1-3. (a) Ano ang isa sa mga regalo ni Jehova sa aton, kag paano ini magamit sing indi nagakaigo? (b) Agod makapabilin sa gugma sang Dios, paano naton dapat gamiton ang aton regalo sa paghambal?

KON ginhatagan mo sing regalo ang imo hinigugma apang ginpasipakpakan lang niya ini, ano ang batyagon mo? Halimbawa, ginhatagan mo sia sing salakyan, kag nabalitaan mo sang ulihi nga patarasak ang pagdala niya sini amo nga may nahalitan. Indi ka ayhan maakig?

² Ang aton ikasarang sa paghambal isa ka regalo halin kay Jehova, ang Manughatag sang “tagsa ka maayo nga dulot kag tagsa ka himpit nga regalo.” (Santiago 1:17) Bangod sini nga regalo, mapabutyag naton ang aton panghunahuna kag balatyagon sa iban, butang nga indi mahimo sang mga sapat. Apang kaangay sa salakyan, ang regalo sa paghambal mahimo gamiton sing indi nagakaigo. Pat-od nga maakig gid si Jehova kon maghambal kita sing mga butang nga makasaklaw kag makasakit sa iban!

³ Agod makapabilin sa gugma sang Dios, dapat naton gamiton ang aton regalo sa paghambal suno sa tuyo sang Manughatag sini. Ginsugiran kita ni Jehova kon ano nga sahi sang panghambal ang nagapahamuot sa iya. Ang iya Pulong nagsiling: “Indi maggua ang dunot nga pinamulong sa inyo baba, kundi ang maayo lang nga pinamulong nga makapabakod suno sa kinahanglanon, agod mahatag sini ang maayo sa mga nagapamati.” (Efeso 4:29) Binagbinagon naton kon ngaa dapat naton  bantayan ang aton ginahambal, kon ano nga panghambal ang aton likawan, kag kon paano maghambal sing maayo nga “pinamulong nga makapabakod.”

4, 5. Paano ginlaragway sang pila ka hulubaton sa Biblia ang gahom sang mga tinaga?

⁴ Ang isa ka importante nga rason kon ngaa dapat naton bantayan ang aton ginahambal, amo nga may gahom ang mga tinaga. Ang Hulubaton 15:4 nagsiling: “Ang malulo nga dila kahoy sang kabuhi, apang ang masakit nga hambal makapaluya sing buot.” * Kaangay sang tubig nga nagapaumpaw sa daw malayong na nga kahoy, ang malulo nga mga tinaga makapaumpaw man sa mga nagapamati. Sa kabaliskaran, ang masakit nga mga tinaga sang malaut nga dila makapaluya sing buot. Sa pagkamatuod, ang aton ginahambal mahimo makahalit ukon makaayo.—Hulubaton 18:21.

⁵ Sa paglaragway sa gahom sang mga tinaga, ang isa pa ka hulubaton nagsiling: “Ang paghambal nga wala ginahunahuna sing maayo kaangay sang buno sang espada.” (Hulubaton 12:18) Ang maparas nga mga tinaga makatuga sing madalom  nga mga pilas sa balatyagon kag makaguba sang mga kaangtanan. Nakaagi bala nga ginpilas ang imo balatyagon sang matalom nga mga tinaga? Sa pihak nga bahin, ang amo man gihapon nga hulubaton nagsiling: “Ang pulong sang maalamon makapaayo.” Huo, ang mainayuhon nga mga tinaga gikan sa isa nga may diosnon nga kaalam makaayo sa napilasan nga balatyagon kag makapasag-uli sang mga kaangtanan. May madumduman ka bala nga tion nga naumpawan ka bangod may naghambal sa imo sing mainayuhon nga mga tinaga? (Basaha ang Hulubaton 16:24.) Kon dumdumon naton nga may gahom ang mga tinaga, luyag gid naton nga ang aton mga pulong makaayo kag indi makasakit sa iban.

6. Ngaa mabudlay gid kontrolon ang aton dila?

⁶ Bisan nagatinguha gid kita, indi naton makontrol sing bug-os ang aton dila. Gani amo ini ang ikaduha nga rason kon ngaa dapat naton bantayan ang aton ginahambal: Bangod sa sala kag pagkadihimpit, may huyog kita nga gamiton sing indi nagakaigo ang aton dila. Ang aton ginahambal nagahalin sa aton tagipusuon, kag “ang huyog sang tagipusuon sang tawo malain.” (Genesis 8:21; Lucas 6:45) Gani, mabudlay gid kontrolon ang aton dila. (Basaha ang Santiago 3:2-4.) Bisan indi naton ini makontrol sing bug-os, padayon naton nga tinguhaan nga gamiton ini sing nagakaigo. Kaangay sang isa ka manuglangoy nga dapat manikasog gid kon nagapasulang sa sulog, dapat padayon man naton nga batuan ang makasasala nga huyog nga gamiton sing indi nagakaigo ang aton dila.

