XIPIMO 12
Wulawula timhaka “ta zinene ta ku vunetela”
“A kuwulawula ko nyenyeza ngha ku nga humi milonwini ya nwina, sine timhaka ta zinene ta ku vunetela.” — VA LE EFESUSI 4:29.
1-3. a) Hi xihi a xinwe xa zinyikiwo lezi Jehova a hi nyikileko, niku xana xi nga tirisiswa kuyini hi ndlela ya hava? b) Kasi ku tshama liranzweni la Nungungulu, xana hi fanele ku xi tirisisa kuyini a xinyikiwo xa kuwulawula?
LOKU wo nyika nchumu a munhu wo kari u mu ranzako, xana u nga ti zwisa kuyini loku a wu hlakanisela? Alakanya ku ngha wu hi mova u nga mu nyika, kanilezi hi nzhako ka xikhati u tiva lezaku a nga wu fambisangi khwatsi niku i bayisile vanhu hi wona. U wa nga ta khunguvanyeka ke?
2 A wuzikoti ga ku wulawula zilo zo zwala xinyikiwo xi tako hi ka Jehova, a munyiki wa “zontlhe zinyikiwo zo saseka ni zinyikiwo zontlhe zi mbheleleko.” (Jakobe 1:17) A xinyikiwo lexi, xi hambanyisako vanhu ni zihari, a xi hi vuni ku kombisa a maalakanyo ya hina ntsena kanilezi xi tlhela xi hi vuna a ku kombisa lezi hi ti zwisako zona ka vanwani. Hambulezo, a ku fana ni mova, a xinyikiwo xa kuwulawula xi nga tiriswa hi ndlela ya hava. A zo ku mu khunguvanyisa Jehova a xikhati lexi a kuwulawula ku tiriswako hi mapapa, laha ka kuza ku xanisa vanwani!
3 Kasi hi tshama liranzweni la Nungungulu, hi fanele ku tirisa a xinyikiwo xa kuwulawula kota lezi a Munyiki wa xona a zi lavisako zona. Jehova a nga siyi kukanakana xungetano hi mawulawulela lawa ma mu xalalisako. A Mhaka yakwe yi ngalo: “A kuwulawula ko nyenyeza ngha ku nga humi milonwini ya nwina, sine timhaka ta zinene ta ku vunetela laha ku lavekako, lezaku tiva xikatekiso ka lava va ingisako.” (Va Le Efesusi 4:29) A hi wulawuleni hi lexi xi hi mahako hi khoma a lirimi la hina, a mawulawulela lawa hi faneleko ku ma potsa, ni lezi hi nga wulawulisako zona a timhaka “ta zinene ta ku vunetela.”
HIKUYINI HI FANELEKO KU KHOMA A LIRIMI LA HINA
4, 5. Xana a mavingu yo kari ya Biblia ma wu tlhamuselisa kuyini a ntamu wa magezu?
4 A xinwe xa zigelo za lisima zi hi mahako hi khoma lirimi la hina hi lezaku a magezu ma na ni ntamu. Mavingu 15:4 i ngalo: “A lirimi li mbheleleko i sinya ya wutomi; kanilezi loku li bihile li goha muhefemulo.” * A ku fana ni lezi a mati ma hanyisako a sinya yi wunileko, a mawulawulela ma mbheleleko kutani yo rula ma nga tiyisa lava va ma zwako. A ku hambana ni lezo, a magezu ya hava ya lirimi lo biha ma zi kota ku tshova mbilu ya vanwani. Hakunene, a magezu hi ma wulawulako ma na ni ntamu wa ku bayisa kutani ku hanyisa. — Mavingu 18:21.
5 Na gi tlhamusela hi kudlunyatekileko a ntamu wa magezu, a ginwani vingu gi ngalo: “Va kona lava va wulawulako timhaka ti tlhavako khwatsi i supado.” (Mavingu 12:18) A magezu ma nga alakanyelwangiko, ma wuliwako hi matloti, ma nga vanga zilonza za hombe ma tlhela ma tsema wuxaka. Xana a mbilu ya wena ya tshuka yi bayisiwa hi kutlhava ka supado ya magezu? Na gi wulawula hi za zi nene, a vingu galegi gi ngalo: “A lirimi la a tlharihileko mbutomi.” A magezu ma alakanyelweko khwatsi, ma tako hi ka loyi a kombisako wutlhari ga Nungungulu ma zi kota ku hanyisa a mbilu yi bayisako ma tlhela ma vuxa wuxaka. Wa alakanya a xikhati xo kari laha u nga vuneka hi ntamu wu hanyisako wa magezu ya ma nene? (Gonza Mavingu 16:24.) Lezi hi zi tivako lezaku a magezu ma na ni ntamu, hi fanele ku tirisa a lirimi la hina kasi ku hanyisa vanwani, na ku nga hi ku va bayisa.
