1, 2. Kaia e fiafia ei a Ieova māfai e matea ne ia ‵tou taumafaiga ke tumau tatou i te fakamaoni? Fakamatala mai.

KO OLO atu se mātua mo tena tamaliki tagata ki tua mo se sitoa. Ne tu fakapoi te tamaliki kae ko oko eiloa tena manavase. E puke i tena lima se mea tafao telā ne puke ne ia i te sitoa. Ne puli i a ia o toe fakafoki io me fakamolemole atu ke ‵togi ne tena mātua. Ne kalaga atu a ia mo te manavase ki tena mātua. Ne fai atu tena mātua ke se manavase kae toe ‵foki atu lāua ki te sitoa ke fakafoki te mea tenā kae fakatoese atu foki. Ne ‵fonu te loto o te mātua i te fiafia. Kaia?

² E lasi te fia‵fia o mātua ke matea atu me e iloa ne olotou tama‵liki a te tāua o te fakamaoni. Kae e penā foki te ‵tou Tamana i te lagi, “ko te Atua fakamaoni.” (Salamo 31: 5) E fiafia eiloa a ia ke matea atu te ‵tou gasolo o ma‵tua i te feitu faka-te-agaga kae taumafai ke tumau i te fakamaoni. Ona ko te ‵tou ma‵nako o fakafiafia atu ki a ia kae tumau i tena alofa, e fakaasi atu eiloa ne tatou a lagonaga kolā ne fakaasi mai ne te apositolo ko Paulo: ‘Me e ma‵nako faeloa matou o fakamaoni i taimi katoa.’ (Epelu 13:18) Ke mafau‵fau tatou ki feitu tāua e fa kolā e mafai ei o faigata ‵ki ke tumau tatou i te fakamaoni. Ka oti ko mafau‵fau ei tatou ki nisi fakamanuiaga kolā e mafai o iku mai i ei.

3-5. (a) E polopoloki mai pefea te Muna a te Atua e uiga ki te fakamataku o te fakaloiloi ne tatou a tatou eiloa? (e) Se a te mea ka fesoasoani mai ke fakamaoni tatou ki a tatou eiloa?

³ A te mea muamua telā e faigata ki a tatou ko te fakamaoni ki a tatou eiloa. Ona ko tatou ne tino sē ‵lei katoatoa e faigofie ke fakaloiloi ne tatou a tatou eiloa. E pelā mo pati a Iesu ki Kelisiano i Laotikaia me ko oti ne fakaloiloi ne latou a latou eiloa i a latou e mau‵mea, kae tela la, a latou e “ma‵tiva, e ‵nofo fuafua kae ‵kivi” i te feitu faka-te-agaga—se tulaga fakaalofa ‵ki. (Fakaasiga 3:17) Ne fai fua ne te mea tenā ke sinā fakamataku atu te lotou tulaga.

⁴ Kāti e masaua foki ne tatou me ne polopoloki mai te soko ko Iakopo: “E isi se tino e mafaufau i a ia se tino lotu? Kafai e se mafai ne ia o taofiofi tona gutu, e seai se aoga o tena toaga ki lotu, ka ko faka‵segina foki a ia ne ia eiloa.” (Iakopo 1:26) Kafai e mafau‵fau tatou me e mafai o sōna fakaaoga ne tatou a ‵tou gutu kae e talia eiloa ne Ieova te ‵tou tapuakiga, ka faka‵se fua ne tatou a tatou eiloa. Ka seai lele eiloa se aoga o te ‵tou tapuakiga ki a Ieova. E mafai pefea o ‵kalo keatea tatou mai se tulaga fakamataku penei?

