1, 2. Rinawm tuma ṭan kan lâkna a hmuh hian engvângin nge Jehova chu a lâwm? Entîrna pe rawh.

MIPA naupang leh a nu chuan dâwr an chhuahsan a. Naupang chu a ding ta thut a, a hmêl chu hlauhthâwnnain a khat a. Dâwr aṭanga a lâk naupang thil khalh te tak tê chu a keng a. A dahkîr theihnghilh emaw, a nu’n a leisak dâwn leh dâwn loh a zawh theihnghilh emaw niin a lang. Mangang takin a nu ṭanpuina a dîl ta a. A nu chuan a hnêm a, a fapain a thil lâk pe kîr a, ngaihdam a dîl theih nân dâwrah chuan a hruaikîr leh ta a ni. A fapain ngaihdam a dîl lai chuan, a nu’n a chhuangin, a hlim hle. Engvângin nge?

² An fate’n rinawm a pawimawhzia an hriat tluka nu leh pate tihlimtu thil dang a awm meuh lo. Kan Pa, vâna mi “thutak Pathian” pawh chutiang bawk chu a ni. (Sâm 31:5) Thlarau lama ṭhang chho zêl a, rinawm tuma ṭan kan lâkna a hmuh hian a hlim hle a. Amah tihlâwm leh a hmangaihnaa invawn ṭhat kan duh avângin: ‘Engkimah fel taka [“rinawm taka,” NW] awm kan tum,’ tia tirhkoh Paula’n a rilru a sawi chhuah chu kan ṭâwmpui a ni. (Hebrai 13:18) Kan nuna rinawm harsa kan tih lehzualna kawng pali i lo ngaihtuah ang u. Chu mi hnuah, rinawmnain a thlen malsâwmna ṭhenkhat chu kan sawiho bawk ang.

3-5. (a) Engtin nge Pathian Thu chuan mahni inbum a hlauhawmna lakah min vaukhân? (b) Engin nge dik taka inenfiaha rinawmna lantîr tûrin min ṭanpui ang?

³ Dik taka inenfiaha rinawmna lantîr hi kan tâna thil harsa  ber a ni a. Ṭha famkim lo kan nih angin, mahni inbum mai chu a awlsam hle. Entîr nân, Isua chuan Laodikei khuaa Kristiante chu thlarau lama dinhmun khawngaihthlâk tak—‘pachhia, mitdel, leh saruak’—an ni chung pawha hausa anga an inngaih avângin mahni inbum mai an ni tih a hrilh a. (Thu Puan 3:17) Mahni an inbumna chuan an dinhmun chu a tihlauhawm lehzual a ni.

⁴ Zirtîr Jakoba vaukhânna thu: “Tupawh sakhaw ngaihsak nia inringa a lei vêng ṭha si lo va, mahni thinlung inbum zâwk chu, chu mi sakhaw biak dân chu engmah a ni lo ve,” tih chu i hre chhuak mai thei bawk a. (Jakoba 1:26) Kan lei hmang dik lo chungin a pawm tlâka Jehova be thei tho anga inngaih chu mahni inbumna a ni. Chutiang a nih chuan, Jehova kan biakna chu awmze nei lo, a lo thlâwn mai a ni ang. Chutiang chhiatna kawng chu engtin nge kan pumpelh theih ang?

⁵ Jakoba chuan chu Bible châng chung lamah Pathian thutak chu dârthlalang nên a khaikhin a. Pathian dân famkim chu bih chiang a, chumi mila insiam rem tûrin thurâwn min pe a ni. (Jakoba 1:23-25 chhiar rawh.) Bible chuan dik taka inenfiahna kawnga rinawm tûr leh hmasâwn kan ngaihna laite hre tûrin min ṭanpui thei a. (Ṭah Hla 3:40; Hagaia 1:5) Jehova hnênah chuan min enfiah tûr leh kan tlin lohna nasa takte hmu thiam a, insiam ṭha tûra min ṭanpui tûrin kan ṭawngṭai thei a ni. (Sâm 139:23, 24) Rinawm lohna chu zawi zawia chhiatna thlentu chak lohna a nih avângin, kan Pa vâna mi thlîr anga kan thlîr a ngai a ni. Thufingte 3:32 chuan: “Mi kawhmawh chu LALPA ngaihin tenawm an ni si a; mi ṭha famkim erawh chu a ṭhian an ni,” tiin a sawi. Jehova chuan a ngaih dân ang nei tûr leh min hmuh anga mahni inhmu tûrin min ṭanpui thei a. Paula’n: ‘Engkimah rinawm taka awm kan duh,’ tia a sawi chu hre reng ang che. Tûnah hian ṭha famkim kan ni thei lo va; mahse, rinawm kan duhin, kan tum tak zet a ni.

