ບົດທີ 12
ເວົ້າຄຳ ‘ດີທີ່ໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ’
“ຢ່າໃຫ້ຄຳຫຍາບຊ້າອອກຈາກປາກທ່ານທັງຫລາຍ ແຕ່ວ່າຄຳດີອັນໃດທີ່ຕ້ອງປະສົງໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ.”—ເອເຟດ 4:29.
1-3. (ກ) ອັນໃດແມ່ນຂອງປະທານຢ່າງຫນຶ່ງທີ່ພະເຢໂຫວາໃຫ້ເຮົາ ແລະອາດມີການໃຊ້ຂອງປະທານນັ້ນໃນທາງຜິດໂດຍວິທີໃດ? (ຂ) ເພື່ອຈະຮັກສາຕົວໄວ້ໃນຄວາມຮັກຂອງພະເຈົ້າ ເຮົາຕ້ອງໃຊ້ຂອງປະທານດັ່ງກ່າວນັ້ນແນວໃດ?
ຖ້າເຈົ້າໃຫ້ຂອງຂວັນຜູ້ໃດຜູ້ຫນຶ່ງທີ່ເຈົ້າຮັກ ເຈົ້າຈະຮູ້ສຶກແນວໃດຖ້າລາວເຈຕະນາໃຊ້ຂອງຂວັນນັ້ນຢ່າງຜິດໆ? ສົມມຸດວ່າເຈົ້າເອົາລົດໃຫຍ່ຄັນຫນຶ່ງໃຫ້ລາວ ແລະຕໍ່ມາເຈົ້າກໍຮູ້ວ່າລາວຂັບລົດດ້ວຍຄວາມປະຫມາດ ໄດ້ກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍໃຫ້ແກ່ຄົນອື່ນ. ເຈົ້າຄົງຜິດຫວັງບໍ່ແມ່ນບໍ?
2 ຄວາມສາມາດໃນການເວົ້າແບບທີ່ເຂົ້າໃຈໄດ້ແມ່ນຂອງປະທານຈາກພະເຢໂຫວາ ຜູ້ໃຫ້ “ຂອງປະທານອັນດີແລະພະຄຸນປະເສີດທີ່ສຸດທຸກຢ່າງ.” (ຢາໂກໂບ 1:17) ຂອງປະທານນີ້ທີ່ສັດບໍ່ມີ ບໍ່ພຽງແຕ່ເຮັດໃຫ້ເຮົາສາມາດຖ່າຍທອດຄວາມຄິດອອກມາເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງເຜີຍຄວາມຮູ້ສຶກຂອງເຮົາໃຫ້ຄົນອື່ນຮູ້ອີກດ້ວຍ. ແນວໃດກໍຕາມ ເຊັ່ນດຽວກັບລົດໃຫຍ່ ຂອງປະທານໃນການເວົ້າອາດຖືກນຳໄປໃຊ້ໃນທາງຜິດ. ພະເຢໂຫວາຄົງຕ້ອງຮູ້ສຶກຜິດຫວັງແທ້ໆເມື່ອມີການໃຊ້ຄຳເວົ້າແບບບໍ່ໄດ້ໄຕ່ຕອງ ທີ່ສ້າງຄວາມເຈັບປວດໃຈແລະຄວາມທຸກແກ່ຄົນອື່ນ!
3 ເພື່ອຈະຮັກສາຕົວໃຫ້ຢູ່ໃນຄວາມຮັກຂອງພະເຈົ້າ ເຮົາຕ້ອງໃຊ້ຂອງປະທານໃນການເວົ້າຕາມທີ່ຜູ້ໃຫ້ມຸ່ງຫມາຍໄວ້. ພະເຢໂຫວາລະບຸຢ່າງຊັດເຈນເຖິງຄຳເວົ້າປະເພດທີ່ເຮັດໃຫ້ພະອົງພໍໃຈ. ພະຄຳຂອງພະອົງກ່າວວ່າ “ຢ່າໃຫ້ຄຳຫຍາບຊ້າອອກຈາກປາກທ່ານທັງຫລາຍ ແຕ່ວ່າຄຳດີອັນໃດທີ່ຕ້ອງປະສົງໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ ເພື່ອຄຳນັ້ນຈະເປັນຄຸນປະໂຫຍດແກ່ຄົນທັງຫລາຍທີ່ໄດ້ຍິນນັ້ນ.” (ເອເຟດ 4:29) ຂໍໃຫ້ພິຈາລະນາເຫດຜົນທີ່ເຮົາຕ້ອງລະວັງຄຳເວົ້າຂອງເຮົາ ປະເພດຂອງຄຳເວົ້າທີ່ເຮົາຄວນຫລີກລ່ຽງ ແລະວິທີທີ່ເຮົາຈະເວົ້າຄຳ ‘ດີທີ່ໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ.’
ເຫດຜົນທີ່ເຮົາຕ້ອງລະວັງຄຳເວົ້າ
4, 5. ສຸພາສິດບາງຂໍ້ໃນຄຳພີໄບເບິນພັນລະນາແນວໃດເຖິງອຳນາດຂອງຄຳເວົ້າ?
4 ເຫດຜົນສຳຄັນຢ່າງຫນຶ່ງທີ່ເຮົາຕ້ອງລະວັງຄຳເວົ້າຂອງເຮົາກໍຄື ຄຳເວົ້າມີອຳນາດ. ສຸພາສິດ 15:4 ກ່າວວ່າ “ລີ້ນທີ່ກ່າວອ່ອນຫວານເປັນຕົ້ນໄມ້ແຫ່ງຊີວິດ ແຕ່ວ່າຄວາມຄົດໂກງໃນລີ້ນໃຫ້ຈິດວິນຍານຂາດໄປ.” * ນໍ້າເຮັດໃຫ້ຕົ້ນໄມ້ທີ່ຫ່ຽວແຫ້ງສົດຊື່ນຂຶ້ນມາສັນໃດ ຄຳເວົ້າທີ່ອ່ອນຫວານກໍເຮັດໃຫ້ຄົນຟັງຮູ້ສຶກຊື່ນໃຈສັນນັ້ນ. ກົງກັນຂ້າມ ຄຳເວົ້າບໍ່ດີທີ່ຄົດໂກງເຮັດໃຫ້ຄົນຟັງເຈັບຊໍ້າໃຈ. ທີ່ຈິງ ຄຳເວົ້າຂອງເຮົາມີອຳນາດທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ເຈັບປວດຫລືຮັກສາປິ່ນປົວ.—ສຸພາສິດ 18:21.