⁵ I te mataupu foki eiloa tenā, ne faka‵tusa ne Iakopo a te munatonu i te muna a te Atua ki se kilo. Ne fakamalosi mai a ia ke suke‵suke tatou ki te tulafono ‵lei katoatoa a te Atua kae fai a fakama‵fuliga kolā e ‵tau o fai. (Faitau te Iakopo 1:23-25.) E mafai o fesoasoani mai te Tusi Tapu ke matea ne tatou a mea kolā e manakogina ke faka‵lei aka ei ‵tou tulaga. (Tagiga a Ielemia 3:40; Hakai 1: 5) E mafai foki o ‵talo tatou ki a Ieova  kae fakamolemole atu ke iloilo ne ia tatou, ko te mea ke matea atu a mea ma‵sei i a tatou kae taumafai o faka‵tonu aka. (Salamo 139:23, 24) A te sē fakamaoni se vāivāiga fakaloiloi tino, kae e ‵tau o ‵kilo atu tatou ki ei e pelā mo te ‵tou Tamana i te lagi. E fai mai te Faataoto 3:32: “Me i te Aliki e takalialia ki tino fai amioga ma‵sei, kae e fiafia ki tino amio‵tonu.” E mafai o fesoasoani mai a Ieova ke fai tatou pelā mo ia, ke matea ne tatou a tatou eiloa e pelā mo ia. Ke masaua a pati a Paulo: ‘Me ma‵nako faeloa matou o fakamaoni i taimi katoa.’ E se mafai o ‵lei katoatoa tatou i te vaitaimi tenei, kae e ma‵nako kae taumafai malosi eiloa tatou o fakamaoni.

6. Kaia e ‵tau ei o fakatau fakamaoni te tauavaga i a lāua eiloa, kae ne a fakalavelave e ‵tau o ‵kalo keatea a lāua mai i ei?

⁶ E ‵tau o fai a te fakamaoni mo fai se iloga o te kāiga Kelisiano. Tela la, e ‵tau o fakatau fakamaoni te tagata mo tena avaga i a lāua eiloa. E seai se avanoaga i te avaga Kelisiano mō faifaiga fakalogo‵mae kae lai‵lai e pelā mo te fai fāmau ki nisi tino i tua o te avaga fakaipoipo, te faiga o fesokotakiga ‵funa i te Itaneti, io me ko te fakaaogaga o faifaiga ma‵sei i so se feitu. Ko oti ne aofia a nisi Kelisiano a‵vaga i te faiga o amioga penā kae ‵funa aka mai olotou avaga. A te mea tenā e sē se faifaiga fakamaoni. Onoono ki pati a te tupu fakamaoni ko Tavita: “Au se fai takaga ki tino e seai ne aoga; au se kau foki ki tino amio ‵pelo.” (Salamo 26: 4) Kafai koe e avaga, ke mo a eiloa e aofia koe i se amioga telā ka fai ei ke ‵funa aka ou uiga ‵tonu mai tau avaga!

7, 8. Ne a fakaakoakoga mai te Tusi Tapu e mafai o fesoasoani atu ke iloa ne tama‵liki a te tāua o te fakamaoni?

 ⁷ I te akoakoatuga o te pogai e tāua ei te fakamaoni ki olotou tama‵liki, se mea ‵lei ke fakaaoga ne mātua a fakaakoakoga mai te Tusi Tapu. Ke fakaasi atu foki a fakaakoakoga ma‵sei, e pelā mo te tala o Akana, telā ne kaisoa kae ‵funa aka tena amioga tenā; ko Keasi telā ne ‵pelo ke maua ana kope; mo Iuta, telā ne kaisoa kae fakalata ne ia ke tamate a Iesu.—Iosua 6:17-19; 7:11-25; 2 Tupu 5:14-16, 20-27; Mataio 26:14, 15; Ioane 12:6.

