Skip to content

Skip to table of contents

KAPÍTULU 14

Hatudu laran-moos iha buat hotu-hotu

Hatudu laran-moos iha buat hotu-hotu

“Ami hakarak duni atu moris ho laran-moos iha buat hotu neʼebé ami halo.”​—EBREU 13:18.

1, 2. Tanbasá mak Maromak Jeová laran-kontente kuandu haree ita hakaʼas an atu hatudu laran-moos? Fó toʼok ilustrasaun ida.

INAN ida hamutuk ho ninia oan-mane sai daudaun husi loja ida. Derrepente deʼit labarik neʼe para, no nia oin haree hanesan hakfodak. Iha ninia liman nia kaer brinkedu ida neʼebé nia foti husi loja. Karik nia haluha atu tau fali ka husu se nia inan bele hola ida-neʼe ba nia. Nia tanis no bolu nia inan atu ajuda nia. Inan hamaus nia no lori nia bá fali loja, hodi nia bele fó fali brinkedu neʼe no husu deskulpa ba loja-naʼin. Kuandu nia oan halo ida-neʼe, inan sente kontente tebes ho nia oan. Tanbasá?

2 Inan-aman sente kontente kuandu haree sira-nia oan hatene katak importante duni atu hatudu laran-moos. Ita-nia Aman iha lalehan, “Maromak lia-loos nian” mós sente hanesan neʼe kona-ba ita. (Salmo 31:5) Nia sente kontente kuandu nia haree ita sai esperiénsia liu iha buat espirituál nian no hakaʼas an atu hatudu laran-moos. Tanba ita hakarak halo nia kontente no hela nafatin iha nia domin, ita sente hanesan ho apóstolu Paulo. Nia hatete: “Ami hakarak duni atu moris ho laran-moos iha buat hotu neʼebé ami halo.” (Ebreu 13:18) Maibé dala ruma susar atu hatudu laran-­moos. Entaun mai ita koʼalia kona-ba oinsá mak ita bele hatudu laran-moos iha buat haat neʼebé importante, no mós kona-ba bensaun neʼebé ita simu hodi halo nuneʼe.

ITA TENKE LARAN-MOOS BA ITA-NIA AN

3-5. (a) Oinsá mak Maromak nia liafuan fó avizu mai ita kona-ba perigu tanba bosok ita-nia an? (b) Saida mak bele ajuda ita atu iha laran-moos kona-ba ita-nia an?

3 Buat ida neʼebé susar mak atu sai laran-moos ho ita-nia an. Fasil deʼit ba ita nuʼudar ema neʼebé la perfeitu atu bosok ita-nia an. Jesus fó-hatene ba ema kristaun iha Laodiseia katak sira bosok sira-nia an hodi hanoin katak sira riku, maibé tuir loloos, sira “kiak . . . matan-delek no isin-tanan” iha dalan espirituál​—situasaun neʼebé kasian liu. (Apokalipse 3:17) Hodi bosok sira-nia an, sira tau sira-nia moris iha situasaun neʼebé perigozu.

4 Karik ita mós hanoin-hetan Jesus nia dixípulu naran Tiago nia avizu: “Ema ruma hanoin katak nia besik Maromak, maibé la hatene ukun nia nanál karik hodi bosok nia fuan, ema neʼe nia relijiaun [“adorasaun”, MF] folin-laek.” (Tiago 1:26) Se ita hanoin katak ita bele uza sala ita-nia nanál no hanoin katak Maromak Jeová nafatin simu ita-nia adorasaun, ita bosok deʼit ita-nia fuan. Ita-nia adorasaun sai folin-laek duni iha Maromak Jeová nia oin. Oinsá mak ita bele sees husi situasaun neʼebé triste hanesan neʼe?