7, 8. Daw ano ka serioso ang aton salabton kay Jehova tuhoy sa aton mga ginapamulong?

⁷ Ang ikatlo nga rason kon ngaa bantayan naton ang aton ginahambal amo nga manabat kita kay Jehova sa aton mga ginapamulong. Ang paggamit naton sang aton dila may epekto indi lamang sa aton kaangtanan sa iban kundi sa aton man kaangtanan kay Jehova. Ang Santiago 1:26 nagasiling: “Kon ang bisan sin-o nagahunahuna nga sia sumilimba sang Dios, apang wala nagarenda sang iya dila, ginadaya niya ang iya tagipusuon, kag ang iya pagsimba wala sing pulos.” Subong sa natun-an  naton sa nagligad nga kapitulo, ang aton mga tinaga importante nga bahin sang aton pagsimba. Kon wala naton ginakontrol ang aton dila kag pirme ini nagahambal sing makasakit kag makahililo nga mga tinaga, ang tanan naton nga ginahimo subong mga Cristiano mangin walay pulos sa pagtamod sang Dios. Indi bala serioso gid ini nga butang?—Santiago 3:8-10.

⁸ Maathag nga may mabakod gid kita nga mga rason kon ngaa indi naton paggamiton sing indi nagakaigo ang aton regalo sa paghambal. Antes naton binagbinagon ang maayo nga mga pinamulong nga nagapabakod, hambalan anay naton ang mga pulong nga indi dapat paghinambitan sang isa ka matuod nga Cristiano.

9, 10. (a) Ano nga sahi sang hambal ang kinaandan na lang karon sa kalibutan? (b) Ngaa dapat naton isikway ang binastos nga hambal? (Tan-awa man ang footnote.)

⁹ Binastos nga hambal. Ang pamuyayaw kag iban pa nga sahi sang binastos nga hambal kinaandan na lang karon sa kalibutan. Madamo ang nagapamuyayaw agod hatagan sing bug-at ang ila ginahambal ukon agod ital-us sa tinaga nga indi nila madumduman. Ang mga komedyante masami nga nagadinupak agod pakadlawon ang mga tawo. Apang, ang binastos nga hambal indi makahalam-ot. Mga 2,000 ka tuig na ang nagligad, ginlaygayan ni apostol Pablo ang kongregasyon sa Colosas nga isikway ang “paghambal sing binastos.” (Colosas 3:8) Ginhambalan man ni Pablo ang kongregasyon sa Efeso nga ang “malaw-ay nga linahog” nalakip sa mga butang nga “indi gid paghinambitan sa tunga” sang matuod nga mga Cristiano.—Efeso 5:3, 4.

¹⁰ Ang malaw-ay nga hambal ginapakamalaut ni Jehova. Ginapakamalaut man ini sang mga nagahigugma sa iya. Gani, pahulagon kita sang aton gugma kay Jehova nga isikway ang binastos nga hambal. Sang ginlista ni Pablo “ang mga buhat sang unod,” ginsambit niya ang “kahigkuan,” kag nalakip sa sini ang malaw-ay nga hambal. (Galacia 5:19-21) Serioso gid ini nga butang. Kon sa pihak sang sulitsulit nga laygay, ang isa  wala nagahinulsol kag batasan niya gihapon nga maghambal sing malain, binastos, kag malaw-ay, mahimo sia ma-disfellowship sa kongregasyon. *

11, 12. (a) Ano ang kutsokutso kag paano ini mangin makahalalit? (b) Ngaa dapat likawan sang mga sumilimba ni Jehova ang mapasipalahon nga hambal?