5 ສຸພາສິດອີກຂໍ້ຫນຶ່ງພັນລະນາຢ່າງຊັດເຈນເຖິງອຳນາດຂອງຄຳເວົ້າວ່າ “ຄຳເວົ້າທີ່ບໍ່ຄິດ ເຮັດໃຫ້ເຈັບຊໍ້າດັ່ງດາບແທງ.” (ສຸພາສິດ 12:18, ທ.ປ.) ຄຳເວົ້າທີ່ບໍ່ໄດ້ໄຕ່ຕອງອາດເຮັດໃຫ້ເກີດບາດແຜເລິກທາງໃຈແລະທຳລາຍສາຍສຳພັນໄດ້. ເຈົ້າເຄີຍຮູ້ສຶກເຈັບໃຈເນື່ອງຈາກຄຳເວົ້າທີ່ແທງຄືດາບບໍ? ສຸພາສິດຂໍ້ດຽວກັນນີ້ກ່າວໃນດ້ານດີວ່າ “ຄຳເວົ້າທີ່ມີປັນຍາປົວແປງໃຫ້ດີໄດ້.” ຄຳເວົ້າທີ່ເຫັນອົກເຫັນໃຈຈາກຄົນທີ່ສະແດງສະຕິປັນຍາຈາກພະເຈົ້າສາມາດຮັກສາຫົວໃຈທີ່ເຈັບປວດແລະເຮັດໃຫ້ສາຍສຳພັນກັບມາດີດັ່ງເດີມ. ເຈົ້າຈື່ໄດ້ບໍທີ່ຄັ້ງຫນຶ່ງມີຄົນເວົ້າຖ້ອຍຄຳທີ່ກະລຸນາເຊິ່ງມີອຳນາດໃນການຮັກສາປິ່ນປົວ? (ສຸພາສິດ 16:24) ເມື່ອສຳນຶກວ່າສິ່ງທີ່ເຮົາເວົ້າມີຜົນກະທົບຕໍ່ຄົນອື່ນ ແນ່ນອນວ່າເຮົາຢາກໃຊ້ຄຳເວົ້າເພື່ອຮັກສາປິ່ນປົວຄົນອື່ນ ບໍ່ແມ່ນເພື່ອເຮັດໃຫ້ເຂົາເຈົ້າເຈັບໃຈ.
ຄຳເວົ້າທີ່ອ່ອນຫວານເຮັດໃຫ້ສົດຊື່ນ
6. ເປັນຫຍັງຈຶ່ງຕ້ອງໃຊ້ຄວາມພະຍາຍາມແທ້ໆເພື່ອຈະຄວບຄຸມລີ້ນ?
6 ບໍ່ວ່າເຮົາພະຍາຍາມຫລາຍຂະຫນາດໃດກໍຕາມ ເຮົາກໍບໍ່ສາມາດຄວບຄຸມລີ້ນຂອງເຮົາໄດ້ຢ່າງຄົບຖ້ວນ. ດັ່ງນັ້ນ ເຫດຜົນທີສອງທີ່ເຮົາຕ້ອງລະວັງກ່ຽວກັບລີ້ນຂອງເຮົາກໍຄື ບາບແລະຄວາມບໍ່ສົມບູນແບບເຮັດໃຫ້ເຮົາມີທ່າອ່ຽງທີ່ຈະໃຊ້ລີ້ນໃນທາງທີ່ຜິດ. ຄຳເວົ້າເປັນຜົນທີ່ເກີດຈາກໃຈຂອງເຮົາ ແລະ “ຄວາມຄຶດ . . . ໃນໃຈຂອງມະນຸດກໍຊົ່ວ.” (ຕົ້ນເດີມ 8:21; ລືກາ 6:45) ດ້ວຍເຫດນັ້ນ ການຄວບຄຸມລີ້ນຂອງເຮົາຈຶ່ງຕ້ອງໃຊ້ຄວາມພະຍາຍາມແທ້ໆ. (ຢາໂກໂບ 3:2-4) ເຖິງວ່າເຮົາບໍ່ອາດຄວບຄຸມລີ້ນໄດ້ຢ່າງຄົບຖ້ວນ ແຕ່ເຮົາສາມາດພະຍາຍາມປັບປຸງວິທີທີ່ເຮົາໃຊ້ລີ້ນໄດ້. ເຊັ່ນດຽວກັບນັກລອຍນໍ້າທີ່ພະຍາຍາມລອຍຕ້ານກະແສນໍ້າຕ້ອງອອກແຮງສູ້ກັບກະແສນໍ້າຢູ່ຕະຫລອດເວລາ ດັ່ງນັ້ນເຮົາຕ້ອງຕ້ານທານທ່າອ່ຽງທີ່ຜິດບາບຕໍ່ໆໄປເພື່ອຈະບໍ່ໃຊ້ລີ້ນໃນທາງທີ່ຜິດ.
7, 8. ພະເຢໂຫວາຖືວ່າເຮົາຕ້ອງຮັບຜິດຊອບຕໍ່ຄຳເວົ້າຂອງເຮົາເຖິງຂັ້ນໃດ?
7 ເຫດຜົນທີສາມທີ່ຄວນລະວັງຄຳເວົ້າຂອງເຮົາກໍຄື ພະເຢໂຫວາຖືວ່າເຮົາຕ້ອງຮັບຜິດຊອບຕໍ່ຄຳເວົ້າຂອງເຮົາ. ວິທີທີ່ເຮົາໃຊ້ລີ້ນບໍ່ພຽງແຕ່ກະທົບໃສ່ສາຍສຳພັນຂອງເຮົາກັບເພື່ອນຮ່ວມຄວາມເຊື່ອເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງກະທົບໃສ່ຖານະຂອງເຮົາກັບພະເຢໂຫວານຳອີກ. ຢາໂກໂບ 1:26 ກ່າວວ່າ “ຖ້າຜູ້ຫນຶ່ງຜູ້ໃດຖືວ່າຕົວເປັນຄົນຂັບຕາມສາສະໜາ [“ນະມັດສະການພະເຈົ້າຢ່າງຖືກວິທີ,” ລ.ມ.] ແລະບໍ່ໄດ້ລະວັງຫ້າມລີ້ນແຫ່ງຕົນໄວ້ ແຕ່ວ່າໄດ້ລໍ້ລວງໃຈແຫ່ງຕົນ ສາສະໜາ [“ການນະມັດສະການ,” ລ.ມ.] ຂອງຄົນນັ້ນເປັນການເປົ່າໆ.” ດັ່ງທີ່ເຫັນໃນບົດກ່ອນ ຄຳເວົ້າແລະການນະມັດສະການຂອງເຮົາກ່ຽວຂ້ອງກັນຢ່າງໃກ້ຊິດ. ຖ້າເຮົາບໍ່ຄວບຄຸມລີ້ນ ຄືປ່ອຍໃຫ້ຄຳເວົ້າທີ່ເຮັດໃຫ້ເຈັບໃຈເຊິ່ງກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍຫລັ່ງໄຫລອອກຈາກປາກຂອງເຮົາ ທຸກສິ່ງທີ່ເຮົາເຮັດເພື່ອຮັບໃຊ້ພະເຈົ້າກໍອາດໄຮ້ປະໂຫຍດໃນທັດສະນະຂອງພະອົງ. ເຮົາຄວນຄິດຢ່າງຈິງຈັງເຖິງຄຳເວົ້າຂອງເຮົາບໍ່ແມ່ນບໍ?—ຢາໂກໂບ 3:8-10.
