Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

CAPÍTULO 14

Putum kilhtamaku katlawaw tuku xaʼakgstitum

Putum kilhtamaku katlawaw tuku xaʼakgstitum

«Xaliʼankgalhin akgstitum tlan klatamaputunaw.» (HEBREOS 13:18.)

1, 2. Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit nema limasiya pi Jehová lipaxuwa akxni ni naʼakgskgawinanaw.

CHATUM aktsu kgawasa kitatamawananka. Akxni taxtumakgolha kpustan, kgawasa tachokgotaya chu tasiya pi lu pekuama. ¿Tuku xlakata? Ni xkatsi pi xlima akgtum likgaman. Kskiniputun xtse katamawanilh uma likgaman pero patsankgalh. Lu nitlan limakgkatsi chu tsuku tasa. Xtse wani pi ni kalilakgaputsalh chu tataspitpara kpustan. ¡Xtse lu lipaxuwa chu tlan limakgkatsi akxni akxilha pi xkgawasa maspitpa likgaman chu skin katapatika!

2 Natlatni lu paxuwakgo akxni akxilhkgo pi xkamanan katsinimakgolh ni naʼakgskgawinankgo. Chu kinTlatkan xalak akgapun tlakg lipaxuwa xlakata xla «ni akgsaninan» (Hebreos 6:18TXS, 1999). Jehová lipaxuwa akxni akxilha pi xlakata tatliwakglhma kintakanajlakan, liskujmaw xaʼakgstitum nalinaw kilatamatkan. Xlakata makgapaxuwaputunaw chu tamakgxtakgputunaw kxtapaxkit Jehová, “xaliʼankgalhin akgstitum tlan latamaputunaw” chuna la wa Pablo (Hebreos 13:18). Pulana naʼakxilhaw pulaktati niku tuwa makgkatsiyaw ni naʼakgskgawinanaw chu alistalh tuku tlan kitaxtu akxni chuna latamayaw.

NI KIʼAKSTUKAN NAKINKAʼAKGSKGAWIKANAN

3-5. 1) ¿Tuku wan Biblia xlakata kuenta natlawayaw ni kiakstukan nakinkaʼakgskgawikanan? 2) ¿Tuku nakinkamakgtayayan kiakstukan liwana nakinkaputsananikanan?

3 Pulana, kilikatsinitkan ni kiʼakstukan nakinkaʼakgskgawikanan. Xlakata lakgalhinanin, tlan lakapala kiʼakstukan nakinkaʼakgskgawikanan. Chuna kaʼakgspulalh kstalaninanin Cristo xalak Laodicea. Jesús wa pi maski xlakpuwankgo pi xkgalhikgo lhuwa tumin, xchatunukan «xalimaxkgen», «lakgatsin», chu «na kaj xamakchuna» o la nitu klhakganankgonit xwi xtakanajlakan (Apocalipsis 3:17). Ni kaj xalilakgaputsa la xwilakgolh, na nitlan tuku xʼakgspulama xtakanajlakan chu tuku tlakg nitlan, ni xʼakgatekgsputunkgo pi nitlan tuku xkaʼakgspulama.

4 Nachuna Santiago makatsininalh: «Lapi winti wixin mpuwan mpi [lu tlan] maxkiy nkakni Dios, na ni makaksay ksimakgat, wampi wata kaj akgskgawi xnaku, wa yuma nkakni ntu mastay, kaj nitu xlakgasi» (Santiago 1:26). Akxni nalakpuwanaw pi Jehová makgamakglhtinan kintakakninkan maski nitlan limaklakaskimaw kisimakgatkan, na kiʼakstukan kinkaʼakgskgawimakan. Ama takaknin kaj nitu litaxtu. Ni makgtayanan. ¿Tuku natlawayaw xlakata nichuna nakinkaʼakgspulayan?