6. Engvângin nge nupate chu an rinawm tawn a ngaih a, chutiang chuan eng thil hlauhawm nge an pumpelh?

⁶ Rinawmna chu Kristian chhûngkuaa mize langsâr tak a ni tûr a ni. Chuvângin, nupate chu inpawh taka awmin, an rinawm tawn tûr a ni a. Kristian nupate inkârah chuan mi dang chhaiderna te, Internet aṭanga a rûka inngaihzâwnna te, a nih loh leh saruak lem leh thuziakte enna te ang chi, rilru tina thei leh thianghlim lo thiltihte chuan hmun a chang lo. Nupui pasal nei tawh Kristian ṭhenkhat chuan an kawppuite hriat lohvin chutiang thil dik lo chu an ti a. Chu chu rinawm lohna a ni. Lal rinawm tak Davida thusawi: “Mi engmah lo mai maite hnênah ka ṭhu ngai lo va; vervêkte hnênah pawh ka lût hek lo vang,” tih hi lo chhinchhiah ang che. (Sâm 26:4) Nupui pasal nei tawh i nih chuan, i kawppui laka i nihna thup duhna neihtîr thei thil chu ti ngai suh!

7, 8. Eng Bible entîrnate’n nge naupangte chu rinawmna a hlutzia hre tûra ṭanpui thei?

⁷ Nu leh pate tân an fate hnêna rinawm a hlutzia an zirtîr hunah Bible-a entîrnate hman chu a finthlâk a ni. Rinawm lohna lama entîrna atân chuan rûk a rûk hnua zêp tumtu Akana te; sum leh paia hlâwkna duh avânga dâwt sawitu Gehazia te; rûk hmang leh Isua tihnat tuma rilru chhe tak pua dâwt sawitu Juda chanchinte chu sawi lan theih a ni ang.—Josua 6:17-19; 7:11-25; 2 Lalte 5:14-16, 20-27; Matthaia 26:14, 15; Johana 12:6.

 ⁸ Rinawmna lama entîrna atân chuan, a fate ipa tangka an hmuh chu tihpalh thil a nih a rin avânga pe kîr leh tûra hrilhtu Jakoba te; Jeptha leh nasa taka mahni inpêk a ngai chung pawha a pa chhechham ngai pawimawhtu a fanu te; leh hrilh lâwkna tihfamkim nân leh a ṭhiante vênhim nâna mipui kawlh takte hmaa a nihna sawi chhuaktu Isua chanchinte pawh a awm a ni. (Genesis 43:12; Rorêltute 11:30-40; Johana 18:3-11) Hêng entîrna tlêm tê hian nu leh pate chu rinawmna ngaina tûr leh hlut tûra an fate zirtîr nâna hman theih tûr Bible-a thu ṭha takte a hriattîr ngei ang.

9. Nu leh pate’n an fate tân rinawmna kawnga entawn tûr siam an duh chuan eng nge an pumpelh ngai a, chutianga entawn tûr siam chu engvângin nge a pawimawh?

⁹ Chutianga zirtîrna pe tûrin nu leh pate chuan mawhphurhna pawimawh tak an nei a. Tirhkoh Paula chuan: “Nang, mi dangte zirtîrtu, nangmah i inzirtîr lo maw? Nang, mi rûk ru lo tûra hrilhtu, nangin i ru ṭhîn maw?” tiin a zâwt a ni. (Rom 2:21) Nu leh pa ṭhenkhat chuan an fate chu rinawm tûra an hrilh laiin, anmahni ngei an rinawm loh avângin, an fate chu an tihrilhhai ṭhîn a. Thil ho lam deuh rûk leh dâwt tê tham sawi chu “Aw, hêngte mai mai lâk chu pawi an ti lo vang,” ti emaw, “Kha kha chu dâwt vâr a nia. A pawina a awm lo,” ti emawa chhuanlam siamin, thiam an inchan chawp a ni. Mahse, a nihna takah chuan, an thil rûk hlut zâwng chu eng pawh ni se, rûkrûk chu rûkrûk a ni a; eng thu pawh ni se, dâwt sawi chu dâwt sawi a ni tho tho. * (Luka 16:10 chhiar rawh.) Naupangte chuan vervêkna chu an hre hma khawp a, chu chu nasa takin an chhiat phah thei a ni. (Ephesi 6:4) Mahse, an nu leh pate entawn tûr siam aṭanga rinawmna an zir hian, he rinawm lohna khawvêlah hian Jehova chawimawia an ṭhan chhoh ngei a rinawm a ni.—Thufingte 22:6.