8 ເຫັນໄດ້ແຈ້ງວ່າເຮົາມີເຫດຜົນຫນັກແຫນ້ນທີ່ຈະລະວັງບໍ່ໃຊ້ຂອງປະທານໃນການເວົ້າໃນທາງທີ່ຜິດ. ກ່ອນຈະພິຈາລະນາຄຳເວົ້າປະເພດທີ່ດີງາມເຊິ່ງໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ ຂໍໃຫ້ເຮົາພິຈາລະນາຄຳເວົ້າທີ່ຄລິດສະຕຽນແທ້ບໍ່ຄວນເວົ້າເລີຍ.
ຄຳເວົ້າທີ່ກໍ່ຜົນໃນທາງທຳລາຍ
9, 10. (ກ) ຄຳເວົ້າປະເພດໃດທີ່ກາຍເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງຄຳເວົ້າໃນຊີວິດປະຈຳວັນໃນໂລກທຸກມື້ນີ້? (ຂ) ເປັນຫຍັງເຮົາຄວນຫລີກເວັ້ນຄຳເວົ້າທີ່ຫຍາບຄາຍ? (ເບິ່ງຂໍ້ຄວາມໄຂເງື່ອນນຳ.)
9 ຄຳເວົ້າຫຍາບຄາຍ. ຄຳດ່າ ຄຳເວົ້າຫມິ່ນປະຫມາດ ແລະຄຳເວົ້າຫຍາບຄາຍແບບອື່ນໆເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງຄຳເວົ້າໃນຊີວິດປະຈຳວັນໃນໂລກທຸກມື້ນີ້. ຫລາຍຄົນໃຊ້ຄຳອຸທານທີ່ຫຍາບຄາຍເພື່ອເນັ້ນຄຳເວົ້າຂອງຕົນ ຫລືເມື່ອນຶກຄຳທີ່ເຫມາະສົມບໍ່ອອກກໍໃຊ້ຄຳຫຍາບຄາຍແທນ. ຫລາຍຄັ້ງນັກສະແດງຕະຫລົກໃຊ້ຄຳເວົ້າຫຍາບຄາຍທີ່ເນັ້ນເລື່ອງເພດເພື່ອໃຫ້ຄົນຫົວ. ແນວໃດກໍຕາມ ຄຳເວົ້າທີ່ຫຍາບຄາຍບໍ່ແມ່ນເລື່ອງຕະຫລົກ. ເກືອບ 2.000 ປີມາແລ້ວ ອັກຄະສາວົກໂປໂລໄດ້ຮັບການດົນໃຈໃຫ້ແນະນຳປະຊາຄົມໂກໂລດໃຫ້ປະຖິ້ມ “ຄຳປ້ອຍດ່າ.” (ໂກໂລດ 3:8) ໂປໂລບອກປະຊາຄົມເອເຟດວ່າ ຄຳ “ຫຍາບຊ້າ” ຢູ່ໃນບັນດາສິ່ງທີ່ “ບໍ່ສົມຄວນເລີຍທີ່ຈະເອີ່ຍໃນ” ທ່າມກາງຄລິດສະຕຽນແທ້.—ເອເຟດ 5:3, 4, ທ.ປ.
10 ຄຳເວົ້າທີ່ຫຍາບຄາຍເປັນຕາລັງກຽດສຳລັບພະເຢໂຫວາ ທັງຍັງເປັນຕາລັງກຽດສຳລັບຜູ້ທີ່ຮັກພະອົງ. ທີ່ຈິງ ຄວາມຮັກທີ່ເຮົາມີຕໍ່ພະເຢໂຫວາກະຕຸ້ນເຮົາໃຫ້ປະຕິເສດຄຳເວົ້າຫຍາບຄາຍ. ເມື່ອເວົ້າເຖິງສິ່ງຕ່າງໆທີ່ເປັນ “ການທັງຫລາຍຂອງເນື້ອຫນັງ” ໂປໂລກ່າວເຖິງ “ການຂີ້ດຽດ” ເຊິ່ງເປັນໄປໄດ້ທີ່ຈະຫມາຍລວມເຖິງຄຳເວົ້າທີ່ບໍ່ສະອາດ. (ຄາລາຊີ 5:19-21) ນີ້ເປັນເລື່ອງສຳຄັນ. ບຸກຄົນຫນຶ່ງອາດຖືກຕັດສຳພັນຈາກປະຊາຄົມຖ້າລາວເວົ້າເຖິງຫລືສົ່ງເສີມສິ່ງທີ່ຜິດສິນລະທຳ ສິ່ງຕໍ່າຊ້າແລະເສື່ອມຊາມຈົນເປັນນິດໄສໂດຍບໍ່ກັບໃຈທັງໆທີ່ໄດ້ຮັບຄຳແນະນຳຫລາຍເທື່ອແລ້ວ. *
11, 12. (ກ) ເມື່ອໃດທີ່ການເວົ້າເຖິງຄົນອື່ນອາດກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍ? (ຂ) ເປັນຫຍັງຜູ້ທີ່ນະມັດສະການພະເຢໂຫວາຕ້ອງຫລີກເວັ້ນການເວົ້າໃສ່ຮ້າຍ?
