1-3. (a) Achiel kuom mich ma Jehova omiyowa en mane, kendo ere kaka inyalo ti kode marach? (b) Mondo wasik e hera mar Nyasaye, onego wati nade gi mich mar wuoyo?

KAPO ni imiyo ng’at mihero mich moro, inyalo winjo nade ka otiyo kode marach? Wawach ni ne imiye mtoka, kendo bang’e iwinjo ni ne oriembo mtokano marach, mi ohinyo jomoko. Donge inyalo winjo marach?

² Bedo gi nyalo mar wuoyo en mich moa kuom Jehova, Jachiw “mich mabeyo duto, gi chiwo malong’o duto.” (Jakobo 1:17) Michni, ma en mich mamiyo dhano bedo mopogore gi le, miyo wanyalo nyiso jomoko ok mana gik ma waparo kende to kata kaka wawinjo. Kata kamano, mana kaka inyalo ti marach gi mtoka, mich mar wuoyo bende inyalo tigo e yo marach. Mano kaka nyaka bed ni ok mor Jehova sama ng’ato tiyo gi weche e yo marach, machwowo chuny kendo miyo ji winjo malit!

³ Mondo wasik e hera mar Nyasaye, dwarore wati gi mich mar wuoyo kaka Jachiwe ne dwaro. Jehova ok wewa gi kiawa mora amora kuom kit weche mamiye mor. Wachne wacho kama: “Wach moro marach kik owuog e dhou, to mana mano maber kendo ma gedo, kaka owinjore, mondo okony jo ma winjo.” (Jo Efeso 4:29) Wawuouru kuom gimomiyo onego warit weche  ma wawacho, weche ma ok onego watigo kendo kaka wanyalo wacho weche “ma gedo.”

4, 5. Ere kaka ngeche moko mayudore e Muma lero teko ma weche nigo?

⁴ Wach achiel maduong’ mamiyo onego warit wechewa en ni weche nigi teko. Ngeche 15:4 wacho ni: “Twak mahoyo chuny chal gi yath moloth mamiyo dhano ngima; to twak mar ralep omiyo chuny ji ol.” * Mana kaka pi chiero yath mani kama otwo, kamano bende weche mamuol nyalo jiwo chuny joma winjo wechego. Mopogore gi mano, weche maricho nyalo hinyo chuny jomoko. Kuom adier, weche ma wawacho nigi teko mar hinyo kata chango.—Ngeche 18:21.

⁵ Kowuoyo maler kuom teko ma weche nigo, ngero moro wacho kama: “Nitie ng’a marikini wacho machwowo chuny ji kaka gi ligangla.” (Ngeche 12:18) Weche ma iwacho ka ng’ato rikni ma ok opar, nyalo miyo adhola maduong’ bedi e chuny kendo ketho winjruok e kind ji. Be weche machalo ligangla osechwoe chunyi?  Ngerono bende wacho weche majipo kama: “To weche mag jo mariek okelo ngima.” Weche mowachi gi ng’at maparo, manyiso rieko mar Nyasaye nyalo chango chuny ma nigi lit kendo miyo winjruok ochak obedie kendo. Be inyalo paro kinde ma ne ineno teko ma weche mang’won nigo e chengo? (Ngeche 16:24) Nikech wang’eyo ni weche ma wawacho nigi teko, kuom adier wadwaro tiyo gi wechewa e chango jomoko, ok e hinyogi.

6. Ang’o momiyo chiko lewwa en tich matek?

⁶ Kata watem matek nade, ok wanyal tayo lewwa chuth. Kuom mano, mani miyowa wach mar ariyo mamiyo dwarore ni warit weche ma wawacho: Richo kod bedo dhano morem miyo wabedo gi paro mar tiyo marach gi lewwa. Weche gin gik mawuok e chunywa, kendo “paro mar chuny dhano orach.” (Chakruok 8:21; Luka 6:45) Kuom mano, rito lewwa en tich matek. (Jakobo 3:2-4) Kata obedo ni ok wanyal chiko lewwa chuth, wanyalo temo mondo watim lokruok e yo ma watiyo gi lewwa. Mana kaka ng’at ma goyo abal kadhi malo koma pi aye nyagore gi pi mamol, wan bende onego wamed kedo gi paro mar richo mar tiyo gi lewwa marach.