10. Kristian unaute inkâra rilrua awm ang ang rinawm taka sawi chhuah chungchângah eng vaukhânna nge kan hriat reng ang?

¹⁰ Kristian unaute nêna inkawmna hian rinawmna neih theihna hun ṭha tam tak min pe a. Bung 12-naa kan hriat tawh ang khân, ṭawng theihna thilpêk kan dawn hi kan hman dânah kan fîmkhur a ngai hle a, a bîk takin thlarau lama kan unaute bula kan awm hian a ngai lehzual a ni. Tîtî pângngai tak pawh hi inrêlna leh insawichhiatnaah awlsam takin a chang thei tlat! A dikzia kan finfiah theih loh thute kan sawi chhâwn chuan, dâwt kan theh darh pawh a ni thei a, chuvângin kan kâ thunun chu a ṭha zâwk hle. (Thufingte 10:19) Kawng lehlamah chuan, thil engemaw chu a dik tih kan hria pawh a ni thei; mahse, chu chu sawichhâwn tlâk a ni tihna a ni chuang lo. Entîr nân, kan inrawlhna tûr thil a ni lo thei a, chutiang thil sawi chu a ngilneih lohthlâk pawh a ni thei bawk. (1 Thessalonika 4:11) Mi ṭhenkhat chuan hawihhâwm lo taka thusawi chu rinawmna chi khat, rilrua awm ang ang dik taka sawi chhuahna niin thiam an chantîr a; mahse, kan ṭawngkam chhuak chu chia al, khawngaihna tel a ni reng tûr a ni.—Kolossa 4:6 chhiar rawh.

11, 12. (a) Eng kawngin nge thil sual pawi tak titu ṭhenkhat chuan buaina chu an tihzual sauh? (b) Sual pawi tak chungchânga Setana dâwt theh darh ṭhenkhat chu eng nge ni a, engtin nge kan do theih ang? (c) Engtin nge Jehova inawpna pâwl chungah kan rinawm tih kan lantîr theih?

¹¹ Kohhrana hruaitute hnêna thu dik kan sawi hi a bîk  takin a pawimawh a. Thil sual pawi tak titu ṭhenkhat chuan kohhran upate’n an zawh fiah huna an thil sual tih thup tuma dâwt an sawi hian buaina chu an tizual zâwk mah ṭhîn. Chutiang mite chu sual kawng zawh reng chunga Jehova rawngbâwl anga lang derin, nun dân chi hnihin an nung ṭan hial ṭhîn a. Chutiang nun kawng zawhna chuan mi nun pum chu dâwtah a chantîr a ni. (Sâm 12:2) Mi dangte erawh chuan upate hnênah thu dik pawimawhte zêp ṭhenin, an hrilh kim lo va. (Tirhkohte 5:1-11) Chutiang rinawm lohna chu Setana dâwt sawi âwihna aṭanga lo chhuak a ni fo ṭhîn.—Phêk 164-165-naa “ Sual Pawi Tak Chungchânga Setana Dâwt Sawite,” tih bâwm chu en rawh.

¹² Lehkha ziaka zawhnate kan chhân hunah pawh Jehova inawpna pâwl chunga kan rinawm a ngai bawk. Entîr nân, rawngbâwlna report kan ziah hunah, a dik lova ziak lo tûrin kan fîmkhur a ngai a. Chutiang bawkin, rawngbâwlna chanvo hlu ṭhenkhat atâna dîlna kan ziah khah hunah pawh kan hrisêlna leh thil dang chungchâng thu dik lo kan ziak ngai tûr a ni lo.—Thufingte 6:16-19 chhiar rawh.

