Pintor tu konten

Pintor tu daftar isi

PASAL 13

Angka Ari Raya na so Dihalomohon Debata

Angka Ari Raya na so Dihalomohon Debata

”Tangkasi hamu ma, manang dia lomo ni roha ni Tuhan i!”​—EPESUS 5:10.

1. Halak na songon dia do na ditogu tu Jahowa jala boasa nasida ingkon tongtong manangkasi lomo ni rohaNa?

JESUS mandok, ”Sintong ma sombaon ni halak Ama i, sombaonnasida ma Ama i dibagasan Tondi dohot hasintongan. Ai partangiang na songon i do dihalomohon Ama i.” (Johannes 4:23, Bibel siganup ari) Tingki diida Jahowa adong halak na olo manomba Ibana di bagasan tondi dohot hasintongan, ditogu ma nasida tu Ibana dohot tu AnakNa. (Johannes 6:44) On sada hak na sumurung! Ala pangotootoi do Sibolis, halak na mangkaholongi hasintongan ingkon tongtong manangkasi ”manang dia lomo ni roha ni Tuhan i!”​—Epesus 5:10; Pangungkapon 12:9.

2. Patorang ma songon dia Jahowa mangida halak na mambahen agama na sintong marsaor tu agama na so sintong.

2 Parrohahon ma na masa di Dolok Sinai tingki dipangido halak Israel si Aron mambahen debata di nasida. Nang pe borat roha ni si Aron, dibahen do sada patung lombu sian mas na manggombarhon Jahowa. Didok Ibana, ”Marsogot ma ari raya di Jahowa”. Naung diloas Jahowa do marsaor agama na sintong tu agama na so sintong? Ndang songon i. Marrimas do Jahowa tu nasida. Hirahira 3.000 halak dibunu. (2 Musa 32:1-6, 10, 28) Aha do parsiajaranna? Asa tongtong di bagasan holong ni roha ni Debata, unang ma tajama ”na ramun”. Marsitutu ma manjaga hasintongan asa tongtong ias sian ulaon na ramun.​—Jesaya 52:11; Hesekiel 44:23; Galatia 5:9.

3, 4. Boasa ingkon manat taparrohahon prinsip ni Bibel tingki mangadopi hasomalan dohot ari raya na diulahon godangan halak saonari?

3 Dung mate angka apostel, halak Kristen na so sintong mambahen angka ulaon ni sipelebegu, hasomalanna dohot ari rayana gabe ulaon ni halak Kristen. (2 Tessalonik 2:7, 10) Molo taparrohahon, tondi ni portibi on do na dipatudu angka ari raya i, ndang tondi ni Debata. Umpamana, songon giotgiot ni daging na so denggan, haporseaon ni agama na so sintong dohot ulaon hadatuon na somal diulahon ”Babel na balga”. * (Pangungkapon 18:2-4, 23) Taingot ma, diida jala dihagigihon Jahowa do molo hasomalan sipelebegu dibahen gabe hasomalan ni halak nuaeng. Alani i, ringkot do taboto prinsip ni Bibel asa taantusi songon dia pangkilalaan ni Jahowa taringot on.​—2 Johannes 6, 7.

4 Diboto halak Kristen do molo angka ari raya on ndang dihalomohon Jahowa. Alai, ingkon marsitutu do hita asa unang parsidohot tu angka ari raya i. Molo taulas muse aha na mambahen Jahowa ndang mangkalomohon ari raya sisongon on, lam togu ma rohanta pasidingkon ulaon na mangambati hita asa tongtong di bagasan holong ni roha ni Debata.

ARI NATAL I MA GOAR NA BARU TU ULAON MANOMBA MATA NI ARI

5. Boasa pos rohanta Jesus ndang tubu di tanggal 25 Desember?

5 Ndang disurat di Bibel ari manang tanggal piga Jesus tubu. Alai pos do rohanta, Jesus ndang tubu tanggal 25 Desember, tingki musim udan dohot salju di Timur Tengah. * Marhite hatorangan na disurat si Lukas, tingki tubu Jesus, ”marborngin di ladang” do angka parmahan manjaga hambing dohot birubirunasida. (Lukas 2:8-11) Autsura naung somal nasida ganup ari ”marborngin di ladang”, tontu ndang porlu hatorangan on disurathon. Alai, molo masa musim udan dohot salju di Betlehem, hambing dohot birubiru diboan tu handang jala parmahan ndang ”marborngin di ladang”. Jala, si Josep dohot si Maria laho tu Betlehem ala diparentahon Kesar Agustus pasurathon dirina. (Lukas 2:1-7) Alani i, ndang parentahonon ni Kesar halak naung marsogo ni roha tu halak Rom, asa ro tu bona pasogitna be di tingki musim udan dohot salju.

