1. Ano nga sahi sang mga tawo ang ginabuyok ni Jehova, kag ngaa dapat padayon sila nga magbantay sa espirituwal?

“ANG matuod nga mga sumilimba,” siling ni Jesus “magsimba sa Amay sa espiritu kag kamatuoran, kay amo ini nga sahi sang mga sumilimba ang ginapangita sang Amay nga magasimba sa iya.” (Juan 4:23) Sa tion nga makita ni Jehova ini nga mga indibiduwal—subong nga nakita ka niya—buyukon niya sila sa Iya kag sa iya Anak. (Juan 6:44) Daku gid ini nga kadungganan! Apang dapat ‘padayon nga pat-uron’ sang mga nagahigugma sang kamatuoran sa Biblia “kon ano ang kalahamut-an sa Ginuo,” kay si Satanas eksperto sa pagpatalang sa mga tawo.—Efeso 5:10; Bugna 12:9.

2. Ipaathag kon ano ang pagtamod ni Jehova sa mga nagasamo sang matuod kag butig nga relihion.

² Binagbinaga kon ano ang natabo malapit sa Bukid Sinai sang ginsilingan sang mga Israelinhon si Aaron nga himuan sila sang dios. Napilitan si Aaron nga maghimo sing bulawan nga tinday nga baka kag ginpahangop nga nagarepresentar ini kay Jehova. “Buas may kapiestahan para kay Jehova,” siling niya. Balewala lang bala kay Jehova ang pagsamo sang matuod kag butig nga relihion? Indi, kay ginsilutan niya sing kamatayon ang mga 3,000 nga nagsimba sa diosdios. (Exodo 32:1-6, 10, 28) Ano ang matun-an naton sa sini? Kon luyag naton nga magpabilin sa gugma sang Dios, dapat ‘indi kita magtandog sang bisan ano nga mahigko’ kag pangapinan gid naton ang kamatuoran gikan sa bisan ano nga kahigkuan.—Isaias 52:11; Ezequiel 44:23; Galacia 5:9.

3, 4. Ngaa dapat naton binagbinagon sing maayo ang mga prinsipio sa Biblia kon ginausisa ang popular nga mga kustombre kag mga selebrasyon?

 ³ Ang mga apostoles sang una amo ang nagapugong batok sa apostasya. Apang sang mapatay sila, ang nagapangangkon nga mga Cristiano nga wala sing gugma sa kamatuoran, nagsunod sa pagano nga mga kustombre, mga selebrasyon, kag mga piesta, kag ginpagua nila nga selebrasyon ini sang mga Cristiano. (2 Tesalonica 2:7, 10) Samtang ginausisa mo ini nga mga selebrasyon, talupangda kon paano sini ginapadayag ang espiritu sang kalibutan kag indi ang espiritu sang Dios. Sa masami, ang mga selebrasyon sang kalibutan may palareho nga ideya: Nagapukaw sang undanon nga mga kailigbon, nagapasanyog sang butig nga mga pagtuluuhan kag espiritismo—mga buluhaton lamang sang “Babilonia nga Daku.” * (Bugna 18:2-4, 23) Dumduma man nga nakita mismo ni Jehova ang makangilil-ad nga relihioso nga mga tradisyon sang mga pagano nga amo ang ginhalinan sang madamo nga popular nga mga selebrasyon karon. Wala sing duhaduha nga ginakangil-aran gihapon ni Jehova ini nga mga selebrasyon. Indi bala nga ang pagtamod ni Jehova amo gid ang pinakaimportante sa aton?—2 Juan 6, 7.

⁴ Subong matuod nga mga Cristiano, nahibaluan naton nga may mga selebrasyon nga wala ginakahamut-an ni Jehova. Gani dapat mangin determinado gid kita nga indi makigbahin sa sini. Ang pagrepaso kon ngaa wala ini ginakahamut-an ni Jehova magapabakod sang aton determinasyon nga likawan ang bisan ano nga mahimo mag-upang sa aton sa pagpabilin sa gugma sang Dios.

