Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

PENE 12

Kia Tuatua i te Tuatua Meitaki te ka Akatupu i te Meitaki

Kia Tuatua i te Tuatua Meitaki te ka Akatupu i te Meitaki

“Auraka ei tuatua viivii e mama mai no roto i to kotou vaa, ei tuatua meitaki ra e tupu ei te meitaki tika ra.”​—EPHESIA 4:29.

1-3. (a) Eaa te apinga aroa ta Iehova i oronga mai na tatou, e na roto i teea tu e taangaanga mako koreia ana te reira? (e) Kia vai tamou rai i roto i te aroa o te Atua, ka akapeea tatou me taangaanga i te apinga aroa o te tuatua?

ME KA oronga koe i tetai apinga aroa na tetai taeake, mei teaa ra toou manako me kare aia e akono meitaki i te reira? Penei kua oronga koe i tetai motoka me kore i tetai patikara matini nona, inara i muri mai kua kitea mai e koe e kua ū tetai aronga iaia no te akaoro mako kore. Kare ainei koe e manamanata?

2 Ko te kite i te tuatua kia mārama ua te tangata, e apinga aroa te reira no ko mai ia Iehova, tei oronga mai i “te au mea memeitaki i o maiia ra, e te au mea tika ravarai.” (Iakobo 1:17) Kare te manu i tu i teia apinga aroa, kua orongaia mai teia kite no te tangata ua, kia rauka ia ratou i te akakite ki etai ke i to ratou uaorai manako e eaa to roto i to ratou ngakau. Inara, mei te apinga akaoro rai e taangaanga mako koreia ana, e mako kore ana rai te tuatua a te tangata. Kare e ekoko e e taitaia ana a Iehova me taangaanga mako koreia teia apinga aroa ei akatupu i te mamae ngakau ki etai ke!

3 Kia vai tamou rai i roto i te aroa o te Atua, ka anoanoia tatou kia taangaanga i teia apinga aroa mei ta Iehova rai i akakoro. Kua akakite taka meitaki mai a Iehova i te tu o te tuatua e mareka ana aia. Te karanga ra tana Tuatua e: “Auraka ei tuatua viivii e mama mai no roto i to kotou vaa, ei tuatua meitaki ra e tupu ei te meitaki tika ra, e meitaki ei te aronga e akarongo ra.” (Ephesia 4:29) Ka uriuri tatou i te tumu i anoanoia ai tatou kia akamako meitaki i ta tatou tuatua, eaa te tuatua ta tatou ka kopae, e ka akapeea tatou me tuatua i te ‘tuatua meitaki te ka akatupu i te meitaki.’

TUMU I ANOANOIA AI KIA AKAMAKO I TA TATOU TUATUA

4, 5. Akapeea tetai au irava Pipiria i te akataka mai anga i te akakeuanga ririnui o ta tatou tuatua?

4 Tetai tumu maata ka akamako ei tatou i ta tatou ka tuatua no te mea, e ririnui te akakeuanga o ta tatou tuatua. Te na ko ra a Maseli 15:4 e: “Ko te arero tuatua meitaki ra, e rakau ora ïa: kareka te arero tuatua kino ra, e mea mamae ïa no te vaerua.” Mei te ua rai e akaoraora ana i te au rakau maemae, ka akaoraora katoa te tuatua meitaki i tetai tangata. I tetai tua, ka riro te tuatua kino a tetai ei tamamae me kore ei taakama i etai ke. E tika rava e ka riro ta tatou tuatua ei tamamae me kore ei akapumaana i tetai.​—Maseli 18:21.