11 ການຊຸບຊິບນິນທາ ການເວົ້າໃສ່ຮ້າຍ. ຜູ້ຄົນມັກເວົ້າເລື່ອງຂອງຄົນອື່ນແລະຊີວິດຂອງຄົນເຫລົ່ານັ້ນ. ການເວົ້າເຖິງຄົນອື່ນກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍສະເຫມີໄປບໍ? ບໍ່ ຖ້າການສົນທະນາທີ່ເຮົາມີສ່ວນຮ່ວມນັ້ນໃຫ້ຄວາມຮູ້ຫລືເປັນຂ່າວສານທີ່ມີປະໂຫຍດ ເຊັ່ນ ໃຜທີ່ຫາກໍຮັບບັບເຕມາຫລືໃຜທີ່ເຮົາຕ້ອງເວົ້າໃຫ້ກຳລັງໃຈ. ຄລິດສະຕຽນໃນສະຕະວັດທຳອິດມີຄວາມສົນໃຈຢ່າງແຮງກ້າຕໍ່ສະຫວັດດີພາບຂອງກັນແລະກັນ ແລະແບ່ງປັນຂໍ້ມູນທີ່ເຫມາະສົມກ່ຽວກັບເພື່ອນຮ່ວມຄວາມເຊື່ອ. (ເອເຟດ 6:21, 22; ໂກໂລດ 4:8, 9) ແນວໃດກໍຕາມ ການເວົ້າເຖິງຄົນອື່ນອາດກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍຫາກເປັນການບິດເບືອນຄວາມຈິງຫລືເປີດເຜີຍເລື່ອງສ່ວນຕົວ. ຮ້າຍແຮງກວ່ານັ້ນ ມັນອາດນຳໄປສູ່ການເວົ້າໃສ່ຮ້າຍເຊິ່ງກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍສະເຫມີ. ການເວົ້າໃສ່ຮ້າຍຄື “ຄຳເວົ້າທີ່ບໍ່ແມ່ນຄວາມຈິງ . . . ເຊິ່ງທຳລາຍຫລືເຮັດໃຫ້ຊື່ສຽງຂອງຄົນອື່ນເສຍຫາຍ.” ຕົວຢ່າງ ພວກຟາລິຊຽນທີ່ມີເຈຕະນາຮ້າຍໄດ້ໃຊ້ຄຳເວົ້າໃສ່ຮ້າຍເພື່ອເຮັດໃຫ້ພະເຍຊູເສື່ອມເສຍຊື່ສຽງ. (ມັດທາຍ 9:32-34; 12:22-24) ຫລາຍຄັ້ງການເວົ້າໃສ່ຮ້າຍກໍ່ໃຫ້ເກີດການຜິດຖຽງກັນ.—ສຸພາສິດ 26:20.
12 ພະເຢໂຫວາບໍ່ໄດ້ຖືເບົາຕໍ່ຄົນທີ່ໃຊ້ຂອງປະທານໃນການເວົ້າເພື່ອທຳລາຍຊື່ສຽງຂອງຄົນອື່ນຫລືສ້າງຄວາມແຕກແຍກ. ພະອົງກຽດຊັງ “ຄົນທີ່ຍົວະໃຫ້ການຜິດກັນເກີດຂຶ້ນໃນທ່າມກາງພວກພີ່ນ້ອງ.” (ສຸພາສິດ 6:16-19) ຄຳພາສາກະເລັກທີ່ແປວ່າ “ຜູ້ໃສ່ຮ້າຍ” ຄື ເດຍໂບໂລ ເຊິ່ງໃຊ້ເປັນຊື່ເອີ້ນຊາຕານອີກດ້ວຍ. ມັນຄື “ພະຍາມານ” ຕົວຊົ່ວຮ້າຍທີ່ໃສ່ຮ້າຍພະເຈົ້າ. (ຄຳປາກົດ 12:9, 10, ທ.ປ.) ແນ່ນອນ ເຮົາຕ້ອງການຫລີກເວັ້ນຄຳເວົ້າທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ເຮົາເປັນຄືພະຍາມານ. ຄຳເວົ້າໃສ່ຮ້າຍເຊິ່ງປຸກເຮົ້າການຂອງເນື້ອຫນັງ ເຊັ່ນ “ການຊີງດີຊີງເດັ່ນກັນ” ແລະ “ການແຕກແຍກກັນ” ບໍ່ຄວນມີຢູ່ໃນທ່າມກາງປະຊາຄົມ. (ຄາລາຊີ 5:19-21, ລ.ມ.) ດັ່ງນັ້ນ ກ່ອນຈະເລົ່າຕໍ່ບາງເລື່ອງກ່ຽວກັບໃຜບາງຄົນ ຈົ່ງຖາມຕົວເອງວ່າ ‘ເລື່ອງນີ້ເປັນຄວາມຈິງບໍ? ຈະເປັນການສະແດງຄວາມກະລຸນາບໍຖ້າຈະເລົ່າເລື່ອງນີ້ໃຫ້ຄົນອື່ນຟັງ? ຈຳເປັນຫລືເຫມາະບໍທີ່ຈະແຜ່ເລື່ອງນີ້ອອກໄປ?’—1 ເທຊະໂລນີກ 4:11.
13, 14. (ກ) ການເວົ້າສຽດສີອາດກໍ່ຜົນແນວໃດຕໍ່ຜູ້ຟັງ? (ຂ) ການດ່າຄືຫຍັງ ແລະເປັນຫຍັງຄົນປາກຮ້າຍພາໃຫ້ຕົນເອງຕົກຢູ່ໃນອັນຕະລາຍ?