5. Ngaa napat-od naton nga wala natawo si Jesus sang Disiembre 25?

⁵ Wala nagsiling ang Biblia nga may nagsaulog sang birthday ukon kaadlawan ni Jesus. Ang matuod, wala gani mahibaluan ang eksakto nga petsa kon san-o sia natawo. Apang napat-od naton nga wala sia natawo sang Disiembre 25  nga panahon sang tigtulugnaw sa sina nga bahin sang kalibutan. * Nasiling naton ini, bangod suno sa rekord ni Lucas, “may mga manugbantay sang karnero nga nagaistar sa latagon” kag nagaatipan sang ila panong sang ginbun-ag si Jesus. (Lucas 2:8-11) Kon kinabatasan na nga “nagaistar sa latagon” ang mga manugbantay sa bug-os nga tuig, indi man gid ini kuntani talalupangdon. Apang bangod may panahon nga matugnaw gid kag nagaulan sing niebe sa Betlehem, wala ginapagua sang mga manugbantay ang ila panong kag indi gid sila puede ‘mag-istar sa latagon’ sa sina nga tion. Isa pa, nagkadto si Jose kag si Maria sa Betlehem bangod sa mando ni Cesar Augusto nga magparehistro. (Lucas 2:1-7) Imposible nga papaulion niya ang mga tawo sa ila natawhan nga siudad kon tigtulugnaw kay akig na nga daan sila sa paggahom sang mga Romano.

6, 7. (a) Diin naghalin ang pagsaulog sang Krismas? (b) Ano ang kinatuhayan sang pagregalo sa tion sang Krismas kag pagregalo sang mga Cristiano?

⁶ Ang Krismas wala napasad sa Kasulatan, kundi naghalin sa pagano nga mga kapiestahan sang una, subong sang Romanong Saturnalia, ang kapiestahan para sa dios sang panguma nga si Saturn. Subong man, ang mga sumilimba sang dios nga si Mithra nagasaulog sang “kaadlawan sang indi malutos nga adlaw” kon Disiembre 25, siling sang New Catholic Encyclopedia. “Nag-umpisa ang Krismas sang tion nga ang pagsimba sa adlaw lapnag sa Roma,” mga tatlo ka siglo pagkatapos sang kamatayon sang Cristo.

⁷ Sa ila mga selebrasyon, ang mga pagano nagabayluhanay sing regalo kag nagahanda sing espesyal nga mga pagkaon, nga amo ang ginahimo karon sa tion sang Krismas. Apang bisan amo sini ang ginahimo sang mga tawo karon, ang paghatag sing regalo sa tion sang Krismas, wala nahisanto sa 2 Corinto 9:7 nga nagasiling: “Maghimo ang kada isa suno sa  ginpamat-od niya sa iya tagipusuon, indi sing paganot ukon napilitan, kay ginahigugma sang Dios ang nagahatag sing malipayon.” Ang matuod nga mga Cristiano nagaregalo tungod sa gugma, indi bangod sa espesipiko nga petsa kag wala sila nagapaabot sing balos. (Lucas 14:12-14; basaha ang Binuhatan 20:35.) Dugang pa, nagapasalamat gid sila kay indi sila apektado sang pagsinakuay sa panahon sang Krismas kag indi sila malubong sa utang pareho sa madamo sa sina nga tion.—Mateo 11:28-30; Juan 8:32.

8. Nagregalo bala ang mga astrologo kay Jesus sa adlaw nga natawo sia? Ipaathag.

⁸ Apang mahimo mamangkot ang iban, indi bala nga ang mga astrologo nagregalo man kay Jesus sang adlaw nga natawo sia? Wala. Nagregalo sila para padunggan sia subong importante nga tawo, nga kinabatasan sang panahon sang Biblia. (1 Hari 10:1, 2, 10, 13; Mateo 2:2, 11) Ang matuod, wala gani sila magkadto sang gab-i nga nabun-ag si Jesus. Sang  magbisita sila sa iya, indi na sia lapsag nga yara sa pasungan kundi mga pila na sia ka bulan kag nagapuyo na sila sa balay.