5 I te akataka meitaki mai anga no runga i te akakeuanga ririnui o te tuatua, karanga tetai irava ke mai e ko “te tangata vaa karea ua ra, e tau ïa ki te koputaputa koke ra.” (Maseli 12:18) Te au tuatua tei tuatua manako kore uaia, ka akatupu te reira i te mamae ngakau e ka takino i to tetai pirianga ki etai ke. I tuatuaia atu ana ainei tetai au tuatua tei tamamae i toou ngakau mei te koputaputa koke rai te tengatenga? Te mea pumaana ra te karanga ra taua irava rai e: “Ko te arero ra o te aronga pakari ra, mei te vairakau ïa.” Ka riro te tuatua a te tangata tei rauka te pakari o te Atua, ei akapumaana i te mamae ngakau e ei akatupu akaou i te au pirianga taeake. Te maara ra ia koe tetai atianga i riro ei te tuatua takinga meitaki a tetai tangata ei akapumaana ia koe? (E tatau ia Maseli 16:24.) No te mea kua kite tatou e e ririnui te akakeuanga o ta tatou tuatua ki runga i etai ke, papu i reira e ka inangaro tatou i te tuatua i te au tuatua te ka akamaroiroi, eiaa i te tuatua te ka tamamae.

E mea oraora te tuatua meitaki

6. Eaa te tumu i ngata ai i te akamako i ta tatou ka tuatua?

6 Noatu ka tauta pakari tatou, kare e rauka ia tatou kia akamako ua rai i ta tatou ka tuatua. Teia i reira te rua o te tumu i anoanoia ai tatou kia akamako i ta tatou tuatua: Na te ara e te tu apa ua e akatarevake ana i ta tatou tuatua. E tupu mai ana te tuatua mei roto i te ngakau e e “kino uaorai te manako o te ngakau tangata.” (Genese 8:21; Luka 6:45) No reira i ngata ai i te tavaa i to tatou arero. (E tatau ia Iakobo 3:2-4.) Noatu e kare e rauka i te akamako rava i ta tatou au tuatua, ka rauka ra ia tatou kia tauta atu rai te akameitaki atu i ta tatou tuatua. Mei tetai tangata oe vaka rai e tauta ra i te oe i tona vaka ki uta na roto i te tai ngarungaru, ka anoanoia rai tatou kia tauta i te patoi pakari i to tatou uaorai tu ara ua i te tuatua i te mea tau kore.

7, 8. Mei teaa ra te puapinga o ta tatou apainga no ta tatou tuatua i mua i te aroaro o te Atua?

7 Te toru o te tumu i anoanoia ai kia akamako i ta tatou tuatua koia oki, e apainga ta tatou i mua i te aroaro o Iehova no ta tatou ka tuatua. No reira ka riro te tu e tuatua ana tatou ei akatuke i to tatou pirianga ki te tangata e pera katoa to tatou turanga i mua ia Iehova. Te na ko ra a Iakobo 1:26 e: “Te manako ra tetai tangata ia kotou e, e akono tona i te Atua, e kare i tapeka i tona arero, te pikikaa ra i tona uaorai ngakau; e akono pikikaa tona i te Atua.” Mei ta tatou i kite i roto i te pene i mua ake, e tuanga puapinga ta tatou tuatua no ta tatou akamorianga. Me ka pururu ua mai te au tuatua akakino e te viivii kare e araiia, ka puapinga kore ua te au angaanga Kerititiano ta tatou e rave nei i mua i te aroaro o te Atua. Kare ainei tera e akaari maira i te puapinga maata o te akamanako meitaki no runga i ta tatou tuatua?​—Iakobo 3:8-10.

8 Te taka meitaki ua ra e e tumu tau to tatou kia matakite eiaa e mako kore i te apinga aroa o te tuatua. I mua ake ka akamanako ei tatou i te au tu tuatua tau te ka akatupu i te meitaki, ka uriuri tatou i te au tu tuatua eiaa rava kia topa mai i roto i te vaa o tetai Kerititiano mou.

TUATUA TE KA TAKINO I ETAI KE

9, 10 (a) I roto i teianei ao, eaa te au tuatua tei riro ei mea matauia i te au ra ravarai? (e) Eaa te tumu i anoanoia ai tatou kia patoi pakari i te tuatua viivii? (Akara katoa i te tataanga rikiriki i raro.)