7, 8. Jehova ng’adonwa bura e okang’ mane kuom weche ma wawacho?

⁷ Wach mar adek momiyo onego warit lewwa en ni Jehova ng’adonwa bura e weche ma wawacho. Yo ma watiyogo gi lewwa mulo winjruokwa gi dhano wetewa kaachiel gi winjruokwa gi Jehova. Jakobo 1:26 wacho kama: “Ka ng’ato kuomu galo ka en jalemo, ka ok orit lewe, to owuondo chunye, lemo mar ng’atni obedo kayiem nono.” * Mana kaka ne waneno e Sula mar 11, wechewa otudore ahinya gi lamowa. Ka lewwa ok oriti, kosiko  owacho weche ma hinyo ji kendo ma ok ler, gigo duto ma watimo e tiyo ni Nyasaye nobed manono e nyime. Donge mano en paro mamiyo wakawo wachno gi pek?—Jakobo 3:8-10.

⁸ En gima nenore maler ni nitie gik mowinjore momiyo onego warit mondo kik wati marach gi mich mar wuoyo. Kapok wang’iyo weche mowinjore kendo magedo, wakwong wawuo ane kuom weche ma Jakristo madier ok onego otigo.

9, 10. (a) Gin weche mage ma ji osiko ka tiyogo e piny masani? (b) Ang’o momiyo onego wakwed weche mochido? (Ne bende weche moler piny.)

⁹ Weche mochido. Weche mag kuong’, dwanyo wach, kod kit weche mamoko mochido gin weche ma ji osiko ka tiyogo e piny masani. Ji mang’eny tiyo gi weche mag mirima mondo gijiwgo gima giwacho kata nikech gikiya wach mowinjore monego gitigo. Jotuk sinembe manyiso ngera pile tiyo gi weche mochido, mopong’ gi weche mawuoyo kuom terruok mondo gimigo ji nyiero. Kata kamano, weche mochido ok onego obed mingerogo ji. Higini madirom 2,000 mosekalo, jaote Paulo ma ne okudhne gi much Nyasaye ne osiemo kanyakla ma Kolosai mondo owere gi “weche mochido.” (Jo Kolosai 3:8) Paulo ne onyiso kanyakla ma Efeso ni “oyuma” mochido en achiel kuom gik ma ‘kik bedie kata hulre e kind’ Jokristo madier.—Jo Efeso 5:3, 4.

¹⁰ Weche mochido gin weche ma ok mor Jehova. Bende gin weche ma ok mor jogo mohero Jehova. Kuom adier, hera ma waherogo Jehova miyo wakwedo weche mochido. Kane okwano “tim mag ringruok,” Paulo wuoyo kuom “tim ma ok ler,” manyalo riwo nyaka weche ma ok ler. (Jo Galatia 5:19-21) Mae en wach monego  okaw mapek. Inyalo gol ng’ato e kanyakla ka, kata bang’ yudo siem nyadinwoya, podi odhi nyime ma ok owe tim mar tiyo gi weche mag anjawo, kata majiwo weche mochido ahinya, ma onge luor, kendo maketho. *

11, 12. (a) Wuoyo kuom jomoko bedo marach kinde mage? (b) Ang’o momiyo jogo malamo Jehova dwarore owe wacho weche maketho nying ng’ato?