6, 7. (a) Sian dia do haroroan ni hasomalan na diulahon tingki ari Natal? (b) Aha do imbar ni hadiah na dilehon tingki ari Natal dohot hadiah na dilehon halak Kristen?

6 Ndang marharoroan sian Bibel ari Natal. Alai marharoroan sian angka ari raya sipelebegu najolo, songon Saturnalia na dirayahon halak Rom laho manomba Saturnus, dewa pertanian. Asing ni i, New Catholic Encyclopedia paboahon, sian paretongan ni halak Rom, tanggal 25 Desember, halak na manomba Dewa Mitra mangarayahon ”ari hatutubu mata ni ari”. Hirahira tolu abad dung mate Jesus, ”dirayahon ma ari Natal tingki panombaon tu mata ni ari gabe agama ni godangan halak Rom”.

Halak Kristen mangalehon hadiah mardongan holong

7 Saleleng ari raya on, angka halak sipelebegu masitungkaran hadiah jala mambahen pesta manganmangan, hasomalan na diulahon di ari Natal. Alai, dos songon saonari, hadiah na dilehon di tingki i ndang mardongan hiras ni roha songon na disurat di 2 Korint 9:7, na mandok, ”Ganup ma nionjar ni rohana, unang ma sian muruk manang sian na so tarjua; ai dihaholongi Debata do na las roha mangalehon.” Halak Kristen mangalehon hadiah mardongan holong ni roha, ndang alani angka ari raya jala ndang hirim roha nasida asa dibalos silehonlehonna i. (Lukas 14:12-14; jaha Ulaon ni Apostel 20:35.) Asing ni i, mandok mauliate do nasida ala nunga dipalua sian hasomalan tingki ari Natal dohot utang laho manutupi ulaon on.​—Mateus 11:28-30; Johannes 8:32.

8. Tutu do ahli bintang mangalehon hadiah tu Jesus tingki ari hatutubuna? Patorang ma.

8 Adong do ra na mandok, ”Ndang na ro angka ahli bintang mangalehon hadiah tingki tubu Jesus?” Ndang songon i. Ala hasomalan do di tingki i mangalehon hadiah tu halak na sangap laho patuduhon pangargaion, dilehon ahli bintang ma hadiah tu Jesus. (1 Rajaraja 10:1, 2, 10, 13; Mateus 2:2, 11) Ndang tingki ari hatutubu ni Jesus nasida ro jala ndang sahalak posoposo na peak di panggagatan be ibana. Jesus nunga marumur pigapiga bulan di tingki i jala nunga tading di sada jabu.

HATORANGAN SIAN BIBEL TARINGOT ARI HATUTUBU

9. Aha do na ingkon diparrohahon taringot ari hatutubu na disurat di Bibel?

9 Las do roha tingki sorang sahalak posoposo. Alai, ndang adong disurat di Bibel naposo ni Debata mangarayahon ari hatutubuna. (Psalmen 127:3) Na so arga do di nasida ari hatutubuna? Ndang songon i. Di Bibel dipaboa do halak na mangarayahon ari hatutubuna, si Firaun di Mesir dohot si Herodes Antipas. (Jaha 1 Musa 40:20-22; Markus 6:21-29.) Alai di ulaon on, masa do na so denggan. Tingki ulaon ni si Herodes Antipas, diponggol do ulu ni si Johannes pandidi.

10, 11. Songon dia do haporseaon ni halak Kristen di abad na parjolo taringot ari hatutubu jala boasa?

10 The World Book Encyclopedia mandok, ”Halak Kristen di abad na parjolo porsea molo mangarayahon ari hatutubu, i ma sada hasomalan ni sipelebegu.” Porsea do halak Junani najolo, adong sada tondi na ro mandongani sasahalak tingki tubu. Saleleng mangolu, tondi on mangaramoti ibana. Buku The Lore of Birthdays mandok, ”Adong do hubungan gaib ni tondi on dohot dewa na sarupa ari hatutubuna tu halak na baru tubu.” Saleleng marratus taon, ari hatutubu jotjot dipahombar tu ramalan bintang.

