Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

CAPÍTULO 14

Llapanchöpis alli kaqllata ruraq

Llapanchöpis alli kaqllata ruraq

“Munayä ime equepis alli portacur cawaquitam.” (HEBREUS 13:18.)

1, 2. ¿Imanötaq teytakuna rikäyan wambrankuna alli kaqta rurayaptin? ¿Imanötaq Jehová rikämantsik alli kaqta ruranapaq sinchikushqa?

HUK wambram mamanwan tiendapita kutirëkarnin mantsakar waqar qallakïkun, ¿imanirtaq waqan? Mana mäkushpam huk pukllanata rikapëkanqanta apakushqa kanaq. Mamantam rantïkapamë ninan karqan, pero qonqëkunaqmi. Tsëmi alläpa llakishqa waqar qallakïkun. Mamannam shoqarirnin yanaqan tiendaman pukllanata kutitsinampaq. ¡Imanömi maman kushikïkun apakullarqömi nishpa disculpata mañakuptin!

2 Teytakunapaqqa alläpa kushikïpaqmi wambrankuna alli rurëta yachakuyaptin. Tsëpitapis masran kushikun ciëlochö ‘rasumpa kaq Diosnintsik’ sirveqninkuna mana suwakoq kayaptin (Salmo 31:5). Imëpis consëjonkunata wiyakur alli kaqllata ruranapaq sinchikushqaqa Jehová Diosnintsikqa alläpam kushikun. Kuyakïninchö imëpis kawakïta munarmi kushitsita munantsik. Tsëmi apóstol Pablupis nerqan: “Munayä ime equepis alli portacur cawaquitam” (Hebreus 13:18). Alli portakïqa manam fäciltsu, pero tsëta ruranapaq sinchikushqaqa bendicionkunatam chaskishun, ¿imakunachötaq fäciltsu kanman? Tsëtam qateqninkunachö rikärishun.

RIKÄKUSHUN IMANÖ KANQANTSIKTAPIS

3-5. a) ¿Kikintsikta engañakïpita imataq nimantsik Biblia? b) ¿Rurënintsik alli o mana alli kanqantapis rikänapaq imataq yanapamäshun?

3 Tsëpaqqa kikintsikmi puntata rikäkunantsik imanö kanqantsiktapis. Hutsasapam kantsik, tsëmi alcabo kanantsik kikintsikta mana ulipäkunapaq o llullapäkunapaq. Tsënömi pasarqan Laodicea markachö täkoq cristiänokunata. Jesusmi nerqan kikinkuna kapoqyoqmi kä nikäyaptimpis, Diospa kaqchöqa “mana imayoq llimushnero” “wiscu” “qalapacho” kayanqanta (Apocalipsis 3:17). Kë cristiänokunaqa, manam llakipëllapaqtsu kayarqan, sinöqa pasëpa mana allimanmi ishkikäyarqan, pasëkäyanqanta mana tantiarnin.

4 Tsënöllam hina discípulo Santiägupis willakorqan: “Sitsun meqam nunapis relijiosu tuconqa, peru llutanta parlar shiminta mana sujetaconqatsu, quiquinllam engañaquican. Y tse relijiosu quenin manam imapaqpis balintsu” (Santiagu 1:26). Shimintsikta mana sujetakïkarnin Diostam servikä nerqa kikintsiktam engañakïkantsik. Tsënö këkar Diosnintsikta adoranqantsikqa imapaqpis manam välentsu. ¿Imatataq rurashwan tsënö mana alli rurëkunaman mana ishkinapaq?