13. Kristian unaute nêna sumdâwnnaah kan thawhho chuan, engtin nge rinawmna kan vawn reng theih ang?

¹³ Kristian unaute chunga rinawmnaah chuan sumdâwnna chungchâng pawh a tel thei a. Kristian unaute chuan sumdâwnnaah thawhho châng an nei thei a ni. An sumdâwnna chu Kingdom Hall-a Pathian an biakhona leh rawngbâwla an thawhhona nêna chawh pawlh lo tûrin an fîmkhur tûr a ni. Sumdâwnna lama an inlaichînna chu a neitu pu ber leh hnathawktu pawh a ni thei. Hnathawhnaah unaute kan ruai a nih chuan, an chungah rinawm takin kan ti ang a, kan tiam zât an thla hlawh chu a hun takah kan pein, dânin a phût an dawn tûrte pawh kan pe bawk tûr a ni. (1 Timothea 5:18; Jakoba 5:1-4) Kawng lehlamah chuan, unaute hnuaiah kan thawk a nih chuan kan hlawh phû ngeiin kan thawk tûr a ni bawk. (2 Thessalonika 3:10) Thlarau lama kan inlaichînna avângin pu ber chuan kan lakah bat nei ang maia ngaiin chawlh te, hlâwkna te, leh  hnathawktu dangte a pêk loh duhsaknate chu kan beisei lo vang.—Ephesi 6:5-8.

14. Kristiante chuan sumdâwnnaa an thawh dun hunah engtin nge fing taka an invên lâwk a, engvângin nge?

¹⁴ Chhiat palh pawh inhuama sum hman ngai emaw, loan lâk ngai emaw chi sumdâwnnaah thawk dûn dâwn ta ila, engtin nge ni ang? Bible chuan thu bul pawimawh leh ṭangkai tak min pe a ni: Engkim ziakin dah ang che! Entîr nân, Jeremia’n lo a lei khân, mite mit hmuh ngeiah inleina lehkha pahnih siamin, nakina en leh theih atân a dah ṭha a ni. (Jeremia 32:9-12; Genesis 23:16-20 en bawk rawh.) Kristian unaute nêna thil kan inlei hian, lehkhaa kim tak leh fel taka ziak a, mi dangte hmuh laia hming ziah hnan chu inrin loh vâng a ni lo. Inhriat thiam lohna te, lunghnualna te, leh inlungrual lohna avânga inṭhen darhna thleng theite laka invên nân a ni zâwk. Eng ang sumdâwnna mah hi kohhrana inpumkhatna leh remna dinhmun hlauhawma dah tûr khawpin a hlu lo tih chu Kristian tupawhin rilruah an vawng tûr a ni. *—1 Korinth 6:1-8.

15. Engtin nge Jehova chuan sumdâwnnaa rinawm lohna chu a ngaih a, engtin nge Kristiante chuan chutiang chîn dân lâr takte chu an pumpelh?

¹⁵ Kristian rinawmna chu kohhran chhûngah chauh a ni lo. Paula chuan: ‘Engkimah fel taka [“rinawm taka,” NW] awm kan tum,’ tiin a sawi a. (Hebrai 13:18) Khawvêl lam sumdâwnna chungchângah min Siamtu chuan rinawmna chu a ngai pawimawh hle a. Thufingte buah ringawt pawh bûkna dik lo chungchâng vawi tam tak sawi lan a ni. (Thufingte 11:1; 20:10, 23) Hmân laia an sumdâwnna kawngah an thil leite leh an sum hmante hlutna hriat nân tehna leh bûkna hman a ni ṭhîn a. Sumdâwngtu rinawm lote chuan anmahni dâwrtute bum nân bûk lung pahnih leh bûkna  dik lo an hmang ṭhîn. * Jehova chuan chutiang thiltihte chu a haw hle! A hmangaihnaa invawng ṭha reng tûr chuan sumdâwnnaa rinawm lohna thiltih zawng zawngte chu kan pumpelh vek tûr a ni.

16, 17. Tûn lai khawvêlah hian eng ang rinawm lohna nge hluar a, Kristian dikte chuan eng nge tih an tum tlat?

