TZOLOM 13
Ebʼ li Ninqʼe li Inkʼaʼ Nekeʼxnima ebʼ laj Paabʼanel
«Kʼehomaq reetal kʼaru nawulak chiru li Qaawaʼ.» (EFESIOS 5:10.)
1. Anihebʼ naxkʼamebʼ chaq chixkʼatq li Jehobʼa, ut kʼaʼut naq ajʼajaq qu saʼ li qapaabʼal?
LI JESUS kixye naq ebʼ li tzʼaqal aj paabʼanel «teʼxloqʼoni ru li Yuwaʼbʼej saʼ musiqʼej ut rikʼin li yaal, xbʼaan naq joʼkaʼin naraj li Yuwaʼbʼej naq taaloqʼoniiq ru» (Juan 4:23). Li Jehobʼa naxtawebʼ li nekeʼxra li yaal ut naxkʼamebʼ chaq chixkʼatq ut chixkʼatq li Ralal (Juan 6:44). Nasahoʼk saʼ qachʼool chi wank saʼ xyanqebʼ li qas qiitzʼin aʼin. Abʼan usta ak wanko saʼ xyanqebʼ, naru nokootʼaneʼk saʼ li aaleek xbʼaan naq laj Tza naxnaw chanru xbʼaanunkil. Ut re naq inkʼaʼ tootʼaneʼq saʼ ruqʼ laj Tza tento ajʼajaq qu ut tento tqakʼe «reetal kʼaru nawulak chiru li Qaawaʼ» (Efesios 5:10; Apocalipsis 12:9).
2. Chʼolobʼ kʼaru naxye li Jehobʼa naq nekeʼxjunaji li tzʼaqal paabʼal rikʼin li bʼalaqʼil paabʼal.
2 Qajultikaq li kikʼulmank chaq chixkʼatq li tzuul Sinai naq ebʼ laj Israel keʼxye re laj Aaron naq tixyiibʼ jun li pechʼbʼil Yos. Naq laj Aaron kixbʼaanu jun li pechʼbʼil yos re oor kiraj xkʼutbʼesinkil naq yal reetalil li Nimajwal Yos joʼkan naq kixye: «Wulaj taawanq ninqʼe saʼ xkʼabʼaʼ li Qaawaʼ [Jehobʼa]». Abʼanan, ma maakʼaʼ kixye li Jehobʼa naq kiril naq saʼ li ninqʼe keʼxjunaji li tzʼaqal paabʼal rikʼin li bʼalaqʼil paabʼal? Li Jehobʼa kichalk xjosqʼil! Joʼkan naq kixbʼaanu naq teʼkamq tana li 3.000 chi winq li keʼloqʼonink re li pechʼbʼil yos (Exodo 32:1-6, 10, 28). Kʼaru naqatzol chirix li eetalil aʼin? Wi naqaj wank junelik saʼ xrahom li Yos, inkʼaʼ tqatzʼajni qibʼ rikʼin xnaʼlebʼ li ruuchichʼochʼ ut tqakʼe qaqʼe re naq maajunwa tqatzʼajni li qapaabʼal (Isaias 52:11; Ezequiel 44:23; Galatas 5:9).
3, 4. Kʼaʼut aajel ru xtzʼilbʼal rikʼin li Santil Hu li jalan jalanq chi naʼlebʼ li nanimaak ru?
