Content de lai

Malawm Ni Hpe Lai U

DAW 13

Karai Kasang N Ra Sharawng Ai Poi Ni

Karai Kasang N Ra Sharawng Ai Poi Ni

‘Dai Madu a sharawng awng ai lam hpa rai nga ai gaw, dinglik yu nga mu.’​—EHPESU 5:9.

1. Yehowa gaw kadai ni hpe shi hpang de lau la ai kun? Shanhte gaw wenyi lam hta hpa majaw dum hprang nga ra ai kun?

“TENG MAN ai hku naw ku ai ni gaw, wenyi hta mung, teng man ai hta mung, Wa hpe naw ku na aten gaw, du wa ra ai rai nna, . . . Wa gaw shing rai naw ku ai ni hpe tam nga ai” nga nna Yesu tsun wa ai. (Yawhan 4:23) Nang hpe Yehowa lau la wa ai zawn, teng man ai hku nawku mayu ai ni hpe mung, Yehowa gaw shi hte shi a Kasha hpang de lau la ai. (Yawhan 6:44) Dai gaw arawng la hpa re. Raitim, Satan gaw hkalem ai lam hta grai ram ai wa re ai majaw, teng man ai tara hpe tsawra ai ni gaw, “Madu a sharawng awng ai lam hpa rai nga ai” hpe dinglik yu nga ra ai ngu Chyum Laika hta tsun da ai.​—Ehpesu 5:9; Shingran 12:9.

2. Teng man ai nawku htung hpe shut shai ai nawku htung hte kayau kau ai ni hpe Yehowa gara hku mu ai hpe sang lang dan lu na kun?

2 Sina bum makau hta Israela masha ni gaw, Arun hpe shanhte a matu hpara langai galaw shangun ai shaloi, hpa byin wa ai hpe yu yu ga. Arun gaw shanhte tsun ai hte maren, ja hte dumsu kasha sumla galaw nna, dai gaw Yehowa a malai re ngu tsun ai. Dai hpang shi gaw, “Hpawt ni na nhtoi gaw Yehowa a matu poi nhtoi rai nga ai” ngu tsun ai. Teng man ai nawku htung hpe shut shai ai nawku htung hte kayau kau ai hpe Yehowa hpa n nawn ai sha nga ai kun? N nga ai. Sumla nawku ai masha 3,000 daram hpe si ari jaw wa ai. (Pru Mat 32:1-6, 10, 28) Hpa sharin la lu a ta? Karai Kasang a n-gaw nwai ai myit hta nga mayu yang, “n san n seng ai hpe hkum hkra myit” ngu ai ga hpe madat nna, Yehowa hpe sha myit masin mahkra hte nawku let teng man ai tara hpe makawp maga ra ai.​—Esaia 52:11; Ezekela 44:23; Galati 5:9.

3, 4. Masha ni grai ra sharawng ai htung lailen ni hte poi ni hpe myit sawn yu ai shaloi, Chyum Laika npawt tara ni hpe hpa majaw bai maram yu ra ai kun?

Yawn hpa gaw, makam masham htak ai lam hpe ninghkap ai kasa ni si mat ai hpang, teng man ai tara hpe n ra ai Hkristan hpyi hpun ai ni gaw, shut shai ai nawku htung ni, poi ni hte “chyoi pra ai” nhtoi ni hpe Hkristan hpung kata de la shang wa ma ai. (2 Htesaloni 2:7, 10) Poi nkau mi hpe maram yu let, dai poi ni gaw Karai Kasang hpe n re ai sha, mungkan a myit jasat hpe gara hku madun nga ai lam sadi yu ga. Mungkan a poi ni hta madung hku nna bung ai lam nga ai. Dai gaw hkum shan ra marin ai myit hpe hkan ai lam, shut shai ai nawku htung a makam masham ni hte “Galu Kaba Ai Babelon” a masat dingsat re ai nat hpaji hpe n-gun jaw ai lam ni re. * (Shingran 18:2-4, 23) Masha ni grai ra sharawng ai poi ni gaw, shut shai ai nawku htung ni kaw nna yu hkrat wa ai majaw, dai poi ni hpe Yehowa matsat ai. Ya aten hta mung, dai poi ni hpe shi n ra sharawng ai. Anhte a matu ahkyak htum gaw, Yehowa a mu mada lam sha rai ra ai.​—2 Yawhan 6, 7.