¹⁶ Setana chu he khawvêl awptu a nih avângin, rinawm lohnain min hual vêl pawh chu mak kan ti lo. Nî tin hian rinawm lo tûra thlêmna kan tâwk thei a. Mite’n hna dîlna tûra an chanchin an ziah hunah pawh, dâwt leh nihna bâka insawi te, nemnghehna lehkha dik lote, leh hna an lo thawh tawhte uar taka sawite chu an chîng tlângpui ṭhîn a ni. Mite’n ram dang luhna tûr te, chhiah chawina tûr te, zângnadawmna hmuh theihna tûrte leh chutiang chi thil dangte atâna lehkha an ziah khah hian, an thil duh an neih theih nân thu dik lo an ziak tlângpui a. Zirlai tam takte chuan exam-naahte an entawn a, a nih loh leh school tâna thil an ziah leh report an ziah hunah Internet aṭanga enin, mi dangte tih dân an la chhâwng a, mi dangte thil ziahsa chu an mahni ziah ang takin an lantîr ṭhîn a ni. Tin, mite’n thuneitu eirûk hmangte an dâwr hunah an thil duhte an neih theih nân thamna an pe fo ṭhîn bawk. Hetiang thil hi, “mahni inhmangaihtu te, tangka ngainatu te . . . ṭha duh hauh lo te” an tamna khawvêlah hian kan beisei sa tûr rêng a ni.—2 Timothea 3:1-5.

¹⁷ Kristian dikte chuan chutiang thil eng maha tel loh chu an tum tlat a. A chânga rinawm a harsat chhan chu, tûn lai khawvêlah hian rinawm lo taka thil titute hi hlawhtling leh chan ṭha zâwk chang anga an lan ṭhin vâng a ni. (Sâm 73:1-8) Chutih laiin, Kristiante erawh chuan ‘engkimah rinawm taka’ awm an duh avângin sum lamah harsatna an tâwk  pawh a ni thei. Harsatna tawh phahna tûr khawpa rinawm chu a manhla em? Manhla e! Engvângin nge? Rinawm taka awmnain eng malsâwmnate nge a thlen?

18. Engvângin nge mite’n mi rinawm nia min hriat chu thil hlu tak a nih?

¹⁸ Mite’n mi rinawm, leh rin tlâk nia min hriat aia thil hlu zâwk a awm meuh lo. (Phêk 167-naa “ Ka Rinawm Reng Em?” tih bâwm chu en rawh.) Chutah, chutiang hming ṭha chu mi tinte chher theih a ni tih han ngaihtuah teh! Chu chu pianpui thiamna, hausakna, hmêl ṭhatna, neihnunna, a nih loh leh i thunun theih loh thil dangah a innghat lo. Chuti chung pawhin, mi tam takte chuan hming ṭhatna ro hlu chu an nei lo. Hei hi thil vâng tak a ni. (Mika 7:2) Mi ṭhenkhat chuan i rinawm avângin an nuihzat mai thei che a; mahse, mi dang chuan i rinawmna chu an ngaihluin, an ring ang che a, an zah bawk ang che. Jehova Thuhretu tam takte chuan an rinawmnain sum leh pai lamah hlâwkna a thlen tih an hmu a. Hnathawktu rinawm lote bân an nih laiin, anni chuan an hna an hum thei a; hnathawktu rinawm an mamawh hle hunah hna an hmu bawk ṭhîn.

19. Engtin nge kan rinawmna chuan kan chhia leh ṭha hriatna leh Jehova nêna kan inlaichînna a nghawng?

¹⁹ Chutiang thil chu i chungah a thleng emaw, thleng lo emaw pawh ni se, rinawmna chuan malsâwmna nasa lehzual a thlen tih i hria ang a. Chhia leh ṭha hriatna thiang tak i nei ang. Paula chuan heti hian a ziak a ni: “Chhia leh ṭha hriatna thiang tak kan nei tih dik takin kan inhre si a,” tiin. (Hebrai 13:18) Chu bâkah, i hming ṭhatna chu kan Pa vâna mi chuan a hmuh hmaih ngai lo va, mi rinawmte chu a hmangaih a ni. (Sâm 15:1, 2; Thufingte 22:1 chhiar rawh.) Ni e, rinawmna chuan Pathian hmangaihnaa invawng reng tûrin a ṭanpui che a, chu aia lâwmman hlu zâwk a awm thei lo. Hemi nêna inkûngkaihin, Jehova’n hnathawh a thlîr dân chu i lo ngaihtuah ang u.