanüiki eeshii waküjüle pütchi mojuluʼulu. Tü piamakat kasa waaʼinmajüinjatka anainjee wanüiki shia: suluʼuin waaʼin mojeein wanüiki sutuma kaainjaraliin waya. Kapüleesü maʼin wamüin wayaawatüin saaʼu wanüiki süka suluʼujeein shia waaʼin otta saashin tü Wiwüliakat ‹jülüjüsü saaʼin wayuu tü mojuluʼutkat waneepia› (Génesis 6:5; Lucas 6:45; Santiago 3:2-4). Mayaapejeʼe kapüleein wamüin waaʼinmajüin wanüiki sutuma kaainjaraliin waya eesü süpüla anain sukuwaʼipa watuma. Süpüla tia, eejiraainjana waya maʼaka eejiraain wanee wayuu sümaa sütchin tü wüinkat suulia süsaapünaʼalaain nia.

7, 8. ¿Jamüshii wasouktajanaka nümüin Je’waa saaʼu wanüiki?

⁷ Tü apünüinkat kasa waaʼinmajüinjatka anainjee wanüiki shia süka wasoukteenain nümüin Je’waa saaʼu wanüiki. Tü pütchi waküjakat sünainpünaasü wakuwaʼipa namaa na waneeinnua otta nümaa Maleiwa. Tia, shia tü süküjakat Santiago 1:26: «Wane wayuu eekai talatüin Maleiwa nümaa naajüin, müleka nnojorule nülaüleʼerüin naaʼin süka nünüiki, mayaashije nuʼwaataain suluʼu tü nünoulakat, nnojotsü kasain saamüin nümüin tia noʼuluʼu Maleiwa». Maʼaka süküjünüin sünain tü ekirajaaya alatakat, nnojoishii süpüla wamüin katatüin wanüiki suulia wakuwaʼipa sünain anoujaa. Nnojorüle wayaawatüin saaʼu wanüiki otta waküjüle pütchi airuʼulu nnojoleerü kasain saamüin wanoula noʼuluʼu Maleiwa. Shiimain wasakirüinjatüin waaʼin sünain sukuwaʼipa wanüiki (Santiago 3:8-10).

⁸ Wekirajaaitpa anain apünüinsü kasa waaʼinmajüinjatka anainjee wanüiki. Wekirajaa sünain tü pütchi wayouktüinjatkat maʼin otta tü pütchi wakaaliinjüinjatkat aka wayuu.

9, 10. (1) ¿Jamüsü sünüiki wayuu maaʼulu sainküin tü mmakat? (2) ¿Jamüsü walerajüinjatka tü pütchi yarüttüsükat? (Paashajeʼera tü makat aka saaʼin jolotsü.)

⁹ Pütchi yarüttüsü. Maaʼulu eesü sainküin mma mojuu anüikii, eʼraa wayumüin otta yarüttaa anüikii. Wainma wayuu makana anüiki süka nnojoluin natüjaain aaʼu tü nanüikinjatkat otta süka anainjatüin nanüiki saaʼin namüin. Otta na emeeʼerajaalii eʼraajünakana maʼin suluʼu raawia otta telewisoot yarüttüsü nemeeʼerain süpüla süsirajüin wayuu. Akatsaʼa tia, nnojotsü shiain wanee meeʼera anasü. Alatüirü 2.000 juya süchikijee nuluwataain Pablo wanee karaloukta namüin na anoujüshii chajanakana Colosas, eere nüküjüin nayouktajatüin «tü pütchi [yarüttüsü] japüikat atüma wayuu» (Colosas 3:8). Otta müshi nia namüin na chajanakana Éfeso: ‹Juuʼulaa suulia jaashajaain süka pütchi [yarüttüsü] japüika atüma wayuu› (Éfeso 5:3, 4).