4 Teng man ai Hkristan ni gaw, poi nkau mi hpe Yehowa n ra sharawng ai lam chye da ai. Dai majaw, anhte dai poi ni hta tsep kawp n shang lawm na matu dawdan da ra ai. Dai poi ni hpe Yehowa hpa majaw n ra sharawng ai lam hpe myit yu ai gaw, Karai Kasang a n-gaw nwai myit kaw nna, shai mat shangun chye ai lam yawng hpe koi lu hkra anhte hpe karum ya na re.

HKRISMAT​—MYING GALAI DA AI JAN NAWKU HTUNG

5. Yesu gaw December 25 hta shangai wa ai n re ai hpe hpa majaw lu tsun ai kun?

5 Yesu a shangai poi hte seng nna, Chyum Laika hta n ka da ai. Teng sha nga yang, Yesu a shangai nhtoi hpe tup hkrak n chye ai. Raitim, Yesu gaw grai kashung ai December shata 25 ya hta, n shangai wa ai hpe gaw lu tsun ai. * Yesu hpe shangai ai shaloi ‘sagu rem ai masha ni, udat hkan e nga ma ai’ nga nna Luka ka wa ai. (Luka 2:8-11) “Udat” shara hta shaning tup sagu rem ai rai yang, ndai lam gaw laklai na re. Betlehem mare kaw kashung ta hta marang htu nna hkyen ni hkrat chye ai majaw, sagu rem ni gaw sagu ni hpe shim lum ai shara hta tawn da na rai nna, shanhte ni mung “udat” shara hkan e nga na n re. Roma Hkawhkam Kehta Augustu gaw, yup tung jahpan bang na matu hkang da ai majaw, Yosep yan Mari gaw Betlehem mare de sa ra ai. (Luka 2:1-7) Roma uphkang ai n ra sharawng ai masha ni hpe, katsi dik htum aten hta tinang a dai daw buga de sa na matu, Kehta Hkawhkam tsun na n re.

6, 7. (a) Hkrismat poi gaw gara kaw nna npawt hpang wa ai kun? (b) Hkrismat kumhpa jaw ai hte teng man ai Hkristan ni a kumhpa jaw ai lam gaw gara hku shai ai kun?

Hkrismat poi a npawt nhpang hpe Chyum Laika hta n mu lu ai sha, hkai sun nat hpara Setan a matu galaw ai Roma Setanalia poi zawn, moi prat na shut shai ai nawku htung poi ni hta sha mu lu ai. Dai hta n-ga, Mitra nat hpara hpe nawku ai ni gaw December 25 ya hta “n chye hkrat sum ai jan a shangai poi” hpe galaw wa ai lam, laika buk langai (New Catholic Encyclopedia) hta tsun da ai. Hkristu si nna tsa ban masum daram na ai hpang “Roma hta jan nawku ai lam grai myit rawt ai aten hta Hkrismat poi hpe galaw hpang wa ai re.”

Teng man ai Hkristan ni gaw tsawra myit madun

7 Shut shai ai nawku htung poi ni gaw, Hkrismat poi hta galaw ai zawn, shada da kumhpa ni jaw hkat nna, malu masha ni daw sha ma ai. Dai ni aten hta Hkrismat kumhpa jaw ai myit jasat gaw, 2 Korinhtu 9:7 hta tsun da ai hte n bung nga ai. Hpa majaw nga yang, dai Chyum daw hta “langai hte langai tinang a kraw lawang hta myit da ai hte maren jaw u ga; lahpawt ai myit hte n rai, jaw shangun ai majaw sha mung n re ai sha, Karai Kasang gaw kabu gara ai myit hte jaw ya ai wa hpe tsaw ra nga ai” nga nna tsun da ai. Teng man ai Hkristan ni gaw tsawra myit hte kumhpa jaw ma ai. Masat da ai laksan nhtoi ni hta sha jaw ai n re. Jaw ai shaloi mung bai lu na hpe myit mada let jaw ai n re. (Luka 14:12-14; Kasa 20:35 hpe hti u.) Dai hta n-ga, shanhte ni gaw Hkrismat aten a kashuk kashak re ai masa, shaning htum ai shaloi hka kap nna lit li ai lam ni kaw nna mung, lawt lu ai majaw kabu ma ai.​—Mahte 11:28-30; Yawhan 8:32.

