1. Yihowa isiniitiwa qole goshooshannohu hiittoo mannaati? Togoo manni ayyaanaamittetenni baqqi yiinoha ikka hasiissannonsahu mayiraati?

YESUUSI togo yiino: “Halaalunni magansidhannori Aabi ayyaanunninna halaalunni magansidhanno; . . . korkaatuno Aabi togoo manni magansiˈrasira hasiˈranno.” (Yohaannisi 4:23, NW) Yihowa ate woshshinte gede togoo manna afiˈriro, isiniitiwanna Beettisiwa qole goshooshanno. (Yohaannisi 6:44) Togoo kaayyo afiˈra ninkera lowo ayirrinynyeeti! Ikkollana, Sheexaanu manna soˈrisiisate fullahinoha ikkino daafira, Qullaawu Maxaafi halaale baxxannori baalunku ayeewoteno “Mootichcha hagiirsiisannohu maatiro” badde afa hasiissannonsa.—Efesooni 5:10; Ajuuja 12:9.

2. Halaalaancho ammaˈna kaphphunnite ledo karsiisate woˈnaaltannore Yihowa hiittoonni laˈˈannoro xawisi.

² Siina Ilaali mule Isiraeele Aarooni magano seekkinke yitu yannara ikkinore hanni laˈno. Aarooni insa yitinota haare worqete siito seekkinsa; qoleno kuni siiti Yihowa riqiwannoha ikkinota coyiˈri. Hakkiinni aanche, “Gaˈa Yihowa ayyaana ayirrinsanni” yii. Konni garinni halaalaanchonna kaphphu ammaˈna karsiinsanna Yihowa sammi yee lainoni? Dilaino. Worqete siito magansiˈrinoha sase  kume meddi yaanno manna qoomino. (Wolaphpho 32:1-6, 10, 28) Tenne xaggenni maa ronseemmo? Maganu baxillinni fullummokki heeˈra hasiˈnummoro, “batte ikkinore mittoreno kisa” dihasiissannonke; qoleno halaalu ayee garinnino daafamannokki gede diinaggaambe agara hasiissannonke.—Isayyaasi 52:11; Hiziqeeli 44:23; Galatiya 5:9.

3, 4. Alamete ayyaannare xiinxallineemmo wote, Qullaawu Maxaafiha xintu seera seekke illachchisha hasiissannonkehu mayiraati?

³ Kaadaasine halaale daaffannokki gede agartinori hawaariyaate reyite gooffu gedensaanni, halaale baxxannokkiri suˈmu Kiristaanooti Magano affinokki daga bude, ayyaannanna insa “qullaawa” assite ayirrissanno barruwa Kiristinnu ledo karsiissino; tini dadillissannote. (2 Teselonqe 2:7, 10) Xa tenne ayyaanna giddo gama laˈneemmo wote, tini ayyaanna Maganunniha ikkikkinni alamete akata leellishshanno gara wodanchi. Xaphphoomunni laˈniro, alamete ayyaanna mitto assannonsare afidhino; hakkuno, tini ayyaanna maalaho halchishshannoreeti, qolteno ‘Bayira Baabiloonera’ qara akatta ikkitinore kaphphu ammananna agaanintete looso halashshitannoreeti. * (Ajuuja 18:2-4, 23) Hakkiinni saeno, xaa yannara egennantino ayyaanna xintantinoha giwisannoha Magano affinokki daga bude Yihowa umisi lainota qaagi. Isi tenne ayyaanna xaa yannarano effire giwannoti dihuluullissannote. Ninkeno tenne ayyaanna laˈˈa hasiissannonkehu isi laˈˈanno garinniiti.—2 Yohaannisi 6, 7.

⁴ Addu Kiristaana ikkinoommo daafira, Yihowa hagiirsiissannokki ayyaanna noota anfoommo. Ikkollana afa calla baqe diˈˈikkitino; tenne ayyaannara ayee garinnino  karsammeemmokki gede lowo geeshsha qorophpha hasiissannonke. Togoo ayyaanna Yihowa hagiirsiissannokkihu mayiraatiro buuxanke, baxillisinni fushshannonkere baalankare albinni roore jawaante gargadhineemmo gede assitannonke.