A kuwulawula ko rula ka tangalisa
6. Hikuyini zi karatako nguvu a ku fumela a lirimi la hina?
6 Hambu loku ho ti karata kala kwihi, a hi nge zi koti a ku fumela a lirimi la hina hi kumbhelela. Makunu laha hi kuma a xigelo xa wumbiri xa kuva hi ti khoma kuwulawula ka hina, xi nga lexi: A xionho ni kungambheleli zi hi byeketa kutiriseni ka lirimi hi ndlela ya hava. A magezu ma huma mbilwini ya hina, niku “a maalakanyo ya timbilu ta vanhu ma bihile.” (Genesisi 8:21; Luka 6:45) Hi xigelo lexo, a ku khoma a lirimi la hina hi matomu a hi nchumu wo hlakana. (Gonza Jakobe 3:2-4.) Hambu lezi hi nga zi kotiko ku fumela a lirimi la hina hi kumbhelela, ha zi kota ku simama hi ti karatela a ku chukwatisa lezi hi li tirisisako zona. A ku fana ni lezi munhu a nga congweni na a hlambela a kongoma lomu a mati ma tako hi kona a faneleko kulwa ni kukoka ka mati, hinawu hi fanele ku simama hilwa ni ku byekelela ka kuonha ka ku tirisa a lirimi hi ndlela ya hava.
7, 8. Xana hi ta ti hlamulela ka Jehova hi kota ya magezu ya matshamela muni?
7 A xigelo xa wunharu xa kuva hi ti khoma kuwulawuleni hi lezaku hi ta ti hlamulela ka Jehova hi kota ya magezu ya hina. Lezi hi li tirisisako zona a lirimi la hina a zi khumbi ntsena a kuzwanana ka hina ni vanhu-kulori kanilezi zi khumba a xiyimeko xa hina mahlweni ka Jehova kambe. Jakobe 1:26 i ngalo: “Loku a hi kona loyi a alakanyako ku ngalo mukholwa, na a nga khomi lirimi lakwe, kanilezi a khohlisa mbilu yakwe, a kukholwa ka munhu loye a ku vuni nchumu.” * Kota lezi hi zi wonileko ka xipimo lexi xa ha hi ku hunzako, a kuwulawula ka hina a ku hambani ni wukhozeli ga hina. Loku hi nga khomi a lirimi la hina — hi li tsika li humesa magezu yo tlhava, ni ya venene — a mitiro ya hina yontlhe ya wuKristu ya zi kota ku nga vuni nchumu mahlweni ka Nungungulu. Xana lexo a hi xigelo xo zwala xa kuva hi chela kota hi kuwulawula ka hina? — Jakobe 3:8-10.
8 Zi te dlunya lezaku hi na ni zigelo zo tiya za kuva hi ti wonela kasi hi nga tirisi a xinyikiwo xa kuwulawula hi ndlela ya hava. Na hi nga se wulawula hi mawulawulela lawa ma akako, a hi wulawuleni hi mawulawulela lawa hakunene ma nga faneliko ku tirisiwa hi muKristu wa lisine.
KUWULAWULA KU HOHLOTAKO
9, 10. a) Mawulawulela muni lawa ma mahako xipanze xa kuwulawula ka vanhu va tiko nyamutlha? b) Hikuyini hi faneleko ku ala a kuwulawula ko nyenyeza? (Wona kambe a tlhamuselo wa lahasi.)
9 Kuwulawula ko nyenyeza. A ku rukatela, ku wulawula nzhukano, ni kunwani kuwulawula ko biha zi maha xipanze xa kuwulawula ka vanhu va tiko nyamutlha. A votala va tirisa magezu yo rukatela kasi ku khanyisa a kuwulawula kabye kutani ku engetela magezu lawa ma va kiyelelako kuwulawuleni. A vahlawuteli va mafenya va tirisa magezu ya hlamba, lawa ma yelanako ni ziro za wubeleki lezaku va hlekisela vanhu. Kanilezi a kuwulawula ko nyenyeza a hi nchumu wo hlakana hi wona. Ka xipimo xa 2.000 wa malembe ma hunzileko, mupostoli Paule i lo luleka a bandla ga le Kolosi lezaku gi tsika a “kuwulawula ko nyenyeza.” (Va Le Kolosi 3:8) Paule i lo byela a bandla ga le Efesusi lezaku a “mafenya” ma xikari ka zilo lezi zi nga faneliko hambu ni ku ‘kumbukiwa xikari ka’ maKristu ya lisine. — Va Le Efesusi 5:3, 4.