¹¹ Makahalalit nga kutsokutso, pasipala. Ang kutsokutso amo ang wala sing pulos nga paghambalanay tuhoy sa mga tawo kag sa ila kabuhi. Tanan bala nga kutsokutso malain? Indi man, kon nagahambalanay kita agod magpaambit sing positibo ukon mapuslanon nga mga balita, subong sang kon sin-o ang nabawtismuhan ukon kon sin-o ang nagakinahanglan sing pagpalig-on. Ang mga Cristiano sang unang siglo interesado gid sa kaayuhan sang isa kag isa kag ginapaambit nila ang nagakaigo nga mga impormasyon tuhoy sa ila mga masigkatumuluo. (Efeso 6:21, 22; Colosas 4:8, 9) Apang, mangin makahalalit ang kutsokutso kon ginapatiko sini ang mga katunayan ukon ginapanugidsugid ang personal nga kabuhi sang iban. Ang malain pa, mahimo ini magdul-ong sa pasipala, nga sa masami makahalit. Ang pasipala “amo ang paghambal sing sala nga panumbungon . . . nga nagapakanubo kag nagaguba sang reputasyon sang isa.” Halimbawa, ginpasipalahan sang mga Fariseo si Jesus, tungod indi nila luyag nga patihan sia sang mga tawo. (Mateo 9:32-34; 12:22-24) Ang pasipala masami nagaresulta sa pag-ilinaway.—Hulubaton 26:20.

¹² Manabat kay Jehova ang mga nagagamit sang ila regalo sa paghambal agod pakanubuon ang iban ukon magtuga sing pagbinahinbahin. Ginadumtan niya ang mga “nagatuga sing gamo sa tunga sang mag-ulutod.” (Hulubaton 6:16-19) Ang tinaga nga “manugpasipala” naghalin sa Griego nga tinaga nga  di·aʹbo·los, nga ginagamit man subong titulo ni Satanas. Sia amo ang “Yawa,” ang malauton nga nagapasipala sa Dios. (Bugna 12:9, 10) Siempre, luyag naton nga likawan ang mga hambal nga magahimo sa aton nga mangin kaangay sa Yawa. Wala ginatugutan sa kongregasyon ang mapasipalahon nga hambal nga ginabangdan sang mga buhat sang unod subong sang “pagbinaisay” kag “pagbinahinbahin.” (Galacia 5:19-21) Gani, antes mo isugid ang nabalitaan mo parte sa isa ka tawo, pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Matuod bala ini? Indi bala malain kon isugid ko ini? Kinahanglan bala ukon nagakaigo nga ipanugidsugid ini nga impormasyon?’—Basaha ang 1 Tesalonica 4:11.

13, 14. (a) Ano ang epekto sa iban sang masakit nga hambal? (b) Ano ang pagtamay, kag ngaa ginabutang sang nagatamay sa iban ang iya kaugalingon sa katalagman?

¹³ Masakit nga hambal. Subong sang nasambit na, ang mga tinaga makasakit. Matuod, bangod indi kita himpit, kon kaisa makahambal kita sing mga butang nga ginahinulsulan naton. Apang, ginapaandaman kita sang Biblia tuhoy sa panghambal nga indi dapat mabatian sa puluy-an sang mga Cristiano ukon sa kongregasyon. Ginlaygayan ni Pablo ang mga Cristiano: “Isikway ninyo ang tanan nga sahi sang dumot, kaakig, kasingkal, sininggitanay, [kag] masakit nga hambal.” (Efeso 4:31) Sa iban nga badbad, ang “masakit nga hambal” ginbadbad subong “malaut nga mga tinaga,” “makahalalit nga mga pulong,” kag “pagpang-insulto.” Ang masakit nga hambal, lakip ang nagapakanubo nga mga bansag, subong man ang matigdas kag pirme nga pagmulay, makadula sang dignidad sang iban kag makapabatyag sa ila nga wala sing pulos. Daku gid ang halit sang masakit nga hambal, ilabi na sa balatyagon sang inosente kag mapinatihon nga mga bata.—Colosas 3:21.

¹⁴ Paagi sa mapuersa nga mga tinaga, ginapakamalaut gid sang Biblia ang pagtamay—ang kinabatasan nga pagpakahuya sa iban paagi sa pagpang-insulto ukon pagpakanubo sa ila. Kon mangin batasan sang isa ini nga sahi sang panghambal, ginabutang niya ang iya kaugalingon sa katalagman, kay kon  padayon sia nga indi mamati sa laygay, mahimo sia sikwayon sa kongregasyon. Kon indi sia magbag-o, indi niya matigayon ang mga pagpakamaayo sang Ginharian. (1 Corinto 5:11-13; 6:9, 10) Kon amo, maathag nga indi kita makapabilin sa gugma sang Dios kon kinabatasan naton nga maghambal sing masakit, indi matuod, ukon indi maayo. Makahalalit gid ini nga pinamulong.

