Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

NDIMA YA 13

Vhuṱambo Vhu Sa Takadzi Mudzimu

Vhuṱambo Vhu Sa Takadzi Mudzimu

“Ni dzule ni tshi elekanya zwauri tshi takadzaho Murena ndi tshifhio.”—VHA-EFESA 5:10.

1. Ndi vhathu vha mufuda-ḓe vhane Yehova a vha kokodzela khae nahone ndi ngani ri tshi fanela u dzula ro fhaṱuwa?

YESU o ri: “Vharabeli vhukuma vha ḓo rabela Khotsi muyani na nga mafhungo-ngoho. Ngauri Khotsi u ṱoḓa vha mu rabelaho ngauralo.” (Yohane 4:23) Musi Yehova a tshi wana vhathu vho raloho—vhane vha fana na inwi—u vha kokodzela khae na kha Murwa wawe. (Yohane 6:44) Ndi ndugelo yavhuḓi lungafhani yeneyo! Naho zwo ralo, vhane vha funa mafhungo-ngoho a Bivhili vha fanela u “elekanya zwauri tshi takadzaho Murena ndi tshifhio,” nga ṅwambo wa uri Sathane ndi mufhuri-makone.—Vha-Efesa 5:10; Ndzumbululo 12:9.

2. Ṱalutshedzani nḓila ine Yehova a dzhia ngayo vhane vha lingedza u vanganya vhurereli ha ngoho na ha mazwifhi.

2 Ṱhogomelani zwe zwa itea tsini na Thavha ya Sinai musi Vhaisiraele vha tshi humbela Aroni uri a vha itele mudzimu. Aroni o tenda nahone a ita ṋamana ya musuku, fhedzi a amba uri i imela Yehova. A ri: “Matshelo ndi vhuṱambo ha Yehova.” Naa Yehova o sokou ṱanzwa maṱo a lavhelesa musi hu tshi vanganywa vhurereli ha ngoho na ha mazwifhi? Hai. O vhulaha vhagwadameli vha zwifanyiso vha ṱoḓaho u vha zwigidi zwiraru. (Ekisodo 32:1-6, 10, 28) Ri guda mini kha zwenezwi? Arali ri tshi ṱoḓa u ḓivhulungela lufunoni lwa Mudzimu, a ro ngo fanela u “fara tshikha” nahone ri fanela u ḓiimisela u imelela mafhungo-ngoho kha u tshikafhadzwa naho hu hufhio.—Yesaya 52:11; Hesekiele 44:23; Vha-Galata 5:9.

3, 4. Ndi ngani ri tshi tea u ṱhogomela nga vhuronwane maitele a Bivhili musi ri tshi ṱolisisa mikhuvha na vhuṱambo zwo ḓoweleaho?

3 Zwi ṱungufhadzaho ndi uri nga murahu ha u fa ha vhaapostola vhe vha vha vha tshi thivhela vhugunei, vhathu vhe vha vha vha tshi ḓivhidza Vhakriste, fhedzi vha sa funi mafhungo-ngoho vho thoma u tevhela mikhuvha na vhuṱambo zwa vhuhedeni, vha pembelela maḓuvha ane a dzhiiwa e makhethwa, vha amba uri ndi a Vhukriste. (2 Vha-Thesalonika 2:7, 10) Musi ni tshi ṱolisisa vhuṅwe ha honovhu vhuṱambo, ṱhogomelani nḓila ine ha sumbedza ngayo muya wa shango, hu si wa Mudzimu. Vhuṱambo hoṱhe ha shango vhu a fana nga tshithu tshithihi: Vhu ṱuṱuwedza lutamo lwa ṋama nahone vhu tikedza pfunzo dza vhurereli ha mazwifhi na vhungome—zwine zwa vha zwiga zwi ṱalulaho “Babele ḽihulu!” * (Ndzumbululo 18:2-4, 23) Hafhu ni songo hangwa uri Yehova o vhona vhuṱambo vhunzhi vhu nengisaho ha ḽa vhudzhagane ho ḓoweleaho musi vhu tshi thoma. Zwi ḓo vha zwavhuḓi uri ri dzhie mavhonele awe e a ndeme vhukuma.—2 Yohane 6, 7.