¹¹ Kuoth, ketho nying ng’ato. Ji thoro wuoyo kuom jomoko kod kit ngimagi. Be wuoyo kuom jomoko kinde duto rach? Ok rach ka wawuoyo mana kuom weche mabeyo kata makonyo, kaka nyiso ng’a ma nyocha obatisi kata madwarore ojiw. Jokristo mokwongo ne dewo ahinya ngima ng’ato gi nyawadgi kendo ne gichiwo weche mowinjore kuom Jokristo wetegi. (Jo Efeso 6:21, 22; Jo Kolosai 4:8, 9) Kata kamano, wuoyo kuom jomoko nyalo bedo marach ka ochiwo weche ma ok adier kata ka oelo weche ma ng’ato ok onego ong’e. Kendo gima rach moloyo, onyalo miyo oketh nying’ ng’ato, ma en wach ma pile kelo hinyruok. Ketho nying’ en “wacho weche ma ok adier kuom ng’ato . . . mamiyo nyinge kethore.” Kuom ranyisi, jo Farisai ne ochako ketho nying’ Yesu mondo mi ji ochaye. (Mathayo 9:32-34; 12:22-24) Kinde mang’eny, ketho nying’ kelo miero.—Ngeche 26:20.

¹² Jehova ok mor gi jogo matiyo marach gi mich mar wuoyo e ketho nying’ jomoko kata kelo pogruok. Osin gi jogo “mathuwo wach ni jo ka ng’ato.” (Ngeche 6:16-19) Wach e dho-Grik ma oloki ni “jaketh nying’”  en di·aʹbo·los, ma bende itiyogo kaka nying’ miluongogo Satan. En “Jachien,” jaketh marach mar nying’ Nyasaye. (Fweny 12:9, 10) Kuom adier, wadwaro weyo wacho weche mabiro miyo wabed mana kaka jachien. Onge thuolo e kanyakla mar wacho weche maketho nying mamiyo timbe ringruok bedoe kaka “dhawo” kod “pogruok.” (Jo Galatia 5:19-21) Kuom mano, kapok iwacho wach miwinjo kuom ng’ato, penjri kama: ‘Be en adier? Be en tim mang’won nwoyo wechegi? Be en gima ochuno kata mowinjore lando wechegi?’—1 Jo Thessalonika 4:11; 1 Petro 4:15.

13, 14. (a) Weche mag ayany nyalo mulo joma winjogi e yo mane? (b) Lwero ji en ang’o, kendo ang’o momiyo ng’at matiyo gi wechego ketore kama rach?

¹³ Ayany. Mana kaka ne osewachi motelo, weche nigi teko mar hinyo. En adier ni, seche moko nikech bedo dhano morem, waduto wawacho weche ma bang’e miyo waywago ang’e. Kata kamano, Muma chiwo siem kuom kit weche ma ok owinjore kata matin e od Jokristo kata e kanyakla. Paulo ne ojiwo Jokristo kama: “Kecho duto mondo uwit oa kuomu, kod mirima gi ich wang’, gi koko gi ayany.” (Jo Efeso 4:31) Loko moko mag Muma keto wachno molok ni “ayany” kaka “weche maricho,” “weche mahinyo.” Weche mag ayany, moriwo tiyo gi nyinge mag kwinyo ng’ato kod wuoyo marach kuom ng’ato pile, nyalo miyo jomoko kik bed gi luor margi kendo gine ka gima gin joma nono. Chuny mapod yom mar nyithindo kendo ma ok chich gi ji ema weche mag ayany hinyo moloyo.—Jo Kolosai 3:21.

¹⁴ Muma otiyo gi weche mapek e kwedo wach lwero ji ma en tim kwodo wi jomoko kitiyo gi weche mag ayany, kata achaye. Ng’at mong’iyo gi tim mar tiyo gi weche kaka mago ketore kama rach, nikech ng’at malwero  jomoko inyalo gol e kanyakla ka ok odwar winjo ka itemo konye nyadinwoya ni mondo olokre owe timno. Ka ok olok yorene, onyalo kata wito gweth mag Pinyruoth. (1 Jo Korintho 5:11-13; 6:9, 10) Nenore maler kare ni, onge kaka wanyalo siko e hera mar Nyasaye ka wang’iyo gi tim mar tiyo gi weche ma ok owinjore, ma ok adier, kendo ma ok mang’won. Weche kaka mago muko jomoko.