5 Iha kapítulu neʼebé hanesan, Tiago mós hatete katak Maromak nia liafuan mak hanesan espellu. Nia fó konsellu mai ita atu hateke didiʼak ba Maromak nia ukun-fuan neʼebé perfeitu no hadiʼa ita-nia hahalok. (Tiago 1:23-25) Bíblia bele ajuda ita atu iha laran-moos kona-ba ita-nia an hodi haree buat neʼebé ita presiza halo atu hadiʼa ita-nia an. (Lamentações 3:40; Ageu 1:5) Ita mós bele harohan ba Maromak Jeová no husu nia atu buka-hatene kona-ba ita-nia an, hodi ajuda ita atu rekoñese no hadiʼa ita-nia fraku neʼebé sériu. (Salmo 139:23, 24) La hatudu hahalok laran-moos mak fraku neʼebé aat tebes, no ita presiza atu haree hahalok hanesan neʼe tuir ita-nia Aman iha lalehan nia haree. Provérbios 3:32 hatete: “Jeová hakribi ema neʼebé koʼalia ho lia-bobar, maibé nia besik liu ho ema neʼebé laran-moos.” Maromak Jeová bele ajuda ita atu sente hanesan nia sente no atu haree ita-nia an hanesan nia haree ita. Hanoin-hetan Paulo nia liafuan neʼebé hatete: “Ami hakarak duni atu moris ho laran-moos iha buat hotu neʼebé ami halo.” Ohin loron ita la bele sai perfeitu, maibé ita hakarak duni atu hakaʼas an hodi hatudu laran-moos.

LARAN-MOOS IHA FAMÍLIA

Kuandu ita laran-moos ita la halo hahalok neʼebé ita hakarak

6. Tanbasá mak kaben-naʼin presiza hatudu laran-moos ba malu? Hodi halo ida-neʼe sira sees husi perigu saida deʼit?

6 Nuʼudar família kristaun, importante tebes atu hatudu laran-moos ba malu. Entaun, laʼen no feen tenke koʼalia lataka no hatudu laran-loos ba malu. Iha kaben laran labele iha hahalok neʼebé lamoos ka hakanek sira-nia kaben, hanesan hatudu sentimentu gosta ba ema neʼebé laʼós nia kaben, haburas relasaun segredu ho ema seluk liuhusi ínternet, ka haree pornografia oioin. Kaben-naʼin kristaun balun halo hahalok neʼebé sala hanesan neʼe no subar husi sira-nia kaben. Hodi halo hanesan neʼe sira la laran-moos. Hanoin kona-ba buat neʼebé Liurai David hatete: “Haʼu la tuur hamutuk ho ema neʼebé la loos; no ho sira neʼebé subar kona-ba sira-nia an haʼu sei la ransu.” (Salmo 26:4) Se Ita kaben ona, keta envolve an ho hahalok neʼebé book Ita atu koko subar husi Ita-nia kaben buat neʼebé Ita halo!

7, 8. Ezemplu saida deʼit husi Bíblia bele ajuda inan-aman atu hanorin sira-nia oan katak laran-moos mak folin-boot?

7 Atu hanorin oan sira katak laran-moos mak folin-boot, diʼak ba inan-aman atu uza ezemplu sira husi Bíblia. Atu hatudu ba oan sira kona-ba rezultadu aat neʼebé bele mosu tanba la hatudu laran-moos, iha istória neʼebé konta kona-ba Acan, neʼebé koko atu subar sasán neʼebé nia naʼok; Geazi neʼebé koʼalia bosok tanba hakarak atu hetan osan; no Judas, neʼebé naʼok, no ho laran-aat, koʼalia bosok atu tau Jesus nia moris iha perigu nia laran.​—Josué 6:17-19; 7:11-25; 2 Reis 5:14-16, 20-27; Mateus 26:14, 15; Joao 12:6.

