Bai na kontenido

Bai na kontenido

KAPÍTULO 14

Sea Onesto den Tur Kos

Sea Onesto den Tur Kos

“Nos ke komportá nos mes na un manera onesto den tur kos.”—HEBREONAN 13:18.

1, 2. Dikon Yehova ta keda kontentu ora e mira e esfuerso ku nos ta hasi pa ta onesto? Ilustrá esei.

UN MAMA ku su yu chikitu ta saliendo for di un tienda. Diripiente, e mucha ta keda para tur spantá. Den su man, e tin un ko’i hunga chikitu ku el a kue den e tienda, pero ku el a lubidá di pone bèk òf di pidi su mama kumpr’é p’e. E ta aribabou i no sa kiko pa hasi. Su mama ta trankilis’é i ta bai bèk den e tienda kuné pa e por duna nan e ko’i hunga i pidi despensa. Esta felis i orguyoso e mama ta sintié ora e ta mira su yu ta hasi esei! Dikon?

2 Mayornan semper ta keda masha kontentu ora nan mira ku nan yunan ta siña e importansia di ta onesto. I esei ta e kaso ku nos Tata selestial tambe, ya ku e ta e “Dios di bèrdat.” (Salmo 31:5, BPK) E ta keda masha kontentu ora e ta mira nos ta hasi esfuerso pa ta onesto, segun ku nos ta madurá spiritualmente. I komo ku nos ke agrad’é i keda den su amor, nos tambe—meskos ku apòstel Pablo—“ke komportá nos mes na un manera onesto den tur kos.” (Hebreonan 13:18) Laga nos ban analisá kuater área di bida den kua sa ta masha difísil pa keda onesto, i despues nos lo konsiderá e benefisionan ku onestidat ta trese kuné.

SEA ONESTO KU NOS MES

3-5. (a) Kon e Palabra di Dios ta spièrta nos pa e peligernan di gaña nos mes? (b) Kiko lo yuda nos pa ta onesto ku nos mes?

3 Na promé lugá, nos tin ku siña pa ta onesto ku nos mes. Komo hende imperfekto, ta masha fásil pa nos gaña nos mes. Esei a pasa ku e kristiannan na Laodisea. Hesus a bisa nan ku nan a konvensé nan mes ku nan tabata riku, pero en realidat, nan tabata “pober, siegu i sunú” den sentido spiritual. Nan situashon tabata masha lamentabel. (Revelashon 3:17) I komo ku nan a sera wowo pa realidat, nan situashon tabata asta mas peligroso ainda.

4 Kisas bo ta kòrda tambe ku disipel Santiago a spièrta: “Si un hende ta kere ku e ta adorá Dios, ma e no ta frena su lenga, e ta gaña su mes i su adorashon ta enbano.” (Santiago 1:26) Pues, e pensamentu ku Dios lo aseptá nos adorashon aunke nos ta hasi mal uso di nos lenga tambe ta un forma di gaña nos mes. E forma di adorashon ei no tin ningun balor. Kiko nos por hasi pa evitá e kibokashon lamentabel ei?

5 Den e versíkulonan anterior, Santiago a kompará e bèrdat di e palabra di Dios ku un spil. El a konsehá nos pa wak kuidadosamente den e lei perfekto di Dios i hasi e ahustenan nesesario. (Santiago 1:23-25) Beibel por yuda nos pa ta onesto ku nos mes i mira kiko nos tin ku drecha. (Lamentashonnan 3:40; Ageo 1:5) Tambe nos por pidi Yehova pa saminá nos i yuda nos mira e posibel defektonan serio ku nos tin i korigí nan. (Salmo 139:23, 24) Kisas nos a kria un aktitut desonesto sin ku nos a ripará. Pero ta importante pa nos mira desonestidat manera nos Tata selestial ta mir’é. Proverbionan 3:32 ta bisa: “E hende pèrvèrso [òf, tramposo] ta un abominashon pa SEÑOR, ma E tin komunion íntimo ku e hende rekto.” Yehova por yuda nos mira onestidat manera e ta mir’é i analisá nos akshonnan desde su punto di bista. No lubidá ku Pablo a bisa: “Nos ke komportá nos mes na un manera onesto.” Nos no ta perfekto aworakí, pero di kurason nos ta deseá pa ta onesto i ta hasi esfuerso pa logra esei.