5 Santiago lichuwinan xaʼaktanks o xaʼakgstitum limapakgsin nema wi kBiblia, chu tamalakxtumi akgtum espejo niku «nakinkalakaʼakxilhkanan» xlakata nakatsiyaw akxni kgalhiyaw tuku nitlan chu nalakgpaliyaw (kalikgalhtawakga Santiago 1:23-25). Xlikana, Biblia kinkamakgtayayan liwana naputsananiyaw tuku tlawamaw kkilatamatkan chu nakatsiyaw niku talakaskin nalakgpaliyaw (Lamentaciones 3:40; Ageo 1:5). Nachuna, naskiniyaw Jehová nakinkaputsananiyan, kakinkamakgtayan naʼakxilhaw tuku lu nitlan tlawamaw chu kakinkamaxkin litliwakga xlakata nialh natlawayaw (Salmo 139:23, 24). Max tsukumaw tlawayaw tuku ni xaʼakgstitum chu ni katsiyaw. Pero kalakapastakwi la akxilha kinTlatkan xalak akgapun. Chuna la wan Proverbios 3:32, «Jehová ni akxilhputun tiku katsini la akgskgawinan, pero lu tlan katalalin tiku xaʼakgstitum». Xlikana, Dios nakinkamakgtayayan kiʼakstukan nakinkaʼakxilhkanan chuna la kinkaʼakxilhan chu na napaxkiyaw tuku paxki. Chuna tlan nawanaw la wa Pablo, “xaliʼankgalhin akgstitum tlan nalatamaputunaw”. Talakaskin naliskujaw xliputum kinakujkan chuna nalatamayaw, maski lu tuwa namakgkatsiyaw liwana namakgantaxtiyaw.

NI NALAʼAKGSKGAWIYAW KFAMILIA

Komo ni naʼakgskgawinanaw nakinkamakgtayayan ni nakgalhiyaw tayat nema alistalh max namatsekgputunaw

6. ¿Tuku xlakata xachixku chu xapuskat ni nalaʼakgskgawi chu tuku ni xlitlawatkan?

6 Nachuna kifamiliajkan nakalilakgapaskan pi ni akgskgawinankgo. Xachixku chu xapuskat lakatanks, chu xaxlikana tuku nalawani. Ni natlawakgo tuku lakxtlawa tamakgaxtokgat la umakgolh: nalimasiyani pi lakgati achatum puskat o achatum chixku, ni nalimaklakaskinkgo Internet xlakata nakaxakgatlikgo atanu chixku o atanu puskat o ni naʼakxilhkgo niku matitaxtikan tiku ni lhakganankgonit. Lu nitlan, pero makgapitsi kstalaninanin Cristo wa uma tuku kaliʼakgskgawikgo tiku tawilakgolh. ¡Lu nitlan tuku tlawakgo! Nikxni katlawaw tuku naliʼakgskgawiyaw tiku tawilaw. Wata katlawaw la wa mapakgsina David: «Ni kkatatamakxtuminit [...] akgskgawinanin lakchixkuwin, nipara ti akgtuy tatlawa ixlakankan» (Salmo 26:4SXP).

7, 8. ¿Tukuya liʼakxilhtit xalak Biblia tlan nakalimasiyaniyaw kamanan ni naʼakgskgawinankgo?

7 Natlatni xlimasiyanitkan xkamanan pi nitlan naʼakgskgawinankgo. Xlakata chuna natlawakgo, xlakaskinka nalimaklakaskinkgo Biblia. Anta kBiblia wilakgolh liʼakxilhtit nema ni kilitlawatkan. La Acán chatum chixku tiku kgalhanalh chu xmatsekgputun tuku xtlawanit; o Guehazí, akgsaninalh xlakata wi tuku tlakg xkgalhiputun, chu Judas tiku ni kajwatiya kgalhalh tumin, na wa lanka taʼakgsanin xlakata nalitlawani Jesús tuku lu nitlan (Josué 6:17-19; 7:11-25; 2 Reyes 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Juan 12:6).