8. Hpaji rawng ai ni gaw Yesu hpe shangai kumhpa jaw wa ai kun? Sang lang dan u.

8 Raitim, hpaji rawng ai masha ni gaw Yesu hpe shangai kumhpa sa jaw ma ai nga nna masha nkau mi tsun na re. Chyum Laika prat hta ahkyak ai wa hpe hkungga ai hku nna, kumhpa jaw ai htung nga ai. (1 Hkawhkam 10:1, 2, 10, 13; Mahte 2:2, 11) Shanhte ni gaw Yesu shangai ai shana jang du wa ai n re. Shanhte du wa ai aten hta Yesu gaw wa kang hta na ma chyangai sha n rai sai. Yesu nga ai nta de shata law law na ai hpang she shanhte du wa ai re.

SHANGAI POI HTE SENG NNA CHYUM LAIKA A NINGMU

9. Chyum Laika hta lawm ai shangai poi ni hta hpa byin wa ai kun?

9 Ma langai shangai ai gaw grai kabu hpa aten rai nga ai. Raitim, Karai Kasang a mayam ni shangai poi galaw ai lam Chyum Laika hta tsep kawp n mu lu ai. (Shakawn 127:3) Dai lam hpe ka na matu ngam mat ai kun? N re. Hpa majaw nga yang, Egutu Hkawhkam Hpara-u hte Herod Hkawhkam a shangai poi hpe gaw ka da ai. (Ningpawt 40:20-22; Marku 6:21-29 ni hpe hti u.) Dai poi lahkawng hta ngwi pyaw ai aten ni n byin wa ai. Grau nna gaw, Herod Hkawhkam a shangai poi hta Hkalup Sara Yawhan sat kau hkrum ai.

10, 11. Moi na Hkristan ni gaw shangai poi hpe gara hku mu mada wa ai kun? Hpa majaw kun?

10 “Moi na Hkristan ni” gaw shangai poi galaw ai hpe shut shai ai nawku htung hku nna sawn la ai lam laika buk langai (The World Book Encyclopedia) hta tsun da ai. Ga shadawn, masha langai hpra hta hkum sin nat nga ai lam, shangai ai shaloi dai nat du wa nna, shi hpe makawp maga ya ai ngu, moi na Greek masha ni kamsham ma ai. Dai nat gaw, “dai masha hte shangai nhtoi bung ai nat hpara hte mauhpa lam hku nna matut mahkai nga ai” ngu laika buk langai (The Lore of Birthdays) hta tsun da ai. Shangai nhtoi ni gaw moi aten kaw nna gumhpan hpan ai lam, maka yu ai lam ni hte mung matut mahkai nga ai.

11 Shangai nhtoi htung ni gaw, shut shai ai nawku htung hte nat hpaji ni kaw nna yu hkrat wa ai majaw, moi na Karai a mayam ni n galaw ma ai. Dai hta n-ga, shanhte a makam masham a majaw mung dai ni hpe nyet kau ai re. Shanhte gaw myit shagrit shanem ai ni re ai majaw, shanhte a shangai nhtoi gaw shangai poi galaw ra hkra ahkyak ai ngu n sawn la ma ai. * (Mihka 6:8; Luka 9:48) De a malai shanhte gaw asak jaw da ai Yehowa hpe chyeju dum shakawn ma ai. *​—Shakawn 8:3, 4; 36:9; Shingran 4:11.