4 Riṋe Vhakriste vha ngoho ri a zwi ḓivha uri vhuṅwe vhuṱambo a vhu takadzi Yehova. Fhedzi ri tea u ḓiimisela nga mbilu yoṱhe u sa ṱanganela khaho. U vusulusa zwi itaho uri Yehova a nengwe vhuṱambo ho raloho zwi ḓo khwaṱhisa u ḓiimisela hashu u iledza naho tshi tshini tshine tsha nga ri thivhela u dzula lufunoni lwa Mudzimu.

U GWADAMELA ḒUVHA HO SHANDULWA HA VHA KHIRISIMUSI

5. Ndi ngani ri tshi nga vha na vhungoho ha uri Yesu ho ngo bebwa nga ḽa 25 December?

5 Bivhili a i ambi tshithu nga ha u pembelela ḓuvha ḽa u bebwa ha Yesu. Zwi re zwone ndi uri ḓuvha ḽa u bebwa hawe a ḽi ḓivhiwi. Fhedzi ri na vhungoho ha uri ho ngo bebwa nga ḽa 25 December, samusi wonoyo u ṅwedzi u rotholaho vhukuma shangoni ḽe a bebelwa khaḽo. * Tshiṅwe tshiitisi ndi tsha uri Luka o ṅwala uri musi Yesu a tshi bebwa “vhalisa vhó [vha vho] bva mathaga” vha tshi khou lisa miṱambi yavho. (Luka 2:8-11) Arali vho vha vha tshi ‘bva vha ya mathaga’ ṅwaha muṅwe na muṅwe, zwo vha zwi sa ḓo vhuya zwa ṱoḓea uri zwi bulwe. Naho zwo ralo, nga ṅwambo wa uri nga vhuriha Yerusalema ho vha hu tshi na mvula dzine dza ḓisa phepho na mahaḓa, miṱambi yo vha i tshi valelwa nahone vhalisa vho vha vha tshi ḓo vha vha songo “bva mathaga.” Zwiṅwe hafhu, Yosefa na Maria vho ya muḓini wa Yerusalema nga ṅwambo wa uri Khosi Augusto o vha o laedza uri vhathu vhoṱhe vha ṅwaliwe. (Luka 2:1-7) A zwi vhonali uri yeneyo Khosi yo vha i tshi ḓo laedza vhathu vhane vha vhenga muvhuso wa Roma uri vha fare lwendo vha ye mahayani a vhomakhulukuku wavho, nga tshifhinga tshee ha vha hu tshi khou rothola vhukuma.

6, 7. (a) Mikhuvha minzhi ya Khirisimusi yo thoma ngafhi? (b) Ndi ifhio phambano i re hone vhukati ha zwifhiwa zwa Khirisimusi na zwifhiwa zwine Vhakriste vha ṋeana zwone?

6 Khirisimusi a i bvi Maṅwaloni, fhedzi i bva kha vhuṱambo ha kale ha vhuhedeni, vhu ngaho vhuṱambo ha Vharoma ha Saturnalia, vhune ha itelwa Saturn, mudzimu wa zwa vhulimi. Nga hu fanaho, New Catholic Encyclopedia i amba uri u ya nga kuvhalele kwavho, vhagwadameli vha mudzimu ane a pfi Mithra vho vha vha tshi pembelela ḽa 25 December sa “ḓuvha ḽa u bebwa ha ḓuvha ḽi sa kundwi. Khirisimusi yo thoma nga tshifhinga tshee u gwadamela ḓuvha zwa vha zwo ḓiṋea maanḓa ngei Roma,” miṅwaha i ṱoḓaho u vha maḓana mararu nga murahu ha lufu lwa Kristo.