8 Atu hatudu ezemplu diʼak kona-ba laran-moos, iha istória neʼebé konta kona-ba Jacob neʼebé husu nia oan-mane sira atu fó fali osan neʼebé sira hetan, tanba nia hanoin katak ema tau sala osan neʼe iha sira-nia saku; Jefté halo promete ba Maromak no nia no ninia oan-feto halo tuir promete neʼe, maski nia sei lakon buat neʼebé folin-boot; Jesus ho aten-barani hatudu nia an ba ema-lubun neʼebé hirus, hodi kumpre buat neʼebé profeta sira hatete nanis kona-ba nia, no mós atu proteje ninia belun sira. (Gênesis 43:12; Juízes 11:30-40; Joao 18:3-11) Ezemplu hirak-neʼe mak ezemplu balun deʼit neʼebé inan-aman bele hetan husi Maromak nia Liafuan. Hodi uza informasaun neʼebé folin-boot tebes husi Bíblia bele ajuda sira hanorin sira-nia oan atu hadomi no hafolin laran-moos.

9. Se inan-aman hakarak atu hatudu ezemplu ba sira-nia oan kona-ba laran-moos, sira rasik tenke sees husi hahalok saida? Tanbasá mak importante atu hatudu ezemplu kona-ba neʼe?

9 Inan-aman iha duni responsabilidade atu hanorin sira-nia oan kona-ba laran-moos. Apóstolu Paulo husu: “Maibé, ó neʼebé hanorin ema seluk, maibé la hanorin ó-nia an? Ó neʼebé haklaken katak labele naʼok, maibé ó rasik naʼok?” (Roma 2:21, MF) Inan-aman balun halo sira-nia oan konfuzaun hodi hanorin oan sira kona-ba laran-moos, maibé sira rasik nia hahalok la hatudu laran-moos. Porezemplu, karik inan ka aman naʼok buat ruma neʼebé iha folin kiʼik no sira fó razaun ba hahalok ida-neʼe hodi dehan: “Oh, ema hatene katak baibain ema sei foti sasán hanesan neʼe.” Kona-ba hatete liafuan neʼebé laloos, karik inan-aman hatete: “Neʼe bosok halimar deʼit. Ida-neʼe la sala.” Maibé tuir loloos, se foti sasán ruma, maski folin-kiʼik deʼit, neʼe katak ita naʼok ona. Koʼalia bosok kona-ba buat naran deʼit, maski neʼe kona-ba buat neʼebé ladún importante, neʼe katak ita bosok ona. * (Lucas 16:10) Se inan-aman halo hanesan neʼe oan sira hatene kedas katak inan-aman laran-makerek, no ida-neʼe bele estraga oan sira-nia laran. (Efeso 6:4) Maibé, se oan sira aprende laran-­moos husi sira-nia inan-aman nia ezemplu, neʼe ajuda sira sai ema boot neʼebé sei fó glória ba Maromak Jeová iha mundu neʼebé la hatudu laran-moos.​—Provérbios 22:6.

LARAN-MOOS IHA KONGREGASAUN

10. Ita presiza hanoin kona-ba saida deʼit kuandu ita koʼalia ho maluk fiar-naʼin sira?

10 Hodi halibur hamutuk ho maluk kristaun fó oportunidade mai ita atu haburas hahalok atu hatudu laran-moos. Hanesan ita aprende ona iha Kapítulu 12, ita presiza kuidadu ho dalan neʼebé ita uza kbiit atu koʼalia, liuliu ho ita-nia maluk kristaun. Maski la sala atu koʼalia kona-ba buat baibain nian, maibé ita presiza kuidadu atu la konta ema nia vida, no mós koʼalia bosok! Se ita repete istória neʼebé ita la hatene se ida-neʼe loos ka lae, karik ita halo parte hodi habelar lia-bosok, entaun diʼak liu atu tahan ita-nia nanál. (Provérbios 10:19) Iha parte seluk, karik ita hatene buat ruma neʼebé loos, maibé ida-neʼe la dehan katak diʼak atu ita hatete sai. Porezemplu, karik ida-neʼe laʼós ita-nia direitu atu hatene kona-ba neʼe, ka karik ita sei la hatudu laran-­diʼak kuandu ita koʼalia fali kona-ba neʼe. (1 Tesalonika 4:11) Ema balun fó razaun katak koʼalia lataka mak hatudu laran-moos, maibé ita-nia liafuan tenkesér hatoʼo ho laran-diʼak.​—Koloso 4:6.