9 Tuatua viivii. I roto i teianei ao e mea matauia te tao, te tuatua akakino e tetai atu au tuatua viivii i te au ra ravarai. E manganui te taangaanga ana i te au tuatua viivii ei akareka me kore ei akarava atu i ta ratou e tuatua ra. Te aronga takatakata i te tangata, e akariro ana ratou i te au tuatua akanoanoa ei akakata i te tangata. Inara kare te tuatua viivii i te mea takatakata. Mei te 2,000 mataiti i topa, kua ako atu te apotetoro a Paulo i te putuputuanga i Kolosa kia kopae i te “tuatua viivii.” (Kolosa 3:8) Kua akakite a Paulo ki to Ephesia e ko te au tuatua takatakata kino, tetai o te au mea ‘auraka rava kia akaikiia i roto ia ratou’ te au Kerititiano mou.​—Ephesia 5:3, 4.

10 E mea viivii na Iehova te tuatua viivii. E mea viivii katoa te reira ki te aronga tei inangaro iaia. Ae, kia riro to tatou inangaro ia Iehova ei akakeu ia tatou kia patoi pakari i te tuatua viivii. I te tare anga i “te au angaanga a te kopapa,” kua taiku a Paulo i “te tuatua viivii” te ka o mai te tuatua akanoanoa. (Galatia 5:19-21) E mea kino tikai teia. Ka akaateaia tetai tangata mei roto i te putuputuanga me kare aia e tataraara i te tuatua ua rai i te au tuatua viivii e taiku ra me kore e akamaroiroi ra i te au peu viivii, akangateitei kore e te tika kore. *

11, 12 (a) I teea taime e riro ei te urutoe i etai ke ei mea kino? (e) Eaa te tumu i anoanoia ai te aronga akamori o Iehova kia kopae i te au tuatua tapepe pikikaa?

11 Urutoe, tapepe pikikaa. E mea inangaro na te tangata i te tuatua no runga i etai ke e to ratou oraanga. E kino ainei ra kia tuatua no runga i te tangata? Kare i te mea kino me te tuatua ra tatou i tetai au mea puapinga me kore i tetai nuti no runga i tetai aronga ou tei papetitoia te ka riro ei akamaroiroi ia tatou e te au taeake ka anoanoia te akamaroiroi. Te au Kerititiano i te anere mataiti mua, e inangaro ana ratou kia kite e te peea ra te au taeake e i te akakite atu i tetai au nuti meitaki no runga i te au oa akarongo. (Ephesia 6:21, 22; Kolosa 4:8, 9) Inara me taviriviriia te tika me kore me akakite aereia tetai au mea muna, ka riro te tuatua i te tangata ei mea kino. E tei kino roa atu, ka taki atu te reira ki te tapepe pikikaa, te riro ua ana rai ei takino i etai ke. Ko te tapepe pikikaa, e “au akaapaanga pikikaa . . . te ka taviivii i te ingoa o tetai ke.” Ei akaraanga, kua titau te au Pharisea i te tapepe pikikaa ia Iesu i te taakama iaia. (Mataio 9:32-34; 12:22-24) Maataanga i te taime e akatupu ana te tuatua tapepe pikikaa i te karo.​—Maseli 26:20.

12 Kare a Iehova e mareka i te aronga e akariro ra i te apinga aroa o te tuatua ei taviivii i te ingoa o etai ke me kore ei akatupu i te ke. E mea rikarika nana te aronga e “akatupu i te karo i rotopu i te au taeake.” (Maseli 6:16-19) Te tuatua Ereni tei uriia no te “tapepe pikikaa,” e di·aʹbo·los, tetai ingoa katoa tera o Satani. Koia te “diabolo” tei pikikaa i te Atua. (Apokalupo 12:9, 10) Papu roa e ka inangaro tatou i te kopae i te au tuatua te ka akariro ia tatou mei te tiaporo te tu. Kare e ārikiia te tuatua pikikaa te ka akatupu i te au peu a te kopapa mei te “karo” e te “pae ke” i roto i te putuputuanga. (Galatia 5:19-21) No reira i mua ake ka taiku ei tatou i tetai nuti no runga i tetai tangata, e ui kia koe uaorai e: ‘E tika ainei teia? E mea tau ainei kia taikuia teia tuatua? E mea tau ainei kia akatotoa atu i teia tuatua?’​—E tatau ia 1 Tesalonia 4:11.