11 Naposo ni Debata najolo pasidingkon hasomalan na dipahombar tu ari hatutubu, ala marharoroan sian ulaon ni sipelebegu dohot hadatuon. Asing ni i, ala marsiajar prinsip ni Bibel, nasida ndang mangarayahon ari hatutubuna. Boasa? Ala nasida halak na serep marroha, na mangkilala ndang ulaon na mansai ringkot mangarayahon ari hatutubuna. * (Mika 6:8; Lukas 9:48) Alai, Jahowa do dipasangap jala mandok mauliate do nasida ala nunga dilehon hangoluan. *Psalmen 8:4, 5; 36:10; Pangungkapon 4:11.

12. Boasa didok dumenggan ari hamamate sian ari hatutubu?

12 Molo mate sasahalak na marsihohot, diingot jala dipahehe Debata do nasida di ari na naeng ro. (Job 14:14, 15) Parjamita 7:1, Bibel siganup ari paboahon, ”Dumenggan do goar na angur sian miak na angur na arga; jala dumenggan do ari hamamate ni jolma sian ari hatutubuna.” Boi do tabahen ”goar” na denggan di adopan ni Debata, molo marsihohot hita manomba Ibana. Jala porlu taingot, holan sada do ulaon na diparentahon laho dirayahon halak Kristen. Ulaon on, ndang ari hatutubu alai ari hamamate ni Jesus, na paluahon hita.​—Heber 1:3, 4; Lukas 22:17-20.

ARI PASKA I MA ULAON MANOMBA DEWI KESUBURAN

13, 14. Marharoroan sian dia do ulaon ari Paska?

13 Ari Paska, na jotjot dibahen halak gabe ari haheheon ni Jesus, sasintongna marharoroan sian agama na so sintong. Hata Inggris ni Paska, i ma Easter, na sadalan tu Eostre manang Ostara, i ma dewi fajar dohot dewi musim semi ni halak Anglo-Saxon. Boasa kelinci dohot tolor dipangke tingki mangulahon Paska? Encyclopædia Britannica mandok, molo tolor ”dipangke laho manggombarhon hangoluan na imbaru dohot haheheon”. Kelinci dibahen manggombarhon na ramos (kesuburan). Alani i, Ari Paska sasintongna, ulaon laho manomba dewi kesuburan. *

14 Lomo do roha ni Jahowa molo ulaon manomba dewi kesuburan dibahen gabe ari parningotan tu haheheon ni Jesus? Ndang lomo rohaNa! (2 Korint 6:17, 18) Sasintongna, ndang hea disurat di Bibel na diparentahon manang dihalomohon Jahowa mambahen ari parningotan tu haheheon ni Jesus. Alani i, mangarayahon jala mambahen goarna Paska, i ma ulaon na dihagigihon Debata.

SONGON DIA DO HASOMALAN NA DIULAHON TU HALAK NAUNG MATE?

15. Boasa halak Kristen pasidingkon hasomalan na ramun na diulahon tu halak naung mate?

15 Halak Kristen ingkon pasidingkon sude hasomalan na ramun, na diulahon tu halak naung mate. Umpamana, adong do aturan taringot posisi parpeak ni halak na mate, mamangke baju na birong, mambahen borngin pandungoi, marsuap di kuburan dohot mangalehon mangan natorop. Dibahen do sude angka abit dohot na asing di bagasan batang ni halak naung mate. Sude ulaon on dibahen ala porsea do nasida molo halak naung mate boi mangurupi manang parohon jea tu halak na mangolu. Alai, taboto do sian Bibel molo halak na mate ”ndang diboto agia aha”. Asa tongtong di bagasan holong ni roha ni Debata, ndang boi sasahalak parsidohot tu hasomalan on.​—Parjamita 9:5, 10.

PASIDING MA ULAON NA RAMUN SIAN PESTA PARBOGASON

16, 17. (a) Boasa halak na laho mardongan saripe ingkon mamparrohahon prinsip ni Bibel taringot na laho diulahon di pesta parbogason? (b) Aha do na ingkon pingkirhonon halak Kristen taringot mambahen boras sipir ni tondi?

16 Bibel mandok, ”Ndang tagamon tarbege be di bagasan [Babel na balga] soara ni pangoli dohot oroan.” (Pangungkapon 18:23) Boasa? Alani ulaon spiritisme na diulahon di pesta parbogason, mambahen ramun parsaripeon.​—Markus 10:6-9.