15. Ano nga sahi sang mga pulong ang ‘maayo sa pagpabakod’?

¹⁵ Paano naton magamit ang regalo sa paghambal, suno sa tuyo sang Manughatag sini? Dumduma nga ginapalig-on kita sang Pulong sang Dios nga maghambal sing “maayo lang nga pinamulong nga makapabakod.” (Efeso 4:29) Nahamuot si Jehova kon ang aton ginahambal makapabakod, makapalig-on, kag makapapagsik sa iban. Gani kinahanglan nga hunahunaon naton sing maayo ang aton ihambal. Wala sing ginhatag ang Biblia nga espesipiko nga pagsulundan, ukon listahan sang “maayo nga panghambal.” (Tito 2:8) Agod makahambal kita sing “maayo lang nga pinamulong nga makapabakod,” dapat naton dumdumon ang tatlo ka simple apang importante nga mga butang nga basihan sang makapabakod nga mga pulong: Indi ini masakit, matuod ini, kag maayo. Dumdumon naton ini nga mga butang samtang ginabinagbinag naton ang pila ka halimbawa sang mga pulong nga nagapabakod.—Tan-awa ang kahon nga “ Makapabakod Bala ang Akon Ginahambal?”

16, 17. (a) Ngaa dapat naton hatagan sing komendasyon ang iban? (b) Ano ang mga kahigayunan nga mahatagan naton sing komendasyon ang iban sa kongregasyon? sa pamilya?

¹⁶ Sinsero nga komendasyon. Nahibaluan ni Jehova kag ni Jesus nga importante gid nga ipabutyag paagi sa pulong ang komendasyon kag kahamuot. (Mateo 3:17; 25:19-23; Juan 1:47) Subong mga Cristiano, dapat nga hatagan man naton sing sinsero nga komendasyon ang iban. Ngaa? “Ang tinaga nga ginhambal sa husto nga tion—tuman gid kaayo!” siling sang Hulubaton 15:23. Pamangkuta ang imo kaugalingon:  ‘Ano ang pamatyag ko kon makabaton ako sing sinsero nga komendasyon? Indi bala nga nalipay kag napalig-on gid ako?’ Sa pagkamatuod, kon may maghatag sa imo sing sinsero nga komendasyon, mabatyagan mo nga may nakatalupangod sa imo, nga may nagaulikid sa imo, kag gani may pulos gid ang imo pagpanikasog. Nagapabakod ini sang imo kompiansa, kag nagapalig-on sa imo nga mangin maukod pa gid. Sanglit ginaapresyar mo kon makabaton ka sing komendasyon, indi bala dapat hatagan mo man sing komendasyon ang iban?—Basaha ang Mateo 7:12.

¹⁷ Hanasa ang imo kaugalingon nga pangitaon ang maayo sa iban, kag hatagi sila sing komendasyon. Sa kongregasyon, mahimo nga may naghatag sing maayo nga pamulongpulong, may pamatan-on nga nagatinguha sing espirituwal nga mga tulumuron, ukon may tigulang nga regular gihapon sa pagtambong sa mga miting. Ang sinsero nga komendasyon magapahalipay kag magapalig-on sa ila sa espirituwal. Sa pamilya naman, dapat ipabutyag sang bana kag asawa ang ila sinsero nga komendasyon kag apresasyon sa isa kag isa. (Hulubaton 31:10, 28) Maayo gid ang epekto sa mga bata kon mabatyagan nila nga ginatalupangod kag ginaapresyar sila. Kinahanglan sang bata ang komendasyon kag kahamuot, subong nga kinahanglan sang tanom ang silak kag tubig. Mga ginikanan, magpangita kamo sing kahigayunan nga mahatagan sing komendasyon ang maayo nga mga kinaiya kag panikasog sang inyo kabataan. Makabulig ini agod maglambo ang ila kompiansa kag pagsalig sa kaugalingon kag magapahulag sa ila nga manikasog pa gid nga himuon ang husto.

18, 19. Ngaa dapat naton himuon ang aton bug-os nga masarangan agod palig-unon kag lugpayan ang aton mga masigkatumuluo, kag paano naton ini himuon?

¹⁸ Pagpalig-on kag lugpay. Ginaulikdan gid ni Jehova ang mga “kubos” kag “mga nalisdan.” (Isaias 57:15) Ginapalig-on kita sang iya Pulong nga ‘padayon nga palig-unon ang isa kag isa’ kag ‘lugpayan ang mga ginapung-awan.’ (1 Tesalonica 5:11, 14) Mapat-od gid naton nga ginatalupangod kag ginaapresyar sang Dios ang aton mga panikasog nga palig-unon kag lugpayan  ang aton mga masigkatumuluo nga ginabug-atan bangod sa kasubo.