13, 14 (a) Eaa te kino ta te tuatua akakino ka akatupu ki te aronga e akarongo maira? (e) Akapeea te tangata e rave matau ana i te akakino e te taakama i etai ke i te tuku anga iaia uaorai ki roto i tetai turanga kino?

13 Tuatua akakino. Mei tei taikuia i mua ake, e akakeuanga ririnui to te tuatua kia tamamae i etai ke. E tika rai e, no to tatou tu apa ua, i tetai au taime e tuatua ana tatou i tetai au mea e tataraara ana tatou a muri ake. Inara te akamatakite maira te Pipiria no runga i tetai tu aerenga tuatua kare takiri e tau kia tuatuaia i roto i te ngutuare Kerititiano me kore i roto i te putuputuanga. Kua ako a Paulo i te au Kerititiano e: ‘Kia kopae ravaia oki te maru kore, e te rotoriri, e te makitakita, e te taumāro ra, e te tuatua akakino, e te vareae, auraka takiri ïa.’ (Ephesia 4:31) Ka riro te tuatua akakino​—tei kapiti mai i te tuatua taakama e te akaapaapa​—ei akangere i etai ke i te tu ngateitei e i te taakaaka takiri ia ratou. E riro ua ana rai e ko te tamariki te takinoia ana e te tuatua akakino e ka vai rai te reira i roto i to ratou ngakau.​—Kolosa 3:21.

14 Kua akaapa pakari te Pipiria i te peu matau o te akakino e te taakama i etai ke. Te tangata ka akariro i te tuatua akakino ei mea matau nana i te rave, ka akaateaia aia mei roto i te putuputuanga me kare aia e akarongo ki te ako e oronga putuputuia ana ei tauturu iaia. E me kare rai aia e taui i tona tu, ka ngere aia i te akameitakianga o te oraanga mutu kore i roto i te ao ou. (1 Korinetia 5:11-13; 6:9, 10) Te taka meitaki ua ra i reira e kare tatou e vai tamou i roto i te aroa o te Atua me ka akariro tatou ei peu matau i te akaiki i te tuatua tau kore, tuatua pikikaa, e te tuatua kino. Ka takino tera au tuatua i etai ke.

TUATUA MEITAKI TE KA AKATUPU I TE MEITAKI

15. Mei teaa ra te tu o te tuatua te ka akatupu i te meitaki?

15 Akapeea tatou me taangaanga i te apinga aroa o te tuatua mei ta Iehova i akakoro? E akamaara ana e te akamaroiroi maira te Pipiria ia tatou kia tuatua i te ‘tuatua meitaki te ka akatupu i te meitaki.’ (Ephesia 4:29) Ka anoanoia tatou kia akamanako meitaki me tuatua i te au tuatua te ka akatupu i te meitaki, te ka akamaroiroi, e te ka akamatutu i etai ke, e ka rekareka roa a Iehova me akapera tatou. Kare tikai a te Pipiria au ture i akanoo no tatou kia aru; e kare katoa te reira i akataka mai e eaa ua ai te au tu “tuatua mou” ka tau. (Tito 2:8) Me akaiki tatou i te au ‘tuatua meitaki te ka akatupu i te meitaki,’ kia akamaara tatou i teia au tu taka meitaki e te puapinga: Ei tuatua mou, ei tuatua tika, e ei tuatua takinga meitaki. No reira ka akamanako ana tatou i etai au akaraanga no te tuatua te ka akatupu i te meitaki.​—Akara i te pia “ Te Akatupu ra Ainei Taku Tuatua i te Meitaki?

16, 17 (a) Eaa te tumu ka inangaro ei tatou i te akameitaki atu i etai ke? (e) Eaa te au atianga ka tau kia akameitaki atu i etai ke i roto i te putuputuanga e i roto i te ngutuare?