11, 12. (a) Oinsá mak ema balun neʼebé envolve an iha sala boot ruma halo problema neʼe sai todan liu? (b) Satanás habelar lia-bosok saida deʼit kona-ba sala boot? Oinsá mak ita kontra hasoru lia-bosok sira-neʼe? (c) Oinsá mak ita bele hatudu katak ita laran-moos ho Maromak Jeová nia organizasaun?

11 Importante tebes atu ita koʼalia ho laran-moos ba sira neʼebé iha knaar atu tau matan ba kongregasaun. Ema balun envolve an iha sala boot ruma no sira halo problema neʼe sai todan liu hodi koko atu subar sira-nia sala. No kuandu katuas husu kona-ba sala neʼe, sira koʼalia bosok. No mós, ema hanesan neʼe komesa halo sira-nia an sai laran-makerek hodi finje katak sira serbí Maromak Jeová, maibé iha liʼur sira nafatin halo sala boot. Tuir loloos kuandu ema ida halaʼo moris hanesan neʼe, nia bosok nia an rasik. (Salmo 12:2) Ema seluk tan fó-­hatene informasaun balun deʼit neʼebé loos, maibé sira taka buat neʼebé importante. (Apostolu 5:1-11) Dala barak ema la hatudu laran-moos hanesan neʼe tanba sira fiar lia-bosok neʼebé Satanás habelar.​—Haree kaixa “ Satanás nia lia-bosok kona-ba sala boot sira”.

12 Kuandu ita hakerek informasaun ruma ba Maromak Jeová nia organizasaun, importante mós atu ita halo ida-neʼe ho laran-­moos. Porezemplu, kuandu ita hatama relatóriu ba serbisu haklaken, ita la ho neon inventa informasaun hirak-neʼe. Hanesan mós, kuandu ita prenxe formuláriu atu hetan knaar espesiál ruma, ita sei nunka fó-hatene buat neʼebé laloos kona-ba ita-nia saúde ka informasaun seluk kona-ba ita-nia an, ita-nia moris, no knaar neʼebé ita halo iha Maromak nia serbisu.​—Provérbios 6:16-19.

13. Se ita halo kontratu ka serbisu ho maluk fiar-naʼin ida, oinsá mak ita bele hatudu nafatin laran-moos?

13 Ita laran-moos ho ita-nia maluk fiar-naʼin kuandu ita halo kontratu ho sira. Dala ruma, maluk kristaun halo kontratu hamutuk. Sira tenke kuidadu nafatin atu la koʼalia kona-ba sira-nia kontratu kuandu sira halaʼo adorasaun hamutuk iha Salaun Reinu ka iha serbisu haklaken. Karik irmaun ida mak patraun no nia fó serbisu ba nia maluk kristaun ida. Se Ita mak patraun no Ita-nia serbisu-naʼin mak irmaun ka irmán sira, Ita sei hatudu laran-moos ba sira hodi selu; sira-nia saláriu iha tempu neʼebé loos tuir buat neʼebé Ita promete ona ba sira; buat seluk tan neʼebé arranja ona ba serbisu-naʼin atu simu; no buat neʼebé tuir lei estadu nian. (1 Timoteo 5:18; Tiago 5:1-4) Nuneʼe mós, se irmaun ka irmán ida mak Ita-nia patraun, Ita sei halo serbisu ba tempu tomak tuir saláriu neʼebé Ita simu. (2 Tesalonika 3:10) Ita la sente katak tan deʼit ita serbisu ho maluk kristaun ida, nia sei haree ita diʼak liu serbisu-naʼin no hanoin katak nia tenke fó ita feriadu, ka buat diʼak seluk tan neʼebé sira seluk la hetan.​—Efeso 6:5-8.

