1, 2. Тӧгӱндебей јӱрерге албаданып турганыска Иегова нениҥ учун сӱӱнет? Тем куучындап беригер.

ЭНЕЗИ уулчагыла магазиннеҥ чыгат. Уулчак кенетийин токтой тӱжӱп, ал санаага тӱжет. Кӧрӧр болзо, колына ойынчык тудунып алтыр. Ол оны ойто јерине саларга эмезе энезин садып берзин деп сураарга ундып салган эмтир. Уулчак ачуурканып, ыйлай берет. Энези оны токунадып, магазиндӧӧн кайра апарат. Ол ойынчыкты кайра берип, јаманын таштазын деп сурайт. Балазыныҥ мындый кереги учун энези уулыла оморкоп, тыҥ сӱӱнет. Нениҥ учун?

² Балдардыҥ тӧгӱндебей јӱрерге ӱренип турганы ада-энелерди сӱреен тыҥ сӱӱндирет. Анайып ла теҥеридеги Адабыс, «чындыктыҥ Кудайы», керегинде айдарга јараар (Сарын 31:5). Ол ич-кӧгӱзистиҥ тыҥып турганын кӧрӱп, тӧгӱндебей јӱрерге албаданып турганыска тыҥ сӱӱнет. Оныҥ учун Кудайды сӱӱндирерге ле Оныҥ сӱӱжинде артарга турганыстаҥ улам, бис, элчи Павел чилеп, «ончозында чын эдип јӱрерге кӱӱнзейдис» (Еврейлерге 13:18). Эмди, тӧгӱндебей јӱрерге анчада ла кӱч болуп турган јӱрӱмниҥ тӧрт јанын кӧрӱп, тӧгӱндебей јӱрери кандый алкыштар экелет деп, шӱӱжип ийеектер.

3—5. а) Бойысты мекелеери канча киреге каршулу болгонын Кудайдыҥ Сӧзи канайып кӧргӱзет? б) Бойысты мекелебеске не болужар?

³ Баштапкызында, бойын тӧгӱндебей јӱрерине ӱренип  аларга кӱч болот. Биске, кинчектӱ улуска, бойысты мекеге кийдирерге узак эмес. Темдектезе, Лаодикиядагы христиандар бойлорын тӧгӱндеп, бойлорын бай деп бодогон. Је чынынча, олор ич-кӧгӱс јанынаҥ «тӱреҥи, сокор ло јылаҥаш» болгон деп, Иисус айткан. Кижиниҥ ичи ачыыр айалга! (Ачылта 3:17). Олор бойлорын мынайып мекелегенинеҥ улам, айалга там кӱч боло берген.

⁴ Анайда ок Иаковтыҥ сӧстӧрин эске алып ийерге јараар: «Кемигер бойын кудайзак деп сананып, је тилин тудунбайт, ол јӱрегин мекелейт, оныҥ кудайзагында туза јок» (Иаковтыҥ самаразы 1:26). Бис тилисти тутпай, Иеговага јараар эдип бажырар аргалу деп сананып турган болзоос, бойыстыҥ јӱрегисти мекелеер эдис. А бистиҥ ижис калас ла туза јок болор эди. Мындый каршулу айалга болбозын деп не болужар?

⁵ Бу ла ӱзӱкте Иаков Кудайдыҥ Сӧзиндеги чындыкты кӱскӱге тӱҥдештирет. Ол бисти Кудайдыҥ толо кемдӱ јасагына кӧрӱнип, керектӱ солынталар эдерине кӱӱнзедет. (Иаковтыҥ самаразы 1:23—25 кычыр.) Агару Бичик бисти бойысты мекелебезин деп ӱредет ле неде солынар керек деп кӧргӱзет (Иеремияныҥ ыйы 3:40; Аггей 1:5). Анайда ок Иегова бисти шиҥдеп, кандый ла каршулу једикпестеристи табып, тӱзедерге болушсын деп, бис Ого мӱргӱӱр аргалу. (Сарын 139:23, 24). Тӧгӱндеери — сӱмелӱ јаман кылык, оныҥ учун мындый кылыкка бистиҥ кӧрӱмис теҥеридеги Адабыстыҥ кӧрӱминдий болор учурлу. Укаа сӧстӧр 3:32-де мынайып айдылат: «Куурмакчы кижи Иеговага јескинчилӱ, је тӧгӱндебес улусла Ол јакшы колбуларлу». Иегова биске андый ла сезимдерлӱ болорго ло бойыска Оныҥ кӧзиле кӧрӧргӧ болужар аргалу. «Чын эдип јӱрерге кӱӱнзейдис» — деген элчи Павелдиҥ сӧстӧрин ундыбагар. Бӱгӱнги кӱнде толо кеминде болор аргабыс јок то болзо, је бис акту кӱӱнистеҥ тӧгӱндебей јӱрерге кӱӱнзейдис ле албаданадыс.