¹⁰ Mojusü nümüin Maleiwa tü pütchi yarüttüsükat. Makalaka walerajüinjatüin sümaa nnojoluinjatüin waashajaain shia. Watüjaa aaʼu shiain wanee kasa ‹yarüttüsü› saʼakaka «tü [kasa] keeʼireekat saaʼin weʼiruku», niyouktaka achiki Pablo (Galacia 5:19-21, TNM). Shiimain, nnojotsü ashaittaain tia. ¿Kaseerü alataka nümüin chi kiʼrakai sünain aashajawaa kasa yarüttüsü sünainpünaaka amaʼüjirawaa akuwaʼipaa otta piamaka atuma sukuwaʼipa nimeeʼerain? Palajana achiaanüinjachi nia kojuyatua. Otta nnojoire niyaawajaain suulia otta nünoukteʼerüin nukuwaʼipa ojuʼitinneechi naʼakajee na anoujüshiikana. *

11, 12. (1) ¿Kasa tü nnojotkat anain süpüla waküjüin nachiki na waneeinnua? (2) ¿Jamüsü mojuka waküjüle alawaa nachiki na waneeinnua?

 ¹¹ Perulaa otta alawaa süchiki wayuu. Anasü aashajawaa nachiki na waneeinnua anale wanüiki nachiki, maʼaka naaʼin na jekennuukana sünain awoutisaajaa jee nayale na choʼujaakana amüin natütüleʼennüin aaʼin. Na nikirajüinkana Jesús keeʼireepuʼusü naaʼin nakaaliinjüin na nawalayuukana otta aashajaapuʼushii nachiki sümaa nnojoluin mojuin nanüiki (Éfeso 6:21, 22; Colosas 4:8, 9). Tü mojukat shia aküjaa alawaa otta aküjaa süchiki tü nnojotkat anain süpüla natüjaain aaʼu na waneeinnua. Kiʼrale waya sünain aainjaa tia, aküjeena waya alawaa süpüla amojujaa nakuwaʼipa na waneeinnua. Maʼaka saaʼin tü naküjakat na fariseokana nüchiki Jesús süpüla namojujüin nukuwaʼipa (Mateo 9:32-34; 12:22-24). Shiimain mojujiraain maʼin na wayuukana sutuma tü alawaa aküjünakat nachiki (Proverbios 26:20).

¹² ¿Jamüshii noʼuluʼu Je’waa na amojujakana nakuwaʼipa na waneeinnua sümaa mojujiraain naya natuma? Nnojoishii anain. Üttüsü naaʼin nanain na ‹atkaajiraakana atuma na pawalaawashiikana› (Proverbios 6:16-19, TNM). Soto waaʼin tü pütchikat «aküjaa alawaa» suluʼu griego shia diábolos, tü eʼitaanakat nünüliayaain Satanás chi «Yolujaakai», chi aküjakai alawaa nüchiki Maleiwa (Alateetkat Mapeena 12:9, 10). Nnojotsü wacheküin «yolujaain» waya (tia shia aküjaa alawaa süchiki wayuu). Nnojoishii aküjiraainjanain alawaa na anoujüshiikana otta naainjüin tü eekat sutuma tü keeʼireekat saaʼin weʼiruku, maʼaka saaʼin «atkaajirawaa» otta «akatajirawaa» (Galacia 5:19-21, TNM). Sutuma tia, süpülapünaa waküjüin wanee kasa nachiki na waneeinnua, wasakira waaʼin: «¿Shiimain tü taküjüinjatkat? ¿Teeʼiyatüin alin tapüla na waneeinnua taküjüle shia? ¿Choʼujaasü taküjüin shia namüin na waneeinnua?» (1 Tesalónica 4:11).

13, 14. (1) ¿Jamüsü naaʼin na wayuukana sutuma pütchi mojuluʼulu? (2) ¿Kasa alateetka namüin na mojukana anüiki?