14. Antes ema kristaun halo kontratu hamutuk, sira uza matenek hodi halo saida? Tanbasá?

14 Oinsá se ita halo kontratu hamutuk ho ema kristaun ida hodi tau osan iha projetu ruma, ka fó-empresta? Bíblia fó matadalan neʼebé importante no diʼak atu uza: Hakerek informasaun hotu kona-ba kontratu iha dokumentu! Porezemplu, kuandu Jeremias hola rai balun, nia halo dokumentu rua; ida ba rai-naʼin no ida seluk nia rai didiʼak tanba karik nia sei presiza iha futuru, nia mós iha sasin-naʼin neʼebé haree katak nia hola duni rai neʼe. (Jeremias 32:9-12; haree mós Gênesis 23:16-20.) Nuneʼe, antes halo kontratu ho maluk fiar-naʼin, diʼak tebes atu hakerek informasaun hotu kona-ba kontratu neʼe iha dokumentu ida, no asina iha sasin-naʼin nia oin. Ida-neʼe la dehan katak ita la fiar malu. Maibé hodi halo buat hirak-neʼe sei hasees ita-nia an husi hanoin sala, sente ladiʼak kona-ba malu, no mós diskute malu neʼebé bele estraga unidade no dame iha kongregasaun. Ema kristaun neʼebé planu atu halo kontratu hamutuk labele haluha katak la iha kontratu saida deʼit neʼebé importante liu duké unidade no dame iha kongregasaun laran. *​—1 Korinto 6:1-8.

LARAN-MOOS IHA SERBISU MUNDU NIAN

15. Maromak Jeová sente oinsá kona-ba toman kontratu nian neʼebé la hatudu laran-moos? Kona-ba toman kontratu nian neʼebé ema barak halo, ema kristaun sei halo saida?

15 Ema kristaun la hatudu deʼit laran-moos iha kongregasaun laran. Paulo hatete: “Ami hakarak duni atu moris ho laran-moos iha buat hotu neʼebé ami halo.” (Ebreu 13:18) Ita-nia Kriadór iha interese duni se ita laran-moos kona-ba kontratu neʼebé ita halo. Iha livru Provérbios temi dala haat kona-ba dasin neʼebé falsu. (Provérbios 11:1; 16:11; 20:10, 23) Iha tempu antigu, baibain ema uza dasin iha kontratu atu tetu sasán no osan kuandu ema selu no hola sasán ruma. Kontratu-naʼin sira neʼebé la laran-moos sei uza dasin-fuan oin rua no dasin neʼebé tetu laloos atu lohi ema neʼebé hola sira-nia sasán. * Maromak Jeová odi hahalok hanesan neʼe! Atu hela nafatin iha nia domin, ita tenke sees duni husi toman kontratu nian neʼebé la hatudu laran-moos.

16, 17. Iha mundu neʼe ohin loron, baibain ema halo saida deʼit neʼebé la hatudu laran-moos? Ema kristaun neʼebé loos laran-metin atu halo saida?

16 Tanba Satanás mak ukun mundu neʼe, ita la hakfodak hodi haree katak hahalok neʼebé la laran-moos akontese haleʼu ita. Loron-loron karik ita hasoru tentasaun atu halo hahalok neʼebé la laran-moos. Kuandu ema hakerek informasaun kona-ba sira-nia an atu hetan serbisu, baibain sira bosok no inventa sira-nia edukasaun no esperiénsia. Kuandu ema prenxe formuláriu ba imigrasaun, impostu, atu simu pensaun no formuláriu seluseluk, baibain sira hakerek informasaun neʼebé falsu atu hetan buat neʼebé sira hakarak. Estudante barak bosok iha sira-nia ezame, ka kuandu hakerek relatóriu eskola nian, karik sira uza ema seluk nia informasaun neʼebé sira halibur husi ínternet no dehan katak sira rasik mak hakerek informasaun neʼe. Dala ruma atu hetan buat neʼebé sira hakarak, ema fó osan ka sasán ba funsionáriu neʼebé envolve an ho korrupsaun. Ita hatene duni katak buat hirak-neʼe sei mosu iha mundu neʼe, neʼebé nakonu ho ema neʼebé “hanoin deʼit sira an hodi buka osan; . . . buat diʼak hotu nia funu-balun”.​—2 Timoteo 3:​1-5.

