Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

Japta 16

Agensem Setan Mo Ol Giaman Trik Blong Hem

Agensem Setan Mo Ol Giaman Trik Blong Hem

“Yufala i mas agensem Devel [Setan], mo hem bambae i ronwe long yufala.”—JEMES 4:7, NW.

1, 2. ?Ol baptaes oli mekem hu i glad?

SIPOS yu yu mekem wok blong Jeova plante yia finis, ating yu bin go long plante asembli mo yu bin harem plante tok blong baptaes long ol asembli ya. Nomata hamas asembli yu bin stap long olgeta, ating evri taem we yu luk olgeta long fored oli stanap rere blong tekem baptaes, yu yu harem gud. Long taem ya, ol man we oli stap blong lukluk ol baptaes ya oli glad we oli glad, mo oli soemaot glad ya we i kamaot long hat blong olgeta taem oli klaphan bigwan. Ating wota i kam fulap long ae blong yu taem yu lukluk wan moa grup blong ol gudfala man mo woman we oli jusum blong stanap long saed blong Jeova. !Yes, long taem olsem, yumi glad tumas!

2 Long ples blong yumi, maet yumi luk wan baptaes wanwan taem nomo evri yia. Be ol enjel oli gat janis blong luk ol baptaes oltaem nomo. Traem tingbaot olsem wanem ‘oli glad long heven’ taem oli luk we, evri wik plante taosen man mo woman oli joen long ogenaesesen blong Jeova long wol. (Luk 15:7, 10) !Tru ya, ol enjel oli glad tumas blong luk we ol man blong Jeova oli stap kam plante moa!—Hagae 2:7.

SETAN I “OLSEM WAN LAEON WE I STAP SINGAOT BIGWAN”

3. ?From wanem Setan i ‘stap raon long yumi oltaem, olsem wan laeon we i stap singaot bigwan’? ?Hem i wantem mekem wanem?

3 I gat sam rabis enjel tu we oli lukluk ol baptaes ya, mo oli no glad nating. Setan mo ol rabis enjel blong hem oli kros tumas taem oli luk we plante taosen man oli tanem baksaed blong olgeta long rabis wol ya. Oli kros from we Setan i bin tokflas se i no gat wan man we i mekem wok blong Jeova from we i lavem hem. Mo tu, hem i bin talem se i no gat wan man we bambae i holemstrong long Jeova sipos i kasem strong traem. (Job 2:4, 5) Evri taem wan man no woman i givim laef blong hem long Jeova, hem i soemaot se tok ya blong Setan i giaman. I olsem we evri wik plante taosen man oli slavem fes blong Setan. Yumi luksave from wanem hem i ‘stap raon long yumi oltaem, olsem wan laeon we i stap singaot bigwan, i stap lukaot man blong i kakae.’ (1 Pita 5:8) “Laeon” ya i wantem slakem bilif blong yumi, nao bambae yumi no moa frengud wetem God no maet yumi gowe long God.—Ol Sam 7:1, 2; 2 Timoti 3:12.

Evri taem we wan man no woman i givim laef blong hem long Jeova, hem i soemaot se Setan i giaman

4, 5. (a) ?Jeova i blokem paoa blong Setan long wanem tufala impoten rod? (b) ?Ol trufala Kristin oli save sua long wanem samting?

4 Nating we enemi ya blong yumi i nogud we i nogud, be yumi no nidim blong fraet tumas long hem. ?From wanem? From we Jeova i blokem ‘laeon ya we i stap singaot bigwan’ blong i no save kakae olgeta man evriwan. Hem i mekem samting ya long tu bigfala rod. ?Wanem tufala rod ya? Faswan se, Jeova i talemaot we wan “bigfala kampani” blong ol trufala Kristin bambae oli pastru long taem blong “bigfala trabol” we i stap kam. (Revelesen 7:9, 14, NW) Ol profet tok blong God oli no save rong. Taswe, Setan tu i mas save se hem i no naf blong winim fulwan kampani blong ol man blong God.

5 Seken rod we God i yusum blong blokem paoa blong Setan, i kamaot klia long wan stamba trutok we wan man blong God bifo i talem. Profet Asaria i talem long King Asa se: ‘Sipos yu stap obei long Jeova, hem bambae i stap wetem yu oltaem nomo.’ (2 Kronikel 15:2; 1 Korin 10:13) Plante stori long Baebol we oli tokbaot samting we i hapen long taem bifo, oli soemaot se Setan i no save kakae ol man blong God we oli stap klosap long God oltaem. (Hibrus 11:4-40) Tede, wan Kristin we i stap klosap long God bambae hem i naf blong agensem Setan mo winim hem tu. Yes, Tok blong God i mekem yumi sua long samting ya, i se: “Yufala i mas agensem Devel [Setan], mo hem bambae i ronwe long yufala.”—Jemes 4:7, NW.

“YUMI MAS FAET AGENS LONG . . . OL RABIS SPIRIT”

6. ?Olsem wanem Setan i stap faet agensem ol wanwan Kristin?