Vhakriste vha ngoho vha ṋea zwi tshi bva mbiluni

7 Musi vha tshi khou ita vhuṱambo havho, vhahedeni vho vha vha tshi ṋeana zwifhiwa nahone vha ḓikanḓa nga zwiḽiwa—eneo ndi maitele ane a kha ḓi itwa na ṋamusi musi hu tshi pembelelwa Khirisimusi. Samusi zwo tou ralo na ṋamusi, vhunzhi ha vhathu vho vha vha sa ṋeani zwifhiwa nga Khirisimusi u tendelana na 2 Vha-Korinta 9:7, ine ya ri: “Muthu waṋu nga a ite tshe a dzula ó tshi elekanya mbiluni yawe, a so ngo shuma ó ṱungufhala nge a kombetshedzwa, ngauri a ṋeaho ó takala ndi ene a funwaho nga Mudzimu.” Vhakriste vha ngoho vha sudzuluswa nga lufuno musi vha tshi ṋea, a vha na ḓuvha ḽo khetheaho ḽine vha tea u ṋeana ngaḽo zwifhiwa nahone a vha lavheleli u ṋewa-vho musi vha tshi ṋea. (Luka 14:12-14; Mishumo 20:35) Zwiṅwe hafhu, vha takalela nga maanḓa uri vho vhofholowa kha mutsiko une wa vha hone nga tshifhinga tsha Khirisimusi na kha zwikolodo zwihulwane zwine vhathu vha ḓidzhenisa khazwo nga tshenetsho tshifhinga tsha ṅwaha.—Mateo 11:28-30; Yohane 8:32.

8. Naa vhangome vha dziṋaledzi vho ṋea Yesu zwifhiwa nga ḓuvha ḽe a bebwa ngaḽo? Ṱalutshedzani.

8 Fhedzi vhaṅwe vha nga kha ḓi ri, naa vhangome vha dziṋaledzi a vho ngo ṋea Yesu zwifhiwa nga ḓuvha ḽe a bebwa ngaḽo? Hai. U mu ṋea havho zwifhiwa zwo vha zwi nḓila ya u mu ṱhonifha samusi o vha e muthu wa ndeme, wonoyu mukhuvha wo vha wo ḓowelea zwifhingani zwa Bivhili. (1 Dzikhosi 10:1, 2, 10, 13; Mateo 2:2, 11) Zwi re zwone ndi uri a vho ngo ḓa nga ḓuvha ḽe Yesu a bebwa ngaḽo. Musi vha tshi ḓa Yesu o vha a si tsha vha lushie lu re mukungwani, fhedzi o vha o no vha na miṅwedzi yo vhalaho nahone a tshi vho dzula nḓuni.

ZWINE BIVHILI YA ZWI AMBA NGA HA MAḒUVHA A MABEBO

9. Ho itea mini kha vhuṱambo ha ḓuvha ḽa mabebo ho bulwaho Bivhilini?

9 Naho kanzhi u bebiwa ha ṅwana hu tshiitea tshi takadzaho vhukuma, a hu na fhethu hune Bivhili ya amba nga ha mushumeli wa Mudzimu we a pembelela ḓuvha ḽawe ḽa mabebo. (Psalme ya 127:3) Naa zwo tou hangwa u bulwa? Hai, ngauri ho bulwa vhuṱambo vhuvhili ha ḓuvha ḽa mabebo—ha Farao wa Egipita na ha Herode Antipas. (Genesi 40:20-22; Marko 6:21-29) Naho zwo ralo, kha honoho vhuṱambo vhuvhili ho itea zwithu zwivhi—zwihuluhulu kha vhuṱambo ha vhuvhili, Yohane Mulovhedzi o mbo ḓi tumulwa ṱhoho.

10, 11. Vhakriste vha u thoma vho dzhia hani u pembelela ḓuvha ḽa mabebo nahone ndi ngani?

