1, 2. Xikonmelaua ika se neskayot keyej kitelyolpaktia Jiova maj timochikauakan timonejnemiltiskej timelaujkej.

SE KONETSIN iuan imomaj kisaj itech tanamakaloyan. Uan sepasaj motsakuilia uan itech iixko moita ke momoujtijtok. ¿Toni kipanoua? Yejua kielnamiki ke kikuiteuak se auil. Kinemiliaya kiiluis imomaj maj kikouili sayoj ke kielkauak. Kemej amo kuali momachilia, peuak choka. Imomaj kiyolseuia uan mokepa iuan itech tanamakaloyan. ¡Tel kuali momachilia temomaj uan tel yolpaki kiitas ke ikonetsin kikepak auil uan tajtanik maj kitapojpoluikan!

² Nochin tetatmej kintelyolpaktia kiitaskej ke imin koneuan momachtiaj monejnemiltiskej melaujkej. Uan okachiok toTajtsin, porin yejua “Dios tein melauak” (Salmo 31:5). Jiova kiyolpaktia kiitas ke timochikauaj timonejnemiltiskej timelaujkej, ta nejon kinextia ke mochikaujtok toyekuikalis iuan. Kemej tiknekij tikyolpaktiskej uan tiksentokaskej itech inetasojtalis, “tiknekij timonejnemiltiskej timelaujkej itech nochi” kemej kijtoj Pablo (Hebreos 13:18, NM). Achto tikitatij naui taman kampa kemansa techkisa ouij tikchiuaskej nejon, uan satepan tikitaskej toni taman tein kuali techualkuilia.

3-5. 1) Kemej tanejmachtia Biblia, ¿keniuj uelis tejuansaj timokajkayauaskej? 2) ¿Toni techpaleuis maj timoitilikan tein moneki tikyektaliskej uan maj timelaujkej keman tikchiuaskej?

³ Yekinika, moneki timomachtiskej timonejnemiltiskej timelaujkej achto touan. Kemej titajtakouanij, tel ijsiujka uelis  tejuansaj timokajkayauaskej. Ijkon kinpanok itatojtokakauan Cristo tein nemiaj Laodicea. Jesús kijtoj ke maski yejuan kineltokayaj ke kipiayaj nochi, sejsemej katkaj ‘pobres’, ‘ixpopoyomej’ uan ‘amo teyi kipiayaj tenika motakentiskej’ espiritualmente (Apocalipsis 3:17). Tetayokoltij kemej moajsiaj. Uan katka tamouilil porin amo moitiliayaj keniuj yekmelauj moajsiaj.

⁴ No ijkon, Santiago technejmachtia: “Komo senmej de namejuan kipialia taneltokalis de Dios pero amo kimati kenin moyeknenepilijmatis, ijkuakon yejua nojon sayoj moyolkajkayaua san, uan nochi ne nitaneltokalis amo teyi kualtia” (Santiago 1:26). No tejuansaj timokajkayaujtoskiaj komo timonemiliaj ke Jiova kiselia ijkon kemej tiktekitilijtokej maski amo kuali tikuitoskej tonenepil. Nejon taueyichiualis amo teyi kualtia oso nenkajsaj. ¿Toni uelis techpaleuis maj amo tiuetsikan itech nejon tachiualis tein semi tetayokoltij?

⁵ Itech seki versículos achto, Santiago ika tajtoua itanauatil Dios tein senkis kuali tein moajsi itech Biblia, uan kinextia ke ijkuitik kemej se teskat, uan techyoleua maj ompa ‘timoixitakan’, ta nejon techpaleuis maj tikmatikan toni moneki tikyektaliskej itech tonemilis (xikonixtajtolti Santiago 1:​23-25). Kemaj, Biblia techpaleuia maj timoitilikan toni moneki tikyektaliskej uan maj timelaujkej keman tikchiuaskej (Lamentaciones 3:40; Ageo 1:5). Uan no, moneki tiktajtaniskej Jiova maj techita, maj techpaleui maj timoitilikan kani tiueyitapolojtokej uan maj techmaka chikaualis maj tikyektalikan (Salmo 139:23, 24). Xa amo timonejnemiltijtoskej timelaujkej uan amo timoitiliaj. Sayoj ke maj amo tikelkauakan keniuj kiita Jiova nejon. Proverbios 3:32, kijtoua ke “akin kinextia ke yolkuali sayoj ke amo melauak, Jiova amo kineki kiitas, sayoj ke tel kuali mouika iniuan akin yolmelaujkej”. Senkis tikneltokaj ke Dios techpaleuis maj timoitakan kemej yejuatsin techita uan maj tikchiuakan tein kiyolpaktia. Komo ijkon tikchiuaj, uelis tikijtoskej kemej Pablo ke “tiknekij timonejnemiltiskej  timelaujkej”. Sayoj ke moneki timochikauaskej maj mochiua kemej tiknekij, maski axkan amo uelis senkis tikchiuaskej nejon.

