1-3. 1) ¿Ti Jyobaa të xynyamoˈoyëm, per wiˈix mbäät kyaj yajxon nyajtuˈunëm? 2) Pën itäˈänëm xëmë mä Diosë tsyojkën, ¿wiˈix mbäät ngäjx nmaytyakëm?

NˈOKPËJTAKËM ko xynyamoˈoyë mëguˈuk tuˈugë karrë, perë tyäˈädë mëguˈuk kyaj yajxon dyajtuny jeˈeyë mëët tˈayoˈonmoˈoyë wiink jäˈäy. ¿Këdii jantsy axëëk mnayjawëdët?

² Duˈun extëm mijts xynyamoˈoy ja mëguˈugë kyarrë, nanduˈunë Jyobaa të xynyamoˈoyëm ja käjx maytyakën, pes “tëgekyë oybyë esë tsujpë, Dios jaˈa yajkypy” (Santya̱ˈa̱gʉ 1:17). Yëˈëyë jäˈäy mbäät kyäjx myaytyäˈäktë ets tnigäjxtë ti wyinmaapy ets wiˈix nyayjawëty, pääty kyaj nduknaxˈäjtëm mëdë jëyujk. Per duˈun extëm ja mëguˈuk kyaj yajxon dyajtuny ja karrë, nanduˈunë tadë käjx maytyakën mbäät kyaj yajxon nyajtuˈunëm ets mbäät jeˈeyë mëët nˈaxëktuˈunëmë nmëguˈukˈäjtëm, päätyë Jyobaa jantsy axëëk nyayjawëty.

³ Pën itäˈänëm xëmë mä Diosë tsyojkën, jëjpˈam ets ngäjx nmaytyakëm extëm yëˈë ttseky. Tsojkëp nbanëjxëm ja anaˈamën extëm Jyobaa tnigajxy mä Biiblyë: “Kaˈap axëëkpë kajpxy axëëkpë matyäˈäky xyiktuˈundët, ja oybë matyäˈäky neˈegë xyiktuˈundët jëts jadeˈen ja mmëguˈuk xmoˈodët ja [pudëjkën] jëts ja kunuuˈkxyˈäjtën” (Efesios 4:29, ØXN). Min jawyiin nˈokˈijxëm tiko jyëjpˈamëty etsë yaˈan o toots nˈaguwijtsëm, ets ok, ta net nijäˈäjëm  diˈibë ää ayuk kyaj yˈoyëty ets wiˈix mbäät ngäjx nmaytyakëm parë nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm.

4, 5. ¿Wiˈix kanäägë tekstë jyënaˈany mä wiˈixë mëkˈäjtën tmëdatyë ää ayuk?

⁴ Tuk peky tiko jyëjpˈamëty ets nayˈaguwijtsëm, yëˈko tadë ää ayuk myëdäjtypy mëjwiin kajaa mëkˈäjtën. Duˈun tmaytyaˈagyë Proverbios 15:4: “Ää ayuk diˈib yuunk naxypy oy xyajnayjäˈäjëm, perë ää ayukë axëëkpë mëjwiin kajaa yˈaxëktuny”. Yëˈë ää ayukë yuunk naxypyë jantsy oy dyajnayjawëtyë jäˈäy, duˈun extëmë nëë jantsy oy dyajnayjawëtyë ääy ujts. Perë ää ayukë axëëkpë, oypyënëty axëëk dyajnayjawëty. Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko ää ayuk mbäät dyajtsayutyë nmëguˈukˈäjtëm o mbäät jantsy oy dyajnayjawëty (Proverbios 18:21).