6. Эш-нӧкӧрлӧр нениҥ учун бой-бойын тӧгӱндебей јӱрер учурлу ла мынайып олор кандый каршулу керектердеҥ кыйат?

⁶ Тӧгӱндебей јӱрери христиан билениҥ аҥылу јаны болор учурлу. Оныҥ учун эш-нӧкӧрлӧр бой-бойын тӧгӱндебей, ачык-јарык болор учурлу. Христиан биледе мындый каршулу керектер болбос учурлу, темдектезе: эш-нӧкӧри эмес кижиле ойногоны (флирт), эмезе кем-кемле интернет ажыра јажынып куучындашканы ла кандый ла бӱдӱмдӱ порнография кӧргӧни. Билелӱ кезик христиандар мындый керектерди эш-нӧкӧринеҥ јажырып эдедилер. Је мынайып эдери тӧгӱндегени болот. Кудайдаҥ айап туратан Давидтиҥ сӧстӧрине ајарып кӧрзӧӧр дӧ: «Мен тӧгӱнчи улусла отурбагам, чын јӱзин јажыргандарла јӱрбегем» (Сарын 26:4). Сен эш-нӧкӧрлӱ болзоҥ, ӱйиҥнеҥ эмезе ӧбӧӧниҥнеҥ чын јӱзиҥди јажырарга кӱӱнзеткедий керектерди качан да этпей јӱр!

7, 8. Балдарды тӧгӱндебей јӱрерине ӱредип аларга, Агару Бичиктиҥ кандый темдери болужар?

⁷ Ада-энелер балдарына Агару Бичиктиҥ темдериниҥ болужыла тӧгӱндебей јӱрериниҥ тузазын кӧргӱзип турза, ойгор болор. Темдектезе, јаман темдер кӧргӱскен улустыҥ учуралдарын тузаланарга јараар: уурдаганын јажырарга албаданган Аханныҥ; акчага болуп тӧгӱндеген Гиезийдиҥ; акча уурдап туратан ла Иисусты ӧлтӱрерге болуп, калју тӧгӱндеген Иуда Искариоттыҥ темин (Иисус Навин 6:17—19;  7:11—25; Каандардыҥ 2-чи бичиги 5:14—16, 20—27; Матфей 26:14, 15; Иоанн 12:6).

⁸ Јакшы темдер кӧргӱскен улус: Иаков, ол уулдарыныҥ таарларында табылган акчаны кем де јастыра салып ийген деп сананганынаҥ улам оны кайра берип ийзин деп кӱӱнзеткен; Иеффай ла оныҥ кызы, ого Кудайга адазыныҥ берген сӧзин бӱдӱрерге кӧп немени артыргызарга келишкен; Иисус, Ол судур сӧсти бӱдӱрерге ле најыларын коруп аларга, атыйланып калган улустыҥ алдында Бойын Иисус деп аданарга коркыбаган (Башталганы 43:12; Јаргычылар 11:30—40; Иоанн 18:3—11). Бу ада-энелерге Агару Бичиктиҥ эрјинелерин билип аларга ла балдарын тӧгӱндебей јӱрерин сӱӱп ле баалап јӱрзин деп ӱредип аларга болужатан темдердиҥ јӱк ле кезиги.

9. Ада-энелер балдарына тӧгӱндебей јӱреринде јакшы тем болорго турган болзо, олорго нени этпес керек ле нениҥ учун мындый тем керектӱ болот?