5. Yesuusi Sadaasa 25⁠nni (Itiyophphiyu kiiro garinni Sadaasa 29⁠nni) ilaminokkita mayinni anfeemmo?

⁵ Qullaawu Maxaafi Yesuusi ilamino barra ayirrinsoonnita mitto bayichchono dikulanno. Isinni Yesuusi ilamino barra bande dianfoonni. Ikkollana Yesuusi ilaminohu Sadaasa 25⁠nni (Itiyophphiyu kiiro garinni Sadaasa 29⁠nni) yaano, isi ilamino qooxeessira hawado qorru uwanno wote diˈˈikkino. * Togo yineemmohu umi korkaati, Yesuusi ilami wote ‘allaalaasine hashsha saada agadhite gobba galtannota’ Luqaasi borreessino daafiraati. (Luqaasi 2:8-11) Tini allaalaasine diro woˈma ‘gobba galtannoha’ ikkoommero tenne bande dikullanni. Ikkollana, Beeteleemete hawado biite xeeni, kaadenna qorru uwanno daafira, saada gobba gala didandiitanno; konnira allaalaasine ‘xawoho digaltanno.’ Hakkiinni saeno, Awugisxoosi Qeesaari mannu kiiramanno gede hajajino daafira Yooseefinna Maariyaami kiiramara Beeteleeme haˈrino. (Luqaasi 2:1-7) Qeesaari wonanni Roomu gashshootinni caaccaawe noo manna konni kabbaadete hawadi giddo ilamino katamansa haˈrara hajajino yaa horonta lawannokki coyeeti.

6, 7. (a) Gannu yannara assinannihu batinynyu assooti hiikkiinni dayinoho? (b) Gannu yannara mitore aatenna addu Kiristaani aanno aa mereero mayi badooshshi no?

 ⁶ Gannu ayyaani Qullaawa Borro giddo dino; kuni ayyaani dayinohu hundiri Magano ammantinokki daga ayirrissanno ayyaannawiinniiti; kuri ayyaanna giddo mittu Roomu gosa Saaterni yinannihu irshu maganinsara ayirrissannoho Saaterneeliya yinanniho. Qoleno Mitira yinanni magano magansidhanno gosa diru kiironsa garinni Sadaasa 25 “qeelantannokki arrishsho ilantino barraati” yite ayirrissannota Niwu Kaatoliki Insayikiloopiidiya yinanni maxaafi kulanno. “Gannu ayyaani jammarinohu” Kiristoosi reyihunni sasu xibbi diri gedensaanni, “Roomaho arrishsho magansiˈra iibbite noo yannaraati.”

⁷ Biˈree waro Magano ammantinokki gosa ayyaannansa ayirrissanno wote, mimmitoho mitore uyitanno, hattono danna saˈe ittannonna agganno; togoori xaano Gannu yannara assinannireeti. Ikkollana biˈree warono ikko xaa yannara mannu Gannu ayyaanira mimmitoho mitore aannohu 2 Qorontoosi 9:7 yitanno garinni diˈˈikkino. Xiqise togo yitanno: “Maganu hagiirrunni aanno mancho baxanno daafira, mittu mittunku wodanisinni baxe hagiirrunni oo ikkinnina, dadillanni, woyi] baxikkinni gaabbanni [oonke].” Addu Kiristaani mitore aannohu baxillunniiti; qoleno aannohu barra wossane diˈˈikkino, hattono uyinorira anga qollara diagadhanno. (Luqaasi 14:12-14; Soqqamaanote Looso 20:35) Hakkiinni saeno, Gannu yannara heedhanno yaaddonninna hasiisannokki edi giddora eatenni gatanno daafira lowonta hagiidhanno.—Maatewoosi 11:28-30; Yohaannisi 8:32.