10 Iṅwe bugu ine ya pfi The World Book Encyclopedia i ri: “Vhakriste vha u thoma vho dzhia u pembelela u bebwa ha muthu naho e ufhio hu mukhuvha wa vhuhedeni.” Sa tsumbo, Vhagerika vha kale vho vha vha tshi tenda uri muthu muṅwe na muṅwe u na muruṅwa ane a ḓa u itela u mu tsireledza musi a tshi bebwa nahone a mu linda vhutshilo hawe hoṱhe. Bugu ine ya pfi The Lore of Birthdays i amba uri onoyo muruṅwa “u na vhushaka ha tshiphiri na mudzimu ane ḓuvha ḽawe ḽa mabebo ḽa fana na ḽa onoyo muthu.” Maḓuvha a mabebo ndi kale a tshi tshimbidzana na vhungome ha dziṋaledzi na u bvumba vhumatshelo ha muthu nga dziṋaledzi.

11 Zwi vhonala uri vhashumeli vha Mudzimu vha kale vho hana mikhuvha ya u pembelela ḓuvha ḽa mabebo nga ṅwambo wa matshilele avho avhuḓi na nga ṅwambo wa uri honoho u pembelela ho thoma kha vhuhedeni na kha vhungome. Ndi ngani ri tshi ralo? Vho vha vhe vhathu vha ḓiṱukufhadzaho vhe vha vha vha sa dzhii u bebwa havho hu ha ndeme lune ha tewa nga u pembelelwa. * (Mixa 6:8; Luka 9:48) Nṱhani ha zwenezwo, vho renda Yehova nahone vha mu livhuha nge a vha ṋea vhutshilo vhune ha vha tshifhiwa tsha ndeme. *Psalme ya 8:3, 4; 36:9; Ndzumbululo 4:11.

12. Ḓuvha ḽa u fa hashu ḽi nga fhira hani ḽa u bebiwa hashu?

12 Mudzimu u ḓo vusa vhathu vhoṱhe vhe vha fa vha tshi fulufhedzea khae. (Yobo 14:14, 15) Muhuweleli 7:1 i ri: “Dzina ḽavhuḓi ḽi fhira tshiḓolo tshavhuḓi, ḓuvha ḽa u fa hawe ḽi fhira ḽa u bebwa hawe.” “Dzina” ḽashu ndi bvumo ḽavhuḓi ḽine ra ḓiitela ḽone kha Mudzimu nga u mu shumela nga u fulufhedzea. Tshiitea tshithihi fhedzi tshine Vhakriste vha laedzwa uri vha tshi humbule a si u bebiwa, fhedzi ndi u fa—u fa ha Yesu we “dzina” ḽawe ḽavhuḓi ḽa ita uri ri kone u tshidzwa.—Luka 22:17-20; Vha-Heberu 1:3, 4.

EASTER—I BVA KHA VHURABELI HA U BEBA

13, 14. Mikhuvha i re na bvumo ya Easter yo thoma ngafhi?

13 Naho hu tshi ambiwa uri Easter ndi vhuṱambo vhune ha pembelelwa mvuwo ya Kristo, ngoho ndi ya uri vhu bva kha vhurereli ha mazwifhi. Dzina Easter ḽi tshimbidzana na Eostre, kana Ostara, mudzimukadzi wa Yuropa wa maṱambanḓou na wa tshimedzi. Zwo ḓa hani uri makumba na muvhuḓa zwi ṱumanywe na Easter? Bugu ine ya pfi Encyclopædia Britannica i amba uri makumba “o vha a tshi shumiseswa samusi o vha a tshi fanyisela mathomo a vhutshilo na mvuwo,” ngeno muvhuḓa u tshi fanyisela u beba. Nga zwenezwo, ngoho ndi ya uri Easter ndi vhuṱambo ha u beba he ha shandulwa u itela uri vhu nge ndi vhuṱambo ha u vuswa ha Kristo. *

14 Naa Yehova a nga tenda uri hu itwe mikhuvha i nengisaho ya u beba u itela u humbula mvuwo ya Murwa wawe? A nga si vhuye a tenda! (2 Vha-Korinta 6:17, 18) Zwi re zwone ndi uri Maṅwalo ho ngo vhuya a laedza kana u tendela uri hu pembelelwe mvuwo ya Yesu. Nga zwenezwo, u pembelela mvuwo ya Yesu ha pfi ndi Easter, zwo khakhea vhukuma.