⁵ Mä Proverbios 12:18 jap yajpëjtaˈaky tuˈugë ijxpajtën mä wiˈixë ää ayuk tmëdatyë mëkˈäjtën, jap jyënaˈany ko diˈib “nëgoo käjxp ets kyaj tniwinmayë” duˈun yajtsayuty extëm ko “kyumy tuˈugë espäädë”. Ko tuˈugë jäˈäy nëgoo tjantsy nyasmatsë ayuk, mëjwiin kajaa dyajtsayutyë myëguˈuk ets yajtëgoobyë oybyë myëtnaymyaayëbë. Duˈunë duˈun, yëˈë ää ayuk mbäät niˈigyë xyajtsayujtëm ets kyaj dyuˈunëty ko tuˈugë espäädë ttukuumnaxëdë korasoon. Per mä tyäˈädë tekstë nyigajxypy ja tuk peky:  “Yëˈë yˈää yˈayukë jäˈäy diˈib wijy, yajtsoybyajtp”. Diˈib myëdäjtypyë Diosë wyijyˈäjtën nyiwinmäˈäyëp jawyiin ti kyäjxaampy, ets mbäät dyajkujkë ja myëguˈugë yˈää jyot ets oy mëët yˈitët. Seguurë ko njamyajtsëm ko të pën jantsy oy xyajnayjäˈäjëm mëdë oybyë yˈää yˈayuk (Proverbios 16:24). Extëm nˈijxëm yëˈë ää ayuk myëdäjtypy kajaa mëkˈäjtën, pääty min nˈokˈyajtuˈunëm parë jantsy oy nyajnayjäˈäjëmë nmëguˈukˈäjtëm ets kyaj parë axëëk nyajnayjäˈäjëm.

6. ¿Tiko mëk tsyiptaˈaky etsë yaˈan o toots nˈaguwijtsëm?

⁶ Myëmajtsk peky tiko jyëjpˈamëty ets nˈaguwijtsëmë yaˈan o toots, yëˈë ko pokyjyaˈay nyajpatëm ets axëëk nyajtunäˈänëmë yaˈan. Pääty kyaj njamyajtsëm ko näˈäty nyajtuˈunëm axëëk. Ets mëk tsyiptaˈaky nayˈaguwijtsëm yëˈko tadë ää ayuk diˈib pëtsëëmp jap tsyoony mä korasoon, etsë Biiblyë jyënaˈany ko “nääxwiinyëdë jäˈäy [“kyorasoon”, NM] mutsknëm duˈun ëgäˈäny tmëtsoˈondäägëdë tuundëgoˈoyën käjpxtëgoˈoyën” (Génesis 8:21, MNM; Lukʉs 6:45; Santya̱ˈa̱gʉ 3:2-4). Per mbäät yajxon nyajtuˈunëmë yaˈan oy pokyjyaˈay nyajpatëm. Jeˈeyë ko xëmë tsyekyëty ets nduˈunëmë mëjää, duˈun extëm ko tuˈugë jäˈäy ttuknaxyë mëj nëë diˈib jantsy woˈomp.

7, 8. Nimaytyäˈäk tiko jyëjpˈamëty nˈijxëm wiˈix ja ää ayuk nyajpëtsëˈëmëm.

⁷ Myëdëgëk peky tiko jyëjpˈamëty nayˈaguwijtsëm, yëˈë ko Jyobaa pyejkypyë kuentë wiˈixë ää ayuk nyajpëtsëˈëmëm. Wiˈixë ää ayuk nyajpëtsëˈëmëm duˈun nëjx nˈijtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm ets mëdë Jyobaa, mbäät oy mëët nˈijtëm o mbäät kyaj. Biiblyë jyënaˈany: “Pënë jii pën myënaˈany ko jaˈa tëyˈajt kuytyuny, perë kaˈp jaˈa tyoots [o yaˈan] tˈawijtsëˈëgy, këˈëm jaˈa nyaywyinˈëënyii y kaˈp jaˈa tëyˈajt jaantsy kuytyuny” (Santiago 1:26, NTM). Extëm të nijäˈäjëm mä kapitulo 11, tsojkëp nˈijxëm wiˈix ja ää ayuk nyajpëtsëˈëmëm parë yajxonë Dios nmëduˈunëm. Ninëˈën kyatsobäädët tijaty ndukmëduˈunëm Dios pën kyaj nˈaguwijtsëm ja wiin ää ets nëgoo axëëk njantsy kyäjxëm diˈibë  nmëguˈukˈäjtëm yajtsayutëdëp. ¿Këdii tyäˈädë yëˈë diˈib mëjwiin kajaa xyajwinmäˈäyëm mä wiˈix nyajpëtsëˈëmëmë ää ayuk? (Santya̱ˈa̱gʉ 3:8-10).

⁸ Të nijäˈäjëm tëgëk peky tiko jyëjpˈamëty nˈijxëm wiˈix ja ää ayuk nyajpëtsëˈëmëm. Minë net nˈoknijäˈäjëm diˈibë ää ayuk mbäät njëjpkudijëm ets wiˈix mbäät ngäjx nmaytyakëm parë nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm.