17 Ndang dos ulaon pesta parbogason di ganup inganan. Ra, adong do na so sala idaon, alai marharoroan sian hasomalan ni halak Babel najolo, na dihaporseai boi parohon na denggan tu na laho mardongan saripe dohot tu angka tondong na ro tu pesta i. (Jesaya 65:11) Umpamana, mambahen boras sipir ni tondi. Boras dihaporseai boi mambahen torop pinompar, las ni roha dohot ganjang ni umur. Porsea do nasida molo sipanganon boi mambahen las roha ni tondi na jahat, asa unang parohon jea tu na laho mardongan saripe. Tangkas ma, halak na tongtong di bagasan holong ni roha ni Debata ingkon pasidingkon hasomalan on.​—Jaha 2 Korint 6:14-18.

18. Aha do prinsip ni Bibel na porlu botoon ni halak na laho mardongan saripe dohot halak na laho ro tu ulaon pesta parbogason?

18 Naposo ni Jahowa ingkon pasidingkon hasomalan ni portibi on, na mambahen sega panggora ni roha ni halak na ro jala mambahen ramun pesta parbogason. Umpamana, tingki pasahathon jamita manang mandok hata, ingkon pasidingon do hata na mambahen hansit roha, hata barangsi dohot hata gaitgait na pailahon halak na laho mardongan saripe manang na asing. (Poda 26:18, 19; Lukas 6:31; 10:27) Ndang porlu mambahen pesta na malobihu, ”na manenganengahon sinadongan”, na so patuduhon serep ni roha. (1 Johannes 2:16) Molo marsangkap do hamu laho mardongan saripe, ingot ma lomo do roha ni Jahowa asa tongtong las rohanta mangingot ari i, ndang na gabe manolsoli. *

BERSULANG

19, 20. Aha do didok sada buku taringot bersulang jala boasa on ndang boi diulahon halak Kristen?

19 Hasomalan na diulahon di pesta parbogason dohot manamue, i ma bersulang. Taon 1995, International Handbook on Alcohol and Culture mandok, ”Bersulang . . . i ma hasomalan na sasintongna marharoroan sian ulaon ni agama sipelebegu laho mamelehon siinumon tu angka dewa . . . ganti ni tangiang na mandok ’sai ganjang ma umur!’ manang ’sai horashoras ma!’”

20 Ndang hea tarpingkir halak molo bersulang, ulaon ni agama na so sintong manang sipelebegu. Alai, hasomalan mangangkat galas timbo boi disarupahon songon mangido hagogoon na sumurung tu ”surgo”, marhite cara na so hombar tu ajaran ni Bibel.​—Johannes 14:6; 16:23. *

”HAMU ALE ANGKA NA MANGKAHOLONGI JAHOWA, SAI HAGIGIHON HAMU MA NA JAT”

21. Aha do perayaan na ingkon dipasiding halak Kristen jala boasa?

21 Ditolopi Babel na balga do parange ni portibi on na lam tu jahatna. Tarida ma on sian karnaval na dibahen ganup taon manang Mardi Gras. Pigapiga negara parsidohot do tu karnaval on na patuduhon angka tarian na so hasea jala marlas ni roha tu angka baoa na marjolmahon baoa manang tu angka borua na marjolmahon borua. Denggan do halak na mangkaholongi Jahowa ro manang manonton acara sisongon on? Molo diulahon on, tutu do ibana mangkagigihon ulaon na jahat? (Psalmen 1:1, 2; 97:10) Denggan ma tatiru panurat Psalmen na mandok, ”Sai pasalpu ma angka matangku, unang marnida na so gabeak [na so marguna]”!​—Psalmen 119:37.

22. Andigan do sahalak Kristen boi mambahen haputusan sandiri taringot parsidohot manang ndang tu sada ulaon?

22 Di angka ari raya ni portibi on, halak Kristen ingkon manat asa unang patuduhon molo ibana parsidohot mangarayahon. Si Paulus manurat, ”Na mangan manang na minum hamu, manang dia pe diula hamu: Bahen hamu ma saluhutna i, pasangaphon Debata. (1 Korint 10:31; ida ma kotak ” Marbisuk Mambahen Haputusan”.) Alai, molo sada hasomalan manang ari raya ndang marharoroan sian agama na so sintong jala ndang parsidohot tu ulaon ni politik manang patriotik jala ndang diorai prinsip ni Bibel, sahalak Kristen boi mambahen haputusan sandiri taringot on. Porlu pingkirhononna panggora ni roha ni na asing.