⁸ Kae i te feitu ‵lei, e maua ne tatou a tala e uiga ki a Iakopo, telā ne fakatonu atu ke toe faka‵foki a tupe i taga ana tama me ne mafaufau a ia me kāti ne tuku ‵se atu fua ki loto i ei; ko Iefata mo tena tama fafine, telā ne fakataunu ne ia te feagaiga faigata a tena tamana; mo Iesu, telā ne fakasino atu ki a ia eiloa mo te loto toa i mua o se potukau fakasaua ke fakataunu ei a valoaga kae ke puipui foki i ei ana soko. (Kenese 43:12; Famasino 11:30-40; Ioane 18:3-11) E mafai o fesoasoani atu a nai fakaakoakoga konei ke maua ne mātua a fakamatalaga aoga mai te Muna a te Atua ke akoako atu ki olotou tama‵liki ko te mea ke matea ne latou te tāua o te fakamaoni.

9. Ne a mea e ‵tau o ‵kalo keatea a mātua mai ei māfai e ma‵nako latou o tuku atu se fakaakoakoga ‵lei e uiga ki te fakamaoni ki olotou tama‵liki, kae kaia e tāua ei a fakaakoakoga penā?

⁹ Se tiute tāua o mātua ke fai a vaegā akoakoga penā. Ne fesili mai te apositolo ko Paulo: “Ai a e akoako ei ne koe a nisi tino, kae se akoako koe ki a koe eiloa? E lauga atu ne koe te sē kaisoa, ka ko koe e kaisoa?” (Loma 2:21) E faka‵numi ne nisi mātua olotou  tama‵liki mai te akoako atu e uiga ki te fakamaoni kae ko latou e se fakamaoni i olotou mea e fai. Kāti ka talia ne latou te kaisoaga o tamā mea mo fakamasakoga fakaloi‵loi e pelā mo pati penei “E iloa eiloa ne latou me ka puke ne tino a mea konei” io me “A te mea tenā se tamā loi fua.” A te ‵tonuga loa, faitalia me se a te mea e kaisoa, a te mea tenā se kaisoa eiloa, a ko te loi se loi eiloa faitalia me se a te mea e loi ki ei. * (Faitau te Luka 16:10.) E matea vave ne tama‵liki māfai ko loi se tino kae e mafai o fakamasei atu ki a latou te mea tenā. (Efeso 6:4) Kae kafai e iloa ne latou a te fakamaoni mai fakaakoakoga a olotou mātua, ka ‵tupu aka eiloa latou o ‵viki atu ki a Ieova i te lalolagi sē fakamaoni tenei.—Faataoto 22: 6.

10. E uiga ki ‵tou fesokotakiga fakamaoni mo ‵tou taina tali‵tonu, ne a mea e ‵tau o masaua ke fakaeteete tatou i ei?

¹⁰ E uke avanoaga e maua ne tatou ke ati aka ei te fakamaoni i te ‵tou ‵kau fakatasi mo ‵tou taina Kelisiano. E pelā mo te mea ne iloa ne tatou i te Mataupu e 12, e ‵tau o fakaeteete tatou i te auala e  fakaaoga ei ne tatou a te meaalofa ko te faipati, maise eiloa i va o ‵tou taina mo tuagane Kelisiano. E faigofie ke ‵fuli a sau‵talaga masani ki te gutu fai‵tala, ke oko ki te gutu fatufatu! Kafai e fai atu ne tatou se tala sē mautinoa, e mafai o fakasalalau atu ne tatou se loi, tela la, e ‵lei fakafia atu ke tausi ‵tou gutu. (Faataoto 10:19) I te suā feitu, kāti e iloa ne tatou me e tonu te tala, kae e se fakauiga i ei me e ‵tau o faipati ki ei. E pelā mo se mea telā e seai eiloa sau fekau i ei, io me se faiga sē alofa ke faipati koe ki ei. (1 Tesalonia 4:11) E fakasako‵sako mai a nisi tino me i te sē āva ko te fakamaoni tenā, kae e ‵tau o fakafia‵fia kae atafai a ‵tou pati.—Faitau te Kolose 4:6.