 ¹³ Pütchi mojuluʼulu. Maʼaka wekirajaaitpain, eesü süpüla mojuin naaʼin na waneeinnua sutuma wanüiki. Jee sükajee nnojoluin lotuin maʼin wakuwaʼipa waküjüin kasa mojuka atuma waaʼin mapa. Akatsaʼa süküjüin tü Wiwüliakat wanee sukuwaʼipa anüikii nnojoluinjatka waashajaain aka namaa na wawalayuukana otta sümaa wapüshi. Müshi Pablo: «Juuʼulaa suulia ülüʼüttaa aaʼin sümüin wayuu je suulia kanain jaaʼin eekai jüʼülüjaain sümaa. Nnojo juwoorolooin sümüin wayuu süka pütchi mojuluʼut» (Éfeso 4:31). Suluʼu waneeirua Wiwülia «pütchi mojuluʼut» shia «aʼülüjaa» otta «pütchi airuʼulu». Aashajawaa süka pütchi mojuluʼulu sünainpünaasü mojuu anüikii jee eʼraa wayumüin namüin na waneeinnua süka anüikii. Sükajee tia, amojujünüsü nakuwaʼipa sümaa mojutüin naya atumawaa. Sükajee nnojoluin kasain natüjaain aaʼu na tepichikana, jooshii naya süpüla saainjünüin namüin tia (Colosas 3:21).

¹⁴ Saashin tü Wiwüliakat mojusü maʼin tü naainjakat na mojukana anüiki otta alateerü kasa mojusü namüin. ¿Kasa alateetka namüin na aʼülüjüliikana, na aküjakana pütchi airuʼulu jee mojutüka atuma na waneeinnua? Palajana achiaaneena naya kojuyatua süpüla nanoukteʼerüin nakuwaʼipa. Nnojorüle naainjüin tia ojuʼitinneena naʼakajee na anoujüshiikana. Otta eesü süpüla nnojoluin katüin noʼu waneepia suluʼu tü mma anasükat (1 Corinto 5:11-13; 6:9, 10). Süpüla ayatüin alin wapüla Maleiwa nnojotsü anain weʼrüle wayumüin süka wanüiki, waküjüle alawaa, waʼülüjüle otta süpüshuaʼa tü pütchi mojukat atuma saaʼin wayuu.

15. ¿Jarat tü pütchi wakaaliinjüinjatkat aka wayuu?

¹⁵ Keeʼireesü naaʼin Je’waa waashajaain «süka pütchi  analuʼut akaaliijüinjatkat» wayuu saashin tü Wiwüliakat (Éfeso 4:29). Anasü nümüin Je’waa watütüleʼerüle naaʼin na wayuukana süka pütchi akaaliinjüinjanaka naya. Akatsaʼa tü Wiwüliakat nnojotsü süküjüin tü pütchi «anasü» wanüikipalainjatkat (Tito 2:8, TNM). Süpüla watüjaain saaʼu wakaaliinjüle wayuu süka wanüiki jülüjüinjatü waaʼin anale, shiimainre otta weeʼiyatüle alin wapüla naya sükajee tü wamakat. Jülüja waaʼin tia pütchikat sünain tü wekirajaainjatkat anain jooluʼu (paashajeʼera tü pütchikat « ¿Takaaliinjüin wayuu süka tanüiki?»).

16, 17. (1) ¿Jamüsü watalateʼerüinjatka naaʼin na waneeinnua? (2) ¿Jamüinjatü sukuwaʼipa wanüiki namüin na wawalayuukana otta na wapüshikana?

¹⁶ Shiimainjatü wanüiki watalateʼerapa saaʼin wayuu. Nütüjaa aaʼu Je’waa otta Jesús choʼujaain watalateʼerüin naaʼin na waneeinnua sutuma tü kasa anasü naainjakat (Mateo 3:17; 25:19-23; Juan 1:47). Waainjüinjatü tia wapüshuaʼa. Shiimain, «wanee pütchi aküjünaka wanaa sümaa choʼujaain shia, ¡anasü maʼin!» (Proverbios 15:23, TNM). Anasü otta atütülaasü waaʼin shiimainre nünüiki wanee wayuu atütüleʼeraka waaʼin. Otta anasü talatüle waaʼin, süka jülüjüin waya naaʼin sümaa tü kasa waainjakat. Shiiʼiyatüin tü nünüikikat anain tü waainjakat süpüla wountüin wanee kasa otta ayatüshii waya sünain tü waainjakat sümaa talatüin waaʼin. Süka anain wamüin watalateʼennüin aaʼin sutuma anain watuma wanee kasa, müinjatia shia watuma, watalateʼerüinjatü naaʼin na waneeinnua (Mateo 7:12).