15. Kit weche mage e ‘mabeyo kendo ma gedo’?

¹⁵ Ere kaka wanyalo tiyo gi mich mar wuoyo e yo ma Jachiwe ne dwaro? Par ni Wach Nyasaye jiwowa mondo wawach “mana mano maber kendo ma gedo.” (Jo Efeso 4:29) Jehova bedo mamor sama wawacho weche magero, majiwo kendo matego jomoko. Dwarore paro maber mondo mi ng’ato owach weche kaka mago. Muma ok chiw kwan mar chike moketi monego oluw e wachno; bende ok oting’o chenro moyiedhi mag “weche mangima.” (Tito 2:8) Mondo wawach weche ‘mabeyo kendo ma gedo,’ onego waket e paro gik moko adek mayot to pod madwarore ahinya manyiso kit weche ma gedo: Gin weche ma owinjore, ma adier, kendo mang’won. Ka wan gi gigo e paro, wang’iuru ranyisi adek mag weche ma gedo.—Ne sanduk mawacho ni “ Be Wechena Gedo?” manie ite mar 140.

16, 17. (a) Ang’o momiyo onego wapuo jomoko? (b) Thuolo mage mantie mag puoyo jomoko ei kanyakla? e kind joot?

¹⁶ Chiwo puoch gadier. Jehova kod Yesu ong’eyo ni dwarore wacho weche mag puoch kod mag nyiso ni wamor gi ng’ato. (Mathayo 3:17; 25:19-23; Johana 1:47) Kaka Jokristo, wan bende ber mondo wapuo jomoko gadier. Nikech ang’o? Ngeche 15:23 wacho kama: “Wach mohul e ndalo mowinjore, ber ahinya.” Penjri kama:  ‘Awinjo nade sama ng’ato puoya koa e chunye? Donge wachno miyo chunya mor kendo jiwa?’ Kuom adier, wach mipuoyigo gadier miyo ing’eyo ni ng’ato neno gik mitimo, ni ng’ato dewi, kendo ni kinda miketo e timo gimoro ok en kayiem nono. Weche kaka mago miyi jing’o kendo miyi siso mar tiyo matek ahinya bang’e. Nikech imor kipuoyi, donge in bende onego item ahinya mondo ichiw puoch ni jomoko?—Mathayo 7:12.

¹⁷ Puonjri neno gik mabeyo kuom jomoko, kae to ipuogi. Ei kanyakla, inyalo winjo twak ma ogol maber, inyalo neno rawera moro ma timo dongruok e yudo migawo mag tiyo ne Nyasaye, kata inyalo neno owadwa moro moti ma ok bare e chokruok kata obedo ni oti. Weche mag puoch madier kamoro nyalo mulo chuny joma kamago kendo jiwogi e tiyo ne Jehova. E kind joot, chwo kod mon dwarore owinj weche mag puoch madier kendo mag erokamano moa kuom ng’ato gi nyawadgi. (Ngeche 31:10, 28) Moloyo, nyithindo winjo maber ka gineno ni idewogi. Puoch kod jip konyo nyathi mana kaka chieng’ gi pi konyo yien. Jonyuol, many uru thuolo mag puoyo nyithindu kuom kido ma owinjore puoyo ma gin-go kod kinda ma ginyiso. Puoch ma kamano nyalo miyo nyithindi obed gi chir kod geno kendo jiwogi mondo gimed timo kinda ahinya mar timo gima kare.

18, 19. Ang’o momiyo onego watem kar nyalowa duto mondo waho Jokristo wetewa, kendo wanyalo timo kamano e yo mane?

¹⁸ Hoch. Jehova dewo ahinya “jo mamuol.” (Isaiah 57:15) Wachne jiwowa ni “horeuru ng’ato gi ng’ato” kendo ni “duoguru chuny jo ma luor.” (1 Jo Thessalonika 5:11, 14) Wanyalo bedo gadier ni Nyasaye neno kendo omor gi kindawa mar hoyo Jokristo wetewa ma chunygi opong’ gi kuyo.