3 Saʼ xkutankilebʼ li xbʼeen aj paabʼanel wankebʼ keʼok xtzʼeqtaanankil li tzʼaqal paabʼal. Ut keʼraj xchʼikbʼal li xkʼutumebʼ abʼan inkʼaʼ keʼruuk xbʼaanunkil xbʼaan naq inkʼaʼ keʼkanabʼaak xbʼaanebʼ li Apostol. Ut naq keʼkamk ebʼ li Apostol, ebʼ laj bʼalaqʼ aʼin keʼok xyuʼaminkil jalan jalanq li ninqʼe ut yalaq kʼaru chi kutan, ut ebʼ li nimla kutan aʼin toj nekeʼnimaak ru ut wankebʼ nekeʼxkʼoxla naq chalenaq saʼ li tzʼaqal paabʼal (2 Tesalonicenses 2:7, 10). Saʼ li tzolom aʼin tqil wiibʼ oxibʼ li eetalil. Ut aran tqakʼe reetal naq inkʼaʼ naxkʼut naq wank chisaʼ li xmusiqʼ li Yos re bʼan li ruuchichʼochʼ ut moko kaʼaj tawiʼ aʼin: wank ajwiʼ li xikʼ ilok, nekeʼxkʼut li xnaʼlebʼ li bʼalaqʼil paabʼal, li tuulak ut li qʼehink ut chixjunil li naʼlebʼ li chalenaq saʼ «li nimla tenamit Babilonia», li bʼalaqʼil paabʼal (Apocalipsis 18:2-4, 23). * Qajultikaq naq li Jehobʼa naxnaw chi tzʼaqal naq saʼ li bʼalaqʼil paabʼal kitiklaak chaq ebʼ li jalan jalanq chi naʼlebʼ, li ninqʼe ut ebʼ li nimla kutan li toj wankebʼ saʼebʼ li qakutan, joʼkan naq li Jehobʼa xikʼ naril chixjunil aʼin. Joʼkan naq, us naq wanq saʼ li qachʼool naq wank xwankil li naxkʼoxla li Jehobʼa ut maawaʼ li kʼaru naqakʼoxla laaʼo (2 Juan 6, 7).
4 Joʼ aj paabʼanel laaʼo naqanaw naq li Jehobʼa inkʼaʼ nawulak chiru ebʼ li ninqʼe li chalenaq saʼ li bʼalaqʼil paabʼal. Ut laaʼo tento wanq saʼ li qachʼool naq maajunwa tootzʼaqonq chisaʼ. Qilaq wiʼ chik kʼaʼut naq li Yos inkʼaʼ nawulak chiru. Wi chʼolchʼo chiqu naq inkʼaʼ nokooxtenqʼa chi wank saʼ li xrahom li Yos, moko chʼaʼajkaq ta chiqu xtzʼeqtaanankil.
LI RALANKIL MALAJ XNIMANKIL LI SAQʼE
5. Kʼaʼut naqanaw naq li Jesus inkʼaʼ kiyoʼlaak saʼ li 25 re li po Diciembre?
5 Li Santil Hu moko naxye ta naq wankebʼ keʼxnima chaq xyoʼlajik li Jesus. Usta maaʼani nanawok re joqʼe kiyoʼlaak li Jesus abʼan chʼolchʼo chiqu naq inkʼaʼ kiyoʼlaak saʼ li 25 re li po Diciembre. * Saʼ Israel saʼ li po aʼin habʼalqʼe joʼ naxchʼolobʼ saʼ Lucas 2:8 toj saʼ li 11, naq kiyoʼlaak li Jesus «wankebʼ aj kʼaakʼalenel ketomq, yookebʼ chi yoʼlek re xkʼaakʼalenkil li xketomq chiru qʼoqyink». (Joʼ naqakʼe reetal naq moko keʼkanaak ta chirix kabʼl chi xkʼaakʼalenkilebʼ li xkarneer chiru chixjunil li chihabʼ, ut wi joʼkan raj maakʼaʼ raj xyaalal xjultikankil aʼin). Saʼ li po aʼin saʼ li tenamit Belen yook li ke, li habʼ ut yook ajwiʼ chi tʼaneʼk ratzʼamke joʼkan naq ebʼ laj kʼaakʼalenel karneer keʼxxok ut keʼxbʼat chiʼus ebʼ li ketomq chiru qʼoqyink. Ut us ajwiʼ xjultikankil kʼaru rajom laj Jose ut li xMaria naq kohebʼ Belen: keʼtaqlaak xbʼaan li awabʼej Augusto chi xtzʼiibʼankilebʼ ribʼ chiru chaqʼrabʼ (Lucas 2:1-7). Ebʼ laj Roma ut ebʼ laj Judiiy inkʼaʼ sa nekeʼril ribʼ. Ut li awabʼej naxnaw aʼin joʼkan naq maajunwa raj kixtaqlahebʼ saʼ li xtenamit saʼ haʼbʼalqʼe.
6, 7. a) Bʼar chalenaq chixjunil li naʼlebʼ li nekeʼxbʼaanu saʼ Ralankil? b) Kʼaru xjalanil li sihink li nekeʼxbʼaanu li tzʼaqal aj paabʼanel rikʼin li nekeʼxbʼaanu saʼ Ralankil?