8 Pero na wilakgolh xatlan liʼakxilhtit. La Jacob, akxni katsilh pi xlakgkgawasan xtekgskgonit tumin kxkuxtalhkan, kawanilh pi kamaspitkgolh, xlakata xlakpuwan pi wi tiku litakgskgawilh xkuxtalhkan chu anta mujulh tumin. Nachuna Jefté chu xtsumat, uma tsumat makgantaxtilh tuku xwanit xtlat natlawa maski lu tuwa makgkatsilh. O Jesús, akxni lhuwa latamanin tiku lu ksitsikgonit xʼamakgolh chipakgo, ni pekualh chu kawanilh pi wa Jesús xwanit chu chuna limasiyalh pi tlakg xlakaskinka xʼakxilha namakgantaxti tuku xwankanit pi xʼama la chu xlakata nitu xkaʼakgspulalh xʼamigos (Génesis 43:12; Jueces 11:30-40; Juan 18:3-11). Umakgolh liʼakxilhtit xalak Biblia nema lichuwinaw tlan nakalimasiyaniyaw kamanan napaxkikgo chu lu xlakaskinka naʼakxilhkgo ni naʼakgskgawinankgo.

9. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka natlatni nawilikgo liʼakxilhtit chu ni naʼakgskgawinankgo chu tuku na ni xlitlawatkan?

9 Pero ni kaj nakawaniyaw ni naʼakgskgawinankgo. Lu xlakaskinka akinin nawiliyaw liʼakxilhtit. Wa xlakata apóstol Pablo kgalhskininalh: «Pus wa mpala pi wix nti masiyunikgoya amakgapitsin, ¿tu wan ni akstu masiyunikana? Wix nti liʼakgchuwinana ni nakgalhanankan, ¿[...] kgalhanana?» (Romanos 2:21). Wilakgolh natlatni tiku kawanikgo xkamanankan ni naʼakgskgawinankgo pero xlakan akgskgawinankgo, akxni max ni wankgo putum tuku xaxlikana o nialh maspitkgo tuku ni xlakan. Chu alistalh wankgo: «Ni lu lanka taʼakgsanin, uma nitu wamputun» o na wankgo: «Xlakan katsikgo pi putum chuna tlawakgo». Pero uma ni kamakgtaya xkamankan. Takgalhan putum kilhtamaku takgalhan nawan, maski ni lhuwa tuku nakgalhankan; nachuna takgsanin, putum kilhtamaku taʼakgsanin nawan maski ni lu lanka taʼakgsanin nawankan o ni lu xlakaskinka tuku naliʼakgsaninankan (kalikgalhtawakga Lucas 16:10). * Nachuna, kamanan lakapala katsikgo akxni wi tiku akgsaninan chu nachuna tsukukgo likatsikgo (Efesios 6:4). Pero komo xnatlatnikan ni naʼakgskgawinankgo, akxni laklankata nawankgo max chuntiya namalankikgo Jehová kʼuma kakilhtamaku niku latamanin akgsaninankgo (Proverbios 22:6).

NI NAʼAKGSKGAWINANAW KCONGREGACIÓN

10. Xlakata ni naʼakgsaninanaw, ¿tuku kuenta kilitlawatkan akxni katachuwinanaw kinatalankan?

10 Nachuna kcongregación tlan ni nakaʼakgskgawiyaw kinatalankan. Chuna la akxilhwi kcapítulo 12 akxni akxtum katawilaw kinatalankan tlakg kuenta kilitlawatkan la chuwinanaw, xlakata ni tuwa naʼakgsaninanaw o tuku tlakg nitlan, max wi tuku nitlan nalimawakayaw achatum xlakata nalitlawaniputunaw tuku nitlan. Komo nalichuwinanaw tuku ni lu liwana katsiyaw, uma nakitaxtu pi kaj namalakgatumiyaw taʼakgsanin. Wa xlakata, lu xlakaskinka pulana liwana nalakapastakaw tuku nawanaw (Proverbios 10:19). Na liwana kililakapastakatkan tuku nalichuwinanaw maski xlikana tuku nawanaw. ¿Tuku xlakata? Xlakata max makgtanumaw niku ni kinkuentajkan o limasiyamaw pi ni kapaxkiyaw amakgapitsi (1 Tesalonicenses 4:11). Kalakapastakwi pi ni watiya wamputun wi tiku nawaniya tuku xaxlikana chu tanu wamputun nakilhniya, wa xlakata putum kilhtamaku tlan katakgaxmatli kintachuwinkan chu katasiyalh pi paxkinanaw (kalikgalhtawakga Colosenses 4:6).