9, 10. 1) ¿Wiˈix tyam oymyääty yajmëdoyë jäˈäy kyäjx myaytyäˈäktë? 2) ¿Tiko mbäät njëjpkudijëmë kajxy maytyaˈagyë axëëkpë? (Ixë nota.)

⁹ Axëëkpë kajxy maytyaˈaky. Tyam, oymyääty yajmëdoyë jäˈäy tniˈoo tniyääxë myëguˈuk, dyajpëtsëmdë mäˈätpë ää ayuk etsë axëk ëy axëk kajxy. Mayë jäˈäy dyajtundë duˈumbë ää ayuk parë yajmëdowët ko mëk yˈëw kyäjxtë o mët ko kyaj yˈayuk päättë. Mä tyamë jäˈäy yaˈixypyëtsëmdë, yajxik yaˈˈandaktëbë jäˈäy ko tmaytyäˈäktë wiˈixë nyiniˈx kyëbäjk dyajtundë ets kyuyxyiˈik kyuyˈandäˈäktë. Per ëtsäjtëm jëjpˈam ets naygyuentˈäjtëm mëdë duˈumbë ää ayuk. Pes tam nyëjxnë majtsk mil jëmëjt mä apostëlë Pääblë ojts tnijayë ja Dios mëduumbëty diˈib Kolosë, jap ojts tˈanëëmëdë ets tjëjpkudijëdët tukëˈëyë “tsäätsy këbetypyë ayuk” (Kolosʉ 3:8). Ets ja diˈib tsënääytyëp Efesë ojts tˈanëëmëdë: “Exkëm ko pën mnimaytyäˈägëdë tëyˈäjtën ko ta miitsëty [...] mguyxyiˈiktë axëëk” (Éfesʉ 5:3, 4).

¹⁰ Yëˈë nDiosˈäjtëm kyaj tˈoymyëdoyë ää ayukë axëëkpë. Pääty ëtsäjtëm nan kyaj nˈoymyëdoˈojëm ets jantsy ninäˈä ngayajtuˈunëm. Apostëlë Pääblë ojts jyënaˈany: “Wäˈäts nijäˈäm wiˈix jyikyˈattë pënëty tyuundëp diˈibë nyiniˈx kyëbäjk wyinmäˈänyˈäjttëp [...] kyäjxtëp ja axëkˈäjtën” (Galasyʉ 5:19-21). Pääty mëjwiin kajaa kyujotmayëtyë duˈumbë ää ayuk. Pes mbäät axtë yaˈëxkexy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mä ja naymyujkën pën të kanäk ok yajmoˈoyë käjxwijën ets duˈunyëm tmaytyaˈakyˈatyë axëkˈäjtën, extëm  mä jäˈäy nyaymyëtˈit nyaymyëttsëënëdë, mä dyajtundë axëëgë nyiniˈx kyëbäjk ets pën duˈunyëm dyajpëtsemyë ää ayuk diˈib axëëk nikajp. *

11, 12. 1) ¿Näˈä duˈun yˈaxëëgëty ko nmaytyakëm wiˈixë nmëguˈukˈäjtëm jyukyˈaty? 2) ¿Tiko kyaj yˈoyëty etsë nmëguˈukˈäjtëm niwäämbajtëm?

¹¹ Piˈtskajxy o jäˈäy byagäjxk etsë niwäämbajtk. Ko jäˈäy nmaytyakëm kyaj yˈaxëëgëty pën yëˈë ngäjx nmaytyakëm diˈib mbäät ja nmëguˈukˈäjtëm pyudëkëty, extëm pën näämnëm të nyëbety o pën diˈib tsyejpyë naybyudëkë. Mä ja apostëlëtëjk jyukyˈäjttë ojtsë Dios mëduumbë tmëmay tmëdäjtë wiˈix yajpäättë ja myëguˈuktëjk ets ojts tkäjx tmaytyäˈäktë, per kyaj parë tˈaxëktunäˈändë (Éfesʉ 6:21, 22; Kolosʉ 4:8, 9). Diˈibën kyaj yˈoyëty yëˈë ko nmaytyakëm diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty o wiˈix pënë tsyënäˈäy jyukyˈäjtënë dyajtuˈuyoˈoy. Ko tuˈugë jäˈäy xëmë duˈun myaytyaˈaky, mbäädë net axtë tniwäämbetyë myëguˈuk, ko tmaytyaˈaky diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty parë axëëk dyajweˈemy. Extëm yˈadëtstë ja fariseety ko tniwäämbajttë ja Jesus parë ojts axëëk dyajweˈemy (Matewʉ 9:32-34; 12:22-24). Ko jäˈäy tniwäämbetyë myëguˈuk yëˈë diˈibë net yajjaˈäjtypyë tsip (Proverbios 26:20).