⁹ Је мынайып балдарды ӱредери ада-энелердиҥ јаан молјузы болот. Элчи Павел сураган: «Анайдарда, ӧскӧ улусты ӱредип, бойыҥды бойыҥ ӱретпейдиҥ бе? „ууры этпе“ деп јарлап, бойыҥ уурданып јадыҥ ба?» (Римдегилерге 2:21). Кезик ада-энелер балдарын тӧгӱндебей јӱрерине ӱредип тура, бойлоры тӧгӱндеп јат. Темдектезе, уурданып ийет эмезе тӧгӱнденип ийет, оноҥ: «Кӧп улус тӧгӱндеп јат» эмезе «Бу јаан ла кинчек эмес» — деп актанып јадылар. Учы-учында балдар алаҥзып, канайып чын эдерин билбей јадылар. Је чынынча болзо, јаан неме уурдабаганы тӱҥей ле уурданыш болот, канча да кире тӧгӱндегени тӱҥей ле тӧгӱндениш болот *. (Лука 16:10 кычыр.) Балдар эки јӱстеништи капшай билип ийет, мынаҥ улам олор бойлоры да эки јӱстенип баштаардаҥ айабас (Ефестегилерге 6:4). Је качан балдар  ада-энезиниҥ тӧгӱндебей јӱрген теминеҥ ӱрензе, олор јаанап келеле, бу калју телекейде Иегованы макка кӧдӱрер болор (Укаа сӧстӧр 22:6).

10. Ака-эјелеристи тӧгӱндебей јӱрерге, кандый јӧптӧрди ундыбас керек?

¹⁰ Ака-эјелерисле куучындажып турзаас, тӧгӱндебей јӱрерине ӱренип аларга кӧп аргалар болот. 12-чи бажалыктаҥ кӧргӧнисле, сый эдип берилген куучынданатан аргабысты, анчада ла јуунныҥ ортозында, чын тузаланар керек. Тегин ле куучын каршулу коп, керек дезе јабарлаш та болуп калардаҥ айабас! Уккан ла немени, чын ба, јок по деп бӱдӱмјиленбей јадып улуска куучындап турзаас, тӧгӱнди јайып баштаардаҥ айабазыс, оныҥ учун артык неме куучындабаза торт болор (Укаа сӧстӧр 10:19). Анайда ок уккан неме чын деп бӱдӱмјиленип те алган болзоос, оны куучындаарга јараар деп сананбас керек. Темдектезе, бу бистиҥ керегис эмес эмезе бу керегинде куучындаары сӱӱжисти кӧргӱспей турганы болот (1 Фессалоникадагыларга 4:11). Кем де кату-кезем сӧстӧр айдарын, чынды јажырбай айтканы деп бодойт, је бистиҥ сӧстӧрис јаантайын јалакай ла јымжак болор учурлу. (Колоссыдагыларга 4:6 кычыр.)

11, 12. а) Уур кинчек эткен кезик христиандар бойыныҥ кӱч айалгазын канайып там уурладат? б) Уур кинчектер керегинде Сатана не деп тӧгӱндейт ле оныҥ тӧгӱнине бис канайып кирбес аргалу? в) Иегованыҥ организациязыныҥ алдына бис неде тӧгӱндебес учурлу?

 ¹¹ Анчада ла кӧстӧлгӧн акаларга тӧгӱндебей јӱрери јаан учурлу. Уур кинчек эткен кезик христиандар кинчегин јажырарга албаданып, аксагаладар сурак берип турза, чынын айтпай, бойлорыныҥ кӱч айалгазын там уурладат. Андый христиандар јӱк тыштыла Иеговага чындык, је чынынча олор јаан кинчектиҥ јолында, анайып олор эки јӱрӱм јӱргилейт. Мынайып эдип турган кижи тӧгӱндебей јӱрӱп болбой јат (Сарын 12:2). Кезиги аксагалдардаҥ керектӱ немени јажырып, бастыра чынды айтпай јат (Апостолдордыҥ ижи 5:1—11). Улус мынайып Сатананыҥ тӧгӱнине бӱткенинеҥ улам эдет (« Уур кинчектер керегинде Сатананыҥ тӧгӱни» деген рамканы кӧрӱгер.)

¹² Анайда ок, Иегованыҥ организациязында кандый бир документтер де бичип јатсаас, тӧгӱндебес керек. Темдектезе, јарлаар ишке канча кире турушканысты чын бичиир керек. Ого ӱзеери, агару иштиҥ кандый бир бӱдӱмине туружарга анкета бичизеес, су-кадыгыс керегинде эмезе ӧскӧ дӧ неме керегинде тӧгӱн јетирӱ бичибес учурлу. (Ефестегилерге 4:25 кычыр.)

13. Ишле колбулу сурактарда бис ака-эјелеристи канайып тӧгӱндебей јӱрер аргалу?