6. ¿Keyej namikuanij moneki moyekiluiskej teisa uan amo teyi motatiliskej, uan toni moneki maj amo kichiuakan?

⁶ Kalyetouanij tein kitekitiliaj Dios no moneki moixmatiskej ke monejnemiltiaj melaujkej. Namikuanij moneki moyekiluiskej teisa uan amo teyi motatiliskej. Maj amo kinextikan ke kinyoltilana aksa akin amo imin inamik, maj amo moichtakauikakan iuan aksa itech Internet, maj amo kiitakan taixkopimej kampa moita auilnemilis niono maj kichiuakan okse teisa ijkuitik. Ta nochi nejin tel taijtakoua. Semi tetayokoltij tikijtoskej ke miakej itatojtokakauan Cristo kichiuaj nejon uan kitatiliaj imin namik. ¡Moita ke nion tepitsin melaujkej! Maj amo keman tikchiuakan teisa tein techuikas maj timochiuakan tiixkepmej iuan tonamik. Ta maj tikchiuakan kemej David akin kijtoj: “Amo nimotalia iniuan akin takajkayauaj; nion nimosentilia iniuan akin kitatiaj kemej yekmelauj monejnemiltiaj” (Salmo 26:4).

7, 8. ¿Ika toni neskayomej tein kipia Biblia uelis tikininextiliskej tokoneuan ke motelneki timonejnemiltiskej timelaujkej?

⁷ Tetatmej moneki kininextiliskej imin koneuan ika Biblia ke motelneki monejnemiltiskej melaujkej. Ta ompa moita neskayomej tein technextilia toni  maj amo tikchiuakan. Kemej tein kichiuak Acán, akin tachtekik uan kiyejyekoj kitatis; oso Guehazí akin takajkayauak porin kinekia motomintis, uan Judas akin amo sayoj kiichtekik tomin, ta no tel ueyi xolopijtik uan nejon kiuikak maj Jesús kichiuilianij tein tel amo kuali (Josué 6:17-19; 7:11-25; 2 Reyes 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Juan 12:6).

⁸ Sayoj ke itech Biblia no moajsi kuali neskayomej. Se yejua tein kichiuak Jacob. Keman kimatik ke ikoneuan kiajsikej tomin itech imin koxtaluan, kininauatij maj kikepanij, porin moluiaya ke aksa mopoloj uan ompa kitalij. Oso Jefté uan isiuapil, akin kichiuak kemej motenkauak ipopaj maski monekia kikauas itanejnekilis. Oso tein kichiuak Jesús. Keman moajsik imin ixpan tel miakej tein tel kualantoyaj, ika yolchikaualis moteixmatiltij, uan kinextij ke okachi kitekipachouaya maj mochiuani tein moijtojka itech Biblia uan maj kuali moajsinij itasojikniuan (Génesis 43:12; Jueces 11:30-40; Juan 18:3-11). Nejin sayoj seki neskayomej tein moajsi itech Biblia tein ika uelis tikininextiliskej tokoneuan maj kitasojtakan uan maj kipatiuitakan monejnemiltiskej melaujkej.

9. ¿Keyej tetatmej amo sayoj moneki kinimachtiskej imin koneuan maj monejnemiltikan melaujkej, ta maj kinkauilikan se kuali neskayot, uan toni moneki amo kichiuaskej?