10 A kuwulawula ko nyenyeza ka mu khunguvanyisa Jehova. Ka khunguvanyisa lava va mu ranzako kambe. Hakunene, a ku ranza Jehova zi ta hi kuca a ku ala a kuwulawula ko nyenyeza. A xikhati lexi a xaxametako a “mitiro ya nyama,” Paule i kumbuka a “kungahlazeki,” loku ku nga ha patsako a kuwulawula ko biha. (Va Le Galatia 5:19-21) Leyi a hi mhaka yo hlakana. A munhu wa zi kota ku susiwa bandleni loku a simama ku tirisa a mawulawulela ma vuvumisako zilo zo kota wubhayi, mahanyela ya tingana, hanyela gi khohlisako na a nga ti soli, hambu loku a nyikiwa wusungukati hi kuphindaphinda. *
11, 12. a) A ku wulawula hi munhu ku hunzukako mahlevo hi loku zi te yini? b) Hikuyini a vakhozeli va Jehova va faneleko ku potsa a mahlevo?
11 Mahlevo. A ku hleva ku tshama hi ku wulawula hi vanhu ni za wutomi gabye. Xana a ku wulawula hi vanhu zi bihile ke? A zi bihangi loku hi wulawula khwatsi hi vona, a ku fana ni loku hi bika mahungu ya munhu a ha hi ku bapatizwako kutani a nga ni xilaveko xa ku tiyisiwa. A maKristu ya zana ga malembe go sangula ma wa chela kota hi kutshamiseka ka munwe ni munwani wabye niku ma wa bikelana mahungu xungetano hi makholwa-kulobye. (Va Le Efesusi 6:21, 22; Va Le Kolosi 4:8, 9) Kanilezi a ku wulawula hi munhu ku hunzuka mahlevo loku ku wuliwa timhaka ti engetelweko xo kari kutani ku wulawula hi zilo za xihundla za wutomi ga munhu loye. Zi nga ha hunza laho kambe. Zi nga ha chikela laha ka kuza ku wuliwa mawunwa lawa ma chakisako a wumunhu ga vanwani. Hi xikombiso, a vaFarisi va wa tirisa mahlevo lezaku va zama ku kaneta Jesu. (Mateu 9:32-34; 12:22-24) A mahlevo ma tala ku vanga mazunga. — Mavingu 26:20.
12 Lava va tirisako a xinyikiwo xa kuwulawula lezaku va chakisa a wumunhu ga vanwani kutani ku vanga kuhambana va ta ti hlamulela ka Jehova. Wa venga lava va vangako “kungazwani xikari ka vanakulobye.” (Mavingu 6:16-19) A gezu ga xiGreki gi hunzuluselweko ku “muhlevi” i di·á·bo·los. Gi tirisiwa kambe kota xikhundla xa Satani. Hi yena muhlevi wa Nungungulu. (Kuvululelwa 12:9, 10) Handle ko kanakana, hi fanele ku potsa a kuwulawula loku ku nga wa ta hi maha hi fana na Satani. A mahlevo a ma na wutshamu lomu bandleni ga wuKristu hakuva ma vuxa mitiro ya nyama yo kota “kubangana” ni “kuhambana.” (Va Le Galatia 5:19-21) Hikwalaho, na u nga se byela munhu a mahungu yo kari u ma zwileko xungetano hi manyani, ti wutise lezi: ‘Xana a mhaka leyo lisine? Zi wa tava zi nene a ku byela vanwani? Kona zo laveka niku zova xikurumeta a ku byela vanwani ke?’ — Gonza 1 Va Le Tesalonika 4:11.
13, 14. a) Xana a wuxezi gi nga khumbisa kuyini lava va gi zwako? b) Xini kurukatela, niku hikuyini loyi a tolovelako ku rukatela a ti vekako mhangweni?