12. Si ai nhtoi gaw gara hku nna shangai ai nhtoi hta grau kaja ai kun?

12 Sadi dung let si mat ai ni gaw, Karai a matsing nyan hta nga nna htawm hpang hta bai hkrung rawt wa na re. (Yoba 14:14, 15) Hpaji Ningli 7:1 hta ndai hku tsun da ai: “Mai kaja ai amying shingteng gaw, manam pyaw ai sau hta grau hpu nga ai: si ninghtoi gaw, shangai wa ai nhtoi hta grau kaja nga ai.” “Kaja ai amying shingteng” ngu ai gaw, Karai a magam hpe sadi dung let gun hpai ai majaw, lu ai mying hpe tsun ai re. Hkristan ni galaw ra ai poi langai gaw myit dum poi rai nna, dai gaw shangai nhtoi hte n seng ai sha, si ai lam hte seng ai. Dai gaw Yesu a si ai lam rai nna, shi a reng htum ai “amying ningsang” gaw anhte hkye hkrang la hkrum na matu madung lam rai nga ai.​—Hebre 1:3, 4; Luka 22:17-20.

SHUT SHAI AI NAWKU HTUNG KAW NA YU HKRAT WA AI ISTA POI

13, 14. Ista poi gaw gara kaw na yu hkrat wa ai kun?

13 Hkristu a hkrung rawt poi ngu nna galaw ai Ista poi gaw, teng sha nga yang shut shai ai nawku htung kaw na npawt hpang wa ai. Ista ngu ai amying gaw, Anglo-Sesun ni nawku ai ginhtawng nat hpara num Iawsta shing nrai Awstara ngu ai amying kaw na yu hkrat wa ai re. Prang tai hte di gaw Ista poi hte gara hku matut mahkai nga ai kun? Di ni gaw “prat nnan hte bai hkrung rawt ai lam a masat dingsat hku nna dan dawng wa ai” lam laika buk langai (Encyclopædia Britannica) hta tsun ai. Prang tai gaw myu shaprat lu ai atsam a masat dingsat hku nna, aten na na jailang wa ai. Dai majaw, Hkristu a hkrung rawt poi hku nna galaw ma ai Ista poi gaw, amying galai da ai myu shaprat ai htung lailen rai nga ai. *

14 Yehowa gaw shi kasha a hkrung rawt ai poi galaw na matu, shut ai nawku htung hpe jailang na ahkang jaw na kun? Jaw na n re. (2 Korinhtu 6:17, 18) Chyum Laika hta Yesu a hkrung rawt ai poi hpe galaw na matu tsun da ai lam n nga ai hta n-ga, galaw na ahkang mung n jaw da ai. Dai majaw, Ista ngu amying hkam la nna dai poi hpe galaw ai gaw, grau nna Karai Kasang hpe sadi n dung ai lam re.

SAN SENG AI LAM N NGA AI HALOWING POI

15. Halowing poi gaw gara kaw na hpang wa ai kun? Dai poi galaw na matu lata da ai nhtoi gaw hpa lachyum nga ai kun?

15 Hpyi kanu, jahtung nat ni, laklai ai hku mawn sumli da nna, chyoi pra ai ni a nhtoi hpe hkap tau ai poi ngu nna mung shaga ai Halowing poi gaw, Britain hte Ireland hta nga ai Seltit masha ni kaw nna hpang wa ai re. November 1 ya hte ni dik htum ai shagawng nhtoi hta “kahtet ta htum ai ten” ngu lachyum nga ai Saming poi hpe galaw ma ai. Saming poi hta shinggyim mungkan hte wenyi mungkan lapran hta nga ai madin gaw, hpaw malang mat nna kaja ai hte nhkru ai nat ni yawng, dinghta ga hta hkawm sa ma ai ngu shanhte kamsham ma ai. Si mat ai masha ni a wenyi ni mung tinang a dum nta de bai wa ma ai ngu kam ai majaw, nta masha ni gaw du wa ai wenyi ni myit dik hkra, lusha ni hpe nta shinggan hta tawn da ya ma ai. Dai majaw, ya aten na ma ni gaw minla ni, hpyi kanu ni zawn bu hpun nna nta langai hpang langai sa nna, muk n jaw sha yang jahkrit na nga nna ginsup ma ai. Dai hku nna Saming poi a htung lailen hpe hkan sa nga ai.

NA A HKUNGRAN POI HPE AWU ASIN HKUM GALAW

16, 17. (a) Hkungran na matu lajang nga ai Hkristan ni gaw buga a hkungran htung ni hpe Chyum Laika tara ni hte hpa majaw dinglik ra ai kun? (b) Hkristan ni gaw n-gu (sh) lama ma gat ai htung ni hte seng nna hpa hpe myit dum ra ai kun?

