1, 2. Bonjee ba nkon maséé ngéda ba ntehe bôt ba sôblana?

IBALE hala a yé jôga li ñwii le u ngwélél Yéhôva, u ma emble ngandak minkwel mi sôble i makoda més makeñi. Ndi to hala kiki u ma tehe sôble ngandak ngélé, hala a ntihba we ñem hiki ngéda le u ntehe bakôs sôble ba ntelep i biyééne bi bisu inyu timbhe mambadga ma sôble. Ha ngéda i, maséé ma yé homa nyensôna. Mbus, bôt bobasôna ba yé ba kahal bamb moo ni makénd. Gwiiha bi nla yak lo we i mis ngéda u ntehe tik bôt ipe i nyoñ makidik i nit Yéhôva. Kinjee maséé di yé di nôgda ha mangéda ma!

² I ngim ñwii, bés di ntehe ndigi ndék sôble ha libôga jés. Ndi biañgel gwo bi gwé masoda i tehe sôble i i ntagbe i nkoñ isi wonsôna. U nla hégda “maséé ma yé bisu bi añgel i Nyambe” ngéda ba ntehe dikôô di bôt di nkôndba ikété ntôñ u Yéhôva. (Lukas 15:7, 10) Ibabé nkaa, biañgel bi nhak ngéda bi ntehe i mahol mana!​—Hagai 2:7.

3. Inyuki Satan a nhiôm “kiki mbondo njéé,” sômbôl yé i yé le kii?

³ Maselna ni maséé biañgel bi nok, ngim bihégél bi mbuu bi mbéñge sôble ikété hiun hikeñi. Satan ni mimbuu mimbe nwé ba nok njôô ngandak ngéda  ba ntehe dikôô di bôt di nkôm nkoñ isi mbus. Satan ni mimbuu mimbe ba bi kadba le bañga gwéha bé yon i ntinde bôt ba binam i gwélél Yéhôva, ni le mut to wada a nla bé téñbe i gwélél Yéhôva ngéda manoodana ma nkwo. (Añ Hiôb 2:4, 5.) Hiki ngéda le ñem u ntinde mut i ti nyemede nkikip yak Yéhôva, hala a ñunda le Satan a yé mut bitembee. A yé wengoñle le Satan a nkôhna dikôô di mabai i su hiki sonde. Jon “a nhiôm kiki mbondo njéé le i nkônd, a yéñék i nwet a mil”! (1 Pétrô 5:8) I “mbondo njéé” ini, i nsômbôl mil bés i pes mbuu kayéle i ôbôs tole i mélés maada més ni Yéhôva.​—Tjémbi 7:2, 3; 2 Timôtéô 3:12.

4, 5. (a) Manjel ima Yéhôva a bi héya Satan ngui ma yé le kii? (b) Bañga kristen i nlama ba nkwoog nkaa ni kii?

 ⁴ To hala kiki di nlama kolba ñoo nu a nyai, di gwé bé le di sehla ni woñi. Inyuki? Inyule Yéhôva a bi héya i “mbondo njéé” ini ngui ni manjel ima. Mambe ma manjel? I bisu i yé le Yéhôva a bi bôk pot le “limut li bôt likeñi” li ga pei “njiiha keñi” i i yé njel. (Masoola 7:9, 14) Bipôdôl bi Djob bi nset bé kekikel. Jon, Satan nyemede a nyi le a nla bé tjé litén li Djob.

⁵ Njel i nyônôs iba i nene munu maliga ngwélél Yéhôva wada nu kôba a kal. Mpôdôl Azaria a kal kiñe Asa le: “Yéhôva a yé lôñni bé ngéda bé ki ni yé lôñni nye.” (2 Miñañ 15:2; añ 1 Korintô 10:13.) Ngandak dihéga ikété Bibel di ñunda le, ngéda kôba Satan a bi nla bé mil bagwélél ba Djob ba ba bi yén bebee ni Yéhôva. (Lôk Héber 11:4-40) I len ini, kristen i i yén bebee ni Djob i nla kolba Nsohop, i yémbél yak nye. Jon, di nlama ba nkwoog nkaa ni maliga Bibel i nkal, le: “Kolbana yaga Nsohop, ndi a’ ke bé ngwéé.”​—Yakôbô 4:7.