8. Yesuusiwa daggu ayyaanto isira mitore uyitinohu ilamino barra kaima assiteeti? Xawisi.

⁸ Ikkollana mitu manni yaanno gede, Yesuusiwa daggu  ayyaanto isira mitore uyitinohu ilamino barra kaima assiteeti? Deeˈni. Insa isira mitore uyitinosihu ayirrinynye leellishate callaati; biˈree waro kaffi assine laˈnanni manchira mitore aa qolte rosantinote. (1 Negesti 10:1, 2, 10, 13; Maatewoosi 2:2, 11) Isinni insa Yesuusiwa dagginohu ilami hashsha diˈˈikkino. Hakkawote isi saadate hayisso worranni badirira worreenna nooha danqa qaaqqo ikkikkinni ilaminku haammata agana ikkinosiho.

9. Qullaawu Maxaafi giddo ilantino barra ayirrissinota kulloonniri lamunku mannooti hakko barra ma assitino?

⁹ Ooso ilanturo ayeewoteno lowo geeshsha hagiidhinanniha ikkirono, Qullaawu Maxaafi Maganu soqqamaano giddo ilamino barrasi ayirrisinohu noota dikulanno.  (Faarso 127:3) Tini hambeenna gattino? Deeˈni, korkaatuno ilantino barra ayirrissinore lame manna yaano, Gibitsete Feeriooninna Heroodiisi Antiphaasi xaqqansoonni. (Kalaqo 40:20-22; Maarqoosi 6:21-29) Ikkollana lamunku ilantino barra ayirrissu wote, bushuri ikkino; hakko iso Heroodiisi ilamino barra ayirrisi wote Cuuaanchu Yohaannisi goowa mursiisino.

10, 11. Hundi Kiristaanira ilamate barra ayirrisa lainohunni mayi lao noonsa? Mayira?

¹⁰ Ze Worldi Buuki Insayikilopiidiya yinanni maxaafi, “Hundi Kiristaani, mittu manchiha ilamino barra ayirrisa Magano ammantinokki gosa bude ikkino gede asse laˈˈanno” yaanno. Lawishshaho hunditi Girikete gosa, mitto mittonka mancho agaranno ayyaani nootanna hakku ayyaani mittu manchi ilamanno wote daye heeshshosi  diro woˈma agarannosita ammantanno. Ze Loori Ofi Berzideyisi yinanni maxaafi togo yaanno: “Kuni ayyaani hakko qaaqqi ilamino barra ilamate barrasi ayirrinsanni magani ledo dahaawino fiixooma afiˈrino.” Qoleno ilamate barra ayirrisa beeddahe laˈˈate ledo seeda diro quraanynyante keeshshitino.

¹¹ Hundiri Maganu soqqamaano ilantino barra ayirrissinokkihu Magano ammantinokki gosa bude ikkinohura, hattono agaanintete loosi ledo xaado afiˈrinohura calla ikkikkinni noonsa uurrinshannino ikkara dandaanno. Togo yineemmohu mayiraati? Kuri labballinna meenti umonsa heeshshi assitannorenna rambaoota ikkitino daafira, ilantino barri kaffi assine laˈnannihanna ayirrinsara hasiisannoha ikkino gede assite dilaˈino. * (Mikiyaasi 6:8; Luqaasi 9:48) Hatteentenni insa ayirrinynye uyitinohu Yihowaraati; hattono muxxe elto ikkitino heeshsho uyinonsa daafira galattinosi. *—Faarso 8:3, 4; 36:9; Ajuuja 4:11.