16 Tuatua akameitaki ma te tae o te ngakau. Kua kite a Iehova e Iesu e e mea puapinga kia tuatua tatou i te au tuatua e akaari maira i te tu akameitaki e te tu mareka. (Mataio 3:17; 25:19-23; Ioane 1:47) Ei au Kerititiano, e mea tau katoa kia akameitaki atu tatou i etai ke ma te tae o te ngakau. Eaa te tumu? No te mea te karanga ra a Maseli 15:23 e: ‘Ko te tuatua i tuatuaia i te tuatau tau, e meitaki roa ïa.’ I na, ka ui kia koe uaorai e: ‘Mei teaa ra toku manako me akameitakiia mai au? E riro ana rai tera ei akamareka e ei akamaroiroi iaku?’ Ae, me akameitakiia mai koe, te akaari maira te reira e te maara maira tera tangata e te manako maira aia ia koe e taau angaanga meitaki i rave. Ka riro tera ei akamatutu roa atu i toou irinakianga e ka akakeu ia koe kia angaanga maroiroi roa atu. I te mea e te mareka ra koe me akameitakiia mai koe, kare ainei i te mea tau kia akameitaki atu rai koe i etai ke?​—E tatau ia Mataio 7:12.

17 E tereni ia koe uaorai kia kite i te meitaki i roto i etai ke, e oti ka akameitaki atu ei ia ratou. I roto i te putuputuanga, penei ka akarongo koe i tetai akoanga tei akapapa meitakiia, e te kite ra koe i tetai mapu e tauta ra i te akatupu i tona akakoroanga kia tavini ia Iehova, me kore i tetai taeake ruau kare e topa ana i te aere mai ki te au uipaanga noatu te au tu makimaki. Ka riro te tuatua akameitaki ei akapumaana i to ratou ngakau e ei akamatutu roa atu ia ratou kia tavini ia Iehova. I roto i te ngutuare, ka anoanoia te au tane e te au vaine kia akameitaki i tetai e tetai e kia akaari i to ratou rekareka no ta ratou e akarongo ra. (Maseli 31:10, 28) E mea puapinga maata katoa no te tamariki kia kite e te inangaroia maira ratou. Me akameitakiia te tamariki e me akaperepereia, ka tupu meitaki ratou e ka mataora mei te tiare rai me pīpīia ki te vai, ka tupu meitaki ua e ka oraora. E te au metua, e kimi i te au atianga kia rauka i te akameitaki i ta kotou au tamariki no to ratou tu meitaki e te maroiroi. Ka riro te tuatua akameitaki ei akatupu i te tu ngakau toa e te irinaki ngaueue kore i roto i ta kotou tamariki e ka akakeu ia ratou kia tauta atu rai i te rave i te mea tika.

18, 19 No teaa tatou ka tauta pakari ei i te akamaroiroi e te akapumaana i te au oa akarongo, e ka akapeea tatou me rave i te reira?

18 Akamaroiroi e te akapumaana. E akaperepere maata to Iehova i “tei akaaka.” (Isaia 57:15) Te akamaroiroi maira tana Tuatua ia tatou kia ‘akapumaana i tetai e tetai’ e kia “akapumaana atu i te ngakau taitaia.” (1 Tesalonia 5:11, 14) Kare e ekoko e te kite maira a Iehova e te rekareka ra aia i ta tatou au tautaanga kia akamaroiroi e te akapumaana i te au oa akarongo tei taitaia te ngakau.

Rekareka a Iehova me tuatua tatou i te tuatua te ka akatupu i te meitaki ki etai ke

19 Eaa ra taau ka tuatua atu i te akamatutu i tetai oa Kerititiano tei rokoia e te ngakau taitaia? Kare e anoanoia kia takore koe i te manamanata. Maataanga o te taime, e meitaki atu te tuatua ua. Akakite kiaia e te manako atura koe iaia no toou inangaro iaia. Pati kia pure kapiti korua; pati akatenga kia Iehova kia tauturu mai iaia kia kite e te inangaro maira a Iehova e tona au taeake iaia. (Iakobo 5:14, 15) Akapapu katoa atu kiaia e e taeake me kore e tuaine puapinga aia no te putuputuanga e te akaperepere maataia e te au taeake. (1 Korinetia 12:12-26) Tatau atu i tetai irava akamaroiroi ei akapapu kiaia e te manako ua maira a Iehova iaia. (Salamo 34:18; Mataio 10:29-31) Kare e ekoko e me akapou tatou i tetai taime i te akapumaana atu iaia ma te tae tikai o te ngakau, ka riro tera ei akarekareka iaia no te mea te kite ra aia e te akaperepereia ra aia.​—E tatau ia Maseli 12:25.