6. Lelaa Satan a njôs hiki kristen sañ?

⁶ Satan a nla bé yémbél litén li Djob jolisôna i gwét bi mbuu. Ndi, a nla yémbél nu ni nu a nyoñ bé yihe. Satan a nyi le ibale a mboñ le maada més ni Yéhôva ma sôs ngui, a nla milba bés. Kii a mboñ inyu yônôs njômbi yé? (1) A nleñ bés ngandak makoñ ngélé yada. (2) A nigil bés loñge inyu yi limbe likoñ li nke ni bés. (3) A nlo bisôsôli inyu puhe bés. Di wan ni dipa dini tjo daa di Satan.

7. Inyuki Satan a nôhne bagwélél ba Yéhôva nop makoñ?

⁷ Ngandak makoñ ngélé yada. Ñôma Yôhanes a bi kal le: “Nkoñ isi wonsôna u niñi isi ane i mut mbe.”  (1 Yôhanes 5:19) I bibañga bi, bi gwé mabéhna inyu bañga bikristen yosôna. Kiki Satan a mal milba bibéba bi bôt bi nkoñ isi wonsôna, nano a ngwélél ngéda yé yosôna inyu nôs nop makoñ i ngii bagwélél ba Yéhôva​—ba ba bi pei nye i pam nano. (Mika 4:1; Yôhanes 15:19; Masoola 12:12, 17) A gwé hiun hikeñi inyule a nyi le a gwé ndigi ndék isii ngéda. Jon, a nkônde hihe mandutu. I len ini, di nôgda nyayak wé u nsôk mu kiki bikuu bi nai ni nkoñ isi.

8. Kii ñôma Paul a nsômbôl kal ngéda a ntila le “di nsiñis” mimbuu mimbe?

⁸ Minkôôbaga mi makoñ. Ñôma Paul a bi béhe bikristen le: “Di nsiñis . . . mimbuu mimbe mi yé ngii.” (Efésô 6:12) Inyuki Paul a bi gwélél i buk ini le “nsiñis”? Inyule i mpôdôl masiñ, bisañ i het bôt ba ngwelna ni moo. Jon, ni buk i, Paul a bé unda le hiki wada wés a yé ikété masiñ ni mimbuu mimbe. To di niñil i biloñ het ba nhémle bé le mimbuu mimbe mi niñ, to di niñil bé mu, di nlama bé hôya le ibôdôl ngéda di bi ti bésbomede nkikip yak Yéhôva, di bi jôp ikété masiñ ma. Ibôdôl ngéda kristen i nti nyemede nkikip, bebeg yak ilole a mpam ha, a nla bé pei i sañ i. Jon hala a nhélés bé bés le Paul a tehe nseñ i tiimba béhe bikristen bi Efésô le bi ‘telep inyu kolba Satan’!​—Efésô 6:11, 13, 14.

9. (a) Inyuki Satan ni mimbuu mimbe ba ngwélél ngandak “dipa”? (b)  Inyuki Satan a noode kôdôs hoñol yés, lelaa di nla kolba nye? (Béñge nkéñég matila “ Yoña yihe ni dipa di Satan!”) (c) Himbe hipa di ga tehe hanano?

⁹ Makoñ a nleñ bés bisôsôli. Paul a nti bikristen makénd le ba telep i kolba “dipa” di Satan. (Efésô 6:11) Yimbe le Paul a nkal bé le ‘hipa’ wengoñle hi yé hiada, ndi dipa. Mimbuu mimbe mi ngwélél ngandak dipa​—ba mboñ bé hala yañga. I ma pam le bikristen bi  bi nyémbél unu ntén u manoodana, bi kwo ikété ntén manoodana umpe. Jon Nsohop ni mimbuu mimbe ba mbéñge maboñog ma hiki wada wés loñge loñge inyu léba het di mbomb. Ba ngwélél bibomb di gwé i libak li mbuu inyu jôs bés. Ndi masoda le di nla yi libim li dipa tjap inyule Bibel i nyelene bés tjo. (2 Korintô 2:11) Munu kaat ini, di bi bôk ndugi di kwélél dipa tjap kiki bo njômbi nkus, bilôñ bibe, ni ndéñg. Nano di pôdôl hipa hi Satan hipe le maada ni mimbuu mimbe.

10. (a) Kii i yé maada ni mimbuu mimbe? (b) Lelaa Yéhôva a ntehe mo, lelaa yak we u ntehe mo?