¹² ¿Wiˈixë Jyobaa tˈixy pënaty xëmë yajtsiptuumbyë myëguˈuk o tniwäämbety? Kyaj tˈoyˈixy. Yˈaxëkˈijxypy pënaty “yajtsiptuumbyë myëguˈuk” (Proverbios 6:16-19). Mä ayuk grieegë diábolos yëˈë yˈandijpy niwäämbajtpë ets komë Mëjkuˈu yëˈë nyiwäämbejtypyë Dios pääty yëˈë duˈun yajtijy (Diˈibʉ Jatanʉp 12:9, 10). Ëtsäjtëm kyaj nˈitäˈänëm  extëmë Mëjkuˈu diˈib niwäämbajtp. Pääty mä Diosë kyäjpn kyaj yajnaˈixy ets pën tmëdatëdë kostumbrë parë tniwäämbatëdë myëguˈuk o ttundët tijaty ja “nyiniˈx kyëbäjk wyinmäˈänyˈäjttëp”, extëm nyaywyäˈxëdë kanäk peky ets nyaymyëtsipˈatëdë (Galasyʉ 5:19-21). Pääty ko nmaytyäˈägäˈänëmë nmëguˈukˈäjtëm oy ko nayajtëˈëjëm: “¿Ijtpëts seguurë ko jantsy tëyˈäjtën? ¿Ntsejpyëtsë natyë nmëguˈuk kots nimaytyäˈägët? ¿Oyëdaa ko wiinkpëty tnijawëdët?” (1 Tesalónikʉ 4:11).

13, 14. 1) ¿Wiˈixë jäˈäy nyayjawëty ko yajtuknibëtsemyë ää ayukë axëëkpë? 2) ¿Wiˈix mbäät jyotmaybyaaty pënatyë yajtuumbyë ää ayukë axëëkpë?

¹³ Ää ayuk diˈib yajtsayujtp. Extëm të nˈijxëm, yëˈë ää ayuk mbäät mëjwiin kajaa yˈaxëktuny. Ets mët ko nbokyjyaˈayˈäjtëm mbäät näˈäty nyajpëtsëˈëmëmë ää ayuk diˈib ok nmëkjäˈäjëm. Perë Biiblyë xyˈawäˈänëm ko ta ja tuk pekyë käjx maytyakën diˈib kyaj mbäät nyajtuˈunëm mä naymyujkën ets mä familyë. Pääblë duˈun ojts ttukˈawanë ja Dios mëduumbëty: “Ëxmatskëx ja mëtyiibë kaˈp ni tii xyajˈoyˈixyëny ajkëxy: jaˈa jootmaˈadëë, jaˈa jootˈambëgëë, jaˈa naymyëyax naymyëjogëë, jaˈa nayˈoj nayyaˈaxëë” (Efesios 4:31, NTM). Mä wiingatypyë Biiblyë “nayˈoj nayyaˈaxëë” të yajkäjxnaxy ko jäˈäy axëëk tmëgajxyë myëguˈuk ets ko twingäjxpety. Ko tuˈugë jäˈäy dyajtunyë duˈumbë ää ayuk mëjwiin kajaa tˈaxëktunyë myëguˈuk ets kyaj naty twintsëˈëgë ets tmëjˈixy. Etsë piˈk ënäˈk yëˈë diˈib niˈigyë axëktuunëp ko duˈun yajmëgajxy (Kolosʉ 3:21).