 ¹⁹ Kata kamano, ang’o minyalo wacho mondo ijiwgo nyawadu ma Jakristo ma chunye ool kata ma nigi parruok? Kik ipar ni nyaka itiekne chandruogno. E thoth wechego, tiyo gi weche mayot ema kinde mang’eny konyo moloyo. Nyis ng’at ma chunye oolno ni ipare kendo idewe. Chiwri mar lemo kod jal ma chunye oolno; inyalo kwayo Jehova mondo okonye ng’eyo kaka jomoko kod Nyasaye ohere ahinya. (Jakobo 5:14, 15) Konye ng’eyo ni ohere kaka jakanyo mar kanyakla. (1 Jo Korintho 12:12-26) Somne ndiko e Muma mondo ojiwe ng’eyo ni Jehova dewe kuom adier. (Zaburi 34:18; Mathayo 10:29-31) Kawo thuolo moromo mar ‘twak maber’ gi jal ma chunye oolno kendo wacho weche moa e chunyi, onge kiawa ni biro miyo owinj ni ohere kendo idewe.—Ngeche 12:25.

20, 21. Gin weche mage mamiyo puonj bedo makonyo?

²⁰ Puonj makonyo. Kaka chwech morem, waduto wadwaro yudo puonj kuom kinde ka kinde. Muma jiwowa kama: “Winj ka ging’adoni rieko, yie gipuonji; mondo ibedi ng’a mariek kisedongo.” (Ngeche 19:20) Ok jodong-kanyakla kende ema chiwo siem. Jonyuol bende puonjo nyithindo. (Jo Efeso 6:4) Nyimine motegno bende nyalo dwarore mondo ochiw puonj ni  mon matindo. (Tito 2:3-5) Hero jomoko miyo wabedo gi dwaro mar chiwo puonj e yo ma ng’ama winje nyalo yie kawe ma ok one ni isande. Ang’o manyalo konyowa chiwo puonj machal kamano? Par ane weche adek mamiyo puonj obed makonyo: pach ng’at machiwe kod gimomiyo ochiwe, gimomiyo odwarore, kod yo ma ichiwego.

²¹ Puonj makonyo chakore gi ng’at machiwe. Penjri kama: ‘Puonj bedona mayot kawo kinde mage?’ Ng’eyo ni ng’at mamiyi puonj dewi, ok owuo mana nikech osin kodi, kendo oonge gi wach moro maling’ling’ kodi ma ok owinjore momiyo omiyi puonjno, mano miyo puonj bedo mayotie kawo. Kuom mano, seche ma ipuonjo jomoko, donge in bende onego ibed gi paro ma kamano? Puonj makonyo bende otenore kuom Wach Nyasaye. (2 Timotheo 3:16) Obed ni wasomo wach moa e Muma achiel kachiel kata ok kamano, onego wasir puonj ma wachiwo gi Ndiko. Kuom mano, jodong-kanyakla ritore mondo kik gichun ji gi pachgi giwegi; bende ok gilok Ndiko, mondo onenre ni Muma siro pachgi. Puonj bende bedo makonyo ka ochiwe e yo makare. Puonj ma ochiw gi ng’wono yot winjo kendo miyo ng’at mimiyo puonjno orit luor mare.—Jo Kolosai 4:6.

22. Ang’o ma iyiero timo kuom wach tiyo gi mich mar wuoyo?

²² Kuom adier, nyalo mar wuoyo en mich maber ahinya moa kuom Nyasaye. Hera ma waherogo Jehova onego omi wati maber gi michno, ok tiyo kode marach. Ber mondo wang’e ni weche ma wawacho ni jomoko nigi teko, onyalo bedo teko mar gedo kata mar muko. Kuom mano, watemuru tiyo gi michni kaka Jachiwe ne dwaro, tiendeni e “gedo.” Mano biro miyo weche ma wawacho obed majiwo jogo mani machiegni kodwa kendo biro konyowa siko e hera mar Nyasaye.