⁹ Nejin amo kijtosneki ke tetatmej sayoj maj kinimachtikan imin koneuan. Ta no moneki kinkauiliskej se kuali neskayot. Ijkon kinextia tatitanil Pablo keman kijtoj: “Tejua ten [...] tikinmachtijtinemi oksekin [...] no moneki ximomachtijtinemi [...;] tejua [tein] tikinnojnotstinemi oksekin [...] maj amo tachtektinemikan [...] tejua amo no xitachtektinemi ok” (Romanos 2:21). Sekin tetatmej kinpojpolouaj imin koneuan keman kinimachtiaj maj monejnemiltikan melaujkej sayoj ke yejuan amo ijkon kichiuaj. Xa kemansa amo kijtouaj nochi tein melauak oso mokuiliaj teisa tein amo kitelpia ipatiuj uan motenpaleuiaj ika tajtolmej kemej nejin: “Amo ueyi nejin xolopijyot uan amo akin  kijtakoua” oso “Yejuan kimattokejya ke tekitinij ipa mokuiliaj nejin”. Sayoj ke tachtekilis ipa tachtekilis, maski amo kitelpia ipatiuj tein mokuilijkej; uan takajkayaualis ipa takajkayaualis, maski amo motelneki tein ika motajtoua oso amo ueyi xolopijyot (xikonixtajtolti Lucas 16:10). * Uan no, konemej tel niman kimatij komo amo timelaujkej uan kintelijtakoua (Efesios 6:4). Sayoj ke komo tetatmej mochikauaj kinkauiliskej se kuali neskayot, uelis tikneltokaskej ke ijkuak moskaltiskej, kisentokaskej kiueyichiujtoskej Jiova itech nejin taltikpak kampa amo takualyan (Proverbios 22:6).

10. Kemej tiknekij timonejnemiltiskej timelaujkej, ¿keyej moneki timoyekpiaskej keman titajtoskej imiuan tokniuan?

¹⁰ Itech nechikol moajsi miak taman keniuj uelis tiknextiskej ke timelaujkej imiuan tokniuan. Kemej tikitakejya itech capítulo 12, moneki timoyekpiaskej ika tein tikijtoskej keman tiyetoskej imiuan, porin tel ijsiujka uelis tikintenkuiskej oksekin uan hasta uelis titetakajkayauiliskej. Komo tikijtouaj teisa tein titekakilijkej sayoj ke amo tikyekmatij ox melauak, tikmoyaujtoskiaj xolopijyot uan amo tikmatiskiaj. Yejika moneki achto kuali tiknemiliskej tein tikijtoskej  (Proverbios 10:19). Uan ijkon moneki tikchiuaskej maski tikyekmattoskej ke melauak tein tikijtotij. ¿Keyej? Porin uelis timokalakijtoskej itech imin nemilis oksekin oso amo tiknextijtoskiaj netasojtalis (1 Tesalonicenses 4:11). Maj amo keman tiknemilikan ke komo timelaujkej uelis titeyekiluiskej teisa maski titexokoliskej. Moneki tikijtoskej teisa ika tajtolmej yemankej uan tein amo ika titexokoliskej (xikonixtajtolti Colosenses 4:6).

11, 12. 1) ¿Keniuj miakej kichiuaj maj okachi ueyia kuejmol keman ueyi tajtakouaj? 2) ¿Katiyejua takajkayaualis ika uejueyi tajtakolmej kimoyaua Satanás, uan keniuj uelis tikixnamikiskej? 3) ¿Keniuj uelis tiknextiskej ke timelaujkej iuan inechikol Jiova?

¹¹ Okachiok moneki timouikaskej timelaujkej imiuan tayekananij itech nechikol. Komo aksa kitatiskia uejueyi tajtakolmej —xa keman takajkayaua ijkuak kichiuiliaj netajtanilmej—, okachi kichiuas maj ueyia kuejmol. Uan hasta uelis peuas kipias ome nemilis. Yejua kinextiskia ke kitekitilijtok Jiova sayoj ke no kichiujtoskia tajtakolmej. Nejon kiuikaskia maj nochipa takajkayaujto (Salmo 12:2). Okse taman tein no uelis panos, komo amo nochi kiniluiskia tayekananij tein mochiuak, uan kitatia tein okachi motelneki (Hechos 5:1-11). Miakej kichiuaj nejon porin kineltokaj itakajkayaualis Satanás tein kimoyaujtok (xikonita recuadro, “ Itakajkayaualis Satanás ika uejueyi tajtakolmej”).