HALLOWEEN A SI HOLODEI KHETHWA

15. Halloween yo thoma ngafhi nahone ḓuvha ḽe ḽa khethiwa u itela u pembelela yeneyi holodei ḽi amba mini?

15 Halloween, holodei ine ya ḓivhelwa zwithu zwi ngaho vhuloi, zwiguru na zwiṅwe zwikhavhisi zwi ofhisaho na mikhuvha i tshimbidzanaho na zwenezwo, yo thomiwa nga Vha-Celt vha kale vhe vha vha vha tshi dzula Britain na Ireland. Vho vha vha tshi pembelela vhuṱambo vhune ha pfi Samhain, zwine zwa amba “U Fhela ha Tshilimo,” musi ṅwedzi wo tshena wo tou mboo, ḓuvha ḽa 1 November ḽi tsini-tsini. Vho vha vha tshi tenda uri musi vhuṱambo ha Samhain vhu vhukati, ho vha hu tshi bviswa lupila vhukati ha vhathu na midzimu nahone vharuṅwa vhavhuya na vhavhi, vha vhimbila kha ḽifhasi. Ho vha hu tshi tendiwa uri mimuya-tshivhili ya vhafu yo vha i tshi vhuyelela mahayani ayo nahone miṱa yo vha i tshi vhetshela vhaeni vhayo vha zwipuku zwiḽiwa na zwinwiwa u itela u zwi ladza. Nga zwenezwo, ṋamusi musi vhana vha tshi ambara u fana na zwipuku na vhaloi, vha tshi ya nnḓu nga nnḓu vha tshi tshuwisa vhoṋemiḓi uri vha ḓo vha ḓisela maṱula arali vha sa vha ṋea zwimuṋe-muṋe, vha vha vha tshi khou edzisa mikhuvha ya vhuṱambo ha Samhain.

NI SONGO TSHIKAFHADZA MUNYANYA WAṊU

16, 17. (a) Ndi ngani Vhakriste vhavhili vhane vha khou ṱoḓa u vhingana vha tshi tea u ṱolisisa arali mikhuvha ya munyanya ya hune vha dzula hone i tshi tendelana na maitele a Bivhili? (b) Ndi mini zwine Vhakriste vha tea u zwi ṱhogomela malugana na mikhuvha i ngaho u hasha raisi kana zwiṅwe zwithu?

16 Hu si kale “na ipfi ḽa muhwe na ḽa muselwa a ḽi tsha ḓo pfala kha [Babele Ḽihulu].” (Ndzumbululo 18:23) Ndi ngani? Tshiṅwe tshiitisi ndi maitele aḽo a vhungome, ane a nga tshinya mbingano u thoma nga ḓuvha ḽa munyanya.—Marko 10:6-9.

17 Mikhuvha ine ya itwa munyanyani i a fhamba-fhambana u ya nga mashango. Miṅwe mikhuvha ine ya vhonala i songo khakhea i nga vha yo thoma kha maitele a Babele ane ha ambiwa uri a ḓisela vhavhingani kana vhaeni vhavho ‘mashudu mavhuya.’ (Yesaya 65:11, NW) Miṅwe ya yeneyo mikhuvha ndi u hasha vhavhingani nga raisi kana zwiṅwe zwithu. Wonoyu mukhuvha u nga kha ḓi vha wo thoma kha u tenda uri zwiḽiwa zwi ladza mimuya mivhi na u i thivhela uri i sa vhaise muselwa na muhwe. Zwiṅwe hafhu, ndi kale raisi i tshi tshimbidzana na madambi a u beba, dakalo na u lalama. Zwi khagala uri vhoṱhe vhane vha ṱoḓa u dzula lufunoni lwa Mudzimu vha tea u iledza mikhuvha yo raloho i tshikafhadzaho.—2 Vha-Korinta 6:14-18.