6 Joʼkan bʼiʼ, bʼar chalenaq chixjunil li naʼlebʼ li nekeʼxbʼaanu saʼ Ralankil? Li naʼlebʼ aʼin moko chalenaq ta saʼ li Santil Hu, chalenaq bʼan saʼ li bʼalaqʼil paabʼal. Jun rehebʼ li ninqʼe aʼin naxkʼabʼaʼi Saturnales. Ut kibʼaanumank saʼ xkʼabʼaʼ xyosil li awimq Saturno, xyosebʼ laj Roma. Ut li jun chik ninqʼe aʼan: «Xyoʼlajik li Saqʼe Mitra». Li tasal hu Enciclopedia de la Religión Católica naxchʼolobʼ naq li ninqʼe aʼin kibʼaanumank saʼ li 25 re li po Diciembre. Joʼkan bʼiʼ, li Ralankil kitiklaak naq kawebʼ chaq li xpaabʼalebʼ li qas qiitzʼin chirix li Saqʼe. Ut aʼin kikʼulmank naq ak xnumeʼk oxibʼ siʼeent chihabʼ xkamik li Jesus.
Li tzʼaqal aj paabʼanel nasihink xbʼaan naq narahok
7 Saʼebʼ li nimla kutan ebʼ laj bʼalaqʼ aj paabʼanel keʼxkʼehi xmaatan chiribʼilebʼ ribʼ ut keʼwaʼak saʼ komonil. Chixjunil li naʼlebʼ li kibʼaanumank chaq toj nabʼaanumank saʼ Ralankil. Abʼan moko nekeʼsihink ta joʼ naxchʼolobʼ saʼ 2 Corintios 9:7: «Li junjunq chixkʼehaq joʼnimal naʼalaak saʼ xchʼool, inkʼaʼ chi kaʼbʼrix xchʼool chi moko chi minbʼilaq ru, [...] li Yos naxra li nasihok chi sa saʼ xchʼool». Ebʼ li tzʼaqal aj paabʼanel yalaq joqʼe nekeʼsihink ut inkʼaʼ nekeʼroybʼeeni reeqaj li maatan li nekeʼxkʼe, nekeʼsihink bʼan xbʼaan naq naʼalaak saʼ xchʼoolebʼ xbʼaanunkil ut moko minbʼilebʼ ta ru chi sihink (Lucas 14:12-14; chaawil Hechos 20:35). Ebʼ laj paabʼanel sahebʼ saʼ xchʼool xbʼaan naq maakʼaʼebʼ xkʼaʼuxl chi moko nekeʼxchʼik ta ribʼ saʼ kʼas naq rajlal chihabʼ nachalk li ninqʼe aʼin (Mateo 11:28-30; Juan 8:32).
8. Ma xkʼameʼk xmaatan li Jesus xbʼaanebʼ laj qʼe naq xyoʼlaak? Chʼolobʼ aʼin.
8 Maare wank tixye: «Ma inkʼaʼ tabʼiʼ xkʼeheʼk xmaatan li Jesus xbʼaanebʼ laj qʼe naq xyoʼlaak?». Aʼin moko yaal ta, ebʼ laj qʼe xeʼxkʼe li maatan xbʼaan naq chʼolchʼo chiruhebʼ naq li Jesus wank xwankil. Ut najter kʼaynaqebʼ xbʼaanunkil li naʼlebʼ aʼin (1 Reyes 10:1, 2, 10, 13; Mateo 2:2, 11). Naq ebʼ laj qʼe keʼwulak chi rilbʼal li Jesus, moko tojaʼ tyoʼlaaq chi moko tolto ta saʼ xnaʼaj xwahebʼ li wakax, keʼwulak bʼan saʼ rochoch naq ak naabʼal po xyoʼlajik.
XNIMANKIL LI QAYOʼLAJIK
9. Kʼaru naxkʼut li wiibʼ chi eetalil chirix xnimankil ru li chihabʼ li wank saʼ li Santil Hu?
9 Kʼajoʼ keʼsahoʼk chaq saʼ xchʼool ebʼ li naʼbʼej ut yuwaʼbʼej naq kiyoʼlaak junaq li ralal xkʼajol joʼ nakʼulmank saʼebʼ li qakutan. Moko wank ta saʼ li Santil Hu naq ebʼ laj paabʼanel keʼxnima ru xyoʼlajik (Salmo 127:3). Ma inkʼaʼ tawiʼ yal xsachk saʼ xchʼoolebʼ xtzʼiibʼankil? Inkʼaʼ. Li Santil Hu naʼaatinak chirix wiibʼ li winq li xeʼxnima ru li xchihabʼ: laj Faraon ut laj Herodes Antipas (chaawil Genesis 40:20-22; Marcos 6:21-29). Li wiibʼ chi ninqʼe aʼin moko chaabʼil eetalil ta, xbʼaan naq saʼ li xkabʼ eetalil keʼxchʼot xjolom laj Juan laj kubʼsihom haʼ.