SEA ONESTO DEN FAMIA

Si nos ta onesto, nos lo no hasi nada malu na skondí

6. Dikon kasánan mester ta onesto ku otro, i ki peliger nan ta evitá asina?

6 Onestidat mester karakterisá un famia kristian. Pues, esposo ku esposa mester ta franko i onesto ku otro. Den un matrimonio kristian no tin lugá pa práktikanan impuru i destruktivo manera flirtmentu, relashonnan sekreto via Internet òf kualke tipo di pornografia. Algun kristian a partisipá den e mal kosnan ei i a skonde esaki pa nan kasá. Esei no ta niun tiki onesto! Tuma nota di e palabranan di Rei David: “Mi no ta sinta huntu ku hòmbernan gañadó, tampoko lo mi no anda ku hipókritanan.” (Salmo 26:4) Si bo ta kasá, no hasi nada ku lo bo ke skonde pa bo kasá.

7, 8. Menshoná algun ehèmpel bíbliko ku por yuda muchanan siña e balor di onestidat.

7 Mayornan mester siña nan yunan e balor di ta onesto, i lo ta sabí pa nan usa ehèmpel saká for di Beibel pa esei. Di un banda, Beibel ta kontené relato di hende ku no tabata un bon ehèmpel. Tuma e kaso di Akan, kende a kometé ladronisia i despues a purba skonde esei; òf e relato di Gehazi, kende a gaña pa e bai dilanti finansieramente, i tambe di Hudas, kende a hòrta plaka i pretendé di ta amigu di Hesus pa hasié daño.—Hosue 6:17-19; 7:11-25; 2 Reinan 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Huan 12:6.

8 Di otro banda, Beibel ta kontené tambe bon ehèmpel di hende onesto. Nos tin Yakòb, kende a urgi su yunan pa debolbé e plaka ku nan a haña den nan sakunan, ya ku el a pensa ku por tabata pa kibokashon ku e sèn a resultá einan; òf Yefta, kende su yu muhé a onra e promesa ku su tata a hasi, apesar ku esei tabata un gran sakrifisio p’e; i tambe Hesus, kende a identifiká su mes abiertamente dilanti di un multitut furioso pa asina kumpli ku profesia i protehá su amigunan. (Génesis 43:12; Huesnan 11:30-40; Huan 18:3-11) Esakinan ta djis un par di ehèmpel pa yuda mayornan mira ku tin un kantidat di informashon balioso den e Palabra di Dios ku nan por usa pa siña nan yunan stima onestidat i balor’é.

9. Kiko mayornan mester evitá si nan ke pone un bon ehèmpel di onestidat pa nan yunan, i dikon nan ehèmpel ta importante?

9 Awor bon, mayornan tin un responsabilidat grandi ora nan ta siña nan yunan e kosnan ei. Apòstel Pablo a puntra: “Abo ku ta siña otro hende, no ta siña bo mes? Abo ku ta prediká: ‘No hòrta,’ ta hòrta?” (Romanonan 2:21) Tin mayor ta bruha nan yunan, pasobra nan ta siña nan pa ta onesto, miéntras ku nan mes komo mayor ta desonesto. Kisas nan ta papia mitar bèrdat òf ta hòrta kos chikitu i ta hustifiká esei bisando: “No wòri, nan sa ku hende ta kue e kosnan akí” òf “Ai no, esei tabata un mentira inosente.” Ma en realidat, hòrta ta hòrta, sin importá e balor di e artíkulo hòrtá; i gaña ta gaña, sin importá kiko, òf kon grandi, e mentira ta. * (Lukas 16:10) Ademas, mucha ta ripará hipokresia umbes, i esei por perhudiká nan seriamente. (Efesionan 6:4) Sinembargo, ora mucha siña pa ta onesto for di e ehèmpel di nan mayornan, tin hopi chèns ku nan lo sigui glorifiká Yehova den e mundu desonesto akí ora nan bira grandi.—Proverbionan 22:6.

SEA ONESTO DEN KONGREGASHON

10. Pa nos ta realmente onesto, kiko nos tin ku tene kuidou kuné ora nos ta kòmbersá ku nos rumannan?

10 Nos asosiashon ku nos rumannan kristian ta duna nos hopi oportunidat pa kultivá onrades. Manera nos a siña den Kapítulo 12, ora nos ta entre nos rumannan den fe nos tin ku tene kuidou kon nos ta papia, pasobra fásilmente nos kòmbersashonnan por bira redashi òf asta kalumnia. Si nos ripití un historia ku no ta konfirmá, nos por yuda plama un mentira kisas sin ku nos ke. Pues, mihó nos pensa bon promé ku nos papia. (Proverbionan 10:19) Di otro banda, podisé nos sa ku un kos ta bèrdat, pero esei no ke men ku nos tin ku papi’é. Dikon? Kisas e kos no ta nos asuntu òf lo ta un falta di bondat pa papia tokante dje. (1 Tesalonisensenan 4:11) Tin hende ta hustifiká e manera bòt òf brutu ku nan ta papia, bisando ku ta onesto nan ta. Pero nos palabranan semper mester ta agradabel i bondadoso.—Kolosensenan 4:6.