12. Reyote barri ilamate barrinni roorannohu hiittoonniiti?

¹² Yihowa isira ammanantinore ikkite reyitannore baalanka qaagannonsa; qoleno konni kaˈa heeshsho afidhannoti dihuluullissannote. (Iyyoobi 14:14, 15) Mekibibi 7:1 togo yitanno: “Dancha shittonni suˈmu rooreho; qoleno ilamate barrinni reyote barri rooreho.” Koye “suˈma” yinihu ammanamme Maganoho soqqammatenni afiˈnoommote isi albaanni noonkete  dancha uurrinshaati. Kiristaanu ayirrisara hajanjoonnihu Yesuusiha ilamate barra ikkikkinni reyosi ikkitinota wodancha hasiissanno; isihu baxxino “suˈmi” gato afiˈrate ninkera lowonta hasiisannoho.—Luqaasi 22:17-20; Ibiraawuyaani 1:3, 4.

13, 14. Faasiku ledo xaado afiˈrinohu egennamino budi hiikkiinni dayinoho?

¹³ Faasiku Kiristoosi kao ayirrinsanni ayyaanaati yinirono, kaphphu ammaˈnawiinni dayinoho. Isinni Faasika yine tirroonnihu (Isteri) yinannihu Ingilizete qaali, Angilo Sakseni yinanni gosa magansidhannote Istire woyi Ostara yinanni magancho ledo xaado afiˈrinoho; tini soodimarunna badheessu maganchooti. Ikkina mite mite gobbara Faasikaho quuphphenna hilleessa horoonsiˈra dagginohu hiikkiinniiti? Insayikilopiidiya Biritaanika yinanni maxaafi, quuphphu “haaro heeshshoranna kaote qara malaate ikke keeshshinota” xawisanno; qoleno hilleessu sirote malaate ikke lowo diro keeshshino. Konni daafira Faasiku haafa yine Kiristoosi kao ayirrinsanni ayyaanaati yinirono sirote magansiˈraati. *

¹⁴ Yihowa Beettisi kao ayirrisate togooha giwissanno maganna bude horoonsiˈnara hasiˈrannoni? Horonta dihasiˈranno! (2 Qorontoosi 6:17, 18) Isinni Qullaawa Borro Yesuusi kao ayirrinsara horonta dihajajjanno; hattono ayirrisa gara ikkitinota dikultanno. Konni daafira Yesuusi kao Faasikaho yine ayirrisa isinni roore soˈrooti.

15, 16. (a) Adhamara kaino Kiristaani qooxeessinsara nooha sargete bude Qullaawu Maxaafihu xintu seeri garinni marammara hasiissannonsahu mayiraati? (b) Mittu Kiristaanchi mushurrootaho buuro assate bude lainohunni afa hasiissannosiri maati?

¹⁵ Muli yannanni jammarte “mushurrichchunna mushurrittete qoonqo [Bayira Baabiloone] giddo higgenni dimacciishshantanno.” (Ajuuja 18:23, NW) Mayira? Konnira korkaata ikkannori giddo mittu, adhanna adhama sargete barrinni jammare daafannohu agaanintete loosi ledo xaado afiˈrino budi noose daafiraati.—Maarqoosi 10:6-9.

¹⁶ Addi addi gobbara babbaxxino budi no. Mitu budi mittore gawajjannokkiha lawara dandaanno; ikkollana mushurrootaho woyi sarge marino mannira ‘kaayyo xaadanno’ yine hendannihunni Baabiloonete rosiwiinni dayinoha ikkara dandaanno. (Isayyaasi 65:11) Togoo budi giddo mittu mushurrootaho umoho buuro assate. Togo assa beettuno ikko beetto ilannonna ciiranno gede assitanno yine hendanni. Maganu baxillinni fulikki heeˈra hasiˈrannohu baalunku togoohunni battaawino budiwiinni xeertiˈrannoti dihuluullissannote.—2 Qorontoosi 6:14-18.

17. Sarge sargisiˈrate assaawanni noo mushurrootino ikko sarge haˈranno wosini hiikkonne Qullaawu Maxaafiha xintu seera harunsa hasiissannonsa?