10, 11. Kʼaru keʼxkʼoxla chaq ebʼ li xbʼeen aj paabʼanel chirix xnimankil ru li yoʼlajik, ut kʼaʼut?
10 Jun li tasal hu kixye naq ebʼ li xbʼeen aj paabʼanel «keʼxye naq ebʼ li ninqʼe aʼin [...] ilbʼil xbʼaan li bʼalaqʼil paabʼal joʼ tertookil ut najteril naʼlebʼ» (Las cosas nuestras de cada día). Joʼ chanru keʼxye chaq ebʼ laj Griego ut ebʼ laj Roma naq wank «aj kʼaakʼalehom re li nayoʼlaak malaj xyosil li xyuʼam». Ut li kutan aʼin kinimaak ru naq «keʼxninqʼehi ru xyoʼlajik» (Gran Enciclopedia Rialp). Chiru naabʼal chihabʼ kiyeemank naq wank saʼ junajil xkutankil li yoʼlajik rikʼin li qʼehink malaj li xnawbʼal xyaalal li tkʼulmanq saʼ li kutan chaalel.
11 Chʼolchʼo chiruhebʼ naq xkutankil li yoʼlajik chalenaq saʼ li bʼalaqʼil paabʼal ut saʼ li qʼehink ut tuulak. Abʼan li jun chik xyaalal naq ebʼ laj paabʼanel inkʼaʼ keʼxnima ru li kutan aʼin, xbʼaan naq nekeʼxnaw naq maakʼaʼebʼ xwankil re xnimankil ru xyoʼlajikebʼ (Miqueas 6:8; Lucas 9:48). * Junelik keʼxkʼoxla naq li wankil ut li loqʼal re li Jehobʼa xbʼaan naq aʼan kikʼehok chaq re li xyuʼamebʼ (Salmo 8:4, 5 [8:3, 4, Wy]; 36:10 [36:9, Wy]; Apocalipsis 4:11). *
12. Kʼaʼut jwal chaabʼil xkutankil li qakamik chiru xkutankil li qayoʼlajik?
12 Wi laj paabʼanel li kikamk maajunwa kixtzʼeqtaana li Jehobʼa, wanq saʼ li xchʼool li Jehobʼa, aʼin naraj xyeebʼal naq twanq wiʼ chik xyuʼam (Job 14:14, 15). Joʼkan naq saʼ Eclesiastes 7:1 naxye: «Qʼaxal us naq chaabʼil teʼaatinaq chawix chiru [...] kʼiila sununkil bʼan. Jwal us li xkutankil li kamk chiru li xkutankil li yoʼlaak». Li raqal aʼin naxkʼut naq sa saʼ xchʼool li Yos naq junelik yooko chi kʼanjelak chiru. Us xjultikankil naq jun ajwiʼ li kutan taqlanbʼilo wiʼ chi xnimankil joʼ aj paabʼanel: li xkamik li Jesus li nakolok re li qayuʼam (Hebreos 1:3, 4; Lucas 22:17-20).
XNIMANKIL RU LI RAHIL KUTAN
13, 14. Bʼar nekeʼchalk li naʼlebʼ li nabʼaanumank saʼ li rahil kutan?
13 Li Rahil Kutan naxnima xkamik li Jesus. Abʼanan li nimla kutan aʼin chalenaq saʼ li bʼalaqʼil paabʼal, ut li paqonk aʼan jun rehebʼ li naʼlebʼ li nabʼaanumank saʼ li kutan aʼin. Li tasal hu Las grandes Religiones Ilustradas naxye naq toj maajiʼ nekeʼtiklaak chaq li tzʼaqal aj paabʼanel, ebʼ laj Babilonia ak «kʼaynaqebʼ chaq chi xnimankil ebʼ li pechʼbʼil yos: keʼxbʼaati li xyosebʼ rikʼin tertookil tʼikr, keʼxtzololi matqʼabʼ ut qʼol chirixebʼ, keʼxyokobʼ saʼ chaabʼil naʼaj ut keʼxbʼeeresi chi paqonbʼil saʼebʼ li bʼe».