16 “La nnan hte num ningnan a nsen mung, [Galu Kaba Ai Babelon] hta htawm hpang galoi mung na lu na n rai.” (Shingran 18:23) Hpa majaw kun? Lam langai gaw, hkungran ai shani kaw nna dinghku hpe, awu asin byin shangun ai shi a nat hpaji a majaw re.​—Marku 10:6-9.

17 Mungdan langai hte langai htung lailen ni n bung ma ai. Shoihpa n nga ai zawn re ai htung lailen nkau gaw, Babelon htung ni kaw nna yu hkrat wa ai. La nnan, num nnan hte shanhte a manam ni hpe “gam kaja” na matu galaw ya ai baw ni re. (Esaia 65:11) Dai zawn htung ni kaw na langai gaw, n-gu (sh) lama ma hpe gat ai lam re. Malu masha gaw nat ni hpe myit shadik ya ai hta n-ga, la nnan, num nnan ni hpe makawp maga ya ai ngu ai, makam masham lam kaw nna hpang wa ai re. Dai hta n-ga, n-gu gaw myu shaprat ai lam, ngwi pyaw ai lam, asak galu ai lam ni hte mauhpa lam hku nna matut mahkai nga ai ngu kamsham ma ai. Dai majaw, Karai Kasang a n-gaw nwai ai myit hta matut agrin nga mayu ai ni gaw, dai zawn awu asin re ai htung lailen ni hpe nyet kau ra ai.​—2 Korinhtu 6:14-18 hpe hti u.

18. Hkungran na matu shajin nga ai ni hte hkungran poi saw shaga hkrum ai ni gaw gara Chyum Laika tara ni hpe hkan sa ra ai kun?

18 Yehowa a mayam ni gaw, hkungran poi ni hte hkalum ai lam ni hta, Hkristan sari hpe jahpoi shangun ai lam, marai langai ngai hpe myit kataw shangun chye ai lam ni hpe n galaw ai. Ga shadawn, myit machyi hkra shala ai ga ni, awu asin ga ni hte shatu shala tsun ai ni hpe koi ma ai. Kaga masha ni hte num nnan, la nnan hpe kaya kahpa byin shangun chye ai, shatu shala ai lam ni hpe mung koi ma ai. (Ga Shagawp 26:18, 19; Luka 6:31; 10:27) Dai hta n-ga, “gumrawng gumtawng” ai myit madun ai, grai hkik hkam ai hkungran poi ni hpe mung galaw na n re. (1 Yawhan 2:16, JCLB) Nang gaw hkungran na matu myit taw ai nga yang, hpang de dai poi hpe bai myit dat shagu yawn hkyen ai hku n re ai sha, grai ngwi pyaw wa ai aten ladaw byin na matu Yehowa myit mada ai lam dum u. *

TSA GAWM SHARAWT AKYU HPYI AI LAM NAWKU HTUNG HTE SENG AI KUN?

19, 20. Tsa gawm sharawt akyu hpyi ai lam a npawt nhpang hte seng nna laika buk langai hta gara hku tsun da ai kun? Hkristan ni hpa majaw n mai hkap la ai kun?

19 Hkungran poi ni hte kaga lusha poi ni hta galaw ai htung langai gaw, tsa gawm sharawt let akyu hpyi ai re. 1995 ning hta shapraw ai laika buk langai (International Handbook on Alcohol and Culture) hta “Tsa gawm sharawt let akyu hpyi ai gaw . . . moi aten hta nat hpara ni hpe tsa hkungga nawng nna . . . ‘asak galu u ga,’ ‘hkam kaja u ga’ ngu akyu hpyi ya ai htung byin mai ai” nga nna tsun da ai.

20 Masha law law gaw, tsa gawm sharawt let akyu hpyi ai hpe nawku htung (sh) shajan shalai kamsham ai hte matut manoi nga ai lam n mu ma ai. Tsa gawm sharawt let akyu hpyi ai htung gaw, “sumsing lamu” (sh) masha hta grau atsam rawng ai wa kaw nna, shaman chyeju lu na matu hpyi shawn ai re ngu mu ma ai. Dai gaw Chyum Laika hte nhtan shai ai lam re.​—Yawhan 14:6; 16:23. *

“YEHOWA HPE TSAW RA AI NI E, N HKRU AI HPE N DAWNG KAU MU”

21. Nawku htung hte matut manoi ai lam n nga tim, masha law law hkap la ai gara poi ni hpe Hkristan ni koi ra ai kun? Hpa majaw kun?