¹⁷ Qoleno Yihowa soqqamaano Kiristaanu sargenna sargete siraata batteessannohunni, hattono sargete ayirrinynye hunannohunni woyi mito manna koffi assannohunni alamete budiwiinni xeertidhanno. Lawishshaho, sargenniwa woloota amaarinynyunni kisa woyi siimu xaadire haawiittotenni coyiˈra lawinoriwiinni xeertidhanno; qoleno mushurrootano ikko woloota  saalfachchishshanno haariimo dihaariintanno. (Lawishsha 26:18, 19; Luqaasi 6:31; 10:27) Hakkiinni saeno Kiristaanu “heeshshoˈya mannu laoe” yee likkete aleenni ikkinoha lowo jila dijilanno. (1 Yohaannisi 2:16, NW) Sarge sargisiˈrate hedo nooheha ikkiro, Yihowa sargekki barri ganaanni qaagatto wote gaabbattoha ikkikkinni ayeewoteno hagiidhattoha ikkara hasiˈrannota horonta habbooti. *

18, 19. Birciqquwa gaaccaisiisa daggino gara lainohunni mittu alamete maxaafi mayyaanno? Kiristaanu konne bude harunsannokkihu mayiraati?

¹⁸ Sargenniwano ikko mannu gamba yaannowa wolu jiliwa rosaminohu mittu budi no; hakkuno birciqqonna birciqqo gaaccaisiisate. Internaashinaali Handibuuki oni Alkohooli endi Kaalcheri yinannihu 1995⁠nni fulino maxaafi togo yaanno: “Birciqqonna birciqqo gaaccaisiisa, . . . hundi waro magannate . . . agatto kakkalo assine shiqinshanni budi ledo xaado afidhinote. Tenne kakkalo shiqinshannihu dancha kaayyo halchineeti; qoleno hakkawote ‘seeda diro ewelira!’ woyi ‘fayyimma oohe!’ yine harancho huuccatto assinanni.”

¹⁹ Batinynyu manni birciqquwa gaaccaisiisa ammaˈnate ledo woyi haafa ammana ledo xaado afidhino gede asse laˈˈa hoogara dandaanno. Ikkollana, birciqquwa iimira qolle kayisa “iimira” qolle huucciˈrate gedeeti; yaano mannaho aleenni ikkitino wolqa atoote abbitara huucciˈrate gedeeti; tini qolte Qullaawa Borro yitannori ledo sumuu yitannota diˈˈikkitino.—Yohaannisi 14:6; 16:23. *

20. Ammaˈnate ledo xaado afiˈrinoha ikka hoogirono, Kiristaanu hiikko ayyaaniwiinni xeertiˈranno? Mayira?

²⁰ Mite gobba siimu xaadi hasatto kakkayisanno sirba sirbinanniha, hattono labbaahu labbaahu ledo, meyaati meyaate ledo siimu xaado assitannore galantanniha Mardi Girasi yinanni ayyaana ayirrissanno. Togoo ayyaani tini alame amanynyootunni mageeshshi geeshsha maaeeltinoro leellishannoho; qoleno Bayira Baabiloone xaaddotennino ikko wole doogonni konne ayyaana daggaffanno. ‘Yihowa baxannohu’ mittu manchi togoowa haˈra woyi togoo ikkito laˈˈa hasiissannosi? Mittu Kiristaanchi togo assannoha ikkiro, addinta bushare giwanno yaa dandiinanni? (Faarso 1:1, 2; 97:10) “Illeˈya haafa coye laˈannota hoolie” yee huucciˈrino Faarsaanchi lawishsha harunsa lowo geeshsha hasiissannote!—Faarso 119:37.