13 ຄຳເວົ້າສຽດສີ. ດັ່ງທີ່ກ່າວມາແລ້ວ ຄຳເວົ້າມີອຳນາດໃນການທຳລາຍ. ເປັນຄວາມຈິງທີ່ວ່າ ເນື່ອງຈາກຄວາມບໍ່ສົມບູນແບບຂອງມະນຸດ ບາງຄັ້ງເຮົາທຸກຄົນເວົ້າອັນໃດບາງຢ່າງທີ່ຕົນເອງຮູ້ສຶກເສຍໃຈໃນພາຍຫລັງ. ແນວໃດກໍຕາມ ຄຳພີໄບເບິນເຕືອນກ່ຽວກັບຄຳເວົ້າແບບທີ່ບໍ່ຄວນໃຊ້ເລີຍໃນເຮືອນຂອງຄລິດສະຕຽນຫລືພາຍໃນປະຊາຄົມ. ໂປໂລເຕືອນຄລິດສະຕຽນວ່າ “ໃຈເຜັດຮ້ອນແລະຄວາມຂັດເຄືອງແຄ້ນກັນ ແລະຄວາມຮ້າຍ ແລະການຮ້ອງຖຽງກັນ ແລະຄວາມປ້ອຍດ່າ [“ການກ່າວສຽດສີກັນ,” ທ.ປ.] ກັບຄວາມປອງຮ້າຍທຸກຢ່າງຈົ່ງຖິ້ມເສຍຈາກທ່າມກາງທ່ານທັງຫລາຍເຖີ້ນ.” (ເອເຟດ 4:31) ພະຄຳພີສະບັບແປອື່ນແປວະລີ “ການກ່າວສຽດສີກັນ” ວ່າ “ຄຳເວົ້າທີ່ຊົ່ວຮ້າຍ” “ຄຳເວົ້າທີ່ທຳຮ້າຍຈິດໃຈ” ແລະ “ຄຳເວົ້າທີ່ສະແດງການດູຖູກ.” ຄຳເວົ້າສຽດສີ ລວມເຖິງການຕັ້ງຊື່ທີ່ເປັນຕາອັບອາຍໃຫ້ກັນ ການເວົ້າແບບຮຸນແຮງ ການຕິຕຽນແບບບໍ່ຢຸດບໍ່ເຊົາ ອາດທຳລາຍສັກສີຂອງຄົນອື່ນແລະເຮັດໃຫ້ເຂົາເຈົ້າຮູ້ສຶກວ່າໄຮ້ຄ່າ. ການເວົ້າແບບສຽດສີທີ່ເຮັດໃຫ້ເຈັບຊໍ້າໃຈສົ່ງຜົນຮ້າຍແຮງເປັນພິເສດຕໍ່ຫົວໃຈຂອງເດັກທີ່ອ່ອນໂຍນແລະທີ່ມັກໄວ້ວາງໃຈ.—ໂກໂລດ 3:21.
14 ໂດຍໃຊ້ຄຳທີ່ຫນັກແຫນ້ນຫລາຍຄຳພີໄບເບິນຕຳຫນິການດ່າ ເຊິ່ງແມ່ນການປະນາມຄົນອື່ນດ້ວຍຄຳເວົ້າທີ່ດູຖູກທີ່ເຮັດໃຫ້ເສື່ອມເສຍ ຫລືຄຳເວົ້າສຽດສີ. ບຸກຄົນທີ່ໃຊ້ຄຳເວົ້າດັ່ງກ່າວຈົນເປັນນິດໄສພາໃຫ້ຕົນເອງຕົກຢູ່ໃນອັນຕະລາຍ ເພາະຄົນປາກຮ້າຍອາດຖືກໄລ່ອອກຈາກປະຊາຄົມຖ້າລາວບໍ່ໃສ່ໃຈຕໍ່ຄວາມພະຍາຍາມເທື່ອແລ້ວເທື່ອອີກຂອງຜູ້ເຖົ້າແກ່ທີ່ຈະຊ່ວຍລາວໃຫ້ປ່ຽນແປງ. ຖ້າລາວບໍ່ຍອມປ່ຽນພຶດຕິກຳ ລາວກໍອາດພາດພະພອນທີ່ຈະໄດ້ຢູ່ໃນໂລກໃຫມ່. (1 ໂກລິນໂທ 5:11-13; 6:9, 10) ດັ່ງນັ້ນ ເຫັນໄດ້ແຈ້ງວ່າຖ້າເຮົາມີນິດໄສທີ່ມັກໃຊ້ຄຳເວົ້າທີ່ບໍ່ເສີມສ້າງ ຄຳເວົ້າທີ່ບໍ່ຈິງ ຫລືບໍ່ກະລຸນາ ເຮົາຄົງບໍ່ໄດ້ຮັກສາຕົວໃຫ້ຢູ່ໃນຄວາມຮັກຂອງພະເຈົ້າ. ຄຳເວົ້າດັ່ງກ່າວກໍ່ຜົນໃນທາງທຳລາຍ.
ຄຳເວົ້າ ‘ດີທີ່ໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ’
15. ຄຳເວົ້າປະເພດໃດແດ່ທີ່ເປັນຄຳເວົ້າ ‘ດີທີ່ໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ’?
15 ເຮົາຈະໃຊ້ຂອງປະທານໃນການເວົ້າຕາມທີ່ຜູ້ໃຫ້ມຸ່ງຫມາຍໄວ້ໄດ້ແນວໃດ? ຂໍໃຫ້ຈື່ວ່າພະຄຳຂອງພະເຈົ້າສົ່ງເສີມເຮົາໃຫ້ເວົ້າ ‘ຄຳດີທີ່ໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ.’ (ເອເຟດ 4:29) ພະເຢໂຫວາພໍໃຈເມື່ອເຮົາໃຊ້ຄຳເວົ້າທີ່ໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ ໃຫ້ກຳລັງໃຈ ແລະຊູແຮງຄົນອື່ນ. ເພື່ອຈະໃຊ້ຄຳເວົ້າດັ່ງກ່າວຕ້ອງຄິດໃຫ້ຮອບຄອບ. ຄຳພີໄບເບິນບໍ່ໄດ້ວາງກົດຕ່າງໆທີ່ເຈາະຈົງ ທັງບໍ່ມີບັນຊີຂອງຄຳເວົ້າທີ່ເປັນແບບແຜນກ່ຽວກັບ “ຄຳເວົ້າທີ່ກໍ່ປະໂຫຍດ.” (ຕິໂຕ 2:8, ລ.ມ.) ເພື່ອຈະເວົ້າຄຳ ‘ດີທີ່ໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ’ ເຮົາຄວນຄຳນຶງເຖິງສາມແງ່ມຸມທີ່ງ່າຍດາຍແຕ່ກໍສຳຄັນເຊິ່ງເປັນລັກສະນະເດັ່ນຂອງຄຳເວົ້າທີ່ໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ ນັ້ນຄື ກໍ່ປະໂຫຍດ ເປັນຄວາມຈິງ ແລະກະລຸນາ. ໂດຍຄຳນຶງເຖິງແງ່ມຸມເຫລົ່ານີ້ ຂໍໃຫ້ເຮົາພິຈາລະນາບາງຕົວຢ່າງທີ່ເຈາະຈົງກ່ຽວກັບຄຳເວົ້າທີ່ໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ.—ເບິ່ງຂອບ “ ຄຳເວົ້າຂອງຂ້ອຍເຮັດໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນບໍ?”.