21 Galu Kaba Ai Babelon gaw, ndai mungkan a n kaja ai akyang lailen ni hpe dingtawk (sh) kaga lam hku n-gun jaw ai poi ni hpe, mungdan nkau hta galaw na ahkang jaw da ai. Shaning shagu galaw ai ka manawt poi ni hta sari n rawng ka manawt lam ni hpe n-gun jaw ai. La shada, num shada nga sha ai hpe pyi n-gun jaw ma ai. Yehowa hpe tsawra ai ni gaw, dai zawn re ai poi ni hta shang lawm ai (sh) yu ai gaw htap htuk na kun? Dai hku galaw yang, nhkru ai amu hpe n ra sharawng ai ngu lu tsun na kun? (Shakawn 1:1, 2; 97:10) “Kaman lila hpe n mu n ga, nye a myi kayin la ya e” nga nna akyu hpyi wa ai Shakawn Kungdawn sara a myit hpe kasi la ging ai.​—Shakawn 119:37.

22. Hkristan langai gaw tinang a myit nsam hte maren, poi ni hta shang lawm na n shang lawm na hpe gara masa ni hta dawdan ra na kun?

22 Hkristan langai gaw mungkan a poi ni hta shang lawm nga ai ngu kaga masha ni n shadu hkra, dai poi galaw ai nhtoi ni hta tinang galaw hkawm sa ai lam ni hpe sadi ra ai. “Dai re ai majaw, nanhte sha timung, lu timung, hpa galaw timung, nga manga hta Karai Kasang a hpung shingkang tam let, galaw nga mu” nga nna Pawlu ka da ai. (1 Korinhtu 10:31; “ Hpaji Rawng Ai Hku Dawdan U” ngu ai lawk hpe yu u.) Htung lailen (sh) poi langai gaw shut ai nawku htung, mung masa lam ni hte matut manoi ai lam n nga nna, Chyum Laika tara hpe mung n tawt lai ai nga yang, dai ni hta shang lawm na n shang lawm na hpe Hkristan langai hpra, tinang nan dawdan ra ai. Dai hta n-ga, kaga masha ni ahtu kataw ai lam n byin hkra, shanhte a ningmu hpe mung myit tau ya ra ai.

TSUN AI, GALAW AI LAM NI HTE KARAI A HPUNG SHINGKANG HPE SHAGRAU U

23, 24. Yehowa a ding hpring ai tara ni hpe anhte gara hku sakse hkam mai ai kun?

23 Masha law law hkap la ai poi ni gaw nta masha ni, jinghku ni hte hkrum na matu ahkaw ahkang re ai ngu masha ni mu ma ai. Dai majaw, Chyum Laika matsun hte maren asak hkrung ai gaw tsawra myit n rawng ai, ladu lai ai ngu marai langai ngai sawn la shut yang, Yehowa Sakse ni gaw nta masha ni, jinghku ni hte kanawn mazum ai ni hpe manu shadan ai lam sumnung ai hku tsun dan mai ai. (Ga Shagawp 11:25; Hpaji Ningli 3:12, 13; 2 Korinhtu 9:7) Anhte gaw tsawra ai masha ni hte aten shagu kanawn mazum mayu ai. Raitim, Karai Kasang hte shi a ding hpring ai tara ni hpe anhte manu shadan ai majaw, Karai n ra ai htung lai ni hte kanawn mazum ai baw gaw n galaw ai.​—“ Teng Man Ai Nawku Daw Jau Lam Gaw Ngwi Pyaw Lam Lu” ngu ai lawk hpe yu u.

24 Yehowa Sakse nkau gaw, ding man ai myit hte ga san san ai ni hpe Chyum Laika Anhte Hpe Hpa Sharin Ya Ai Kun? * laika buk a daw 16 hta na lam ni hpe atsawm sanglang dan wa sai. Raitim, anhte a yaw shada lam gaw ndang hkat na matu n re ai sha, shanhte a myit masin hta chye na wa na matu re ai hpe dum ra ai. Dai majaw, hkungga ai hku, sumnung ai hku nna “nanhte a ga hta galoi mung chyeju lawm nga nna, jum hte ashum nga u ga.”​—Kolose 4:6.