¹³ Ишле де колбулу сурактарда ака-эјелериске тӧгӱндебей јӱрер керек. Кезикте христиандар кожо иштеп јат. Мындый учуралдарда олор ишле колбулу сурактарды Каандыктыҥ Туразында эмезе јарлаар иште болзо, Кудайга бажырарыла булгабас учурлу. Темдектезе, бир христиан кижи — иште башкараачы болот, та кем де — оныҥ ишчизи болот. Ака-эјелеристи ишке алган кийнинде, бис олорды тӧгӱндебес учурлу: ишјалды ӧйинде тӧлӧӧрис, анайда ок озолодоҥ куучындашкан эмезе јасакла тургузылган льготалар берерис (1 Тимофейге  5:18; Иаковтыҥ самаразы 5:1—4). Эмезе бис ака-эјеге ишке кирген болзоос, берилген ишти јазап бӱдӱрерис (2 Фессалоникадагыларга 3:10). Башкараачы бистиҥ ака эмезе эје болгондо, ӧскӧ ишчилерге кӧрӧ, биске јакшы баштанып, артык амыраар кӱндер эмезе кандый бир льготалар берер деп сакыбас керек (Ефестегилерге 6:5—8).

14. Христиандар кожо иштейтен кандый бир керек ачарга турза, кандый алтамдар этсе, ойгор болор, нениҥ учун?

¹⁴ А кандый бир христиан кижи акала эмезе эјеле кожо тӧлӱге акча алып эмезе коштырып, бизнес ачкан болзо, нени эдер керек? Агару Бичикте керектӱ ле тузалу јӧп берилет: бастыра немени чаазынга бичип эдигер! Темдектезе, Иеремия јер садып алып јадарда, документти керечилер кӧзинче эки чаазынга эдип јазаган. Анайда ок Иеремия, документтер јакшы кичеелип калзын деп кичеенген (Иеремия 32:9—12; Башталганы 23:16—20-ни база кӧрӱгер). Качан бис ака-эјелерисле кожо иш ачарга јӧптӧжӱ тургузып турзаас, кол салылган, керелелген ле јазап белетелген документте ончо јетирӱлерди чокум бичип јадыс. Бу алтамдар бой-бойына бӱтпей турганын кӧргӱспей јат, карын оҥдошпостордоҥ, ачыныштардаҥ, керек дезе бӧлӱништерге экелип турган ӧӧн-бӧкӧннӧҥ дӧ кыйарга болужат. Христиандар јуунныҥ амыры ла ака-эјелеристиҥ бирлиги баштапкы јерде турат деп, ундыбас учурлу (1 Коринфтегилерге 6:1—8) *.

15. Ишле колбулу керектердиҥ тӧгӱнине Иегова канайып кӧрӧт лӧ бу телекейде таркадылган тӧгӱнге христиандар кандый кӧрӱмдӱ болор учурлу?

¹⁵ Христиан кижи јӱк ле јуунда тӧгӱндебей јӱрер учурлу эмес. Павел бичиген: «Ончозында чын эдип јӱрерге кӱӱнзейдис» (Еврейлерге 13:18). Бистиҥ Јайаачыбыс, кожо иштеп турганыста бой-бойысты тӧгӱндебезин деп тыҥ кӱӱнзеп јат. Укаа сӧстӧрдиҥ бичигинде беске чын болор  учурлу деп тӧрт катап бичилген (Укаа сӧстӧр 11:1; 16:11; 20:10, 23). Јебрен ӧйлӧрдӧ акчаны ла садып алган не-немени бескениҥ ле гиряныҥ болужыла бескелеер керек болгон. Тӧгӱнчи садучылар неме садып аларга турган улусты тӧгӱндеерге, эки башка гиряларлу ла јастыра кӧргӱзип турган бескелерлӱ болгон *. Иегова мындый керектерди кӧрӧр кӱӱни јок! Оныҥ сӱӱжинде артарга, бис ишле колбулу сурактарда јӱзӱн-јӱӱр тӧгӱннеҥ кыйып јадыс.

16, 17 Бӱгӱнги кӱнде улус канайып тӧгӱнденет ле чындык христиандар нени эдерге бек шӱӱп алган?