13 Wuxezi. Kota lezi hi zi wonileko, a magezu ma na ni ntamu wa ku bayisa. Lisine lezaku kota lezi hi nga vanhu va nga mbhelelangiko, hontlheni ha tshuka hi wula magezu lawa hi gumesako hi ti laya ha wona. Hambulezo, a Biblia ga hi tlharihisa xungetano hi mawulawulela lawa ma nga hiko na wutshamu ne gitsongwani mutini wa muKristu kutani bandleni. Paule i lo luleka maKristu aku: “A titsheku tontlhe, ni khulo, ni zanga, ni guwa, ni wuxezi, ngha zi suswa ka nwina.” (Va Le Efesusi 4:31) A maBiblia manwani ma hunzulusela a gezu legi gaku “wuxezi” maku “magezu yo biha,” “kuwulawula ko tlhava,” ni “kurukatela.” A wuxezi — gi patsako a ku vitana vanwani hi mavito ya kuruka ni ku tshamela ku solasola vanwani hi tihanyi — ga zi kota ku chakisa a wumunhu ga vanwani, gi va maha va tizwa na va nga vuni nchumu. A mawulawulela lawo ma tala ku vanga zilonza timbilwini ta vanana hakuva a ti se tiyela ni lezaku xontlhe xikhati va tsumba lezi a vahombe va zi wulako. — Va Le Kolosi 3:21.
14 Hi ku tirisa magezu yo nonoha nguvu, a Biblia gi kona a kurukatela. A munhu loyi a tolovelako ku rukatela i ti veka mhangweni hakuva a nga susiwa bandleni loku a vuniwa hi kuphindaphinda kanilezi a nga vumeli ku cica. Loku a nga cici mahanyela yakwe a nga luza makatekwa ya ku hanya misaveni yiswa kambe. (1 Va Le Korinte 5:11-13; 6:9, 10) Makunu, zi te dlunya lezaku a hi nge tshami liranzweni la Nungungulu loku hi wulawula mawunwa, zilo zi nga hlazekangiko, kutani magezu yo tlhava. A kuwulawula loko ka hohlota.
TIMHAKA “TA ZINENE TA KU VUNETELA”
15. Timhaka ta lixaka muni leti ti nga “ta zinene ta ku vunetela”?
15 Hi nga xi tirisisa kuyini a xinyikiwo xa kuwulawula kota lezi a Munyiki wa xona a zi lavisako zona? Alakanya lezaku a Mhaka ya Nungungulu yi hi kuca a ku wulawula “timhaka ta zinene ta ku vunetela.” (Va Le Efesusi 4:29) Jehova wa xalala a xikhati lexi hi wulawulako timhaka ti akako, ti nyikako ntamu, ni ti tiyisako vanwani. Ku laveka ku pimisa khwatsi kasi hi wulawula magezu lawo. A Biblia a gi veki nayo hi faneleko ku wu lanzela; ge hambu ku xaxameta a mawulawulela ma nene. (Titusi 2:8) Kasi hi wulawula timhaka “ta zinene ta ku vunetela,” hi fanele ku alakanya a matshamela manharu yo olova kanilezi na ma hi ya lisima lawa ma kombisako a kuwulawula ku akako, ma nga lawa: a ku wulawula ku fanele kuva ko hlazeka, ka lisine, ni ku kombisako wunene. Na hi alakanyela a matshamela lawo, a hi woneni zikombiso zitsongwani zo kongoma za kuwulawula ku akako. — Wona a kwadru “ Xana a kuwulawula ka mina ka aka ke?”
16, 17. a) Hikuyini hi faneleko ku dzunza vanwani? b) Hi zihi zikhati hi nga nazo za lezaku hi dzunza vanwani lomu bandleni? ni ngangweni?
16 Kudzunza ka lisine. Jehova na Jesu va li tiva a lisima la ku wulawula magezu ya kudzunza ni ya kutsakela. (Mateu 3:17; 25:19-23; Johani 1:47) Kota maKristu, hinawu hi fanele ku dzunza vanwani na zi huma mbilwini. Hikuyini? Mavingu 15:23 i ngalo: “Yi nanzihisa kuyini a mhaka yi wuliwako hi xikhati xa yona!” Ti wutise lezi: ‘Nzi ti zwisa kuyini loku a munhu wo kari a nzi dzunza hi mbilu yakwe yontlhe? Xana a zi kufumeti a mbilu ya mina ni ku nzi nyika ntamu ke?’ Hakunene, a ku dzunziwa na zi sukela mbilwini zi ku maha u zi tiva lezaku i kona a ku wonako, a khatalako hi wena, ni lezaku a kutikarata ka wena kuve ni bhinzu. A kudzunzwa loko ku tiyisa a kutitsumba ka wena ku tlhela ku ku nyika ntamu wa ku tira hi kutikarata xikhatini xi tako. Kota lezi u tsakako a xikhati lexi u dzunziwako, a hi chukwana wenawu u ti karatela ku dzunza vanwani ke? — Gonza Mateu 7:12.