¹⁴ Biiblyë mëk dyajkuboky ko jäˈäy tniwäämbetyë myëguˈuk, ets jyënaˈany ko duˈumbë jäˈäy pyäädaambyë jotmay. Extëm diˈib xëmë myëguˈuk tyuknibëtseembyë ää ayukë axëëkpë o diˈib wyingäjxpejtypy, mbäät kanäk ok yaˈˈanëëmë ets nyayaˈoyëdët, per pën kyaj nyayaˈoyëty ta yaˈëxkaxët mä ja naymyujkën. Ets mbäät axtë kyaj nëjx tˈaxäjë ja jembyë jukyˈäjtën diˈibë Diosë yˈanaˈamën yajminaampy (1 Korintʉ 5:11-13; 6:9, 10). Yajxon yä nyajtuknijäˈäjëm ko  pën itäˈänëm mä Jyobaa tsyojkën, kyaj mbäät niwäˈämbajtëmë nmëguˈukˈäjtëm, nwinˈëbajt nwingäjxpajtëm, nyajpëtsëˈëmëmë ää ayukë axëëkpë o kajxy maytyaˈaky diˈib yˈaxëktuumbyë nmëguˈukˈäjtëm.

15. ¿Wiˈix mbäät nmaytyakëm extëmë nmëguˈukˈäjtëm pyudëkëdët?

¹⁵ ¿Wiˈixë Jyobaa ttseky ets nyajtuˈunëmë käjx maytyakën diˈib të xynyamoˈoyëm? Nˈokjamyajtsëm ko Biiblyë xyˈanmäˈäyëm: “Ja oybyë matyäˈäky neˈegë xyiktuˈundët jëts jadeˈen ja mmëguˈuk xmoˈodët” ja pudëjkën (Efesios 4:29, ØXN). Jyobaa jantsy jotkujk nyayjawëty ko tˈixy nduˈunëmë mëjää parë nmaytyakëm extëm mbäädë nmëguˈukˈäjtëm pyudëkëty ets myëjämoˈoyëty. Mä Biiblyë kyaj myiny tuˈugë listë mä tnigäjxët wiˈix nyajpëtsëˈëmëm ja “oygyapxy oymyëtyaˈaky” (Tito 2:8, NTM). Pääty parë nijäˈäjëm pën pudëkëdëp ja nmëguˈukˈäjtëm wiˈix nˈanëëmëyäˈänëm, tsojkëp tëgëk peky nmëdäjtëm winmäˈänyoty, pën kyaj axëëk yajnayjawëdët, pën tëyˈäjtën diˈib ndukmëtmaytyäˈägäˈänëm ets pën pudëkëdëp. Nˈokmëdäjtëmë tyäˈädë winmäˈänyoty mä yam nˈixäˈänëm tuˈuk majtskë ijxpajtën diˈibë ää ayuk pudëjkëp (ixë rekuäädrë mä jyënaˈany: “ ¿Nbudëjkëbëtsë nmëguˈuk extëmëts ngajxy nmaytyaˈaky?”).

16, 17. 1) ¿Tiko mbäät nmëjkumäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm? 2) ¿Wiˈix mbäät nmëjkumäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm mä naymyujkën ets mä familyë?

¹⁶ Nˈokmëjkumäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm. Jyobaa mëdë Jesus nyijäˈädëp ko jëjpˈam ets tuˈugë jäˈäy yajmëjkumayët ets yaˈˈanëëmët ko jantsy oy tijaty ttuny (Matewʉ 3:17; 25:19-23; Fwank 1:47). Pääty jëjpˈam ets nanduˈun nmëjkumäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm. Pes mä Proverbios 15:23 jyënaˈany: “Tuˈugë ayuk diˈib pëtsëëmp mä meerë tsyekyëty, ¡jantsy oy yëˈë!”. Etsë tyäˈädë tëyˈäjtën, pes oknayajtëwëdë: ¿Wiˈixëts nayjawëty kots pën  xymyëjkumay? ¿Xyajnayjäˈäbëts oy ets xymyëjämoobyëts? Ko tuˈugë jäˈäy xymyëjkumäˈäyëm mët winë jyot kyorasoon ta jantsy oy nayjäˈäjëm, pes myëjjäˈäp tijaty nduˈunëm ets xykyuentëpëjtakëm, ta nbëjkëmë kuentë ko kyaj pyaˈˈaty tijaty nduˈunëm. Tyäˈädë yëˈë net xypyudëjkëm parë ndukxondakëm tijaty nduˈunëm tuˈuk tuˈugë xëë nyaxy. Jantsy oy nayjäˈäjëm ko nyajmëjkumäˈäyëm, pääty oy ko nanduˈun nmëjkumäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm (Matewʉ 7:12).