9. Ano ang natabo sang ginsaulog ang mga kaadlawan nga ginsambit sa Biblia?

⁹ Bisan pa ang pagkabun-ag sang isa ka lapsag makalilipay gid nga tion, wala sing ginsambit sa Biblia nga may alagad sang Dios nga nagsaulog sang iya kaadlawan. (Salmo 127:3) Nalipatan lang bala ini nga sambiton sa Biblia? Wala, kay may duha ka kaadlawan nga ginsambit sa Biblia—ang kaadlawan sang Paraon sang Egipto kag ni Herodes Antipas. (Basaha ang Genesis 40:20-22; Marcos 6:21-29.) Apang sa sini nga mga okasyon may indi maayo nga mga hitabo—ilabi na sang ginpugutan sang ulo si Juan nga Manugbawtismo sang kaadlawan ni Herodes.

10, 11. Ano ang pagtamod sang mga Cristiano sang una sa pagsaulog sang kaadlawan, kag ngaa?

 ¹⁰ Suno sa The World Book Encyclopedia ginakabig sang mga Cristiano sang una nga “isa ka pagano nga selebrasyon ang pagsaulog sang kaadlawan.” Halimbawa, ang mga Griego sang una nagapati nga may espiritu nga nagabantay sa tagsa ka tawo halin sa iya pagkabun-ag. Ini nga espiritu “may misteryoso nga kaangtanan sa dios nga pareho ang kaadlawan sa tawo nga iya ginaamligan,” siling sang The Lore of Birthdays. Halin pa sang una, ang mga kaadlawan naangot gid sa astrolohiya kag horoscope.

¹¹ Wala nagsaulog sing kaadlawan ang mga alagad sang Dios sang una indi lamang bangod pagano ini kag naangot sa espiritismo, kundi bangod sang ila moral nga mga talaksan. Ngaa? Mapainubuson sila, gani wala sila nagahunahuna nga importante gid ang ila pagkabun-ag amo nga dapat ini saulugon. * (Miqueas 6:8; Lucas 9:48) Sa baylo, ginapadunggan kag ginapasalamatan nila si Jehova sa paghatag sa ila sing hamili nga regalo nga kabuhi. *—Salmo 8:3, 4; 36:9; Bugna 4:11.

12. Paano ang adlaw sang aton kamatayon mas maayo pa sa adlaw sang aton pagkabun-ag?

¹² Ang tanan nga napatay nga matutom nga alagad sang Dios yara sa iya handumanan kag pat-od nga banhawon sila. (Job 14:14, 15) Ang Manugwali 7:1 nagsiling: “Ang maayo nga ngalan mas maayo pa sangsa malahalon nga lana, kag ang adlaw sang kamatayon sangsa adlaw sang pagkatawo.” Ang aton “maayo nga ngalan” amo ang aton maayo nga kaangtanan sa Dios bangod sa aton matutom nga pag-alagad sa iya. Talalupangdon nga ang ginsugo lamang sa mga Cristiano nga saulugon nila may kaangtanan, indi sa pagkabun-ag, kundi sa  kamatayon—ang kamatayon ni Jesus, nga ang iya maayo gid nga “ngalan” importante sa aton kaluwasan.—Hebreo 1:3, 4; Lucas 22:17-20.

13, 14. Diin naghalin ang selebrasyon nga Semana Santa kag Paskua sang Pagkabanhaw?