¹⁷ Jülüjüle waaʼin tü kasa anasü naainjakat na waneeinnua watalateʼereerü naaʼin waneepia. Suluʼu tü outkajaaleekat eeshi wanee wawala anaka maʼin atuma nünüiki sünain ekirajaa, wanee jimaʼai asaʼwateeka tü niʼyataweekat  anain nümüin Je’waa jee niale wanee wawala laülaa outkajaaka waneepia mayaapejeʼe ayuulin nia. Waküjüle wanee pütchi analuʼulu namüin sütütüleʼereena naya otta anteerü suluʼumüin naaʼin. Otta müshiʼiya na kaʼwayuuseshiikana, choʼujaasü natalateʼerüin saaʼin naʼwayuuse otta naapüin analuʼulu sümüin otta müinjatia shia sutuma tü jietkat (Proverbios 31:10, 28). Akaʼaya na tepichikana, choʼujaasü natalateʼennüin aaʼin otta alin naya apülaa. Choʼujaasü tia namüin maʼaka choʼujaain tü wüinkat otta chi Kaʼikai sümüin tü wunuʼuliakat. Müshiijeseʼe jülüjüinjanain naaʼin nachonnii na wayuukana süpüla natalateʼerüin naaʼin sükajee anain nakuwaʼipa otta tü naainjakat. Müle shia natuma, natüjaajeerü aaʼu na tepichikana kojutüin naya otta aneerü naaʼin sünain aainjaa wanee kasa. Sükajee tia, aʼyataajeena naya süpüla anain sukuwaʼipa natuma tü kasa aluwataanakat anain naya.

18, 19. ¿Jamüsü watütüleʼerüinjatka otta wamülialüinjatka naaʼin na wawalayuukana? ¿Jamüsü süpüla waainjüin shia?

¹⁸ Atütüleʼeraa otta amülialaa aaʼin. Jülüjüshii naaʼin Je’waa «na müliakana aaʼin» otta na «mojukana aaʼin» (Isaías 57:15, TNM). Saashin tü Wiwüliakat, waainjüinjatü pütchikat tüü: ‹Ayata jütütüleʼerüin naaʼin na juwalayuukana› «je chi eekai matsüin naaʼin» (1 Tesalónica 5:11, 14). Watüjaa aaʼu niʼrüin Maleiwa tü waainjakat süpüla watütüleʼerüin otta wamülialüin naaʼin na mojukana aaʼin.

¹⁹ ¿Kasa eeka süpüla waainjüin nüpüleerua chi mojukai aaʼin? Palajana, waküjüinjatü nümüin wanee pütchi atütüleʼeraka naaʼin. Mayaapejeʼe nnojoluin wasünneʼerüin nuulia tü kasa mojusü alatakat nümüin, nnojoishii waya ashapajaainjanain aaʼin. Tü choʼujaakat shia weeʼiyatüin jülüjüin nia waaʼin. Eeshii süpüla wachuntüin nümüin Je’waa nümaa chi wawalakai süpüla niyaawatüin saaʼu alin nia  nüpüla Maleiwa otta napüla na waneeinnua (Santiago 5:14, 15). Waküjüinjatü nümüin choʼujaain otta alin nia napüla na nuwalayuukana (1 Corinto 12:12-26). Wanee kasa anaka shia waashajeʼerüin nümüin wanee pütchi suluʼujee tü Wiwüliakat eeʼiyataka jülüjüin maʼin nia naaʼin Je’waa (2 Corinto 7:6; Mateo 10:29-31). Watütüleʼerüle naaʼin süka «tü pütchi anasükat», suluʼujeejatka waaʼin, jülüjeerü naaʼin alin nia wapüla otta kojutüin nia wamüin (Proverbios 12:25, TNM).