11, 12. (a) Ne a nisi auala e sinā fakamasei aka ei ne nisi tino kolā e aofia i te faiga o agasala matagā a te fakalavelave? (e) Ne a nisi loi kolā e fakamalosi aka ne Satani e uiga ki agasala matagā, kae e mafai pefea o taua atu tatou ki ei? (i) E fakaasi atu pefea ne tatou te fakamaoni ki te fakapotopotoga saukātoa a Ieova?

¹¹ Se mea tafasili i te tāua ke fakamaoni tatou ki a latou kolā e fai ne latou te takitakiga i te fakapotopotoga. E sinā fakamasei atu fua ne nisi tino kolā e aofia i agasala matagā a te fakalavelave mai te taumafai o ‵funa aka olotou agasala kae ‵loi atu ki toeaina i te fakapotopotoga e uiga ki ei. E kamata a tino penā o ola i se olaga magalua, mai te tavini atu ki a Ieova kae fai foki se agasala matagā. A tena ikuga ko mea katoa kolā e fai ne tino penā i olotou olaga ne mea ‵loi katoa eiloa. (Salamo 12:2) E fakaasi atu ne nisi tino a nisi mea kae ‵funa aka a nisi mea tāua. (Galuega 5:1-11) E māfua sāle mai a vaegā tulaga sē fakamaoni penā mai i te tali‵tonu ki loi kolā e fakamalosi aka ne Satani.—Ke onoono ki te pokisi ko te “ Loi Faka-Satani e Uiga ki Agasala Matagā.”

 ¹² Se mea tāua foki ke fakamaoni ki te fakapotopotoga a Ieova i te taliga o fesili mai i ei. E pelā mo ‵tou lipoti i te galuega talai, e fakaeteete tatou ke mo a ma tuku atu ne fakamatalaga sē ‵tonu i ei. E penā foki māfai e faka‵fonu ne tatou se pepa mō se tauliaga i te taviniga, e se ‵tau o tuku atu ne tatou ne fakamatalaga ‵se e uiga ki te tulaga tonu o ‵tou malosi io me se isi mea aka foki e uiga ki a tatou.—Faitau te Faataoto 6:16-19.

13. E tumau pefea tatou i te fakamaoni māfai e isi se ‵tou fesokotakiga fakapisinisi mo se taina talitonu?

¹³ A te ‵tou fakamaoni ki ‵tou taina tali‵tonu e aofia foki i ei a mea fakapisinisi. I nisi taimi, e aofia fakatasi a taina mo tuagane Kelisiano i mea fakapisinisi. E ‵tau o fakaeteete latou ke se aofia a mea penā i te tapuakiga telā e fai fakatasi ne latou i te Kingdom Hall io me i te galuega talai. Kāti e aofia i te fesokotakiga fakapisinisi se pule mo se tino galue. Kafai e fakaga‵lue ne tatou a taina io me ko tuagane, e ‵tau o fakamaoni tatou i ‵tou faifaiga ki a latou, mai te peofu o latou i te taimi tonu, ke ‵tonu olotou peofuga, mo mea kolā e ‵tau o maua ne latou mai lalo i te tulafono.  (1 Timoteo 5:18; Iakopo 5:1-4) E penā foki māfai e fakaga‵lue tatou ne se taina io me se tuagane, e ‵tau o fetaui ‵lei ‵tou galuega mo ‵tou ‵togi. (2 Tesalonia 3:10) E se fakamoe‵moe tatou ke fapito a pule ki a tatou ona ko ‵tou fesokotakiga faka-te-agaga, e pelā me e ‵tau eiloa o maua ne tatou ne taimi malo‵lo, mea aoga, io me ko nisi avanoaga kolā e se maua ne nisi tino ga‵lue.—Efeso 6:5-8.