17 Ema kristaun neʼebé loos laran-metin duni atu la envolve an iha hahalok hirak-neʼe. Maski nuneʼe, dala ruma susar atu hatudu laran-moos. Tanbasá? Tanba ita haree katak ema neʼebé la hatudu laran-moos hetan rezultadu diʼak no halaʼo moris neʼebé haksolok. (Salmo 73:1-8) No mós, tanba ema kristaun hakarak atu laran-moos “iha buat hotu”, sira hetan problema kona-ba osan. Maski nuneʼe, diʼak ka lae atu hasoru susar duké kontra buat neʼebé Maromak hatete? Diʼak tebes! Maibé tanbasá? Bensaun saida deʼit mak ita sei hetan kuandu ita laran-moos?

SIMU BENSAUN TAN LARAN-MOOS

18. Tanbasá iha naran nuʼudar ema laran-moos mak folin-boot?

18 Buat ida neʼebé folin-boot iha ita-nia moris mak atu iha naran neʼebé diʼak tanba iha laran-moos no ema tau fiar ba ita. (Haree kaixa “ Haʼu ema neʼebé iha laran-moos ka lae?”.) No hanoin toʼok, ema neʼebé deʼit bele iha naran neʼebé diʼak! Iha naran neʼebé diʼak la depende ba ema nia moris-fatin ka edukasaun, iha jeitu ruma, rikusoin, bonita ka bonitu, ka buat seluk tan. Maski nuneʼe, ema barak la sente katak naran neʼebé diʼak mak importante duni. Tuir loloos, susar tebes atu hetan ema neʼebé hafolin naran neʼebé diʼak. (Miquéias 7:2) Karik ema balun goza Ita tan Ita iha laran-moos, maibé ema seluk sei hafolin Ita-nia laran-moos no sira sei hatudu ida-neʼe hodi tau fiar no respeita Ita. Ema Testemuña ba Jeová barak hetan rezultadu neʼebé diʼak tanba hatudu laran-moos. Kuandu patraun hasai serbisu-naʼin neʼebé la hatudu laran-moos, Testemuña sira la lakon sira-nia serbisu. Sira mós hetan serbisu kuandu patraun presiza loos serbisu-naʼin neʼebé laran-moos.

19. Oinsá mak hatudu laran-moos iha ita-nia moris tomak book ita-nia laran no ita-nia relasaun ho Maromak Jeová?

19 Maski ida-neʼe akontese ba Ita ka lae, se Ita laran-moos nafatin Ita bele fiar katak Ita sei hetan bensaun neʼebé boot liu. Bensaun ida mak Ita sei iha laran neʼebé moos. Paulo hakerek: “Ami hatene loloos katak ami rasik nia laran moos.” (Ebreu 13:18) Bensaun ida seluk mak Ita-nia Aman iha lalehan sempre haree Ita nuʼudar ema neʼebé iha naran diʼak, no nia nafatin hadomi Ita. (Salmo 15:1, 2; Provérbios 22:1) Sin, hodi laran-moos sei ajuda Ita atu hela nafatin iha Maromak nia domin, no la iha buat ida neʼebé folin liu duké ida-neʼe. Tuirmai ita sei koʼalia kona-ba oinsá mak Maromak Jeová nia haree kona-ba serbisu.

^ par. 9 Iha kongregasaun laran, se ema ida kontinua ho laran-aat koʼalia lia-bosok kona-ba maluk ida iha ema barak nia oin hodi halo nia moe, katuas sira husi grupu tesi-lian nian sei fó dixiplina ba ema hanesan neʼe.

^ par. 14 Kona-ba oinsá se problema mosu ho kontratu, bele haree Apéndise “Rezolve problema kona-ba kontratu”.

^ par. 15 Sira uza dasin-fuan oin ida atu hola sasán no sira uza oin seluk tan atu faʼan ba ema, nuneʼe sira hola ka faʼan sasán sira sei manán nafatin. Karik sira mós uza dasin ho sorin ida neʼebé naruk liu, ka todan liu sorin ida seluk, hodi nuneʼe sira bele lohi ema neʼebé halo kontratu ho sira.