¹⁰ Ngéda mut a gwé maada ni mimbuu mimbe, wee a yé yaga nyensôna i pes i Satan. Maada ni mimbuu mimbe mon ma yé le: I bo ngambi, i boñ makañ, i ke liemb, i sébél bawoga, i jôwa su i tén malañ, i ke mabéñgba yak mut mis ma-na, bo bobe, i kop likañ li bémbe bôt, ni mam mape. Di nyi loñge le maada ni mimbuu mimbe ma “nsungaha Yéhôva ñem.” (Ndiimba Mbén 18:10-12; Masoola 21:8) Kiki yak bés di nlama ‘pidip jam li yé libe,’ di nla bé neebe i bana maada ni mimbuu mimbe. (Rôma 12:9) Kinjee bijôñ i liibana Yéhôva Tata wés nu ngii i ntén u!

11. Inyuki hala a ga kônha Satan ngandak maséé ibale a mpam i lop wada ikété yés i bana maada ni mimbuu mimbe? Ti hihéga.

¹¹ Kiki i bana maada ni mimbuu mimbe li yé i liibana Yéhôva, inyu hala nyen Satan a mboñ biliya inyu tinde bés mu hiandi hi. Hiki ngéda a mpam i lop kristen i bana maada ni mimbuu mimbe, a nkon maséé ngandak. Inyuki di nkal hala? Di yoñ hihéga hini: Ibale ba nkwés ngim sônda nkaa le a nyôi bôt ba ntôñ wé gwét, a liibana bo, inyu jôp i ntôñ u babala bap, ñane ntôñ u babala bap a ga ba maséé iloo  héga. A nla yak unda i sônda i, i mbamba kiki libôndô li gôl le a nje, inyu sol nuu ñane ntôñ gwét. Nlélém jam, ibale kristen i mbôdôl bana maada ni mimbuu mimbe, hala wee a ntjôô Yéhôva ni ntjeñ, a ke isi énél i Satan. Hégda i maséé Satan a ga bana i unda kristen i mbamba kiki libôndô li gôl le a nje mu gwét a njôs Yéhôva. Baa ngim mut ipôla yés a gwé ngôñ i ti Satan nya maséé i? Heni! Di ta bé bôt ba nliba.

12. Himbe hipa Satan a ngwélél inyu kôdi mahoñol més mu jam li maada ni mimbuu mimbe?

¹² Ntel di ga oo maada ni mimbuu mimbe, Satan a ga la bé gwélél i hiandi hi inyu yémbél bés. Jon a nla sôk a tehe le mahoñol més mon a nlama ndugi kôdi. Lelaa hala? A noode yumus bikristen le ba pam i hoñol le ‘loñge i yé béba, ni le béba i yé loñge.’ (Yésaya 5:20) Inyu yônôs ngôñ yé, a mbéna gwélél nlômbi hipa hiada​—i bat mambadga inyu boñ le pééna i gwéé mut i ñem.

13. Lelaa Satan a ngwélél mambadga inyu ha pééna i ñem?

¹³ Béñge lelaa Satan a bi gwélél hipa hi ngéda kôba. I wom Eden, a bi bat Eva le: “Baa, hodo le Nyambe a nkal le, ni je bañ matam ma bie gwobisôna mu wom?” I ngéda i Hiôb, ngeñ biañgel bi bé bi kôdi nyoo ngii, Satan a bi bat le: “Baa Hiôb a nkon Nyambe woñi yañga?” I bibôdle bi nson u Yésu hana isi, Satan a bi kal inyu noode Yésu le: “Ibale u yé Man Nyambe, kal le ngok ini i yila bikoga.” Hoñol ki, Satan a bi kandal nyuu i yan bibañga Yéhôva nyemede a bi pot bebee le sonde isamal i bisu bi ngéda le: “Man wem nu gwéha nunu, a nlémél me”!​—Bibôdle 3:1; Hiôb 1:9; Matéô 3:17; 4:3.

14. (a) Lelaa Satan a ngwélél hipa hi hôlôs pééna i ñem mut inyu jam li mimbuu mimbe? (b) Mambe mam di nke béñge hanano?

 ¹⁴ I len ini, Nsohop a ngwélél nlélém hipa inyu tinde bôt i pééna le maada ni mimbuu mimbe ma yé toi béba. Hala a yé ngoo le a bi pam i boñ le pééna i gwé yak i miñem mi ngim bagwélél ba Djob. A yé wengoñle ba bi bôdôl badba le: ‘Hodo le ngim maboñog i i gwé maada ni mimbuu mimbe i yé toi béba?’ (2 Korintô 11:3) Lelaa di nla hôla bo i kodol mahoñol map? Lelaa di nla ba nkwoog nkaa le hipa hi Satan hi, hi yumus bañ bés? Inyu timbhe mambadga mana, di béñge bahoma iba Satan a nyônôs ni makañ ibabé le bôt ba yimbe hala: mintuk ni matibla.