5 Qepan versïculokunachömi Santiagu parlan rikapäkur altsapäkunapaq espejo cuenta Biblia kanqanta (leyi Santiagu 1:23-25). Awmi, Bibliam yanapamäshun rikäkunapaq allita o mana allita rurëkanqantsiktapis, tsënöpa alli kaqta rurëta tïranapaq (Lamentaciones 3:40; Ageo 1:5). Hinamampis Jehová Diostam mañakunantsik yanapëkamänapaq, mana alli kaqta rurëkanqantsikta haqirïkur alli kaqllatana ruranapaq (Salmo 139:23, 24). Itsa mana mäkushpa melanëpaq costumbreta rurakïkantsik. Tsëpaqqa alleqmi yarpakachänantsik, ¿imanöraq Teyta Diosnintsik rurëkanqäkunata rikan?, nishpa. Proverbios 3:32 nishqanchöqa nimantsik: “Jehoväqa chikinmi mana alli ruraq nunakunata, pero alli ruraq nunakunamanqa confiakunmi”. Teyta Diosmi yanapamäshun Pë rikämanqantsiknö rikäkunapaqqa y munanqannö imatapis ruranapaq. Tsëmi apóstol Pablunöpis nishwan: “Munayä ime equepis alli portacur cawaquitam”. Hutsasapa këkarqa manam pasëpa allikaqllatatsu rurashun, pero shonqupita patsëmi sinchikunantsik, alli kaqta rurar Diosnintsikta kushitsinapaq.

KASTANTSIKKUNAWAN DIOSNINTSIK MUNASHQANNÖ KAWASHUN

Diosnintsik munanqannö kawëmi, yanapämashun mana allikunata mana ruranapaq

6. ¿Imanirtaq casädokunaqa ishkampis Dios munanqannö kawakuyanman, y imakunapitataq cuidakuyanman?

6 Kastantsikkunaqa alli rurëninkunapitam reqishqa kanman. Casädokunaqa ishkampis Diosnintsik munanqannömi kawayänan, y manam hukwan hukwanqa pukllar ni asikacharqa kakïkanmantsu. Ni pakëllapa Internetchö, revistachö, televisionchö qalapacho warmiwan ollqu mana alli rurëkaqkunataqa rikaranmantsu; tsë rakcha rurëkuna y rikëkunaqa familiapaq pasëpa mana allim. Tsëta musyëkarpis, wakin cristiänokunaqa majankuna mana mäkuyanqanyaq tsëtam rurayashqa. ¡Imanö melanëpaqmi majankunata engañëkuyan! Ama majantsikpita pakallapa rakcha rurëkunamanqa ishkishuntsu. Tsëpa rantenqa rey Davidnömi alli kaqta rurëta tïranantsik, pëmi kënö nerqan: “Mana rasumpa kaqta parlaq nunakunawanqa manam takukarqötsu, ni hananllapa allitukoq nunakunawampis” (Salmo 26:4).

7, 8. ¿Ima willakïkunawantaq wambrakuna alli kaqta y rasumpa kaqta kuyayänampaq yachatsishwan?

7 Teyta Dios munanqannö wambrakunapis kawanampaqmi teytankuna yachatsiyanman. Y tsëpaqqa Biblia nenqanwanmi yachatsiyänan. Bibliachöqa atska willakïkunatam tarintsik imakunata mana ruranapaqpis: Acán nunam suwakïkurnin willakorqantsu, Guehazí nunanam kapoqyoq tikrëta munarnin ulikurerqan [llullakurerqan], y Jüdasnam suwakoq karqan, y manam tsëllatsu sinöqa Jesusta dañananrëkurmi ulikorqan (Josué 6:17-19; 7:11-25; 2 Reyes 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Juan 12:6).

8 Pero alli rurayanqankunapita willakïkunatapis tarintsikmi: Jacob nunam wambrankunapa costalninchö qellëta taririrnin kutitsiyänampaq nerqa, pantarchi winarkayämushqa nirnin. Y Jefté nunapis cumplerqanmi änikonqanta y warmi wambrampis teytan änikonqantam hina cumplerqan. Hina Jesuspatapis tarintsikmi, atska nunakuna piñashqa prësuyänampaq tsareq ëwayaptimpis mana mantsakushpam noqam kä nerqan, tsënömi rikätsikorqan Jehoväpa Palabran cumplikänan munanqanta, y qateqninkunata kuyarnin tsapanqanta (Génesis 43:12; Jueces 11:30-40; Juan 18:3-11). Bibliachöqa atskam kënö willakïkuna kan, pero kë rikärenqantsikqa wakin wakinllam, këkunawanmi wambrakunata yachatsishwan alli kaqta y rasumpa kaqta kuyayänampaq.