¹³ Ang Semana Santa kag ang Paskua sang Pagkabanhaw amo ang pagsaulog sang kamatayon kag pagkabanhaw sang Cristo. Apang ini nga selebrasyon naangot sa butig nga relihion kag pagano nga mga kustombre. Binagbinaga halimbawa ang mga prosesyon. Ang Las Grandes Religiones Ilustradas nagsiling nga sang wala pa ang Cristianismo, ang mga taga-Babilonia “nagahatag sing sobra nga atension sa ila sagrado nga mga imahen . . . Ang mga estatwa may malahalon nga mga bayo, kulintas, pulseras, kag mga singsing; ginapahigda sila sa magarbo nga mga katre kag ginaparada.”

¹⁴ Mahamuot ayhan si Jehova kon sundon naton ang pagano nga mga kustombre sa pagsaulog sa pagkabanhaw sang iya Anak? Indi gid! (2 Corinto 6:17, 18) Ang matuod, wala gani magsiling ang Kasulatan nga dumdumon ukon saulugon ang pagkabanhaw ni Jesus. Isa pa, sa madamo nga pungsod ini nga selebrasyon gintawag suno sa ngalan sang pagano nga diosa sang pertilidad nga si Eostre. Gani ang pagsaulog sang pagkabanhaw ni Jesus kag tawgon ini nga Easter, nagapakita sing indi katutom. *

15. Diin naghalin ang Piesta Minatay, kag ngaa amo ini ang ginpili nga petsa sa pagsaulog sini?

¹⁵ Ang mga manughiwit, mga kamakama, kag iban pa nga makahaladlok nga dekorasyon kag kagamitan naangot sa Halloween  ukon Piesta Minatay. Ini nga selebrasyon naghalin sa mga Celt sang una sa Britanya kag Ireland. Ginasaulog nila ang kapiestahan nga Samhain ukon “Summer’s End” sa ugsad nga pinakamalapit sa Nobiembre 1. Nagapati sila nga sa sini nga tion, nabuksan ang ganhaan sa tunga sang kalibutan sang mga tawo kag mga espiritu kag ang maayo ukon malain nga mga espiritu nagalagaw sa duta. Ginapatihan nga ang kalag sang mga napatay nagapauli sa ila balay, amo nga ang ila pamilya nagahanda sing pagkaon kag ilimnon agod pahamut-an ang ila murto nga mga bisita. Gani kon ang mga kabataan karon magsuksok sing mga bayo nga daw mga murto ukon mga aswang kag magpamalaybalay nga nagapangayo sing dulse ukon tsokolate, wala sila makahibalo nga ginasaulog nila ang kapiestahan nga Samhain.

16, 17. (a) Ngaa dapat usisaon sang mga Cristiano nga nagaplano sa pagpakasal ang mga kustombre sa ila lugar pasad sa mga prinsipio sang Biblia? (b) Kon tuhoy sa pagsabwag sing bugas ukon iban pa magagmay nga mga butang, ano ang dapat binagbinagon sang mga Cristiano?

¹⁶ Sa indi madugay, “wala na sing tingog sang nobyo kag nobya ang mabatian liwat” sa Babilonia nga Daku. (Bugna 18:23) Ngaa? Ang isa ka rason amo nga ang iya espiritistiko nga mga buhat nagadagta sa pag-asawahay sa adlaw pa lang sang kasal.—Marcos 10:6-9.

¹⁷ Ang tagsa ka pungsod may lainlain nga kustombre. Ang iban sini daw indi man malain, apang mahimo nga naghalin ini sa mga ginabuhat sang Babilonia sang una, nga suno sa ila magadala sing ‘suerte’ sa bag-ong kasal kag sa ila mga bisita. (Isaias 65:11) Ang isa ka halimbawa sini amo ang pagsabwag sing bugas ukon iban pa nga magagmay nga mga butang. Ginahimo nila ini sa pagpati nga ang pagsabwag sing bugas makapahamuot sa malain nga mga espiritu kag indi nila paghalitan ang bag-ong kasal. Isa pa, halin sang una misteryoso nga naangot ang bugas sa pagbuad, kalipay, kag malawig nga kabuhi. Maathag nga dapat likawan sang bisan sin-o nga luyag magpabilin sa gugma sang Dios ini nga mga tradisyon.—Basaha ang 2 Corinto 6:14-18.