¹⁹ Apang, ano ang ihambal mo agod mapabakod ang isa ka masigka-Cristiano nga ginaluyahan sing buot ukon ginapung-awan? Indi paghunahunaa nga dapat mo solbaron ang problema. Sa masami, ang simple nga mga tinaga makabulig gid. Pasaliga ang ginaluyahan sing buot nga ginaulikdan kag ginakabalak-an mo sia. Magpangamuyo upod sa iya; hanuot nga mangabay kay Jehova nga buligan niya ini nga utod nga mahibaluan kon daw ano sia ka palangga sang iban kag sang Dios. (Santiago 5:14, 15) Pasaliga sia nga kinahanglanon sia kag ginapabaloran subong katapo sang kongregasyon. (1 Corinto 12:12-26) Basahi sia sing makapalig-on nga teksto sa Biblia agod mabatyagan niya nga nagaulikid gid si Jehova sa iya subong indibiduwal. (Salmo 34:18; Mateo 10:29-31) Pat-od gid nga ang paghatag sing tion sa pagpaambit sing “maayo nga pulong” sa ginapung-awan kag ang sinsero nga mga tinaga, magapabatyag sa iya nga ginapalangga sia kag ginaapresyar.—Basaha ang Hulubaton 12:25.

20, 21. Ano ang makabulig agod mangin epektibo ang laygay?

²⁰ Epektibo nga laygay. Indi kita himpit, gani may mga tion nga kinahanglan kita laygayan. Ang Biblia nagapalig-on sa aton: “Pamatii ang laygay kag batuna ang disiplina, agod sa ulihi mangin maalamon ka.” (Hulubaton 19:20) Indi lamang mga gulang ang makahatag sing laygay. Ang mga ginikanan  nagalaygay sa ila kabataan. (Efeso 6:4) Ang hamtong nga mga utod nga babayi mahimo maglaygay sa lamharon nga mga babayi. (Tito 2:3-5) Ginapahulag kita sang aton gugma sa iban nga maghatag sing laygay nga mahapos batunon kag wala nagapabatyag sa iya nga ginaakigan sia. Ano ang makabulig sa aton agod mahimo ini? Binagbinaga ang tatlo ka butang agod mangin epektibo ang laygay: ang panimuot kag motibo sang nagalaygay, ang basihan sang laygay, kag ang paagi sa paglaygay.

²¹ Ang epektibo nga laygay nagasugod sa manuglaygay. Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Sa ano nga kahimtangan mas mahapos para sa akon nga batunon ang laygay?’ Kon nahibaluan mo nga nagaulikid gid sa imo ang nagalaygay, wala sia nagalaygay suno sa iya personal nga mga kapaslawan, kag maayo ang iya motibo, ang laygay mas mahapos batunon. Gani, indi bala dapat amo man sini ang imo panimuot kag motibo kon nagalaygay ka sa iban? Ang epektibo nga laygay dapat napasad man sa Pulong sang Dios. (2 Timoteo 3:16) Ang bisan ano nga laygay nga ginahatag naton dapat napasad sa Kasulatan, ginabasa man naton ini sa Biblia ukon ginahambal lang. Gani, indi dapat pag-ipilit sang mga gulang sa iban ang ila kaugalingon nga pagtamod; indi man nila pagpatikuon ang Kasulatan, kag pagguaon nga daw ginasakdag sang Biblia ang pila nila ka personal nga pagtamod. Mas epektibo man ang laygay kon ginahatag ini sa husto nga paagi. Kon ang laygay mainayuhon nga daw gintimplahan sing asin kag wala nagapakanubo sa ginalaygayan, mahapos gid ini batunon.—Colosas 4:6.

22. Paano mo dapat gamiton ang imo regalo sa paghambal?

²² Ang aton ikasarang sa paghambal hamili gid nga regalo halin sa Dios. Ginahigugma naton si Jehova, gani gamiton naton sing husto ini nga regalo. Dumdumon naton nga ang aton ginahambal sa iban mahimo makapabakod ukon makahalit. Gani, gamiton naton ini nga regalo suno sa gintuyo sang Manughatag sini—para “makapabakod.” Kon himuon naton ini, ang aton mga pulong mangin pagpakamaayo sa iban kag makabulig sa aton nga makapabilin sa gugma sang Dios.