16, 17. (ກ) ເປັນຫຍັງເຮົາຈຶ່ງຄວນຊົມເຊີຍຄົນອື່ນ? (ຂ) ມີໂອກາດໃດແດ່ທີ່ຈະຊົມເຊີຍຄົນອື່ນໃນປະຊາຄົມ? ໃນຄອບຄົວ?
16 ຄຳຊົມເຊີຍຈາກໃຈຈິງ. ທັງພະເຢໂຫວາແລະພະເຍຊູສຳນຶກເຖິງຄວາມຈຳເປັນທີ່ຈະເວົ້າຄຳຊົມເຊີຍແລະເວົ້າຄຳທີ່ສະແດງຄວາມພໍໃຈ. (ມັດທາຍ 3:17; 25:19-23; ໂຢຮັນ 1:47) ເນື່ອງຈາກເປັນຄລິດສະຕຽນ ເຮົາຄວນໃຫ້ຄຳຊົມເຊີຍຄົນອື່ນຢ່າງຈິງໃຈເຊັ່ນກັນ. ເພາະເຫດໃດ? ສຸພາສິດ 15:23 ກ່າວວ່າ “ຖ້ອຍຄຳທີ່ອອກຖືກເວລາສົມຄວນກໍປະເສີດຫລາຍແທ້.” ຂໍໃຫ້ຖາມຕົວເອງວ່າ ‘ຂ້ອຍຮູ້ສຶກແນວໃດເມື່ອໄດ້ຮັບຄຳຊົມເຊີຍຢ່າງຈິງໃຈ? ມັນເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍຮູ້ສຶກດີແລະມີກຳລັງໃຈບໍ່ແມ່ນບໍ?’ ທີ່ຈິງ ຄຳເວົ້າຊົມເຊີຍທີ່ຈິງໃຈເຮັດໃຫ້ເຈົ້າຮູ້ສຶກວ່າມີຄົນສັງເກດເບິ່ງເຈົ້າ ສົນໃຈໃນຕົວເຈົ້າ ແລະຮູ້ສຶກວ່າຄວາມພະຍາຍາມຂອງເຈົ້າມີຄ່າແທ້ໆ. ຄຳຮັບຮອງດັ່ງກ່າວສ້າງຄວາມຫມັ້ນໃຈແລະກະຕຸ້ນເຈົ້າໃຫ້ພາກພຽນພະຍາຍາມຫລາຍຂຶ້ນອີກໃນໂອກາດຕໍ່ໆໄປ. ເນື່ອງຈາກເຈົ້າຮູ້ສຶກຂອບໃຈເມື່ອໄດ້ຮັບຄຳຊົມເຊີຍ ເຈົ້າກໍຄວນພະຍາຍາມສຸດຄວາມສາມາດທີ່ຈະໃຫ້ຄຳຊົມເຊີຍແກ່ຄົນອື່ນບໍ່ແມ່ນບໍ?—ມັດທາຍ 7:12.
17 ຈົ່ງຝຶກຕົນເອງໃຫ້ເບິ່ງຫາສິ່ງທີ່ດີໃນຕົວຄົນອື່ນ ແລ້ວໃຫ້ຄຳຊົມເຊີຍ. ໃນປະຊາຄົມ ເຈົ້າອາດໄດ້ຟັງຄຳບັນລະຍາຍຢູ່ການປະຊຸມເຊິ່ງມີການກຽມເລື່ອງເປັນຢ່າງດີ ສັງເກດເຫັນເຍົາວະຊົນກຳລັງກ້າວຫນ້າທາງຝ່າຍວິນຍານ ຫລືຜູ້ສູງອາຍຸທີ່ສັດຊື່ເຊິ່ງເຂົ້າຮ່ວມການປະຊຸມເປັນປະຈຳທັງໆທີ່ມີຂໍ້ຈຳກັດຕ່າງໆຍ້ອນອາຍຸ. ຄຳເວົ້າຊົມເຊີຍທີ່ຈິງໃຈອາດເຮັດໃຫ້ຄົນເຊັ່ນນັ້ນຊາບຊຶ້ງໃຈແລະເສີມຄວາມຕັ້ງໃຈຂອງເຂົາເຈົ້າທີ່ຈະຮັບໃຊ້ພະເຢໂຫວາ. ໃນຄອບຄົວ ຜົວແລະເມຍກໍຕ້ອງການໄດ້ຍິນຄຳຊົມເຊີຍທີ່ຈິງໃຈແລະການສະແດງຄວາມຂອບໃຈຈາກກັນແລະກັນ. (ສຸພາສິດ 31:10, 28) ເດັກນ້ອຍມີຊີວິດຊີວາຫລາຍຂຶ້ນເມື່ອຮູ້ສຶກວ່າມີຄົນສົນໃຈແລະເຫັນຄຸນຄ່າ. ຄຳຊົມເຊີຍແລະການໄດ້ຮັບຄວາມພໍໃຈ ໃຫ້ຄວາມສົດຊື່ນແລະຄໍ້າຈູນເດັກນ້ອຍເຊັ່ນດຽວກັບແສງແດດແລະນໍ້າທີ່ໃຫ້ຄວາມສົດຊື່ນແລະຄໍ້າຈູນຕົ້ນໄມ້. ຜູ້ເປັນພໍ່ແມ່ ຈົ່ງເບິ່ງຫາໂອກາດຕ່າງໆທີ່ຈະຊົມເຊີຍລູກເນື່ອງຈາກຄຸນລັກສະນະແລະຄວາມພະຍາຍາມທີ່ຫນ້າຊົມເຊີຍຂອງເຂົາເຈົ້າ. ຄຳຊົມເຊີຍດັ່ງກ່າວອາດສ້າງໃຫ້ລູກຂອງເຈົ້າກ້າຫານແລະມີຄວາມຫມັ້ນໃຈຂຶ້ນແລະກະຕຸ້ນເຂົາເຈົ້າໃຫ້ພະຍາຍາມຢ່າງເຕັມທີຫລາຍຂຶ້ນເພື່ອເຮັດໃນສິ່ງທີ່ຖືກຕ້ອງ.
18, 19. ເປັນຫຍັງເຮົາຄວນເຮັດຈົນສຸດຄວາມສາມາດເພື່ອຊູໃຈແລະປອບໂຍນເພື່ອນຮ່ວມຄວາມເຊື່ອ ແລະເຮົາຈະເຮັດເຊັ່ນນັ້ນໄດ້ແນວໃດ?