9. ¿Imanirtaq wambrakunata yachatsishwan rurënintsikwan, y imatataq rurashwantsu?

9 Pero wambrakuna yachatsiqa manam shimillapitatsu kanman, yachatsenqantsiknöllam noqantsikpis ruranantsik. Tsëmi apóstol Pablu kënö nerqan: “Tseno yachatsicoq quecar ¿manacu quiquiquicunaraq puntata tse leycunata cumpliyanquiman! Qamcunam mana suwacuyänanpaq yachatsicuyanqui. Tseno yachatsiquicarqa, ¿imanirtaq quiquiquicunaqa suwacuyanqui!” (Romanos 2:21). Wakin teytakuna y mamakunaqa ulikïtsu o llullakïtsu y ama suwakunkitsu nishpam niyan wambrankunata, pero rurëninkunachöqa ulikïkäyan y suwakïkäyanmi, ¿imanö? Wakin wakinllata willakurnin, hukpa kaqta imatapis quedatsikurnin. Y tsënö rurarïkorqa tsapäkuyan kënö nishpam: “Noqaqa ulipärerqo allillapaqmi manam pitapis dañantsu” o “tsëtaqa munaq kaqmi apakun” nishpa. Tsënö rurarqa wambrankunatam más pantatsir ushayan. Chaniyoqta o mana chaniyoqta apaqtimpis suwakïllam, y ichikllachö o atskachö mana kaqta parlëpis ulikïllam o llullakïllam (leyi Lucas 16:10). * Hinamampis wambrakunaqa rasllam tanteariyan y yachakuriyampis tsë mana alli rurëkunata (Efesios 6:4). Pero teytankuna imëpis alli kaqllata yachatsita tïrayaptenqa, mana alli mundochö kawëkarpis Jehová Diostam kushitsiyanqa alli rurëninkunawan (Proverbios 22:6).

DIOS MUNANQANNÖ CONGREGACIONCHÖ KAWASHUN

10. ¿Imëpis rasumpa kaqllata parlëta munarnenqa, imanirtaq alleq pensëkur-raq parlashwan?

10 Llapan cristiano mayintsikwanmi rasumpa kaqta parlakunantsik. Capítulo 12 nishqanchö yachakonqantsiknöpis cristiano mayintsikkunawan junto karqa alleqmi cuidanantsik parlakïnintsikta, sinöqa rasllam ishkirishwan cuento ashiman o tumpakïmampis. Alleq mana musyëkar willaramashqa, y tsëpita noqantsik pitapis willarishqaqa, ulikïkashwan o llullakïkashwanmi. Tsëmi manaraq parlar alleq pensanantsik (Proverbios 10:19). Rasumpa kaqta parlana kaptimpis tsënöllam ruranantsik. ¿Imanir? Alleq pensëkur mana parlarnenqa, itsa hukpa kawëninman mëtikïkashwan (1 Tesalonicenses 4:11). Rasumpa kaq parlëwan sinchi parlakïqa manam igualtsu, imëpis parlakunantsik alli shimintsikwanmi yachëllapa (leyi Colosenses 4:6).

11, 12. a) ¿Imanötaq huk cristiano hutsata rurarnin más hutsaman ishkinman? b) ¿Ima engañakïkunatataq Satanás yachatsikun? c) ¿Imanötaq rikätsikushwan rasumpa kaqta qellqëkanqantsikta informentsikchö y solicitudkunachö?

11 Congregacionchö anciänokunataqa, imatapis mana tsapashpam llapanta willashwan. Pipis hutsa ruranqanta tsaparkur mana rasumpa kaqta willakuriptenqa, más mana allikunamanmi apanqa. Tsënö karqa congregacionchö hukläyam portakonqa y waqtachöqa hukläya, tsëqa pasëpa mana allim, Jehovätam servikä nishpam hutsata rurakïkanman (Salmo 12:2). Hina huk hutsa rurëqa kanman anciänokuna tapuyaptin wakinta tsaparkur wakin wakinllata willëmi (Hechos 5:1-11). Kënö ruraqkunaqa ishkiyashqa Satanás engañakï yachatsikonqanmanmi (rikë “ Tukïläya engäñoqa shamun Diablupitam” nishqan recuadrota).