20, 21 Eaa te au mea te ka māmā ua no etai ke i te āriki i te ako?

20 Ako te ka akatupu i te mea tau. No te mea e au tangata apa ua tatou, ka anoanoia rai te ako no tatou mei tera taime ki tera taime. Te akamaroiroi maira te Pipiria ia tatou e: “E akarongo i te ako, e āriki i te apii, kia pakari koe i toou openga.” (Maseli 19:20) Kare ko te aronga pakari ua te ka tau kia ako i etai ke. E ako katoa ana te au metua i ta ratou tamariki. (Ephesia 6:4) Ka tau katoa te au tuaine pakari i te pae vaerua kia ako i te au vaine mapu. (Tito 2:3-5) Na to tatou aroa i etai ke e akakeu ana ia tatou kia ako atu i tetai na roto i te tu tau kia kore ratou e taitaia. Eaa ra te ka tauturu ia tatou kia aru i tera tu? E akamanako ana i teia au mea e toru: te tu o te tangata i oronga i te ako e te akakoroanga o te ako, eaa te tumu i anoanoia ai te ako, e te mataara i orongaia ai te ako.

21 Te tangata nana e oronga i te ako, kia ako aia iaia na mua. E ui kia koe uaorai e, ‘Eaa ra te au turanga ka māmā ua iaku i te āriki i te ako?’ Me kite koe e e inangaro tikai to te tangata e ako maira i te tauturu ia koe e kare aia e akariro ua ra i te reira ei kotoeanga i te uuna i tona mareka kore ia koe, ka māmā roa atu ia koe i te āriki i te ako. No reira kia akapera rai koe me ako atu i etai ke. Te ako te ka akatupu i te meitaki, e akatumu katoaia ana ki runga i te Tuatua a te Atua. (2 Timoteo 3:16) Noatu ka tatau tikaia mai mei roto i te Pipiria e me kare, kia akapapu meitaki e e tumu tau tetai i roto i te Tuatua a te Atua i orongaia ai te ako. No reira kia matakite te aronga pakari eiaa kia māro i etai ke kia aru i to ratou uaorai manako; eiaa katoa ratou e taviriviri i te Tuatua a te Atua kia tau ki to ratou uaorai manako. Ka maata roa atu te meitaki me orongaia te ako na roto i te tu tau. Me orongaia te ako na roto i te aroa, e ngoie atu i te āriki e kare tei akoia e taakamaia.​—Kolosa 4:6.

22. Eaa ra taau ka tauta kia rave no runga i te apinga aroa o te tuatua?

22 Kare roa e ekoko e e apinga aroa akaperepereia te tuatua no ko mai i te Atua. Ka riro to tatou inangaro no Iehova ei akakeu ia tatou kia taangaanga meitaki i teia apinga aroa, kare kia taviivii i te reira. E akamaara rai e e ririnui te akakeuanga o ta tatou tuatua ki etai ke​—ka akamaroiroi te reira me kore ka tamamae. No reira kia tauta tatou i te taangaanga i teia apinga aroa mei ta Iehova i akakoro​—‘ei akatupu i te meitaki.’ Ka riro ta tatou tuatua ei akamaroiroi e ei mea marekaia ki to tatou au taeake pera te tangata, e ka tauturu te reira ia tatou kia vai tamou rai i roto i te aroa o te Atua.

^ para. 10 Mei tei taangaangaia i roto i te Pipiria, ko te “tuatua viivii,” e maata te au mea e o maira tei kapiti mai i te au tu ara tuke tuke. Noatu kare te au tu tuatua viivii katoatoa e tau kia akaapaia, ka akaateaia tetai tangata mei roto i te putuputuanga me kare aia e tataraara i te rave ua rai i teia au peu kanga viivii.​—2 Korinetia 12:21; Ephesia 4:19; akara i te “Au Uianga a te Aronga Tatau” i roto i Te Punanga Tiaki o Tiurai 15, 2006.