11, 12. 1) Akxni makgapitsi kstalaninanin Cristo tlawakgo laklanka talakgalhin, ¿la tlakg mastakakgo xtakglhuwitkan? 2) ¿Tuku taʼakgsanin malakgatumi Satanás xlakata laklanka talakgalhin chu tuku kilitlawatkan xlakata nichuna natlawayaw? 3) ¿La limasiyayaw pi ni akgskgawinanaw kxkachikin Dios?

11 Tlakg xlakaskinka putum kilhtamaku nakawaniyaw tuku xaxlikana tiku kuentajtlawamakgolh congregación. Akxni wi tiku nakgalhskinkan komo tlawanit talakgalhin chu ni nawan tuku xaxlikana tlakg namastaka xtaʼakglhuwit. Asta max lakgaputiy natsuku lin xlatamat, nalimasiyaputun pi skujnanima Jehová pero tsekg tlawama tuku nitlan, chuna lanka akgsanina litaxtu (Salmo 12:2). Atanu tuku na nitlan tlawakgo, wa akxni ni putum kawanikgo tuku xaxlikana lakgkgolotsin xalak congregación (Hechos 5:1-11). Lhuwa tiku chuna tlawakgo mastakgo talakaskin nalakapastakkgo la lakapastaka Akgskgawini (kaʼakxilhti recuadro « Akgskgawini malakgatumima taʼakgsanin xlakata namatsekgaw laklanka talakgalhin»).

12 Na ni naʼakgskgawinanaw kxkachikin Jehová, akxni namalakgatsamayaw maktum kapsnat o akxni mastayaw akgtum tamakatsin. Akgtum liʼakxilhtit, nawiliyaw tuku xaxlikana akxni namalakgatsamayaw kapsnat xlakata tamakatsin xla xtaskujut Dios o na nawiliyaw tuku xaxlikana akxni natsokgwiliyaw xlakata katsiputunkan komo tatatlayaw o ni tatatlayaw o atanu tuku nakatsiputunkan xlakata kilatamatkan akxni lakaskinaw nakinkamaxkikanan akgtum taskujut kxkachikin Dios (kalikgalhtawakga Proverbios 6:16-19).

13. ¿La limasiyayaw pi ni akgskgawinanaw akxni tatlawayaw negocio o taskujaw chatum tala?

13 Na ni nakaʼakgskgawiyaw kinatalankan akxni nakatatlawayaw akgtum negocio o nakataskujaw. Ni lichuwinanaw taskujut o negocios akxni wilaw kPukgalhtawakga xla xTatayananin Jehová o akxni anaw lichuwinanaw xtachuwin Dios. Komo namaxkiyaw taskujut chatum tala namaskgawiyaw chuna la talakkaxlanitaw chu xatakgatsin namaxkiyaw, na namaxkiyaw chuna la wan limapakgsin pi xkalimaxkitkan tiku kgalhikgo xtasakuakan (1 Timoteo 5:18; Santiago 5:1-4). Chu komo taskujmaw chatum xtatayana Jehová, natlawayaw putum taskujut nema kilitlawatkan (2 Tesalonicenses 3:10). Ni nalakpuwanaw pi xlakata kintalakan, nalakaskinaw pi tlakg tlan nakinkalikatsiniyan o nakinkamaxkiyan tlakg lhuwa kilhtamaku xlakata najaxaw nixawa amakgapitsin (Efesios 6:5-8).

14. ¿Tuku kilitlawatkan akxni natatlawayaw negocio chatum tala, chu tuku xlakata?