25, 26. Kanu Kawa ni gaw ma ni a makam masham ngang kang wa nna Yehowa hpe tsawra chye hkra gara hku karum ya mai ai kun?

25 Yehowa a mayam ni hku nna, anhte ni hta machye machyang law law nga ai. Lam nkau hpe anhte hpa majaw kamsham nna hkan sa ai lam, nkau hpe gaw hpa majaw koi ra ai lam chye da ai. (Hebre 5:14) Dai majaw, Kanu Kawa ni e, nanhte a ma ni Chyum Laika npawt tara ni hpe myit sawn sumru chye hkra sharin ya u. Dai hku galaw yang, shanhte a makam masham ngang kang wa nna, tinang a makam masham ni hpe san wa ai shaloi Chyum Laika hte chye htai dan na re. Yehowa hpe mung grau kamhpa chye wa na re.​—Esaia 48:17, 18; 1 Petru 3:15.

26 Karai Kasang hpe nawku ai ni yawng gaw, “wenyi n-gun atsam hte teng man ai hku” nawku ai majaw, Chyum Laika hte nhtan shai ai poi ni hta n lawm ma ai. Lam shagu hta mung ding man ai hku galaw na matu shakut ma ai. (Yawhan 4:23, JCLB) Ya aten na masha law law gaw, ding man ai lam hpe ta tut hta akyu n rawng ai ngu mu mada ma ai. Raitim, Karai Kasang a lam matsun hte maren hkan sa ai gaw kaja htum re ai hpe, hpang na daw hta anhte chye lu na re.

^ စာပိုဒ်၊ 3 Poi Ni Hta Shang Lawm Mai Ai Kun?” ngu ai lawk hpe yu u. Gumhkawng ai “chyoi pra ai” nhtoi ni hte poi ni a lam hpe Yehowa Sakse ni shapraw da ai Watch Tower Publications Index hta tsun dan da ai.

^ စာပိုဒ်၊ 5 Chyum Laika shaning ladaw ni hte mungkan labau ni hpe madung nna, Yesu gaw Yuda ladaw shanan hku nga yang B.C. 2, Ehtanim shata hta shangai ai byin mai ai. Dai gaw, ya na ladaw shanan hku yu yang September/October shata hta ang ai. Yehowa Sakse ni shapraw da ai Insight on hte Scriptures, Volume 2 a laika man 56-57 hta yu u.

^ စာပိုဒ်၊ 11 Jep ai tara hta num langai gaw, ma shangai ngut ai hpang mara raw hkungga nawng ra ai nga nna hpyi shawn da ai. (Jaw Jau 12:1-8) Dai hku hpyi shawn ai gaw, kashu kasha ni hpe yubak sali wunli jaw ai lam, Israela ni hpe matsing nga shangun ai. Dai hta n-ga, ma shangai ai lam a ntsa rap ra ai ningmu nga na matu, shangai poi galaw ai htung ni hpe n hkap la na matu karum ya ai.​—Shakawn 51:5.

^ စာပိုဒ်၊ 13 Iawsta (shing nrai Ista) gaw amyu shaprat hpara num re ai. “Shata kata hta di ni hpe ra ai prang tai langai rawng ai. Dai prang tai hpe Ista hpara num madu ai. Dai hpara num gaw, prang tai a baw hte bung ai baw nga ai ngu hkrang shapru ma ai” ngu laika buk langai (The Dictionary of Mythology) hta tsun dan da ai.

^ စာပိုဒ်၊ 18 2006, October 15, Sin Langchyi (w-BU) a laika man 18-31 hta lawm ai hkungran poi ni, lusha poi ni hte seng nna sumhpa 3 hpe yu u.

^ စာပိုဒ်၊ 20 2007, February 15, Sin Langchyi (w-BU) a laika man 30-31 hpe yu u.

^ စာပိုဒ်၊ 24 Yehowa Sakse ni dip shapraw ai.