18. Ano nga mga prinsipio sa Biblia ang dapat binagbinagon sang nagaplano sa pagpakasal kag sang ila mga bisita?

 ¹⁸ Ginalikawan man sang mga alagad ni Jehova ang kalibutanon nga mga buhat nga mahimo wala nagapadungog sa Cristiano nga mga kasal kag punsion sa kasal ukon mahimo magpasandad sa iban. Halimbawa, ginalikawan nila ang paghambal sing makasalaklaw ukon binastos, kag ang mga lahog ukon komento nga mahuy-an ang bag-ong kasal kag ang iban. (Hulubaton 26:18, 19; Lucas 6:31; 10:27) Ginalikawan man nila ang engrande nga punsion, nga wala nagapakita sing pagkamapainubuson, kundi sing “pagpadayawdayaw sang palangabuhian sang isa.” (1 Juan 2:16) Gani kon nagaplano ka sa pagpakasal, tandai nga luyag ni Jehova nga dumdumon mo ang imo kasal nga may kalipay kag indi nga may paghinulsol. *

19, 20. Ano ang ginasiling sang isa ka reperensia tuhoy sa ginhalinan sang pag-toast, kag ngaa indi ini dapat paghimuon sang mga Cristiano?

¹⁹ Kinaandan na nga ginahimo ang pag-toast sa mga kasal kag sa iban nga mga okasyon. Nagsiling ang 1995 International Handbook on Alcohol and Culture: “Ang pag-toast . . . mahimo nga isa ka moderno nga katumbas sang kalibutanon nga kustombre sang una, sa diin ang sagrado nga alak ginahalad sa mga dios . . . kabaylo sang isa ka pangabay ukon pangamuyo nga ginpalip-ot sa mga tinaga nga ‘para sa malawig nga kabuhi!’ ukon ‘para sa imo ikaayong lawas!’”

²⁰ Mahimo wala ginakabig sang madamo karon nga ang pag-toast naangot sa relihion ukon sa disparatis. Apang ang pagbayaw sa mga baso mahimo magpahangop nga ang isa nagapangabay sing pagpakamaayo sa “langit” ukon sa labaw sa tawo nga gahom, kag wala gid ini nahisanto sa Kasulatan.—Juan 14:6; 16:23. *

21. Ano pa gid nga popular nga mga selebrasyon ang dapat likawan sang mga Cristiano, kag ngaa?

²¹ Ang madasig nga pagnubo sang talaksan sang kalibutan karon nga ginasakdag sing direkta ukon indi direkta sang Babilonia nga Daku makita sa mga kapiestahan. Halimbawa, ang pila ka pungsod nagahiwat sing tuigan nga piesta ukon Mardi Gras sa diin ang mga tawo nagasaot sing binastos kag mahimo ginakunsinti pa gani ang estilo sang pagkabuhi sang mga agi kag tomboy. Nagakaigo bala para sa nagahigugma kay Jehova nga magtambong ukon magtan-aw sini? Kon himuon niya ini, masiling bala nga ginadumtan gid niya ang malaut? (Salmo 1:1, 2; 97:10) Maayo gid nga ilugon ang panimuot sang salmista nga nangamuyo: “Ilikaw ang akon mga mata sa pagtan-aw sa wala sing pulos nga mga butang”!—Salmo 119:37.

22. Ano ang makabulig sa isa ka Cristiano nga magdesisyon pasad sa iya konsiensia kon bala makigbahin sia ukon indi sa isa ka selebrasyon?