PASANGAP MA JAHOWA SIAN PANGKATAION DOHOT PARNIULAON

23, 24. Songon dia do boi tapatorang haporseaonta tu na asing?

23 Godang halak marpingkir, dalan na denggan laho marpungu dohot keluarga nang aleale do tingki masa ari raya. Alani i, molo adong na mandok ndang patuduhon holong manang palobihu haputusanta taringot Bibel, denggan ma tapatorang molo sasintongna Sitindangi Ni Jahowa mangargai keluarga na rap marpungu dohot alealena. (Poda 11:25; Parjamita 3:12, 13; 2 Korint 9:7) Las do rohanta rap marpungu dohot halak na tahaholongi ganup tingki, alai ala tahaholongi do Debata dohot parentaNa, unang ma tabahen ramun ulaon on marhite mangulahon hasomalan na mambahen hansit roha ni Debata.​—Ida ma kotak ” Panombaon na Sintong Parohon Las ni Roha”.

24 Adong do Sitindangi na mandapot laba tingki pasahathon parsiajaran na adong di pasal 16 buku Aha do na Diajarhon Bibel tu Hita? * Ingot ma na tatuju, i ma paboahon haporseaonta ndang laho maralo pandapot. Tapatudu ma pangargaion tu nasida, marparange na lambok jala pangkataionta ”songon na siniraan”.​—Kolosse 4:6.

25, 26. Songon dia do natuatua boi mangurupi ianakhonna asa marhaporseaon na togu jala mangkaholongi Jahowa?

25 Naposo ni Debata ingkon malo mambolati na denggan sian na roa. Taboto do tangkas boasa tahaporseai, taulahon manang tapasiding sada ulaon. (Heber 5:14) Alani i, hamu angka natuatua, ajari ma ianakhonmu mamingkirhon angka prinsip ni Bibel asa lam togu haporseaon ni nasida. Nasida boi mangalusi angka sungkunsungkun taringot Bibel. On mambahen pos roha ni nasida tu Jahowa.​—Jesaya 48:17, 18; 1 Petrus 3:15.

26 Sude halak na manomba Debata ”di bagasan Tondi dohot hasintongan”, ndang holan pasidingkon ari raya na diorai Bibel alai marsitutu do asa tigor di sude parngoluonna. (Johannes 4:23) Saonari, godang halak mandok ndang adong labana molo marparange na tigor. Alai, songon na laho taulas di pasal na mangihut, ndang adong na dumenggan sian mangihuthon dalan ni Debata.

^ par. 3 Ida ma kotak ” Boi do Ahu Dohot Mangarayahon?”. Pigapiga ari raya dipaboa di Indeks Publikasi Menara Pengawal na dipabinsar Sitindangi Ni Jahowa.

^ par. 5 Mangihuthon paretongan sian Bibel dohot sejarah, Jesus tubu hirahira taon 2 SM di bulan Etanim di kalender Jahudi, na dos tu bulan September/Oktober di kalender na tapangke saonari.​—Ida ma buku Pemahaman Alkitab, Jilid 2, halaman 1251-1252, na dipabinsar Sitindangi Ni Jahowa.

^ par. 11 Dipaboa do di patik ni si Musa molo sahalak borua porlu mangalehon pelean situtungon dung tubuan anak ibana. (3 Musa 12:1-8) On gabe sada sipasingot molo ianakhonna i mandapot dosa teanteanan marhite ibana. Alani i, denggan do pangantusion ni halak Israel taringot ari hatutubu. On mambahen nasida ndang mangihuthon hasomalan ni sipelebegu taringot ari hatutubu.​—Psalmen 51:5.

^ par. 13 Eostre (manang Eastre) dibahen manggombarhon dewi kesuburan. The Dictionary of Mythology mandok, ”Adong kelinci ni dewi on di bulan na lomo rohana mangallang tolor jala ulu ni dewi on digombarhon songon ulu ni kelinci.”

^ par. 18 Ida ma tolu artikel taringot pesta parbogason dohot manamue di Menara Pengawal, 15 Oktober 2006, halaman 18-31.

^ par. 20 Ida ma Menara Pengawal, 15  Februari 2007, halaman 30-31.

^ par. 24 Na dipabinsar ni Sitindangi Ni Jahowa.