¹² No moneki timonejnemiltiskej timelaujkej iuan inechikol Jiova nochipa keman tikpexontiskej se amat oso tiktemakaskej se informe. Se neskayot, moneki tikijkuiloskej tein yekmelauj titekitikej itech tanojnotsalis. No ijkon, keman tikpexontiskej se amat porin tiknekij tikseliskej se tekit itech inechikol Dios, moneki tikijkuiloskej nochi tein melauak (xikonixtajtolti Proverbios 6:​16-19).

13. ¿Keniuj tiknextiaj ke timelaujkej keman titekitij iuan se tokniuj?

¹³ No moneki timonejnemiltiskej timelaujkej keman titekitiskej iuan se tokniuj. Sayoj ke amo ika titajtoskiaj itech Kalnechikol niono itech tanojnotsalis. Komo  tikmakaj tekit se tokniuj, tiknextiskej ke timelaujkej komo niman tiktaxtauiaj kemej timotenkaujkej, uan tikmakaskej nochi kemej kijtoua imin tanauatil tekiuanij (1 Timoteo 5:18; Santiago 5:1-4). Uan komo tejuan tiktekitiliaj se tokniuj, moneki titekitiskej kemej moneki (2 Tesalonicenses 3:10). Amo tikchiaskej maj okachi techtakachiuakan porin tiknemiliaj ke kemej tiomen tiktekitiliaj Dios, uelis tiktajtaniskej okachi nepaleuil oso maj okachi techmaka tiempo ke oksekin tekitinij (Efesios 6:5-8).

14. Keman se tokniuj kichiuas se tanamakalis iuan okse tokniuj, ¿toni motelneki maj kichiuakan uan keyej?

¹⁴ ¿Uan komo titetaneujtiaj oso techtaneujtiaj tomin, oso tisentekitij itech se tanamakalis? Biblia techmaka se principio tein techtelpaleuia: nochipa moneki tikijkuiloskej nochi. Ijkon kichiuak Jeremías. Keman kikouak se tal, kijkuiloj se amat imin ixpan oksekin, kiixkopinak uan kitalij kampa ueliskiaj kiitaskiaj satepan (Jeremías 32:9-12; no xikonita Génesis 23:16-20). Keman tikijkuilouaj tanamakalis tein mochiua, keman tikchiuaj imin ixpan oksekin uan keman tikchajkuilouaj, amo kijtosneki ke amo titakuaujtamatij imiuan tokniuan, ta tel tapaleuia maj amo mokejkepa teisa, maj amo moyolkokokan uan maj amo mochikoitakan. Komo titekititij iuan se tokniuj, moneki maj tikelnamikikan ke nion tepitsin kinamiki maj timochikoitakan uan maj timoxelokan itech nechikol sayoj porin timokuij ika se tekit (1 Corintios 6:1-8). *

15. ¿Keniuj kiita Jiova tachtekilis tein mochiua itech tanamakalis uan keniuj moneki tikitaskej tein tikchiuaj kemej Cristo?

¹⁵ Tein tikchiuaj kemej Cristo no moneki maj timelaujkej imiuan tein amo momachtiaj. Kemej Pablo, “tiknekij timonejnemiltiskej timelaujkej itech nochi” (Hebreos 13:18, NM). Jiova kineki maj no timelaujkej keman tikchiuaskej  se tanamakalis imiuan tein amo momachtiaj. Ijkon kinextia amaix Proverbios, ta ompa miakpa moijtoua ke moneki maj ajsitok se tatamachiua (Proverbios 11:1; 16:11; 20:10, 23). Ne uejkauj, balanzas uan pesas kikuiaj keman takouayaj, keman tanamakayaj uan no keman kiitayaj ietikka oro uan plata tein ika taxtauayaj. Miakej tanamakanij kintachtekiayaj takouanij keman kikuiaj naui pesas uan balanzas tein kichijchiuayaj maj amo yektatamachiua. * Sayoj ke Jiova nion tepitsin kiitstani nejon. Komo tiknekij tiksentokaskej itech inetasojtalis Jiova, moneki maj amo titeuantikan itech niose taman tachtekilis.