15. (a) Lelaa ngandak bôt i biloñ bi mbeñge ni bi ño mbok u Amérika i ntehe maada ni mimbuu mimbe? (b) Lelaa ngim bikristen i bi nwas le mahoñol ma nkoñ isi ma tinde bo i bana maada ni mimbuu mimbe?

¹⁵ I biloñ bi mbeñge ni bi ño mbok u Amérika, ngandak bôt i ntehe makañ kiki ntuk u yañga. Bisinima, bikaat, biliñge liñge, ni mintuk mi nkuu biyi mi ñunda maboñog ma mimbuu mimbe kiki minjôha, makeñge tole kiki jam li li mboñ bé mut béba. Ngim bisinima ni bikaat bi bi mpôdôl mam ma mimbuu mimbe bi nyiba ni bôt bobasôna, kayéle bôt ba mboñ yak biboma inyu nit bet ba ntuk mu. I nene le, mimbuu mimbe mi ntinde bôt i yan jam li makañ. Baa yak bikristen bi nwas i nya mahoñol le ma yumus bo? Ñ ngim bikristen i bi kwo mu. Inyuki di nla kal hala? Di ti hihéga hi kristen yada i i bi ke i tehe sinima i i bé unda makañ. A kal inyu kaaba le: “Ñ, me mbéñge yo, ndi me mboñ bé me yom to yada i i gwé maada ni mimbuu mimbe.” Inyuki mahoñol mana ma yé mabe?

16. Inyuki i yé béba le di pohol i béñge mintuk mi gwé maada ni mimbuu mimbe?

 ¹⁶ To hala kiki maselna ma yé ipôla i bana maada ni mimbuu mimbe ni i béñge mam ma mimbuu mimbe i nkuu biliñge liñge, hala a nkobla bé le i béñge maboñog ma mimbuu mimbe li ta bé béba. Inyuki di nkal hala? Béñge ki le: Bañga i Djob i ñunda le to Satan to mimbuu mimbe ba gwé bé ngap i añ mahoñol més. * Jon, kiki di mbôk di kal, inyu yi kii di nhoñol ni hee di gwé bibomb, mimbuu mimbe mi nyoñ ngéda i béñge maboñog més​—kiki bo mintuk di mpohol. Ngéda maboñog ma ngim kristen ma ñunda le a ngwés bisinima tole bikaat bi bi mpôdôl bôt ba mis ma-na, bôt ba nkop makañ, bôt ba gwé mimbuu mimbe, tole i nya mam i, wee kristen i, i yé ep mimbuu mimbe ñwin. A yé añle bo hee homa ba nla pala gwélél nye! Mbus ha, mimbuu mimbe mi nla nôhne nye nop manoodana mu jam li letee ba bum nye. Maliga ma yé le, bikristen bi bi bôdôl béñge mintuk mi makañ, bi bi sôk bi kahal bana maada ni mimbuu mimbe.​—Añ Galatia 6:7.

17. Himbe hipa Satan a ngwélél inyu noode i bet ba nkon?

¹⁷ Satan a noode bé ndigi gwélél ngôñ yés i mintuk, ndi yak ngôñ yés i ba mbôô. Lelaa hala? Ibale kristen i nkon ngandak, ndi mahéñha ma ba bé mbus ngandak matibla, hala a nla boñ le a yodop. (Markô 5:25, 26) I jam li, li nla néhne Satan ni mimbuu mimbe njel i noode nye. Ngéda kon u nai mut, mimbuu mimbe mi  nla boñ le mahel ma tinde nye i yéñ matibla ma ma gwé maada ni makañ tole ni ngui i mimbuu mimbe. Ibale nkokon a nkwo mu hipa hi mimbuu mimbe, hala a nla ôbôs maada mé ni Yéhôva. Lelaa hala?

18. Mambe matibla kristen i ntjél, ni inyuki?

¹⁸ Yéhôva a béhe bon ba Lôk Israél ba ba bi gwélél makañ le: “Ngéda ni nsambal moo manan, m’a sude mis, me béñge bé me; ñ, ngéda ni nsoohe ngandak, m’a emble bé me.” (Yésaya 1:15) Ni maliga, di nsômbôl keñgle jam jo ki jo li li nla sék masoohe més njel tole li li nla kéñ Yéhôva njel le a hôla bés​—tôbôtôbô i ngéda kon. (Tjémbi 41:4) Jon, ibale ngim mam i ñunda le ngim matibla i ngwélél makañ, bañga kristen i nlama tjél mo. * (Matéô 6:13) Hala a ga hôla i kristen i le a la bem mahôla ma Yéhôva.​—Béñge nkéñég matila “ Baa makañ toi ma?”