14. Kafai e ‵kau fakatasi a Kelisiano i se pisinisi, ne a mea e ‵tau o fakaeteete latou i ei, kae kaia?

¹⁴ Kae e a māfai e aofia se tokolua i se pisinisi tai faigata kae e mafai o iku atu ki te mauaga o tupe e uke, kāti e manakogina ne tupe ke fakagalue io me ne tupe ke kaitalafu? E tuku mai i te Tusi Tapu se fakatakitakiga fakavae kae aoga: Tusi a mea katoa ki se pepa! E pelā mo te taimi ne ‵togi ei ne Ielemia se laumanafa, ne fai ne ia e lua kopi o se feagaiga e uiga ki ei, fakatalitonu aka ne nisi tino, kae tausi faka‵lei mō taimi mai mua. (Ielemia 32:9-12; ke onoono foki ki te Kenese 23:16-20.) Kafai e aofia tatou i se pisinisi mo ‵tou taina tali‵tonu, e se fakauiga i ei me e seai se talitonu i va o tatou māfai e faulu ne tatou a mea likiliki katoa ki loto i se feagaiga, saina, kae fakatalitonu aka. I lō te fai penā, e fakagata ne se feagaiga penā a kinauga kolā e mafai o ‵sae aka kae mavae‵vae i ei a taina. Ke masaua faeloa ne Kelisiano kolā e ‵kau fakatasi i mea tau pisinisi me e seai eiloa se pisinisi e aumai ne ia te filemu mo te fealofani ki te fakapotopotoga. *—1 Kolinito 6:1-8.

15. Ne a lagonaga o Ieova e uiga ki faifaiga fakapisinisi sē fakamaoni, kae e ‵saga atu pefea a Kelisiano ki faifaiga lauiloa penā?

¹⁵ E se gata fua te fakamaoni o te Kelisiano i te fakapotopotoga. Ne fai mai a Paulo: ‘Me ma‵nako faeloa matou o fakamaoni i taimi katoa.’ (Epelu 13:18) Kafai e aofia tatou i faifaiga o mea i te lalolagi, e manako malosi te ‵tou Mafuaga ki te fakamaoni. E fa taimi e fakasino atu ei te tusi fua e tasi ko Faataoto ki te sē ‵tonu o fua mea ‵mafa. (Faataoto 11:1; 16:11; 20:10, 23) I aso mua, ne fakaaoga sāle a fua mo fatu ‵mafa i faifaiga fakapisinisi ke fua ki ei a kako kolā e ‵togi mo tupe kolā e ‵togi ki ei. E fakaaoga ne tino fai pisinisi sē fakamaoni a fatu ‵mafa mo fua sē ‵tonu ke fakaloi‵loi aka ei a tino ‵togi. * E takalialia a Ieova ki faifaiga penā! Ke tumau tatou i tena alofa, e tumau tatou i te ‵kalo keatea mai faifaiga fakapisinisi se fakamaoni penā.

16, 17. Ne a vaega kese‵kese o te sē fakamaoni e lauiloa i te lalolagi i aso nei, kae se a te fakaikuga ko oti ne fai ne Kelisiano ‵tonu e uiga ki ei?

¹⁶ Ona ko Satani ko te pule o te lalolagi tenei, e se ‵poi tatou me ko sikomia tatou ne faifaiga sē fakamaoni. E fakaosoosogina tatou i aso katoa ke sē fakamaoni. Kafai e tusi ne tino a fakamaoniga e uiga ki a latou ko te mea ke maua se galuega ‵togi, e masani o ‵loi latou e uiga ki olotou poto mo mea ko oti ne fai ne latou. Kafai e faka‵fonu ne tino a pepa e uiga ki  te fano o nofo tumau i se isi fenua, lafoga, mo nisi mea penā, e masani o tuku atu ne latou a tali ‵se ko te mea ke maua a mea kolā e ma‵nako latou ki ei. E tokouke a tama‵liki a‵koga e kai‵soa i taimi o sukega io me māfai e tusi ne latou ne mataupu io me ne lipoti mō te akoga, e olo latou ki te Itaneti kae kai‵soa ne latou a manatu o nisi tino i ei ke fai pelā me i o latou eiloa. Kae i olotou fesokotakiga mo ofisa amio ma‵sei, e fakakole‵kole ne latou a tino konā ki tupe ko te mea ke maua a mea e ma‵nako latou ki ei. E ‵tau eiloa o uke a vaegā amioga penei e matea ne tatou i te lalolagi telā e tokouke a tino i ei kolā e “ma‵natu fakapito, kaima‵nako, . . . e ita ki te ‵lei.”—2 Timoteo 3:1-5.