14 Ma kixkʼulubʼa raj li Jehobʼa naq keʼroksi raj li xnaʼlebʼ li bʼalaqʼil paabʼal re xnimankil li xwaklijik li Ralal? Peʼyaal naq inkʼaʼ? (2 Corintios 6:17, 18.) Joʼkan naq li Santil Hu inkʼaʼ nokooxmin chi moko nokooxtaqla ta xnimankil li xwaklijik li Jesus. Saʼ naabʼal chi tenamit li xkʼabʼaʼ li ninqʼe aʼin naxkʼabʼaʼi Eostre jun rehebʼ li xyosebʼ li bʼalaqʼil paabʼal. Li keʼxninqʼehi ru aʼin wiibʼebʼ ru xmaak chiru li Yos.
LI XKUTANKILEBʼ LI KAMENAQ
15. Bʼar chalenaq li naʼlebʼ chirixebʼ li kamenaq?
15 Jun li tasal hu naxye: «Ebʼ laj Katoolk re li tenamit Roma, xeʼxaqabʼank re xkutankilebʼ li kamenaq li chaabʼilebʼ xnaʼlebʼ. Ut wankebʼ li qas qiitzʼin xeʼxkʼoxla naq inkʼaʼ xeʼsacheʼk xmaak li xkamenaq, joʼkan naq xeʼtijok ut xeʼxkʼe xmiix re xkʼojobʼankilebʼ xchʼool [...]. Ebʼ li naʼlebʼ li nekeʼxbʼaanu saʼ xkutankilebʼ li kamenaq kitiklaak chaq saʼ li qʼe kutan ut chalenaq saʼ li bʼalaqʼil paabʼal. Joʼkan naq, ebʼ laj Katoolk nekeʼxkʼoxla naq ebʼ li kamenaq nekeʼchalk wiʼ chik saʼebʼ li rochoch ut nokoleʼwaʼak» (The Encyclopædia Britannica, re li chihabʼ 1910, tasal 1, perel 709).
LI YOS NARAJ NAQ SAQAQ RU LI SUMLAAK
16, 17. Kʼaʼut aajel ru naq li teʼsumlaaq teʼxkʼe reetal kʼaru naxye li Santil Hu chirixebʼ li ninqʼe?
16 Li Nimla Tenamit Babilonia, li bʼalaqʼil paabʼal, tsachmanq joʼkan naq inkʼaʼ chik t-abʼimanq li jalan jalanq chi naʼlebʼ li nekeʼxbʼaanu saʼebʼ li sumlaak (Apocalipsis 18:23). Kʼaʼut tsachmanq? Xbʼaan naq li naʼlebʼ aʼin nachalk rikʼinebʼ laj tuul ut ebʼ laj qʼe. Wi inkʼaʼ naqakʼe reetal, ebʼ li naʼlebʼ aʼin naru naxtzʼajni li sumlaak naq toj maajiʼ nekeʼxtikibʼ wank saʼ li xjunkabʼal! (Marcos 10:6-9.)
17 Moko juntaqʼeet ta nekeʼxbʼaanu ebʼ li ninqʼe saʼ jalan jalanq chi tenamit. Wankebʼ nekeʼxbʼaanu junaq li naʼlebʼ saʼ li sumlaak re naq us teʼelq li sumsu ut ebʼ li nekeʼwulak saʼ li sumlaak. Joʼkan naq, usta chaabʼil nakʼutunk li naʼlebʼ, us xkʼoxlankil ma tbʼaanumanq xbʼaan naq maare chalenaq saʼ li bʼalaqʼil paabʼal (Isaias 65:11). Joʼkan bʼiʼ, wi naqaj wank junelik saʼ li xrahom li Yos maajunwa tqayuʼami ebʼ li naʼlebʼ aʼin (chaawil 2 Corintios 6:14-18).