18. Ndi maitele afhio a Bivhili ane a fanela u tevhelwa nga vhathu vhavhili vhane vha khou dzudzanya munyanya na vho rambiwaho?

18 Nga hu fanaho vhashumeli vha Mudzimu a vha ṱanganeli kha maitele a shango ane a nga ita uri minyanya i sa vhe na tshirunzi tsha Vhukriste kana u khukhulisa mvalo dza vhaṅwe. Sa tsumbo, musi vho humbelwa uri vha ṱahise ipfi kha tshimima tsho raloho, vha iledza maipfi ane a goḓa vhavhingani kana miswaswo ya zwa vhudzekani kana u amba zwithu zwine zwa nga shonisa vhenevho vhavhingani na vhaeni vhavho. (Mirero 26:18, 19; Luka 6:31; 10:27) Vha dovha vha iledza zwimima zwa mbingano zwa vho-mmboneni zwine zwa sa sumbedze u ḓiṱukufhadza, fhedzi zwine zwa sumbedza “u tshila nga u ḓikukumusa.” (1 Yohane 2:16) Arali ni tshi khou lugiselela munyanya, ni songo vhuya na hangwa uri Yehova ha ṱoḓi uri ni ḓisole, fhedzi u ṱoḓa uri ni takale musi ni tshi humbula nga ḓuvha ḽaṋu ḽo khetheaho. *

NAA U IMISELA NṰHA NGILASI DZA ZWINWIWA NDI MUKHUVHA WA VHURERELI?

19, 20. Iṅwe bugu i ri mini nga ha vhubvo ha u imisela nṱha ngilasi dza zwinwiwa nahone ndi ngani wonoyu mukhuvha u sa ṱanganedzei kha Vhakriste?

19 U imisela nṱha ngilasi dza zwinwiwa ndi mukhuvha une vhathu vha anzela u u ita minyanyani na kha zwiṅwe zwiitea zwo khetheaho. Bugu ine ya pfi International Handbook on Alcohol and Culture ya 1995 i ri: “U hulisa muṅwe muthu nga u imisela nṱha ngilasi dza zwinwiwa . . . u vhonala u mukhuvha we wa vha u tshi ḓi itwa na kale, we midzimu ya vha i tshi itelwa thevhula nga tshiluḓi tshikhethwa . . . u itela uri muthu a ṋewe tshine a tshi tama nga thabelo pfufhi i re na maipfi ane a ri ‘u lalame’ kana ‘mutakalo wavhuḓi!’”

20 Ndi ngoho uri vhathu vhanzhi vha nga kha ḓi sa humbula uri u imisela nṱha ngilasi dza zwinwiwa ndi maitele a vhurereli kana ndi u tenda zwi siho. Naho zwo ralo, mukhuvha wa u imisela nṱha ngilasi dza veine u nga kha ḓi dzhiiwa u maitele a u humbela phaṱhutshedzo ṱaḓulu—kha tshivhumbiwa tshi re na maanḓa ane a fhira a muthu—nga nḓila i sa tendelani na Maṅwalo.—Yohane 14:6; 16:23. *

‘VHA FUNAHO YEHOVA, HANANI VHUVHI’

21. Ndi vhuṱambo vhufhio ho ḓoweleaho vhune Vhakriste vha tea u vhu iledza naho vhu tshi vhonala vhu si ha vhurereli nahone ndi ngani?

21 Zwine zwa sumbedza uri matshilele a ḽino shango o tshinyala ndi uri maṅwe mashango a tendela vhuṱambo vhune ha itwa ṅwaha muṅwe na muṅwe kana vhune ha pfi Mardi Gras—vhune khaho vhathu vha tshina nga nḓila i shonisaho na ine ya nga kha ḓi ṱuṱuwedza vhusawana—zwine zwa vha mukhuvha une wa ṱuṱuwedzwa nga ho livhaho kana nga hu songo livhaho nga Babele Ḽihulu. Naa zwo tea uri ‘a funaho Yehova’ a ṱanganele kana u ṱalela zwiitea zwo raloho? Naa arali a ita zwenezwo zwi ḓo sumbedza uri vhukuma u a vhenga zwithu zwivhi? (Psalme ya 1:1, 2; 97:10) Zwi ḓo vha zwavhuḓi lungafhani u edzisa mavhonele a mupsalme we a ri: “Funza maṱo anga u tata zwivhi, U nkhanyise kha nḓila yau.”—Psalme ya 119:37.