12 Tsënöllam hina ima solicitudkunata qellqarnin o informentsikta entregarnimpis rasumpa kaqta churanantsik, ëka hora willapäkoq yarqonqantsikta o Jehoväpa kaqchö trabajanapaq ima solicitudkunachö qellqarnimpis, qeshyapäkonqantsikta mana pakashpam llapanta willakunantsik (leyi Proverbios 6:16-19).

13. ¿Imanötaq cumplido kanqantsikta rikätsishwan cristiano mayintsikwan trabajar?

13 Hinamampis huk cristiano mayintsikwan ima trabäjokunata rurarnimpis cumplïdom kanantsik. Pero cumplido karnimpis manam ëllukäna o qorikäna wayichö, ni willapäkoq ëwarpis tsëpaqqa parlanantsiktsu. Huk cristiano mayintsik noqantsikpaq trabajamuptenqa, cumplido kanqantsiktam rikätsishwan, tiemponchö pagarnin, y ley mandanqanmannö llapanta pagarnin (1 Timoteu 5:18; Santiagu 5:1-4). Noqantsik cristiano mayintsikpaq trabajarnenqa llapan ruranantsiktam cumplinantsik (2 Tesalonicenses 3:10). Cristiano mayin kanqantsikrëkorqa manam shuyarashwantsu masta pagamänata o wakinkunapitapis masta permïsontsik qomänantsikta (Efesios 6:5-8).

14. ¿Imata rantirpis o rantikurpis imanirtaq huk documentotaraq rurashwan?

14 Huk cristiano mayintsikwan huk negociota qallarnin o qellëta prestanakurnin, ¿imatataq rurashwan? Qellëta prestakur o imatapis rantir o rantikurqa qellqashwan huk documentotam, tsëtam Bibliachö alleq rikätsimantsik. Tsënömi, Jeremías chacrata rantirnin huk documentota ruratserqan copiayoqta, testïgokuna rikarëkaptin, y tsëpitam confiakonqan nunapa makinman churarqan (Jeremías 32:9-12; hina rikäri Génesis 23:16-20). Hina imatapis rantir, rantikur y prestakorqa, testïgokuna rikarëkaptin documento rurëqa alläpa allim, manam cristiano mayintsikpita desconfiëtsu, tsëqa tsapanmi ima problema pasakunantapis. Huk cristiano mayintsikwan negociota rurarpis, huk documentota rurashwan, y yarpänantsikmi cristiano mayintsikwan alli kawakonqantsikqa más puntachö kananman (1 Corintios 6:1-8). *

MËCHÖ TSËCHÖ KËKARPIS DIOS MUNANQANNÖ KAWASHUN

15. ¿Imanintaq Jehová negociokunachö suwakïpita, y cristiänokunaqa suwakïta imanötaq rikashwan?

15 Rasumpëpa cristiänokunaqa shumaqmi portakunantsik mana cristiänokunawampis. Apóstol Pablu nenqannöpis “ime equepis alli portacur cawaquitam” munantsik (Hebreus 13:18). Kamakoq Diosnintsikqa munan piwan mëwampis negociota rurarnenqa, alli kaqta ruranätam y engañanakïtaqa chikinmi. Tsëmi Proverbios librochö tarintsik atska willakïkunata Diosnintsik engañanakïta chikenqanta (Proverbios 11:1; 20:10, 23). Unë tiempochöqa balanzawan y pësawanmi rantiyaq y rantikuyaq, Tsëmi rantikoqkunaqa ishkë pësata y balanzata katsiyaq tsëwan suwapäyänampaq. * Tsënö suwakïkunataqa Jehoväqa pasëpam chikin. Diosnintsikpa kuyakïninchö imëpis kawakïta munarnenqa, manam ni imachö suwakushwantsu.

16, 17. ¿Imanötaq kë mundochö nunakuna kawakuyan, y cristiänokuna imanötaq tsëta rikashwan?