18. Kʼaru li raqal li Santil Hu naru natenqʼank rehebʼ li okebʼ re chi sumlaak ut ebʼ li ulaʼ?
18 Li nekeʼloqʼonink re li Jehobʼa inkʼaʼ nekeʼxbʼaanu saʼ li sumlaak junaq li naʼlebʼ malaj junaq li ninqʼe wi naxkubʼsi xwankil li sumlaak ut wi tixchʼina xchʼool li ulaʼ. Inkʼaʼ nekeʼxye li raatin chi moko nekeʼchʼuchʼibʼk yal re xkutbʼalebʼ chi aatin malaj re xkʼeebʼalebʼ saʼ xxutaan li xeʼsumlaak (Proverbios 26:18, 19; Lucas 6:31; 10:27). Inkʼaʼ nekeʼxbʼaanu li xninqal ru sumlaak yal re xkʼutbʼal naq bʼihomebʼ (1 Juan 2:16). Li Jehobʼa naraj naq li sumsuukebʼ teʼxjultika chi sa saʼ xchʼoolebʼ xkutankil li xsumlajikebʼ. *
XTAQSINKIL XSEKʼIL LI BʼIIN
19, 20. Kʼaru naxye jun li tasal hu chirix xtaqsinkil xsekʼil li bʼiin chiruhebʼ li ulaʼ, ut kʼaʼut ebʼ li tzʼaqal aj paabʼanel inkʼaʼ nekeʼxbʼaanu?
19 Naabʼalebʼ li qas qiitzʼin kʼaynaqebʼ chi xtaqsinkil xsekʼil li bʼiin chiruhebʼ li rulaʼ naq wankebʼ saʼ junaq li sumlaak. Saʼ li chihabʼ 1995 jun li tasal hu kixye naq li naʼlebʼ chirix xtaqsinkil xsekʼil li bʼiin chiruhebʼ li ulaʼ «xtiklaak chaq naq ebʼ li qas qiitzʼin keʼxyechiʼi li haʼ li nakaltesink chiru junaq li xyosebʼ re xtzʼaamankil li rusilal. Joʼkan naq wankebʼ nekeʼxye: ‹Cheʼwanq taxaq chiru naabʼal chihabʼ!› malaj ‹us taxaq teʼelq!›» (International Handbook on Alcohol and Culture).
20 Naabʼalebʼ li qas qiitzʼin moko nekeʼxkʼoxla ta naq xtaqsinkil xsekʼil li bʼiin nachalk saʼ li bʼalaqʼil paabʼal malaj oksinbʼil xbʼaanebʼ laj tuul ut ebʼ laj qʼe. Maare wankebʼ nekeʼxkʼoxla naq li naʼlebʼ aʼin nakʼanjelak re tzʼaamank chiru li choxa malaj chiru junaq li musiqʼej. Abʼan li Santil Hu moko naxye ta naq joʼkan tento tootzʼaamanq chiru li Yos (Juan 14:6; 16:23). *
«LI NEKEʼXRAHOK RE LI QAAWAʼ, CHEETZʼEQTAANA [...] LI MAAʼUSILAL»
21. Kʼaru chi ninqʼe inkʼaʼ nekeʼxyuʼami li tzʼaqal aj paabʼanel, ut kʼaʼut?
21 Moko us ta chik wank li ruuchichʼochʼ aʼin, xbʼaan naq yook xyuʼaminkil li naʼlebʼ li nachalk saʼ li bʼalaqʼil paabʼal. Wankebʼ li tenamit rajlal chihabʼ nekeʼxajok saʼ joʼmaajoʼil saʼebʼ li bʼe, nekeʼxkʼe ribʼ chi tzol chanchan tawiʼ yookebʼ chi koʼbʼeetak yumbʼeetak; ut saʼ xyanqebʼ li nekeʼxbʼaanu li tzʼaj aj naʼlebʼ aʼin wankebʼ ajwiʼ ixqiwinq. Ut, ma us naq li nekeʼloqʼonink re li Jehobʼa teʼxik chi rilbʼal li tzʼaj aj naʼlebʼ aʼin? Ut wi teʼxik rilbʼal, ma yookebʼ xkʼutbʼesinkil naq yookebʼ xtzʼeqtaanankil li tzʼaj aj naʼlebʼ? (Salmo 1:1, 2; 97:10.) Qayehaq ajwiʼ qe joʼ kixye jun rehebʼ li winq li kitzʼiibʼank re xhuhil li Salmo: «Chakʼe taxaq naq inkʼaʼ tinkʼe reetal li maakʼaʼ naʼok wiʼ» (Salmo 119:37).