16, 17. ¿Toni taman takajkayaualis kichiuaj miakej tein amo momachtiaj, uan toni tiktaliaj itech toyolo tikchiuaskej tein tiktekitiliaj Dios?

¹⁶ Kemej Satanás taixyekantok nikan taltikpak, amo tikmoujkaitaj maj tel nemikan tein amo monejnemiltiaj melaujkej. Uan yejika tein tiktekitiliaj Dios, mojmostaj moyejyekoua ox timelaujkej. Kemej kinekij kiseliskej tein kitemouaj, kitelijtouaj nemachtil tein kiselijkej oso tekit tein kimatij kichiuaskej ijkuak tajtanij se tekit. No takajkayauaj itech amat tein kipia ke kiitas impuestos, seguros, keman youij itech okse altepet oso okse teisa ijkuitik. Uan no takajkayauaj itech exámenes oso itech tekit tein kintajtaniaj itech kaltamachtiloyan, xa keman kikixtiaj itech Internet uan kichiuaj maj moita ke yejuan kichijchiujkej. Uan hasta kintaxtauiaj uejueyi chiuanimej tein kichiuaj tein amo kuali ika tomin. ¿Toni okse taman uelis tikchiaskej maj mochiua itech nejin taltikpak kampa tel nemij tein ‘kitauelitaj nochi tein kuali’, ‘motasojtaj yejuan san’ uan ‘xijxikuintinemij ika tomin’? (2 Timoteo 3:1-5.)

¹⁷ Kemansa xa tel ouij techkisas tikixtopeuaskej nochi taman takajkayaualis ijkon kemej tikyolnejnekij. Uelis tikitaskej ke okachi kuali kiniyoui itech nejin taltikpak akin  tachtekij, uan sekin tein tiktekitiliaj Dios amo tikpiaj tein ika timoixpanoltiskej sayoj porin timonejnemiltiaj timelaujkej “itech nochi” (Salmo 73:1-8). Maski tel ouij, maj nion tepitsin tiknemilikan ke amo kipia ipatiuj tikchiuaskej nejon. ¿Keyej? Porin techualkuilia miak taman tein kuali. Maj tikitakan seki.

18. ¿Keyej kitelpia ipatiuj maj techixmatikan ke timelaujkej?

¹⁸ Amo moajsi miak taman maj kitelpia ipatiuj kemej techixmatiskej ke timelaujkej uan titakuaujtamachmej (xikonita recuadro, “ ¿Yekmelauj nimonejnemiltia nimelauak?”). Nejin amo kijtosneki ke uelis kichiuaskej akin kitelmatij, kipiaj miak tomin, tel kualtsitsin, tel ueyichiuanimej oso kipiaj okse taman tein tejuan amo tikpiaj. Kemaj, kuali tokayit tein tikpiaj kitelpia ipatiuj uan amo miakej ijkon moixmatij (Miqueas 7:2). Ijkoni yej, maski sekin techkejkeloskej porin timelaujkej, oksekin techpoujkaitaskej uan totech takuaujtamatiskej. Uan amo sayoj yejua, ta techualkuilia okseki taman tein kuali itech tekit. Se neskayot, kemansa itaixpantijkauan Jiova amo kipolouaj imin tekiuj keman tekitinij tein amo melaujkej kinkixtiaj, oso kintaliaj itech se tekit kampa moneki kintaliskej akin moixmatij ke takuaujtamachmej.

19. ¿Keniuj kipaleuia totanemilil uan toyekuikalis iuan Dios keman timonejnemiltiaj timelaujkej?

¹⁹ Maski tein achto tikijtojkej amo nochipa tikseliskej, kemaj nochipa tikseliskej okseki taman tein okachi kipia ipatiuj. Yekinika, kemej kijtoj Pablo, tikpiaskej se “tanemilil tein melauak” oso chipauak (Hebreos 13:18, NM). Uan ojpatika, techyolpaktis tikmatiskej ke tiksentokaj itech inetasojtalis toDios tetasojtakej, akin kipatiuita maj monejnemiltikan melaujkej itekitikauan (xikonixtajtolti Salmo 15:​1, 2; Proverbios 22:1). Kemej tikitaj, amo moajsi okseki taman maj ijkuitik. Itech okse capítulo tikitaskej keniuj kiita Jiova tekit. Nejin moteluika iuan tein timomachtijkej.