16 Kë mundochö cristiänoqa cada hunaqmi cuidakuyänan suwakïman mana ishkiyänampaq. Tsëtaqa nintsik Satanás kë mundota gobernaptinmi, nunakuna tukïnöpa suwanakurlla kakuyaptin. Imachöpis yachämi musyämi niyan trabäjota chaskiyänanrëkur. Hina imëka documentokunata qellqarnimpis manam rasumpa kaqtaqa willakuyantsu. O exámen rurayanqanchöpis hukpitam copiakuriyan, tsënöllam hina academiakunachöpis hukwan ruratsikuriyan y kikinkuna rurayanqantanömi apariyan profesorkunaman. Ima autoridadkunatapis qellëninmi qarariyan munayanqankunachö yanapariyänampaq. Tsënömi kë mundoqa “codisiosu”, “orgullosu”, “qellellapaq locuyäcoq” (2 Timoteu 3:1-5).

17 Hora höraqa manam fäciltsu kanqa noqantsikpaqpis alli kaqllata rurëqa. Itsa rikashwan suwakoqkunalla y trampösokunalla imëkayoq kar kushishqa kawakuyanqantanö, y cristiänokunaqa mana suwakoq karnin, ni tramposo karnin nesedachö itsa këkäyaqta (Salmo 73:1-8). Pero manam tsënötsu, honrado këmi imëkapitapis más alli. Warmipis ollqupis Dios munanqannö kawarqa atska bendicionkunatam chaskishun, y tsëtaqa rikärishun qateqnin pärrafokunachömi.

ALLI KAWAKÏNINTSIKPITAM BENDICIONKUNATA CHASKISHUN

18. ¿Imanirtaq alläpa alli honrado këqa?

18 Confiakïpaq alli nuna këqa imëkapitapis más allim (rikë “ ¿Dios munanqannöku kawä?” nishqan recuadrota). Tsënöqa llapantsikpis kawëta puëdentsikmi. Manam reqishqa, musyaq, kapoqyoq ni shumaqllan kepaqraqtsu. Y Dios munanqannö kawakoq nunakunaqa manam atskaqtsu kayan (Miqueas 7:2). Dios munashqannö kawakushqa wakin asipämashqapis, wakinqa respetamäshunmi y masmi confiakamäshun y itsa honrado kanqantsikpita mastaraq pagontsikpis chaskirishun. ¿Imanötaq tsëqa pasanman? Emprësakunachö mana alli portakoq o suwakoq trabajadorkunata qarquyaptimpis Jehoväpa testïgonkunaqa quedakuyanllam o churariyan más alli kaq trabäjokunamanmi.

19. ¿Alli kaqllata imëpis rurashqaqa imanötaq yanapan concienciantsikta y Jehoväpa kuyakïninchö kawakunata?

19 Kë parlanqantsikkunata mana chaskishqapis, kanran huk más alli kaq bendición chaskinapaq. Apóstol Pablu nenqannöpis “conciensienciantsicchö allillata” rurarnenqa kushishqam kawakushun (Hebreus 13:18). Hinamampis kushikuntsik alli kawakoq cumplido nunakunata Teyta Dios kuyanqanta musyarmi (leyi Salmo 15:1, 2 y Proverbios 22:1). Manam Teyta Diospa kuyakïninchö kawëpita más alliqa kantsu. Kananna rikäshun qateqnin capïtulochö trabäjota imanöpis Jehová rikanqanta.

^ par. 9 Pipis mäñashqa karnin, pakëllapa o musyëkäyaptin ulikur o llullakur pitapis dañëta munaptenqa, congregacionchö anciänokunam juzgayanqa.

^ par. 14 Negocio asuntochö ima problëmapis kaptenqa, imanöpis altsanapaq más willakïkunataqa tarinki, “Imanötaq altsayanman cristiänokuna negociorëkur piñatsinakïkunata” nishqan apéndicechömi.

^ par. 15 Huk pësawanmi rantiyaq y huk pësawanmi rantikuyaq, tsënöpam nuna mayinta suwar masta ganayaq. Hina tsënöllam balanzakunawampis suwakuyaq.