22. Joqʼe tento tixkʼoxla chiʼus laj paabʼanel ma twanq saʼ junaq li ninqʼe malaj inkʼaʼ?
22 Naq yooq junaq li ninqʼe, laj paabʼanel tento tixkʼe reetal li xbʼaanuhom re naq li yooqebʼ chi ilok re inkʼaʼ teʼxkʼoxla naq yook chi tzʼaqonk saʼ li ninqʼe. Joʼkan naq li Apostol Pablo kixye: «Wi texwaʼaq texʼukʼaq malaj kʼaʼaq chik re ru teebʼaanu, bʼaanuhomaq chixjunil re xloqʼoninkil ru li Yos» (1 Corintios 10:31; chaawil ajwiʼ li kaaxukuut bʼarwiʼ naxye « Li Ttenqʼanq Qe chi Xkʼoxlankil Chiʼus Kʼaru Tqabʼaanu»). Abʼan, kʼaru naru tqaye chirixebʼ li naʼlebʼ ut ebʼ li ninqʼe li inkʼaʼ naxqʼet li Santil Hu, inkʼaʼ nachalk rikʼinebʼ li awabʼej chi moko saʼ li bʼalaqʼil paabʼal? Usta joʼkan, li junjunq yaal re ma twanq saʼ junaq li ninqʼe malaj inkʼaʼ. Abʼanan us naq tqakʼoxla chiʼus kʼaru tqabʼaanu re naq inkʼaʼ tqachʼina xchʼoolebʼ li yooqebʼ chi qilbʼal.
QAKʼEHAQ XLOQʼAL LI YOS RIKʼIN LI QABʼAANUHOM UT LI QAATIN
23, 24. Chan raj ru tento tooʼaatinaq naq yooqo xchʼolobʼankil li xchaqʼrabʼ li Jehobʼa?
23 Naabʼalebʼ li qas qiitzʼin nekeʼwulak chiru ebʼ li ninqʼe xbʼaan naq aran naxkʼe ribʼ chiruhebʼ xchʼutubʼankil ribʼebʼ joʼ junkabʼal ut rikʼinebʼ li ramiiw. Joʼkan naq maare wankebʼ teʼxye naq ebʼ laj Testiiw re li Jehobʼa inkʼaʼ nekeʼwulak chiru chʼutlaak chi moko nekeʼxra ta ribʼebʼ. Ut wi joʼkan nekeʼxkʼoxla, tento tqachʼolobʼ chiruhebʼ saʼ tuulanil naq junelik nawulak chiqu xchʼutubʼankil qibʼ rikʼinebʼ li qakomon ut ebʼ li qamiiw (Proverbios 11:25; Eclesiastes 3:12, 13; 2 Corintios 9:7). Ut naqachʼolobʼ chiruhebʼ aʼin, re naq teʼxnaw naq inkʼaʼ naqaj xchʼinankil xchʼool li Yos rikʼin xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ li naxqʼet li xchaqʼrabʼ (chaawil ajwiʼ li kaaxukuut bʼarwiʼ naxye « Li Tzʼaqal Paabʼal Naxsahobʼresi Qachʼool»).
24 Naq junaq li qas qiitzʼin naraj tzʼaqal xnawbʼal xyaalal li patzʼom, ebʼ laj Testiiw re li Jehobʼa nekeʼxsume li patzʼom rikʼin wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li wank saʼ li tzolom 16 re li tasal hu Kʼaru Tzʼaqal Naxchʼolobʼ li Santil Hu? * Qajultikaq naq laaʼo inkʼaʼ naqaj pleetik rikʼinebʼ, naqaj bʼan naq teʼxtaw li xyaalal li nekeʼxpatzʼ. Joʼkan naq , aajel ru naq junelik tooʼaatinaq saʼ «usilal», saʼ «xyaalal» ut maaʼani tqaxeji (Colosenses 4:6).
25, 26. Chanru tqakawresi li xpaabʼal ebʼ li qakokʼal ut tqatenqʼahebʼ chi xraabʼal li Jehobʼa?