¹⁷ Pën nˈijxëm tijaty ja nmëguˈukˈäjtëm oy tyuumpy, ta nëjx nbatëmë ää ayuk parë nmëjkumäˈäyëm. Extëm nˈokpëjtakëm, mä ja naymyujkën tapë nmëguˈukˈäjtëm diˈib jantsy oy yajnäjxypyë maytyaˈaky, nan tapë ënäˈktëjk diˈib tyuundëbë mëjää parë wyimbattë mä Diosë kyäjpn o mëjjäˈäytyëjk diˈib ninäˈä kyatëgoyˈaty mä naymyujkën oy të jyamëjäˈäyënë ets kyaj oy mëk nyekyyajpäättë. Ko nmëjkumäˈäyëmë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm, nëjxëp myëjämoˈoyëdë ja ää ayuk parë xëmë tmëdundëdë Jyobaa. Mä familyë mbäät nimajtsk ja kasäädë jäˈäy nyaymyëjkumayëdë ets nyaymyëjämoˈoyëdë (Proverbios 31:10, 28). Ets duˈun extëmë ääy ujts ttsekyë nëë etsë tëˈx jäjën, nanduˈunë uˈunk ënäˈk ttsoktë etsë tyääk tyeety myëjkumayëdët ets kyuentëpëjtäˈägëdët. Pääty jëjpˈam etsë tääk teety xëmë tmëjkumaytyëdë yˈuˈunk yˈënäˈk ko oy jyaˈayˈattë ets ko yajxon tijaty ttundë. Duˈuntsoo nyayjawëdët ko yajtsojktëp ets ko yajmëjˈijxtëp. Ko duˈun ttundët, yëˈë nëjx pyudëkëdë ja uˈunk ënäˈk parë oy tijaty ttundët.

18, 19. ¿Tiko mbäät nduˈunëmë mëjää parë njotkujkmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm ets nmëjämoˈoyëm, ets wiˈix mbäät nduˈunëm?

¹⁸ Nˈokjotkujkmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm ets nˈokmëjämoˈoyëm. Jyobaa yëˈë tuˈugë Dios diˈib mëjwiin kajaa naytyukjotmaytyuunëbë jäˈäy diˈib “yujy tudaˈaky” ets diˈib jyäˈädëbë “jäj jëmuˈumën” (Isaías 57:15). Mä Biiblyë duˈun jap nyajtukˈanaˈamëm: “Nayajotkujkëdë [...] nixim niyam. Jotmëk wingäjxëdë pënaty määy täjtëp” (1 Tesalónikʉ 5:11, 14). Mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa jantsy jotkujk  nyayjawëty ko nmëjämoˈoyëm ets njotkujkmoˈoyëm pënaty määy täjtëp.

¹⁹ ¿Ti mbäät nduˈunëm parë nmëjämoˈoyëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib kyaj agujk jotkujk nyayjawëty? Mbäät kyaj nyaˈoˈoyëm ja jyotmay, per ko tuk ää majtsk ää njotkujkmoˈoyëm mbäät pyudëkëty. Mbäät nˈanmäˈäyëm ko kyaj nmastuˈudäˈänëm ets ko ntsojkëm, nan mbäät mëët nuˈkxtakëm, nˈanmäˈäyëmë Jyobaa parë tpudëkët ets ttukˈixët ko yëˈë mëk ttseky ets ko ëtsäjtëm nanduˈun mëk ntsojkëm (Santya̱ˈa̱gʉ 5:14, 15). Tsojkëp ndukˈijxëmë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm ko niˈamukë ntsojkëm mä naymyujkën (1 Korintʉ 12:12-26). Ja tuk peky diˈib mbäät nduˈunëm yëˈë ndukwingugäjxëmë tekstë diˈib tukjamyatsëdëp ko Jyobaa mëjwiin kajaa tsyekyëty (Salmo 34:18; Matewʉ10:29-31). Pën njuˈtëmë tiempë parë njotkujkmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm mëdë “oybyë ayuk” diˈib pëtsëëmp mä jot korasoon, ta nëjx nyayjawëty ko yajtsojkp ets yajkuentëpëjtakp (Proverbios 12:25).