17 Ti tolovete a ku wona za zi nene ka vanwani, u tlhela u va dzunza. Lomu bandleni, u nga hazwa a kanelo yi vekilweko khwatsi ka mutlhangano wo kari, u nga ha wona a muswa loyi a ti karatelako ku tatisa mixuvo ya moya, kutani ku wona a munhu a khosaheleko loyi a tako mitlhanganweni yontlhe a nga lovhi ne ni munwe hambu lezi a ti tsetsatsetsako hi kota ya kukhosahala. A magezu ya kudzunza ma humako mbilwini ma zi kota ku khumba timbilu ta vanhu lavo ma tlhela ma va tiyisa hi tlhelo ga moya. Laha ngangweni, a vanuna ni vasati va zi lava a kuzwa magezu ya kudzunza ni ya kubonga hi ka munwe ni munwani wabye. (Mavingu 31:10, 28) A vanana hi vona nguvunguvu va tsakako hi ku wona lezaku va woniwa ni ku tsakelwa. A kudzunza ni ku kombisa kuxalala zi tiyisa a nwanana a ku fana ni lezi a sinya yi tiyisiswako zona loku yi kuma mumu ni mati. Vapswali, hlotani tindlela ta ku dzunza a vanana hi kota ya matshamela yabye ya ma nene ni kutikarata kabye ko dzunzeka. A kudzunza loko ku nga vuna a vana va nwina lezaku vava ni kutiya-hlana ni kutitsumba ku tlhela ku va nyika ntamu wa ku ti karatela ku maha za zi nene.
18, 19. Hikuyini hi faneleko ku maha zontlhe hi zi kotako kasi ku tiyisa ni ku chavelela a makholwa-kulori, niku hi nga zi mahisa kuyini ke?
18 Kutiyisa ni kuchavelela. Jehova wa khatalela nguvu “lava va ti koramisako” ni ‘lava va tsimbeketilweko.’ (Isaya 57:15, NM) A Mhaka yakwe yi hi kuca lezaku hi ‘tiyisetana’ ni ku “tiyisa-hlana lava va timbilu ti rerekileko.” (1 Va Le Tesalonika 5:11, 14) A hi kanakani lezaku Nungungulu wa yi wona niku wa xalala hi mizamo ya hina ya ku tiyisa ni ku chavelela a makholwa-kulori lawa a timbilu tabye ti rerekileko hi kubayiseka.
Jehova wa xalala a xikhati lexi hi wulako magezu ma akako vanwani
19 Hambulezo, xana u nga wula yini lezaku u aka a muKristu-kuloni loyi a tshovekileko hlana kutani a rerekileko mbilwini? U nga alakanyi lezaku hi wena u faneleko ku tlhatlha a xikarato xakwe. Ka zikhati zo tala, a magezu matsongwani ma tala ku vuna nguvu. Tiyisekisa loyi a rerekileko lezaku wa mu ranza ni ku mu xanisekela. Maha mukhongelo naye hi gezu go zwala. Khongotela Jehova kasi a vuna munhu loye a ku tiva lezaku a vamakabye laha bandleni na Nungungulu va mu ranza nguvu. (Jakobe 5:14, 15) Mu tiyise lezaku yena wa laveka niku i na ni lisima kota xiro xa bandla. (1 Va Le Korinte 12:12-26) Mu gonzele a vesi ga Biblia gi tiyisako hlana kasi a nga kanakani lezaku Jehova wa khatala ha yena kota munhu. (Tisimu 34:18; Mateu 10:29-31) A ku mbheta xikhati xo tala na u mu nyika a “gezu gi nene” loyi a nga ni gome u tlhela u wulawula naye na zi sukela mbilwini, handle ko kanakana zi ta mu vuna a ku wona lezaku wa ranziwa niku wa nyikwa lisima. — Gonza Mavingu 12:25.
20, 21. Timhaka-tshinya muni ti mahako lezaku a wusungukati giva gi nene?