11, 12. (a) Kon un ruman enbolbí den un piká serio por empeorá e problema? (b) Kua ta algun mentira ku Satanas ta fomentá relashoná ku piká serio, i kon nos por lucha kontra nan? (c) Kon nos por demostrá ku nos ta onesto ku Yehova su organisashon?

11 Ta importante pa nos ta onesto foral ku e rumannan ku ta dirigí e kongregashon. Rumannan enbolbí den piká serio ta empeorá e problema ora nan purba skonde esei i gaña e ansianonan ku puntra nan tokante e asuntu. Tin biaha nan ta asta kuminsá hiba un bida dòbel, fingiendo di ta sirbi Yehova, miéntras ku nan ta praktiká piká serio. Bon mirá, esei ta kombertí nan bida den un engaño. (Salmo 12:2) Otro rumannan ta konta e ansianonan un parti di e bèrdat pero ta skonde detaye importante. (Echonan 5:1-11) Den hopi kaso esaki ta sosodé pasobra nan ta kere e mentiranan ku Satanas ta plama.—Wak e kuadro “ Mentira Diabóliko Relashoná ku Piká Serio.”

12 Ta importante tambe pa nos ta onesto ku Yehova su organisashon ora nos ta yena formulario òf ta entregá rapòrt. Kon asina? Por ehèmpel, ora nos ta traha rapòrt di sirbishi di vèlt, nos ta sòru pa e sifranan ta kuadra ku loke nos a hasi. Asina tambe, ora nos ta yena un solisitut pa un òf otro privilegio di sirbishi, nos ke yena dato eksakto tokante nos salú òf kualke otro detaye di nos historia personal.

13. Kon nos por keda onesto ku nos rumannan den asuntu di negoshi i empleo?

13 Nos mester ta onesto tambe ku nos rumannan den asuntu di negoshi i empleo. Klaru ku nos no ta atendé e asuntunan ei na Salòn di Reino ni den sirbishi di vèlt. Si nos tin ruman ta traha pa nos, nos ke hasi sigur ku nos ta trata nan onradamente, pagando na tempu e suma ku nos a palabrá, huntu ku tur e benefisionan ku lei ta stipulá. (1 Timoteo 5:18; Santiago 5:1-4) Di otro banda, si ta nos ta traha pa un ruman, nos lo ke kumpli 100% ku e trabou ku e ta paga nos p’e. (2 Tesalonisensenan 3:10) Nos lo no ferwagt un trato preferensial debí na nos relashon spiritual, komo si fuera nos doño di trabou mester duna nos mas tempu liber òf mas benefisio ku e otro trahadónan.—Efesionan 6:5-8.

14. Ki prekoushon ta sabí pa kristiannan tuma ora nan ta bai hasi negoshi ku otro, i dikon?

14 Kiko si ta trata asuntu di bira sosio den un negoshi, kisas pa medio di un fiansa òf un invershon? Beibel ta duna un prinsipio importante i práktiko: Pone tur kos riba papel! Por ehèmpel, ora Yeremías a kumpra un pida tereno, el a laga skirbi un dokumento tokante esei den duplikado i dilanti di testigu; anto el a ward’é bon pa e por a us’é despues komo referensia. (Yeremías 32:9-12; wak tambe Génesis 23:16-20.) Pues, ora bo ta hasi negoshi ku ruman, laga pone tur detaye den un dokumento debidamente prepará i firmá dilanti di testigu. Esei no ta un muestra di deskonfiansa; mas bien, e ta prevení malkomprondementu, desepshon i asta desakuerdo ku por kousa desunion. Kristiannan ku ta hasi negoshi ku otro mester kòrda ku no ta bale la pena pone e pas i union di e kongregashon na peliger pa ningun asuntu di negoshi. *1 Korintionan 6:1-8.

SEA ONESTO DEN KOMUNIDAT

15. Kiko Yehova ta pensa di práktikanan froudulento di negoshi, i ki posishon kristiannan ta tuma?

15 Un kristian no mester ta onrado solamente den kongregashon. Pablo a bisa: “Nos ke komportá nos mes na un manera onesto den tur kos.” (Hebreonan 13:18) Nos Kreador ta masha interesá pa nos ta onesto den tur asuntu di negoshi, sin importá ku ken nos ta hasié. E buki di Proverbionan so kaba ta menshoná kuater biaha e nesesidat di usa balansa eksakto. (Proverbionan 11:1; 16:11; 20:10, 23) Den antigwedat, hende tabata usa balansa i peso tantu pa kumpra i bende produkto komo pa konfirmá e peso di e plaka ku nan tabata usa pa paga kuné. Hopi komersiante tabata estafá nan klientenan usando dos sèt di peso i un balansa ku no tabata eksakto. * Pero Yehova ta odia e práktikanan ei! Si nos ke keda den su amor, nos tin ku evitá tur tipo di froude den negoshi.