25 Joʼ aj Testiiw re li Jehobʼa naqanaw kʼaru tento tqabʼaanu. Naqanaw kʼaʼut naqakʼulubʼa ut kʼaʼut inkʼaʼ naqakʼulubʼa junaq li naʼlebʼ ut bʼaanuhom (Hebreos 5:14). Abʼan aajel ajwiʼ ru naq teʼxnaw ebʼ li qakokʼal. Naq naqakʼe qachʼool re naq teʼxtaw ru li naxye li Santil Hu chirix li qapaabʼal, naqakawresi li xpaabʼalebʼ, naqakawresihebʼ li xnawomebʼ re naq teʼruuq xsumenkil rikʼin li Santil Hu li teʼpatzʼeq rehebʼ chirix li xpaabʼalebʼ ut naqatenqʼahebʼ ajwiʼ chi wank junelik saʼ xrahom li Jehobʼa (Isaias 48:17, 18; 1 Pedro 3:15).
26 Chixjunilebʼ li nekeʼloqʼonink re li Yos rikʼin «musiqʼej ut rikʼin li yaal», nekeʼxkʼe xqʼe chi xtzʼeqtaanankil ebʼ li ninqʼe li nekeʼchalk saʼ li bʼalaqʼil paabʼal ut nekeʼxkʼe xchʼool re naq inkʼaʼ teʼbʼalaqʼiiq (Juan 4:23). Usta wankebʼ nekeʼxye naq moko usta naʼelk junaq wi junelik nabʼaanumank li us, laaʼo naqanaw naq xpaabʼankil li Yos us choʼq qe. Saʼ li jun chik tzolom tqil aʼin.
^ párr. 3 Chaawil ajwiʼ li kaaxukuut bʼarwiʼ naxye « Ma Us naq Tinxik saʼ li Ninqʼe?». Taataw ajwiʼ resil ebʼ li ninqʼe ut ebʼ li nimal ru kutan saʼebʼ li tasal hu rehebʼ laj Testiiw re li Jehobʼa Índice de las publicaciones Watch Tower.
^ párr. 5 Rikʼin li naʼabʼimank ut li naxye li Santil Hu, li Jesus moko kiyoʼlaak ta saʼ li chihabʼ 1. Maare kiyoʼlaak naq 2 chihabʼ chik ma natiklaak li chihabʼ 1 saʼ li po Etanim rehebʼ laj Judio. Li po aʼin kinaq chiru Septiembre ut Octubre (chaawil ajwiʼ li tasal hu rehebʼ laj Testiiw re li Jehobʼa Perspicacia para comprender las Escrituras, vol. 2, saʼebʼ li perel 84, 85).
^ párr. 11 Chaawil ajwiʼ li kaaxukuut bʼarwiʼ naxye « Ebʼ li Kutan re Xnimankil laj Tza».
^ párr. 11 Tzʼiibʼanbʼil saʼ li chaqʼrabʼ naq t-usaaq junaq ixq tento tmayejaq re xkʼutbʼesinkil naq li naʼbʼej ut yuwaʼbʼej ebʼ aj numsihom re li maak (Levitico 12:1-8). Li naʼlebʼ aʼin kitenqʼank rehebʼ laj Israel re naq inkʼaʼ teʼxkʼe xwankil li xyoʼlajik ut chi joʼkan inkʼaʼ keʼxkʼam rehebʼ rikʼin li bʼalaqʼil paabʼal (Salmo 51:7 [51:5, Wy]).
^ párr. 18 Chaawil ajwiʼ li tasal hu rehebʼ laj Testiiw re li Jehobʼa La Atalaya 15 re li po Octubre re li chihabʼ 2006 saʼebʼ li perel 18, 23 ut 28 bʼarwiʼ naʼaatinak chirix li sumlaak ut ebʼ li ninqʼe.
^ párr. 20 Chaawil ajwiʼ li tasal hu rehebʼ laj Testiiw re li Jehobʼa La Atalaya 15 re li po Febrero 2007 saʼebʼ li perel 30, 31.
^ párr. 24 Rehebʼ laj Testiiw re li Jehobʼa.
Maare twulaq ajwiʼ chaawu
LI NAPATZʼMANK CHI RAJLAL
Kʼaʼut ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa inkʼaʼ nekeʼxnima li Domingo re Paswa?
Li xkʼihalil ebʼ li poyanam nekeʼril li Paswa joʼ jun li ninqʼe chirix li Kriist. Abʼan, kʼaʼut ebʼ laj testiiw re li Jehobʼa inkʼaʼ nekeʼxnima aʼin?