¹⁷ E fakaiku aka ne Kelisiano ‵tonu ke sē aofia latou i faifaiga konā. A te mea telā e fai ne ia ke faigata te fakamaoni i nisi taimi ko te manuia o tino sē fakamaoni kolā e foliga mai me e maua ne latou a mea aoga i te lalolagi i aso nei. (Salamo 73:1-8) Kae e mafai o pokotia a Kelisiano i fakalavelave i mea tau tupe ona ko te lotou tumau i te fakamaoni “i taimi katoa.” E mata, e aoga te fa‵ki i ei? Ao! Kae kaia? Ne a fakamanuiaga e iku mai i te fakamaoni?

18. Kaia e tāua malosi ei te tino telā e lauiloa i te fakamaoni?

¹⁸ E se uke a mea e mafai o matea ne koe i te olaga kolā e tāua atu i lō te taku ‵lei o se tino ona ko tena fakamaoni kae fakatuagagina. (Ke onoono ki te pokisi “ E Mata, e Fakamaoni Au i Taimi Katoa?” ) Mafaufau ki ei—e mafai o fai ne so se tino ke taku ‵lei tena igoa! E se faka‵na te mea tenā ki au taleni, tou maumea, ou foliga, te kāiga ne tupu aka ei koe, io me ki so se mea telā e se mafai o pule atu koe ki ei. E tiga te feitu tenā, e se maua ne tino e tokouke a te koloa tāua ko te taku ‵lei o te igoa. A te mea tenā se mea telā e faigata o maua. (Mika 7:2) Kāti ka fakatauemu atu a nisi tino e uiga ki tou fakamaoni, kae ka āva atu a nisi tino ona ko tou fakamaoni, a ko tou taui ko te tali‵tonu mo te āva o latou katoa ki a koe. Ko oti ne iloa aka ne Molimau a Ieova e tokouke a te aoga o te lotou fakamaoni i mea tau tupe. Ne fakaga‵lue eiloa latou i te taimi ne faka‵tea ei a tino ga‵lue sē fakamaoni, io me ne maua olotou galuega i te taimi ne manakogina malosi ei a tino fakamaoni.

19. E pokotia pefea ‵tou loto lagona mo ‵tou fesokotakiga mo Ieova i te ola o tatou i se olaga fakamaoni?

¹⁹ Faitalia me e tupu ki a koe te mea tenā io me ikai, ka matea atu ne koe me ka aumai eiloa ne te fakamaoni a fakamanuiaga e uke. Ka maua ne koe te fakamanuiaga ko te loto lagona ‵ma. Ne tusi mai a Paulo: “E tali‵tonu matou me ‵tonu faeloa omotou mafaufau [“loto lagona,” NW].” (Epelu 13:18) E se gata i ei, e se mafai o se matea ne ‵tou Tamana alofa i te lagi a tou fakamaoni, kae e alofa a ia ki tino penā. (Faitau te Salamo 15:1, 2; Faataoto 22:1.) E tonu, e fesoasoani atu te fakamaoni ke tumau koe i te alofa o te Atua, kae tenā eiloa te ‵toe taui ‵lei e ‵sala ne tatou. Ka suke‵suke tatou i te suā taimi ki se mataupu telā e tai ‵pau: Te kilokiloga a te Atua e uiga ki galuega.