16, 17. Kua ta algun práktika desonesto ku ta masha komun den mundu, i kiko kristiannan berdadero ta determiná pa hasi?

16 Satanas ta e gobernante di e mundu akí, p’esei no ta straña nos ku tur kaminda nos ta mira práktikanan desonesto. Kisas tur dia nos ta haña nos ku e tentashon pa kai den e práktikanan ei. Awendia, ora hende ta bai solisitá pa trabou, ta normal pa nan gaña, eksagerá, inventá kredensial i asta falsifiká nan eksperensia di trabou. Ora hende ta yena papel di imigrashon, belasting, seguro i kosnan por estilo, hopi biaha nan ta duna informashon inkorekto pa haña loke nan ke. Hopi mucha di skol ta spik ora di eksamen. Òf si nan tin ku skirbi un artíkulo pa skol, nan ta subi riba Internet, djis kopia loke nan haña einan i present’é komo nan trabou. Anto hopi biaha ora hende tin ku trata ku funshonario korupto, nan ta ofresé esakinan plaka bou di mesa pa haña loke nan ke. Pero nos no por spera nada otro den un mundu den kua asina tantu hende ta “stima nan mes, stima plaka” i ta “sin amor pa loke ta bon.”—2 Timoteo 3:1-5.

17 Kristiannan berdadero ta determiná pa nan no praktiká ningun di e kosnan ei. Un motibu pakiko no ta fásil pa keda onesto ta ku den e mundu djawe ta nèt hende tramposo ta parse di tin éksito, i asta ta bai dilanti, miéntras ku kristiannan ta sufri pèrdida finansiero pasobra nan ke keda onesto “den tur kos.” (Salmo 73:1-8) Akaso e sakrifisionan ei ta bale la pena? Klaru ku sí! Den ki sentido? Ki benefisionan nos ta risibí ora nos ta onesto?

E BENEFISIONAN DI SER ONESTO

18. Dikon e reputashon di ta un hende onesto ta di gran balor?

18 Den bida tin poko kos mas balioso ku e reputashon di ta un persona onesto i konfiabel. (Wak e kuadro “ Mi Ta Realmente Onesto?”) Tur hende por desaroyá un bon reputashon asina! E no ta dependé di bo talento, rikesa, aparensia, posishon sosial òf kualke otro faktor ku ta fuera di bo kontrol. Pero tòg, e fama di ta onesto i konfiabel ta un tesoro ku poko hende tin. (Mikéas 7:2) Podisé tin hende ta hasi bofon di bo pasobra bo ta onesto, pero otronan lo apresiá bo onestidat, i nan lo respetá bo i duna bo nan konfiansa. Hopi Testigu di Yehova asta a benefisiá finansieramente pasobra nan ta onesto. Kon asina? Wèl, ora ku empleadonan desonesto a haña retiro, nan sí a keda ku nan trabou. Den otro kasonan, nan a haña trabou pasobra tabatin mester urgentemente di empleado onesto.

19. Ki influensia un bida onrado tin riba nos konsenshi i riba nos relashon ku Yehova?

19 Aunke kisas bo no haña e benefisionan menshoná ariba, tin otro benefisio mas importante ku sigur un bida onrado lo trese kuné. Pa kuminsá, lo bo tin e satisfakshon di tin un bon konsenshi. Pablo a skirbi: “Nos tin e konfiansa ku nos tin un konsenshi limpi.” (Hebreonan 13:18) Ademas, bo por tin sigur ku nos Tata selestial ta tuma bon nota di bo reputashon, i e stima hende onesto. (Salmo 15:1, 2; Proverbionan 22:1) Pues, sea onesto. Esei lo yuda bo keda den e amor di Dios, i no tin un rekompensa mas grandi ku esei. Laga nos ban analisá awor un asuntu relashoná ku e tópiko akí: Yehova su punto di bista di trabou.

^ par. 9 Si un miembro di kongregashon tin e kustumber di gaña malisiosamente i ku kara seku, i ta bisto ku su intenshon ta pa perhudiká otro hende, e ansianonan por forma un komité hudisial pa trata e asuntu.

^ par. 14 Pa sa kon pa atendé desakuerdo di negoshi, wak e artíkulo “Kon pa Resolvé Desakuerdo di Negoshi” den Apèndiks.

^ par. 15 E komersiantenan tabata usa un sèt di peso pa kumpra i un otro pa bende; di e manera ei semper nan tabata sali ganá. Tambe nan tabata usa un balansa ku un brasa mas largu òf mas pisá ku otro pa nan por a hòrta e kliente.