19. (a) Nsohop a nyumus ngandak bôt i bana mambe mahoñol inyu ngui yé? (b) Mimbe miñañ bañga bikristen i nlama tjél?

¹⁹ Ngandak bôt i biloñ bi mbeñge ni i biloñ bi ño mbok u Amérika bi nhémle bé le Satan a nla boñ bo béba. Ndi i biloñ bipe bi nkoñ ’isi, jam lipe jon  li mbôña. Nyoo, Satan a nyumus bôt le ba hoñol le a gwé ngui iloo héga. Ngim bôt i niñ, i nje, i nsal, i nañal ni woñi u mimbuu mimbe. Miñañ mi mi ñunda ngui i mimbuu mimbe mi ntôl. Kiki bôt ba nhôñôs miñañ mi, ngandak i ngwés nwo. Baa yak bés di nlama tôô nya miñañ i? Heni, bagwélél ba Djob li maliga ba mboñ bé hala inyu manjom ima.

20. Lelaa mut a nla hôñôs bitembee bi Satan, bebeg ibabé i boñ hala ni ntjeñ?

²⁰ Njom bisu i yé le, ibale mut a ntôô miñañ mi maboñog ma mimbuu mimbe, a yé nit malôga ma Satan. Inyuki di nkal hala? Bañga i Djob i nkémhe le Satan a gwé ngui i boñ bihélha bi mam, ndi i mbéhe ki bés le a ngwélél “mam ma hélha ma bitembee” ni “malôga.” (2 Tésalônika 2:9, 10) Ndi kiki Satan a yé malét nyumus bôt, a nyi lelaa a nla yumus mahoñol  ma bôt ba ngwés makañ, ni i tinde bo i hémle mam ma ta bé maliga. Bôt ba nla hoñol ni mbale le ba ntehe ni emble ngim mam, ba ntjam mo kiki maliga. Ndi kiki i bôt ba, ba ntiimba añle nwo bôt bape, hala nyen ba nkéñbaha mam. Ibale kristen i nkahal tôô nya miñañ i, i nla sôk nene le a yé boñ sômbôl i Nsohop nu a yé “isañ bitembee.” A yé hôñôs bitembee bi Satan.​—Yôhanes 8:44; 2 Timôtéô 2:16.

21. Inyu mambe mam di nlama ndigi kwélél?

²¹ Njom i yônôs iba i yé le, to ibale kristen i bi bana maada ni mimbuu mimbe i ngéda bisu, a nlama gwel nyo wé le a añle bañ lôkisañ i nya mam i hiki ngéda inyu nôlha bo. Inyuki? Bibel i mbéhe le: “Di bel Yésu mis, nu a yé mbôgna nlôñ ni nyônôs hémle yés.” (Lôk Héber 12:2) Ñ, di nlama bok mahoñol més i ngii Yésu, ha Satan bé. Di béñge le ngéda Yésu a bé hana isi, a bi nôlha bé banigil bé ni miñañ mi mimbuu mimbe, to hala kiki a bé yi mam Satan a bé le a boñ ni ma a bé bé le a boñ. Yésu a bi bok mis mé mu ñwin u Ane. Jon, inyu nigle Yésu ni baôma bé, di nsômbôl le minkwel nwés mi pôdôl “mam makeñi ma Nyambe.”​—Minson mi baôma 2:11; Lukas 8:1; Rôma 1:11, 12.

22. Lelaa di nla kônde ke ni bisu i boñ le ‘maséé ma ba i ngii’?

²² Ni mbale, Satan a ngwélél ngandak dipa, kiki bo bana maada ni mimbuu mimbe, inyu noode ôbôs maada més ni Yéhôva. Ndi, ibale di ñoo jam li yé libe, di adbe ki jam li yé loñge, di nti bé Nsohop pôla to yada i tômbôs makidik més i tjél maada mo ki mo ni mimbuu mimbe. (Añ Efésô 4:27.) Hégda ki “maséé m’a ba ngii” ibale di nke ni bisu i “kolba dipa di Nsohop” letee ni ngéda a ga ba ha bé!​—Lukas 15:7; Efésô 6:11.