20, 21. Nimaytyäˈäk tëgëk peky wiˈix mbäät nyäjkëmë käjxwijën.

²⁰ Nˈokˈyäjkëmë oybyë käjxwijën. Niˈamukë pokyjyaˈay nyajpatëm, pääty ntsojkëm ets pën xytyuˈumoˈoyëm. Biiblyë xyˈanmäˈäyëm: “Axäjë käjxwijën ets axäjë nayjëjwijtsëmbitë duˈuntsoo mjäˈtët wijy mä tiempë myiny kyëdaˈaky” (Proverbios 19:20). Mbäät oypyënëty dyakyë käjxwijën, extëmë mëjjäˈäytyëjk yäjktëbë käjxwijën mä  naymyujkën, tääk teety kyäjxwijtëbë yˈuˈunk yˈënäˈk (Éfesʉ 6:4). Etsë toxytyëjkëty diˈib yajxon Dios mëduump ets tapë jyot wyinmäˈäny, mbäät tkäjxwijtë diˈib mas ënäˈk (Titʉ 2:3-5). Oy pën dyakët ja käjxwijën, jëjpˈam tmëdatëdë tsojkënë parë kyaj axëëk dyajnayjawëdët ja myëguˈuk. Nˈokˈijxëm tëgëk peky ti mbäät xypyudëjkëm parë yajxon nyäjkëm ja käjxwijën: nˈijxëm wiˈix nyäjkëm ets tiko, ndukwäˈkpajtëmë Diosë yˈAyuk, ets nyäjkëm yajxon ja käjxwijën.

²¹ Tuk peky, yëˈë ko nˈijxëm wiˈix nyäjkëm ja käjxwijën ets tiko. Pes diˈib tuˈugë jäˈäy pudëjkëp parë tˈaxäjëdë käjxwijën, yëˈë ko tnijawë ko ja myëguˈuk kyäjxwijˈyëty mët ko tsyekyëty ets kyaj mët ko yˈaxëkˈixyëty o mët ko tijaty tkatukˈoyë. Pääty oy ko duˈun nyäjkëmë käjxwijën. Myëmajtsk peky, yëˈë ko ndukwäˈkpajtëm wiˈix jyënaˈanyë Diosë yˈAyuk (2 Timotee 3:16). Tukëˈëyë wiˈix nˈanmäˈäyëmë nmëguˈukˈäjtëm tsojkëp kyijxyët extëm jyënaˈanyë Biiblyë, oy ndukwingugäjxëm o kyaj. Yëˈë mëjjäˈäytyëjk tsojkëp nyaygyuentˈatëdët parë kyaj kyäjxwijët extëm wyinmay, ets nan kyaj ttukäjxpatët tuˈugë tekstë parë tmaytyäˈägëdë kyëˈëm wyinmäˈäny. Ets myëdëgëk peky, yëˈë ko yajxon nyäjkëm ja käjxwijën, mëdë oyjyaˈayˈäjtën etsë mayˈäjt wintsëˈkën, pes ko duˈun nduˈunëm ta jäˈäy tˈaxäjë käjxwijën (Kolosʉ 4:6).

22. ¿Wiˈix nyajtunäˈänëmë käjx maytyakën diˈibë Dios të xynyamoˈoyëm?

²² Mbäädë net njënäˈänëm ko Jyobaa mëjwiin kajaa të xymyayˈäjtëm ko xyajkäjx xyajmaytyakëm. Ets kom ntsojkëmë Jyobaa, pääty yajxon ngäjxäˈän nmaytyäˈägäˈänëm. Nˈokjamyajtsëm ko ää ayuk myëdäjtypyë mëkˈäjtën, mbäät axëëk dyajnayjawëtyë nmëguˈukˈäjtëm o mbäät pyudëkëty, pääty min nˈokˈyajtuˈunëmë ää ayuk diˈib pudëkëdëp duˈun extëmë Jyobaa ttseky. Duˈuntsoo nëjxëp nayaˈijtëm mä Diosë tsyojkën ets nan nëjxëp jotkujk nyayjawëtyë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët ngäjx nmaytyakëm.