20 Wusungukati gi nene. Kota zivangwa zi nga mbhelelangiko, hontlheni hi na ni xilaveko xa ku nyikwa wusungukati xikhati ni xikhati. A Biblia ga hi kuca giku: “Zwana wusungukati, u amukela ku layiwa, kasi a masiku ma ha tako u fela ku tlhariha.” (Mavingu 19:20) A ku nyika wusungukati vanwani a hi ntiro wa madota ntsena. A vapswali va nyika wusungukati ka vana. (Va Le Efesusi 6:4) A vamakabye va xisati va buvileko va fanele ku nyika wusungukati a timbelekana. (Titusi 2:3-5) A ku ranza vanwani zi hi maha hi lava ku nyika wusungukati legi gi to vumelwa hi loyi a nyikwako handle ka ku mu tshova marambu. Zini zi to hi vuna a ku nyika wusungukati go tshamisa lezo? Wona zilo zinharu zi mahako lezaku a wusungukati giva gi nene: mawonela ni lexi xi susumetako munhu lezaku a nyika wusungukati, laha a wusungukati lego gi nga seketelwa kona, ni manyikela ya gona.
21 A wusungukati gi nene gi sangula ka munyiki wa gona. Ti wutise lezi: ‘Hi rini laha zi nzi olovelako a ku vumela wusungukati?’ Loku u zi tiva lezaku loyi a ku nyikako wusungukati wa khatala hi wena, a nga wulawuli hi ku zangariswa hi xokari, ni lezaku a nga maheli ku ku zwisa kubayisa, za olova ku vumela a wusungukati lego. Hikwalaho, loku u nyika wusungukati vanwani, xana zi wa nga tava zi nene a ku kombisa matshamela lawo ke? A xinwani kambe, a wusungukati gi nene gi fanele ku seketelwa Mhakeni ya Nungungulu. (2 Timote 3:16) Kani hi gi tshaha lomu ka Biblia hi kukongoma kutani ahihi, ni gihi wusungukati hi gi nyikako gi fanele ku ngha gi huma Mitsalweni. Hikwalaho, a madota ma fanele ku ti wonela kasi ma nga kurumeti munhu lezaku a lanzela mawonela yabye; ge hambu ku byeketa a Mitsalo, va mahisa ku khwatsi a Biblia ga seketela a mhaka leyi yi nga mawonela ya munhu. A wusungukati ga vuna nguvu kambe loku gi nyikiwa hi ndlela yi faneleko. A wusungukati gi lungilweko hi wunene ga olova a ku gi vumela niku gi maha loyi a nyikwako a simama ku tizwa na a hi munhu. — Va Le Kolosi 4:6.
22. Xana u ti yimisele ku li tirisisa kuyini a lirimi la wena?
22 Kasi ku wula lisine, a kuwulawula xinyikiwo xa lisima xi tako hi ka Nungungulu. A liranzo la hina ka Jehova li fanele ku hi maha hi tirisa khwatsi a xinyikiwo lexo, na ku nga hi ku xi xakela. Hi nga rivali lezaku a magezu lawa hi ma wulako ka vanwani ma na ni ntamu — wa ku aka kutani wa ku hohlota. Makunu a hi ti karateleni a ku tirisa xinyikiwo lexi kota lezi a Munyiki wa xona a zi lavisa zona — lezaku xi “vunetela.” Hi ku maha loko, a kuwulawula ka hina ku ta tiyisa ni ku tangalisa lava hi hanyako navo ku tlhela ku hi vuna a ku tshama liranzweni la Nungungulu.
^ nzi. 4 A gezu ga xiHeberu gi hunzuluselweko ku “li bihile” ka Mavingu 15:4 gi nga ha wula “kugombonyeka.”
^ nzi. 7 A gezu ga xiGreki gi hunzuluselweko ku “a ku vuni nchumu” gi hunzuluselwa kambe giku “ku nga tiri nchumu.” — 1 Va Le Korinte 15:17.
^ nzi. 10 Hi kuya hi lezi ku tirisiswako zona lomu ka Biblia, a “kungahlazeki” i gezu gi patsako zilo zo tala zo kota zionho zo tsalangana. Hambu lezi ku nga hiko kungahlazeki kontlhe ku lonzako kulamula, a munhu wa zi kota ku hlongolwa bandleni loku a nga ti soli zonake a simama ku maha zilo zo tshisa zi nga kungahlazeki. — 2 Va Le Korinte 12:21; Va Le Efesusi 4:19; wona a “Perguntas dos Leitores” ka A Sentinela ga 15 ka Julho wa 2006.