14 ¿Chu tuku natlawayaw komo wi tiku namasakuaniyaw tumin o akxni lichalhuwa tlawakan akgtum negocio? Biblia kinkamaxkiyan tastakyaw nema nakinkamakgtayayan: tlakg tlan putum natsokgwiliyaw tuku natlawayaw. Chuna tlawalh Jeremías akxni tamawalh akgtum pukuxtu, tlawalh maktum escritura kxlakatin testigos chu na tlawalh maktum copia chu liwana makilh (Jeremías 32:9-12; na kaʼakxilhti Génesis 23:16-20). Tsokgwilikan, putsakan testigos, chu firmartlawakan akxni tlawakan akgtum negocio, ni wamputun pi ni lipawana mintala, wata makgtayanan xlakata alistalh ni naʼanan taʼakglhuwit, niti nalaʼakgskgawi chu niti nalasitsini. Komo natatlawayaw negocio chatum kintalakan, kalakapastakwi pi ni kgalhini kuenta pi kaj xlakata negocios natawila taʼakglhuwit kcongregación chu nialh tlan nalatalalinkgo natalan (1 Corintios 6:1-8). *

NI NAKAʼAKGSKGAWIYAW TIKU NI XALAK CONGREGACIÓN

15. ¿La akxilha Jehová tiku akgskgawinankgo akxni stanankgo chu la akxilhaw kstalaninanin Cristo?

15 Kstalaninanin Cristo na xaʼakgstitum nakalikatsiniyaw tiku ni xtatayananin Jehová. Chuna la tlawalh Pablo, “xaliʼankgalhin akgstitum tlan latamaputunaw” (Hebreos 13:18). Kimalakatsukinakan lu xlakaskinka akxilha pi akxni natlawayaw negocio natlawayaw chuna la xlilat, maski kinatalankan o ni kinatalankan tiku natatlawayaw. Chuna la lichuwinan libro xla Proverbios niku makglhuwa wan pi ni naʼakgskgawinankan akxni pulhkanankan (Proverbios 11:1; 20:10, 23). Makgasa, balanzas chu pesas xlimaklakaskinkan xlakata xlitamawanankan, xlistanankan chu xlakata xlipulhkakan la xlitsinka xwanit oro chu plata nema xlixokgonankgo tiku xtamawanankgo. Lhuwa stananin xlimaklakaskinkgo pulaktiy pesas xlakata tlan nakamakgkgalhanankgo latamanin chu na xlimaklakaskinkgo balanza nema ni xatakgatsin xpulhkanan. * Pero Jehová nipara tsinu kaʼakxilhputun tiku akgskgawinankgo. Komo tamakgxtakgputunaw kxtapaxkit, ni kiliʼakgskgawinatkan.

16, 17. ¿Tuku liʼakgskgawinankgo latamanin kʼuma kakilhtamaku, chu tuku lakapastaknitaw natlawayaw xaxlikana kstalaninanin Cristo?

16 Chali chali kinkamatlawiputunkanan pi naʼakgskgawinanaw. Chu chuna kinkamatlawiputunkanan xlakata uma kakilhtamaku nema mapakgsi Satanás lhuwa lamakgo tiku akgskgawinankgo. Xlakata nakamaxkikan tuku lakaskinkgo, maliwakakgo o akgsaninankgo akxni wankgo pi lu lhuwa kgalhtawakgakgonit chu lu tlan katsinikgo tlawakgo ama taskujut. O akgsaninankgo akxni xokgonanikgo mapakgsinanin, akxni nakaxokgonikan akgtum seguro, xlakata nakamaxkikan talakaskin naʼankgo alakatanu kachikin o atanu tuku liʼakgsaninankgo. O akgskgawinankgo akxni tlawakgo exámenes o tarea xalak escuela, max akxni copiaxtukgo kʼInternet tuku kaskinikanit chu wankgo pi xlakan tlawakgolh. Asta kaxokgonanikgo mapakgsinanin tiku nitlan likatsikgo xlakata nakamakgtaya. Chu chuna lama xlakata kʼuma kakilhtamaku lhuwa anankgo tiku “xakstukan kapaxkikan”, “paxkikgo tumin” chu tiku “ni paxkikgo tuku tlan” (2 Timoteo 3:1-5TNM).