²² Sa panahon naman sang kalibutanon nga mga selebrasyon, dapat maghalong ang isa ka Cristiano nga ang iya paggawi indi masal-an sang iban nga nagapakigbahin sia sa sining selebrasyon. “Gani, bisan nagakaon kamo ukon nagainom ukon bisan ano ang inyo ginahimo, himua ang tanan para sa himaya sang Dios,” sulat ni Pablo. (1 Corinto 10:31; tan-awa ang kahon nga “ Maalamon nga mga Desisyon.”) Sa pihak nga bahin, kon ang isa ka kustombre ukon selebrasyon wala sing kaangtanan sa butig nga relihion, pulitika, ukon nasyonalismo kag wala man lang nagalapas sa mga prinsipio sa Biblia, ang tagsa ka Cristiano magahimo sing personal nga desisyon kon bala makigbahin sia sa sini. Sa amo man nga tion, dapat niya pat-uron nga wala sing may masandad sa iya.

23, 24. Paano kita makahatag sing maayo nga panaksi tuhoy sa matarong nga mga talaksan ni Jehova?

²³ Para sa madamo nga tawo, ang popular nga mga selebrasyon isa ka kahigayunan nga makaupod nila ang ila mga paryente kag mga abyan. Gani kon magsiling ang iban nga estrikto ukon panatiko kita bangod sa aton mga pagpati pasad sa  Kasulatan, mahimo naton ipaathag sa ila sing mainayuhon nga nanamian ang mga Saksi ni Jehova sa makapalig-on nga mga pagtinipon upod sa ila pamilya kag mga abyan. (Hulubaton 11:25; Manugwali 3:12, 13; 2 Corinto 9:7) Nalipay kita nga makaupod ang aton mga hinigugma sa bilog nga tuig, apang bangod ginahigugma naton ang Dios kag ang iya matarong nga mga talaksan, indi naton luyag nga madagtaan ining malipayon nga mga okasyon sang mga tradisyon nga makapaakig sa iya.—Tan-awa ang kahon nga “ Ang Matuod nga Pagsimba Nagapahalipay Gid.”

²⁴ Ang pila ka Saksi nagmadinalag-on sa pagpaambit sang mga punto sa kapitulo 16 sang libro nga Ano Gid ang Ginatudlo sang Biblia? * sa sinsero nga mga nagapangusisa. Apang dumduma nga ang aton tulumuron amo ang paglab-ot sa tagipusuon, indi ang pagdaug sa argumento. Gani mangin matinahuron, kalmado, kag ‘maghambal pirme sing mainayuhon, nga daw gintimplahan sing asin.’—Colosas 4:6.

25, 26. Paano mabuligan sang mga ginikanan ang ila kabataan nga magbakod ang ila pagtuo kag gugma kay Jehova?

²⁵ Kita nga mga alagad ni Jehova may bastante nga ihibalo. Nahibaluan naton ang mga rason kon ngaa ginapatihan kag ginahimo naton ang pila ka butang kag ginalikawan naman ang iban. (Hebreo 5:14) Gani mga ginikanan, tudlui ninyo ang inyo kabataan sa pagpangatarungan pasad sa mga prinsipio sa Biblia. Kon himuon ninyo ini, ginapabakod ninyo ang ila pagtuo, ginabuligan ninyo sila nga masabat ang mga nagapamangkot sang ila mga pagtuluuhan nga ginagamit ang Kasulatan, kag ginapasalig ninyo sila nga ginahigugma sila ni Jehova.—Isaias 48:17, 18; 1 Pedro 3:15.

²⁶ Ang tanan nga nagasimba sa Dios sa “espiritu kag kamatuoran” wala lamang nagalikaw sa mga selebrasyon nga wala napasad sa Kasulatan kundi nagatinguha man nga mangin bunayag sa tanan nga bahin sang ila kabuhi. (Juan 4:23) Madamo karon ang nagasiling nga indi na praktikal nga mangin bunayag. Apang makita naton sa masunod nga kapitulo nga ang dalanon sang Dios amo gid pirme ang pinakamaayo.