22. Ndi lini hune Mukriste a nga ita phetho u tendelana na luvalo lwawe nga ha u ṱanganela kana u sa ṱanganela kha vhuṅwe vhuṱambo?

22 Nga ḓuvha ḽa holodei dza shango, Mukriste u fanela u ṱhogomela uri a sa ite zwithu zwine zwa ḓo ita uri vhaṅwe vha humbule uri u khou pembelela honoho vhuṱambo. Paulo o ṅwala a ri: “Ni tshi ḽa kana ni tshi nwa, na tshini tshiné na ita, zwoṱhe ni ite luné Mudzimu a ḓo rendwa ngalwo’.” (1 Vha-Korinta 10:31; sedzani bogisi  “U Ita Phetho Dza Vhuṱali,” kha masiaṱari  158-9.) Kha ḽiṅwe sia, arali mukhuvha kana vhuṱambo zwi sa vhuyi zwa kwamana na vhurereli ha mazwifhi, zwi si zwa politiki kana u funa shango nahone zwi sa pfuki maitele a Bivhili, Mukriste muṅwe na muṅwe a nga kha ḓi ḓiitela phetho malugana na u ṱanganela kana u sa ṱanganela kha zwenezwo zwithu. Naho zwo ralo, u fanela u humbulela maḓipfele a vhaṅwe u itela uri a sa vha khukhulise.

U HULISA MUDZIMU NGA ZWINE RA ZWI AMBA NA U ZWI ITA

23, 24. Ri nga kona hani u sumbedza vhathu uri zwilinganyo zwa Yehova zwo luga?

23 Vhathu vha dzhia maḓuvha a dziṅwe holodei dzo ḓoweleaho sa zwibuli zwavhuḓi zwa uri miṱa na dzikhonani vha ṱangane. Nga zwenezwo, arali nga ṅwambo wa mahumbulele o khakheaho muthu a amba uri nḓila ya lwa Maṅwalo ine ra ita ngayo zwithu a i sumbedzi lufuno kana ri kaludza zwithu, ri nga mu ṱalutshedza nga vhulenda uri Ṱhanzi dza Yehova vha a takalela u kuvhangana u itela u homolowa vhe na muṱa na dzikhonani. (Mirero 11:25; Muhuweleli 3:12, 13; 2 Vha-Korinta 9:7) Ri ḓiphina na vhafunwa vhashu nga ḓuvha naho ḽi ḽifhio vhukati ha ṅwaha, fhedzi nga ṅwambo wa uri ri funa Mudzimu na zwilinganyo zwawe zwo lugaho, a ri ṱoḓi u tshikafhadza zwenezwo zwifhinga zwa u ḓitakadza nga mikhuvha ine ya mu sinyusa.—Sedzani bogisi  “Vhurabeli Ha Ngoho Vhu A Takadza Vhukuma,” kha siaṱari 156.

24 Dziṅwe Ṱhanzi dzo kona u thusa vhathu vha mbilu dzavhuḓi uri vha pfesese enea mafhungo, nga u shumisa mbuno dzi re kha ndima ya 16 ya bugu Bivhili I Funza Mini Zwa Vhukuma? * Fhedzi ni songo hangwa uri tshipikwa tshashu ndi u thusa vhathu uri vha pfesese, hu si u pikisana navho. Nga zwenezwo ambani nga nḓila ine ya sumbedza ṱhonifho, ni vhe na muya wo dzikaho nahone “ḽiné na amba nga ḽi ḓi dzula ḽí ḽa tshilidzi, ḽo lungiwaho muṋo.”—Vha-Kolosa 4:6.