18 ຄຳເວົ້າທີ່ຊູໃຈແລະຄຳປອບໂຍນ. ພະເຢໂຫວາໃຝ່ໃຈຢ່າງຍິ່ງຕໍ່ “ຜູ້ທີ່ຫົດຫູ່ໃຈ” ແລະ “ຜູ້ທີ່ຊອກຊໍ້າໃຈ.” (ເອຊາອີ 57:15, ລ.ມ.) ພະຄຳຂອງພະອົງກະຕຸ້ນເຮົາໃຫ້ “ເລົ້າໂລມກັນແລະກັນ” ແລະ “ເລົ້າໂລມຜູ້ທີ່ເສຍໃຈ.” (1 ເທຊະໂລນີກ 5:11, 14) ເຮົາສາມາດຫມັ້ນໃຈໄດ້ວ່າພະເຈົ້າສັງເກດເຫັນແລະຮູ້ຄ່າໃນຄວາມພະຍາຍາມທີ່ເຮົາຊູໃຈແລະປອບໂຍນເພື່ອນຮ່ວມຄວາມເຊື່ອທີ່ທຸກໃຈ.
ພະເຢໂຫວາຍິນດີເມື່ອຄຳເວົ້າຂອງເຮົາເສີມສ້າງຄົນອື່ນ
19 ແຕ່ເຈົ້າອາດເວົ້າອັນໃດເພື່ອເສີມສ້າງເພື່ອນຄລິດສະຕຽນທີ່ທໍ້ແທ້ຫລືທຸກໃຈ? ຢ່າຮູ້ສຶກວ່າເຈົ້າຕ້ອງແກ້ບັນຫາໃຫ້ລາວ. ໃນຫລາຍກໍລະນີ ຄຳເວົ້າງ່າຍໆມັກເປັນປະໂຫຍດຫລາຍທີ່ສຸດ. ຈົ່ງເຮັດໃຫ້ຄົນທີ່ທໍ້ແທ້ຫມັ້ນໃຈໃນຄວາມສົນໃຈແລະຄວາມເປັນຫ່ວງຂອງເຈົ້າ. ໂດຍສະເຫນີຕົວທີ່ຈະອະທິດຖານອອກສຽງກັບຄົນທີ່ທໍ້ໃຈ; ເຈົ້າອາດອ້ອນວອນພະເຢໂຫວາຊ່ວຍຄົນນັ້ນໃຫ້ຮູ້ວ່າພະອົງແລະຄົນອື່ນຮັກລາວຫລາຍສໍ່າໃດ. (ຢາໂກໂບ 5:14, 15) ຈົ່ງເຮັດໃຫ້ລາວຮູ້ສຶກຫມັ້ນໃຈວ່າ ລາວເປັນທີ່ຕ້ອງການແລະມີຄຸນຄ່າໃນຖານະເປັນສະມາຊິກຄົນຫນຶ່ງຂອງປະຊາຄົມ. (1 ໂກລິນໂທ 12:12-26) ຈົ່ງອ່ານຂໍ້ພະຄຳພີທີ່ໃຫ້ກຳລັງໃຈເພື່ອເຮັດໃຫ້ລາວຫມັ້ນໃຈວ່າພະເຢໂຫວາໃຝ່ໃຈແທ້ໆໃນຕົວລາວ. (ຄຳເພງ 34:18; ມັດທາຍ 10:29-31) ການໃຊ້ເວລາຫລາຍພໍເພື່ອທີ່ຈະເວົ້າ “ຖ້ອຍຄຳດີ” ກັບຄົນທີ່ທໍ້ໃຈ ແນ່ນອນວ່າຄຳເວົ້າຈາກໃຈຈິງຈະຊ່ວຍລາວໃຫ້ຮູ້ສຶກວ່າຕົວເອງເປັນທີ່ຮັກແລະມີຄ່າ.—ສຸພາສິດ 12:25.
20, 21. ມີປັດໄຈອັນໃດແດ່ທີ່ເຮັດໃຫ້ການໃຫ້ຄຳແນະນຳເກີດຜົນ?
20 ຄຳແນະນຳທີ່ເກີດຜົນ. ໃນຖານະເປັນມະນຸດບໍ່ສົມບູນແບບ ເຮົາທຸກຄົນຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ຮັບຄຳແນະນຳເປັນບາງຄັ້ງຄາວ. ຄຳພີໄບເບິນສະຫນັບສະຫນູນເຮົາໃຫ້ “ຟັງຄຳເຕືອນສະຕິແລະຈົ່ງຮັບຄຳສັ່ງສອນເພື່ອເຈົ້າຈະມີຄວາມປັນຍາເມື່ອທີ່ສຸດເຈົ້າ [“ສຳລັບອະນາຄົດ,” ລ.ມ.].” (ສຸພາສິດ 19:20) ການໃຫ້ຄຳແນະນຳຄົນອື່ນບໍ່ໄດ້ຈຳກັດໄວ້ສະເພາະຜູ້ເຖົ້າແກ່ເທົ່ານັ້ນ. ພໍ່ແມ່ໃຫ້ຄຳແນະນຳລູກ. (ເອເຟດ 6:4) ພີ່ນ້ອງຍິງທີ່ອາວຸໂສອາດຈຳເປັນຕ້ອງໃຫ້ຄຳແນະນຳຜູ້ຍິງທີ່ຫນຸ່ມນ້ອຍ. (ຕິໂຕ 2:3-5) ຄວາມຮັກທີ່ມີຕໍ່ຄົນອື່ນກະຕຸ້ນເຮົາໃຫ້ປາຖະຫນາທີ່ຈະໃຫ້ຄຳແນະນຳຄົນອື່ນແບບທີ່ຜູ້ຮັບຈະຍອມຮັບໄດ້ໂດຍບໍ່ຮູ້ສຶກອຶດອັດໃຈ. ສິ່ງໃດຈະຊ່ວຍເຮົາໃນການໃຫ້ຄຳແນະນຳເຊັ່ນນັ້ນໄດ້? ຂໍໃຫ້ພິຈາລະນາສາມປັດໄຈທີ່ເຮັດໃຫ້ຄຳແນະນຳໄດ້ຜົນຫລາຍກວ່າ ນັ້ນຄືເຈຕະຄະຕິແລະແຮງຈູງໃຈຂອງຜູ້ໃຫ້ຄຳແນະນຳ ພື້ນຖານສຳລັບຄຳແນະນຳ ແລະວິທີໃຫ້ຄຳແນະນຳ.