21. Mittu Kiristaanchi mitto ayyaana ayirrisate woyi ayirrisa hoogate umisi tiiˈˈinni wossaˈnannohu hiikka woteeti?

²¹ Alamete ayyaani barra, mittu Kiristaanchi assootisi wolootaho ayyaana ayirrisanni nooha lawannokki gede qorophpha hasiissannosi. Phaawuloosi togo yee borreessino: “Ittinanni woyiteno ikkiro, woyi] agginanni woyiteno ikkiro, woyi] ayee coye assitinanni woyiteno, duuchchankare Maganu ayirrinynyira asse.” (1 Qorontoosi 10:31; qoola 180-182 noota “ Hayyote Wussaane Wossaˈna” yitanno saaxine lai.) Ikkollana, mittu budi woyi ayyaani kaphphu ammaˈna ledo, hattono poletiku woyi mitte gobba baxate ledo hili xaado nafa afiˈrinokkiha, woyi Qullaawu Maxaafiha xintu seera diigannokkiha ikkiro, mittu mittunku Kiristaanchi hakko ayyaana ayirrisate woyi ayirrisa hoogate umisinni wossaˈna dandaanno. Qoleno wolootaho gufichcho ikkannokki gede qorophpha hasiissannosi.

22, 23. Yihowaha xalala seera lainohunni mannaho danchu garinni farciˈra dandiineemmohu hiittoonniiti?

²² Batinynyu manni egennantino ayyaanna maatenna jaalla mimmitunniwa gamba yitanno gede dancha faro fantannota ikkitino gede asse hedanno. Konnira, mittu manchi Qullaawa Borro aana xintantino uurrinshanke baxillu nookkita woyi quwa saˈinota ikkitino gede asse hedannoha ikkiro, maatenna jaalla gara ikkitino doogonni gamba yitanno gambooshshe ninke Yihowa Farciˈraasine kaffi assine laˈneemmota shaqqillunni kulleemmosi. (Lawishsha 11:25; Mekibibi 3:12, 13; 2 Qorontoosi 9:7) Diru giddo banxummo yannara banxeemmo manni ledo gamba yine yanna sayinse hagiidha dandiineemmo. Ikkollana Maganonna xalala seerasi banxeemmo daafira, togooha hagiirsiisanno gambooshshe Magano giwisanno budinni dixursiinseemmo. —Qoola 178 noota, “ Magano Halaalunni Magansiˈra Lowo Hagiirre Abbitanno” yitanno saaxine lai.

²³ Mitu roduuwi suwashshu wodaninni xaˈmo xaˈmitannore kaaˈlate Qullaawu Maxaafi Addinta Mayyee Rosiisanno? * yinanni maxaafira fooliishsho 16 noo assaawe dancha gede horoonsidhino. Ikkeennano alaaminke heewisamme qeela ikkikkinni manna halaalu magansiˈrawa goshoosha ikkinota habbooti. Konni daafira, manna ayirrinynyunninna shaqqillunni hasaawisi; qoleno ayeewoteno ‘coyiˈratto coyi macciishshanno mannira coommannohanna baxisannoha ikko.’—Qolasiyaasi 4:6.

24, 25. Annunna ama oosonsa ammanatenni jawaattanno gedenna Yihowara noonsa baxille lossidhanno gede kaaˈla dandiitannohu hiittoonniiti?

²⁴ Yihowa soqqamaano ikkinoommo daafira, lowo coye  ronsoommo. Mitto coye mayira ammannoommoronna assineemmoro, wole kayinni mayira gimbeemmoro anfoommo. (Ibiraawuyaani 5:14) Konni daafira kiˈne annuwanna amuwa, oosoˈne Qullaawa Borroha xintu seera heeshshi gotti assite heda dandiitanno gede rosiissensa. Hatto assitinanniha ikkiro, ammanansa jawaattanno gede, xaˈmitannonsarira dawaro Qullaawa Borronni qoltanno gedenna Yihowa baxannonsata huwattanno gede kaaˈlitinanninsa.—Isayyaasi 48:17, 18; 1 Pheexiroosi 3:15.

²⁵ Magano “ayyaanunninna halaalunni” magansidhannori baalunku, Qullaawa Borro aana xintantinokki ayyaannawiinni xeertiˈra calla ikkikkinni heeshshonsa woˈmatenni ammanantinore ikkate sharro assa hasiissannonsa. Xaa yannara batinynyu manni ammanamme heeˈra dandiinannikkihu gede asse hedanno. Ikkeennano aante noo fooliishshora laˈneemmonte gede, Maganu doogo ayeewoteno garaho.