25, 26. Vhabebi vha nga khwaṱhisa hani lutendo lwa vhana vhavho na u vha thusa uri vha fune Yehova?

25 Riṋe vhashumeli vha Yehova ro funzwa vhukuma. Ri a zwi ḓivha uri ndi ngani ri tshi tenda na u ita zwiṅwe zwithu na u iledza zwiṅwe. (Vha-Heberu 5:14) Nga zwenezwo, vhabebi gudisani vhana vha vhoiwe uri vha shumise maitele a Bivhili. Arali na ita nga u ralo, ni ḓo khwaṱhisa lutendo lwavho, ni ḓo vha thusa uri vha shumise Maṅwalo musi vha tshi fhindula vhane vha vha vhudzisa zwine vha zwi tenda nahone ni ḓo vha khwaṱhisedza uri Yehova u a vha funa.—Yesaya 48:17, 18; 1 Petro 3:15.

26 Vhoṱhe vhane vha gwadamela Mudzimu “muyani na nga mafhungo-ngoho” vha iledza vhuṱambo vhu si ha Maṅwalo nahone vha lwela na u fulufhedzea kha zwithu zwoṱhe vhutshiloni. Vhathu vhanzhi ṋamusi vha vhona u nga u fulufhedzea a zwi konadzei. Fhedzi samusi ri tshi ḓo zwi vhona kha ndima i tevhelaho, nḓila dza Mudzimu dzi a vhuyedza tshifhinga tshoṱhe

^ phar. 3 Sedzani bogisi  “Naa Ndi Fanela U Ṱanganela Kha Uvhu Vhuṱambo?” kha siaṱari 148-149. Ho itwa mutevhe wa maḓuvha ane a dzhiiwa e makhethwa kha Watch Tower Publications Index, yo gandiswaho nga Ṱhanzi dza Yehova.

^ phar. 5 U ya nga u tevhekana ha zwifhinga zwa Bivhili na ḓivhazwakale ya shango, zwi vhonala uri Yesu o bebwa nga ḽa 2 B.C.E. nga ṅwedzi wa Tshiyuda wa Ethamim, une wa tshimbidzana na September/October u ya nga khalenda yashu.—Sedzani Insight on the Scriptures, Volumu 2, masiaṱari 56-7, yo gandiswaho nga Ṱhanzi dza Yehova.

^ phar. 11 Mulanga wa mulayo wo vha u tshi ṱoḓa uri musi mufumakadzi a tshi kha ḓi tou bva u beba ṅwana, a ṋee Yehova tshipfumelelo tsha tshivhi. (Levitiko 12:1-8) Naho yo vha i khumbudzo i vhavhaho ya uri vhabebi vha pfukisela tshivhi kha vhana vhavho, yeneyi ṱhoḓea ya mulayo yo thusa Vhaisiraele uri vha vhe na mavhonele o linganyiselwaho nga ha u bebiwa ha ṅwana na u vha thusa uri vha sa tevhele mikhuvha ya vhuhedeni ya u pembelela ḓuvha ḽa mabebo.—Psalme ya 51:5.

^ phar. 13 Eostre (Eastre) o vha e mudzimukadzi wa u beba. U ya nga The Dictionary of Mythology, “o vha e na muvhuḓa ṅwedzini we wa vha u tshi funa makumba nahone nga zwiṅwe zwifhinga o vha a tshi sumbedzwa e na ṱhoho ya muvhuḓa.”

^ phar. 18 Sedzani thero tharu dzine dza amba nga ha minyanya na zwimima zwa vhukonani kha Tshiingamo tsha ḽa 15 October, 2006, masiaṱari 18, 23, 28.

^ phar. 20 Sedzani Tshiingamo (nga Luisimane) tsha ḽa 15 February, 2007, masiaṱari 30-1.

^ phar. 24 Yo gandiswaho nga Ṱhanzi dza Yehova.