¹⁶ Бис тӧгӱнниҥ элбеде таркап калганына бир де кайкабай јадыс, нениҥ учун дезе бу телекейле Сатана башкарат. Кажы ла кӱн бисте тӧгӱндеп ийер кӱӱн келердеҥ айабас. Улус ишке кирерге, резюме бичип јатса, бойы керегинде рекомендацияны ла ченемели керегинде јетирӱни кӧпчиде бичип салат. Анайда ок иммиграционный, налоговый, страховой эмезе ӧскӧ дӧ бланктар бичиир тушта, улус тӧгӱн јетирӱлер бичийт. Школдо ӱренип турган балдар ла студенттер контрольный иштер, рефераттар ла сочинениелер бичиир тушта, база канайып ла сӱмеленип јат. Темдектезе, олор интернеттеҥ та кемниҥ де ижин табып алала, бойлорыныҥ адынаҥ эдип табыштырып ийет. Улус јаҥда отурган куурмакчылардаҥ неме аларга болуп, карын (взятка) бергилейт. Бу телекейде кӧп саба улус «јаҥыс бойын сӱӱр, акчага ӱстӱгер... јакшыны јаман кӧрӧр» болуп калганына кайкабай јадыс (2 Тимофейге 3:1—5).

¹⁷ Чындык христиандар мындый керектерде турушпас деп бек шӱӱп алган. Је кезикте тӧгӱндебей јӱрерге кӱч болот, нениҥ учун дезе бӱгӱнги телекейде тӧгӱндеп јӱрген улус јакшы јӱрет, керек дезе бийик једимдерге де јединет деп билдирет (Сарын 73:1—8). Бу ок ӧйдӧ, христиандар акча-манатка јединбей турардаҥ айабас, нениҥ учун дезе  «ончозында» тӧгӱндебеске албадангылайт. Мынайып јӱреринде туза бар ба? Тузазы сӱреен јаан! Је нениҥ учун тӧгӱндебес керек? Тӧгӱндебес улусты кандый алкыштар сакыйт?

18. Тӧгӱндебей јӱрген кижиниҥ јакшы ады-јолы нениҥ учун сӱреен баалу болуп јат?

¹⁸ Тӧгӱндебес ле бӱдӱмјилӱ кижиниҥ ады-јолы јӱрӱмде баалу болуп турган немелердиҥ тоозына кирет. (« Мен бир де тӧгӱндебей тургам ба?» деген рамканы кӧрӱгер.) Сананып кӧрзӧҥ дӧ, кажы ла кижи јакшы ат-јолду болор аргалу! Јакшы ат-јолду болоры кижиниҥ јайалтазынаҥ, бай болгонынаҥ, тыш бӱдӱминеҥ, угы-тӧзинеҥ эмезе ӧскӧ та незинеҥ де камаанду болбой јат. Је андый да болзо, кӧп улуска јакшы ат-јолду болорго келишпей јат. Андый улустыҥ тоозы ас (Михей 7:2). Сениҥ тӧгӱндебей јӱрӱп турганыҥа кезиги каткырыжар болор, је кезиги бу јакшы кылык-јаҥыҥды баалап, сени тоор ло сеге бӱдер. Кӧп саба Иегованыҥ Керечилери, тӧгӱндебей јӱрери акча јок артып калбаска болушкан деп, ајаруга алган. Не дезе тӧгӱнчи улусты иштеҥ чыгарып ийерде, олор ижин јылыйтпаган, эмезе ишке тӧгӱндебей турган улус керек болордо, иштӱ болуп калгандар.

19. Јӱрӱмниҥ кандый ла јанында тӧгӱндебей јӱргени бистиҥ уйадыска ла Иеговала колбуларыска кандый камаанын јетирет?

¹⁹ Сенде бого тӱҥей учуралдар болбозо до, тӧгӱндебей јӱрери јаан алкыштар экелип турганын оҥдоп аларыҥ. Сениҥ уйадыҥ да ару болор. Павел бичиген: «Санаабыс [уйадыс, ЈТ] ару деп, бӱдӱп јадыс» (Еврейлерге 13:18). Ого ӱзеери, тӧгӱндебей јӱргениҥ теҥеридеги сӱӱштӱ Адабыстыҥ кӧзинеҥ туура калбас, Ол тӧгӱндебей јӱрген улусты сӱӱп јат. (Сарын 15:1, 2; Укаа сӧстӧр 22:1 кычыр.) Чын, тӧгӱндебей јӱрери сеге Кудайдыҥ сӱӱжинде артарга болужар. Бу эҥ јаан кайрал болот. Је эмди бу темала колбулу ӧскӧ теманы — ишке Иегованыҥ кӧрӱми кандый болгонын кӧрӱп ийеектер.