17 Kstalaninanin Cristo lu liwana lakapastaknitaw ni naʼakgskgawinanaw. Pero max namin kilhtamaku akxni tuwa namakgkatsiyaw ni naʼakgskgawinanaw. Max nalakpuwanaw pi kʼuma kakilhtamaku kaj tlan kakitaxtuni tiku akgskgawinankgo chu nalakpuwanaw pi xlakskujnin Dios ni kaʼakchani tumin xlakata “xaliʼankgalhin akgstitum tlan latamaputunkgo” (Salmo 73:1-8). Pero nipara tsinu chuna kalakpuwaw: komo xaʼakgstitum lamaw lhuwa tasikulunalin nakgalhiyaw. Kaʼakxilhwi tuku tasikulunalin limin akxni lakchixkuwin chu lakpuskatin xaʼakgstitum linkgo xlatamatkan.

TASIKULUNALIN XLAKATA NI NAʼAKGSKGAWINANAW

18. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nakinkalilakgapaskanan pi ni akgskgawinanaw?

18 Ni anan lhuwa tuku tlakg xlakaskinka, nalilakgapaskana pi tlan likatsiya chu makgantaxtiya tuku wana (kaʼakxilhti recuadro « ¿Xlikana ni kakgskgawinan?»). Kimputumkan tlan chuna nalikatsiyaw. Maski ni lu lakgskgalalan, ni kgalhiyaw tumin o maski tlan o nitlan la tasiyayaw o tuku familia minitanchaw tlan ni naʼakgskgawinanaw. Nakinkalilakgapaskanan pi ni akgskgawinanaw tlakg lanka xtapalh nixawa oro (Miqueas 7:2). Maski makgapitsi nakinkalikgalhkgamanankgoyan xlakata akgstitum tuku tlawayaw, amakgapitsin tlan nakinkaʼakxilhkgoyan chu nakinkalipawankgoyan. Max asta tlakg tlan nakinkakitaxtuniyan kkimputaskujutkan. ¿La tlan chuna nakitaxtu? Makglhuwa, xTatayananin Jehová ni kamakglhtikan xtaskujutkan akxni makgapitsi skujnin katamakxtukan xlakata ni xaʼakgstitum skujmakgolh o kalaksakkan nalakgatayakgo taskujut niku talakaskin tiku ni akgskgawinankgo.

19. Akxni ni akgskgawinanaw, ¿la makgtaya kintalakapastaknikan chu la kinkamakgtayayan xlakata la talalinaw Jehová?

19 Maski lichuwinawa pi tlan tuku nakitaxtu ni wamputun pi putum kilhtamaku chuna nala pero wi tuku tlakg xlakaskinka nema tlan nakgalhiyaw. Xapulana, chuna la wa Pablo, tlan nalimakgkatsiyaw xlakata, “tlan kintapuwankan nakgalhiyaw” o kintalakapastaknikan (Hebreos 13:18). Chu xlipulaktiy, nalipaxuwayaw xlakata katsiyaw pi tuku tlawamaw kinkamakgtayayan natamakgxtakgaw kxtapaxkit kinTlatkan xalak akgapun, tiku lu xlakaskinka akxilha pi xlakskujnin ni naʼakgskgawinankgo (kalikgalhtawakga Salmo 15:1, 2 chu Proverbios 22:1). Ni anan atanu tuku xtachuna nema tlan namakglhtinanaw. Chu uku kaʼakxilhwi: la akxilha Jehová taskujut.

^ párr. 9 Komo wi tiku ni lakamaxanan chu wan taʼakgsanin xlakata nitlan tuku nakalitlawani amakgapitsi, lakgkgolotsin xalak congregación tlan natalakkaxlakgo.

^ párr. 15 Xkgalhikgo makgapitsi pesas nema xlitamawanankgo chu na xkgalhikgo atanu nema xlistanankgo; chuna putum kilhtamaku xtlajakgo. Chu na xlimaklakaskinkgo akgtum balanza nema kgankgatu tlakg lhman xwanit chu tlakg tsinka xwanit chu chuna tlan xkaʼakgskgawikgo tiku xkatatlawakgo negocio.