20, 21. ¿Püküja tü apünüinsü kasa anainjatkat atuma sukuwaʼipa tü pütchi achiaanakat aka?

²⁰ Tü achiawaa anakat. Eesü choʼujaale wachiaanüin, süka nnojoluin lotuin wakuwaʼipa. Müsüjeseʼe sümüin tü Wiwüliakat: «Paapaja tü achiaanakat anain pia otta pücheka sünoukteʼennüin pukuwaʼipa süpüla kekiin pia mapa» (Proverbios 19:20, TNM). Achiaanüshii waya natuma na laülaashiikana. Akanasaʼa, nnojoishii nayain neʼe achiaainjanain waya. Na kachonniikana nachiaainjana nachonnii (Éfeso 6:4). Na jieyuu laülaakana aaʼin sünain anoujaa nachiaainjana na jieyuu joʼuukana noulia (Tito 2:3-5). Chi eekai achiaain anainjatü sukuwaʼipa nünüiki süpüla nnojoluin mojuin naaʼin na nüchiaakana. Wekirajaa sünain apünüinsü kasa anainjatka atuma tü pütchi achiaanakat  aka: tü nukuwaʼipakat jee tü nüküjakat anainjee shia chi achiaashikai, jalejeekualin shia otta tü süküjiakat nutuma.

²¹ Tü palajatkat kasa shia tü nukuwaʼipakat jee tü nüküjakat anainjee shia chi achiaashikai. ¿Kasa akaaliinjeenaka waya süpüla wacheküin otta anain waaʼin sümaa tü achiaanakat anain waya? Shia watüjaale saaʼu süküjünüin wamüin sükajee alin waya apülaa, nnojoluin shiain sükajee jashichin wamüin chi wayuu achiaakai waya otta jülüjüin naaʼin nukuwaʼipa nümüiwaʼa. Müinjatü wakuwaʼipa wachiaapa na waneeinnua. Tü piamakat kasa shia, sünainjeeinjatüin tü Wiwüliakat tü achiaanakat aka (2 Timoteo 3:16). Süpüshuaʼa tü waküjakat suluʼujeeinjatü tü Wiwüliakat, eesü süpüla waashajeʼerüin shia sünainjee jee waküjüle neʼe shia. Jülüjüinjatü naaʼin na laülaashiikana nnojoluinjatüin naküjüin tü anakat saaʼin namüin. Otta müsia, nnojotsü naʼwanajaain sukuwaʼipa tü pütchi suluʼujeejatkat tü Wiwüliakat süpüla sünoujünüin tü jülüjakat naaʼin. Tü apünüinkat kasa shia, anainjatüin süküjia wanee pütchi wachiaaka aka. Waküjüle shia sümaa kojutüin wamüin na wachiaakana, mapüleejeerü namüin nacheküin tü waküjakat (Colosas 4:6).

22. ¿Kasa waainjüinjatka süka wanüiki?

²² Sükajee kanülin waya nutuma Je’waa, nüsülajüin wamüin wanee kasa kojutüsü maʼin. Otta sükajee alin maʼin wapüla chi Washikai, aneesü sukuwaʼipa wanüiki. Nnojo motuin waaʼin eein süpüla wakaaliinjüin wayuu süka otta eesü süpüla mojuin saaʼin sutuma. Sükajee tia, ‹wakaaliinja› na waneeinnua süka wanüiki maʼaka nücheküin shia Je’waa. Müle shia watuma, aneerü jee watütüleʼereerü naaʼin na waneeinnua otta ayateechi alin wapüla Maleiwa.