21 ຄຳແນະນຳທີ່ໄດ້ຜົນແມ່ນເລີ່ມກັບຜູ້ໃຫ້ຄຳແນະນຳ. ຈົ່ງຖາມຕົວເອງວ່າ ‘ຂ້ອຍຍອມຮັບຄຳແນະນຳໄດ້ງ່າຍພາຍໃຕ້ສະພາບການແບບໃດ?’ ເມື່ອຮູ້ວ່າຜູ້ທີ່ໃຫ້ຄຳແນະນຳຫ່ວງໃຍເຈົ້າ ບໍ່ໄດ້ເວົ້າຍ້ອນຄວາມຂັດຂ້ອງໃຈທີ່ມີຕໍ່ກັນ ແລະບໍ່ມີເຈຕະນາອື່ນແອບແຝງຢູ່ ຄຳແນະນຳນັ້ນກໍເປັນຕາຍອມຮັບໄດ້ງ່າຍຂຶ້ນ. ດັ່ງນັ້ນເມື່ອໃຫ້ຄຳແນະນຳຄົນອື່ນ ເຈຕະຄະຕິແລະທ່າທີຂອງເຈົ້າກໍຄວນເປັນແບບດຽວກັນບໍ່ແມ່ນບໍ? ຄຳແນະນຳທີ່ກໍ່ຜົນດີຕ້ອງອາໄສພະຄຳຂອງພະເຈົ້າ. (2 ຕີໂມເຕ 3:16) ບໍ່ວ່າຈະຍົກມາຈາກຄຳພີໄບເບິນໂດຍກົງຫລືບໍ່ໄດ້ຍົກ ເຮົາຄວນໃຫ້ຄຳແນະນຳແບບທີ່ອາໄສພະຄຳພີເປັນຫລັກ. ດັ່ງນັ້ນ ຜູ້ເຖົ້າແກ່ລະວັງທີ່ຈະບໍ່ເອົາຄວາມຄິດເຫັນຂອງຕົນຍັດໃຫ້ແກ່ຄົນອື່ນ ທັງບໍ່ບິດເບືອນພະຄຳພີເຮັດໃຫ້ເບິ່ງຄືວ່າພະຄຳພີສະຫນັບສະຫນູນຄວາມຄິດເຫັນສ່ວນຕົວບາງຢ່າງ. ຄຳແນະນຳຍັງໄດ້ຜົນດີກວ່າຖ້າມີການໃຫ້ຄຳແນະນຳນັ້ນດ້ວຍວິທີທີ່ເຫມາະສົມ. ການໃຫ້ຄຳແນະນຳດ້ວຍຄວາມກະລຸນາເຊິ່ງເປັນຄືກັບການປຸງດ້ວຍເກືອເຮັດໃຫ້ຜູ້ທີ່ໄດ້ຮັບຄຳແນະນຳຍອມຮັບໄດ້ງ່າຍກວ່າ ທັງບໍ່ເຮັດໃຫ້ຜູ້ນັ້ນເສຍສັກສີ.—ໂກໂລດ 4:6.
22. ເຈົ້າຕັ້ງໃຈຈະເຮັດຫຍັງກ່ຽວກັບຂອງປະທານໃນການເວົ້າ?
22 ແນ່ນອນ ຄຳເວົ້າເປັນຂອງປະທານອັນລໍ້າຄ່າຈາກພະເຈົ້າ. ຄວາມຮັກທີ່ເຮົາມີຕໍ່ພະເຢໂຫວາຄວນກະຕຸ້ນເຮົາໃຫ້ໃຊ້ຂອງປະທານນີ້ໃນທາງທີ່ຖືກຕ້ອງ ບໍ່ແມ່ນໃນທາງທີ່ຜິດ. ຂໍໃຫ້ເຮົາຈື່ໄວ້ວ່າຄຳເວົ້າທີ່ເຮົາເວົ້າກັບຄົນອື່ນມີອຳນາດນັ້ນຄື ອຳນາດທີ່ຈະເສີມສ້າງຫລືມ້າງເພທຳລາຍ. ດັ່ງນັ້ນ ຂໍໃຫ້ເຮົາພະຍາຍາມທີ່ຈະໃຊ້ຂອງປະທານນີ້ຕາມທີ່ຜູ້ໃຫ້ມຸ່ງຫມາຍໄວ້ ນັ້ນຄືເພື່ອ “ໃຫ້ຈຳເລີນຂຶ້ນ.” ໂດຍວິທີນີ້ ຄຳເວົ້າຂອງເຮົາຈະໃຫ້ຄວາມສົດຊື່ນແລະໃຫ້ກຳລັງໃຈແກ່ຄົນທີ່ຢູ່ອ້ອມຂ້າງເຮົາ ແລະຈະຊ່ວຍເຮົາໃຫ້ຮັກສາຕົວໄວ້ໃນຄວາມຮັກຂອງພະເຈົ້າ.
^ ຂໍ້ 4 ຄຳພາສາເຫບເລີທີ່ແປວ່າ “ຄົດໂກງ” ໃນສຸພາສິດ 15:4 ຍັງມີຄວາມຫມາຍວ່າ “ຄົດລ້ຽວ ບິດເບືອນ.”
^ ຂໍ້ 10 ຕາມທີ່ໃຊ້ໃນພະຄຳພີ “ການຂີ້ດຽດ” ຫລື “ຄວາມປະພຶດທີ່ບໍ່ສະອາດ” (ລ.ມ.) ເປັນຄຳທີ່ມີຄວາມຫມາຍກວ້າງເຊິ່ງອາດກວມເອົາການປະພຶດຜິດຫລາຍແບບ. ເຖິງແມ່ນວ່າບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງຕັ້ງຄະນະກຳມະການຕັດສິນສຳລັບການປະພຶດທີ່ບໍ່ສະອາດທຸກຢ່າງ ແຕ່ກໍອາດຂັບໄລ່ຄົນຫນຶ່ງອອກຈາກປະຊາຄົມໄດ້ຖ້າລາວປະພຶດບໍ່ສະອາດຢ່າງຮ້າຍແຮງ ໂດຍບໍ່ຍອມກັບໃຈ.—2 ໂກລິນໂທ 12:21; ເອເຟດ 4:19; ເບິ່ງ “ຄຳຖາມຈາກຜູ້ອ່ານ” ໃນຫໍສັງເກດການ ສະບັບວັນທີ 15 ເດືອນກໍລະກົດ ປີ 2006 (ພາສາໄທ).