6 Setan i no save winim bigfala faet blong hem agensem fulwan kampani blong ol man blong God, be hem i save winim yumi wanwan sipos yumi kam slak blong faet agens long hem. Hem i save se sipos hem i mekem we yumi no moa frengud wetem Jeova, ale hem i save winim yumi. ?Olsem wanem hem i traem blong mekem se yumi no moa frengud wetem Jeova? Hem i agensem yumi strong, i agensem yumi wanwan, mo i yusum ol trik blong traem winim yumi. Bambae yumi tokbaot ol bigfala fasin ya we Setan i yusum.

7. ?From wanem Setan i strong blong agensem ol man blong Jeova?

7 Agensem yumi strong. Aposol Jon i talem se: “Olgeta man blong wol ya oli stap long paoa blong Setan.” (1 Jon 5:19) Tok ya i olsem wan woning long ol trufala Kristin. Setan i winim finis ol rabis man blong wol ya. Naoia hem i yusum ful paoa blong hem blong agensem olgeta we oli blokem hem kam kasem naoia, hemia ol man blong Jeova. (Maeka 4:1; Jon 15:19; Revelesen 12:12, 17) Hem i kros tumas from we hem i save se taem blong hem i sot nomo. Taswe, naoia hem i moa strong blong agensem ol man blong Jeova. Tede yumi fesem ol laswan rabis samting we Setan i stap mekem blong traem spolem fasin fren blong yumi wetem God. Taswe naoia, naoia i bitim bifo, i gud yumi ‘savegud ol samting ya we yumi mas mekem, mo yumi savegud tu raet taem blong mekem ol samting ya.’—1 Kronikel 12:32.

8. ?Aposol Pol i minim wanem taem hem i talem se yumi mas “faet” agensem ol rabis spirit?

8 Faet blong yumi wanwan. Aposol Pol i givim woning long ol Kristin se: “Yumi mas faet agens long . . . paoa blong ol rabis spirit we oli stap long ol ples long heven.” (Efesas 6:12, NW) Grik tok we oli tanem i kam “faet” i rili minim “resling.” Hem i givim tingting blong tu man we tufala i fesem tufala mo wanwan long tufala i stap traehad blong winim narawan. Taswe, taem Pol i yusum tok ya, hem i wantem soemaot se wanwan long yumi i gat wan faet blong mekem agensem ol rabis spirit. Nating se yumi stap long wan kantri we ol man oli bilif long ol rabis spirit no nogat, yumi no mas fogetem se taem yumi givim laef blong yumi i go long Jeova, i olsem we yumi stat blong resling wetem Setan. Yes, stat long taem ya we wan Kristin i givim laef blong hem long Jeova, hem i no save ronwe long faet ya we hem i mas mekem. !Yumi luksave from wanem Pol i harem se hem i mas talem bakegen mo bakegen long ol Kristin long Efesas, blong oli “stanap strong” mo “stanap rere” blong faet agensem ol rabis spirit!—Efesas 6:11, 13, 14.

9. (a) ?From wanem Setan mo ol rabis enjel blong hem oli yusum plante kaen “giaman trik”? (b) ?From wanem Setan i wantem pulum yumi blong gat rong tingting? ?Olsem wanem yumi save blokem ol traehad blong hem? (Lukluk  bokis long pej 192-193.) (c) ?Wanem giaman trik blong hem we bambae yumi tokbaot naoia?

9 Ol trik. Pol i talem long ol Kristin se oli mas stanap strong agensem “ol giaman trik” blong Setan. (Efesas 6:11) Makemgud se Pol i no talem wan trik nomo, be ‘ol trik.’ Ol rabis spirit oli no trikim man long wan rod nomo, be long plante rod. I gat wan risen from wanem oli yusum plante defren kaen trik. Sam man blong bilif we oli stanap strong agensem wan traem, biaen oli foldaon long wan defren traem. Taswe Setan mo ol rabis enjel blong hem oli wajem gud yumi blong luksave slak fasin blong yumi wanwan. Biaen oli yusum slak fasin ya blong spolem fasin fren blong yumi wetem God. I gud tumas we yumi save plante rod we Setan i stap yusum. Baebol nao i talemaot olgeta long yumi. (2 Korin 2:11) Long sam japta blong buk ya, yumi tokbaot finis sam trik blong Setan, olsem fasin blong ronem mane, ol rabis fren, mo ol nogud fasin long saed blong seks. Naoia bambae yumi tokbaot wan narafala trik blong hem, hemia wok blong ol rabis spirit.

MAN WE I MEKEM WOK BLONG RABIS SPIRIT I TANEM BAKSAED LONG GOD

10. (a) ?Wanem ya wok blong ol rabis spirit? (b) ?Wanem tingting blong Jeova long ol wok blong ol rabis spirit? ?Wanem tingting blong yu long ol wok ya?

10 Taem man i joen long wok blong ol rabis spirit, hem i kampani wetem ol rabis spirit stret. Sam wok blong ol rabis spirit, hemia blong traem faenemaot samting we i haed, masing mo posen, nakaemas, mo fasin blong traem toktok wetem dedman. Yumi savegud tingting blong Jeova long ol wok ya blong ol rabis spirit, hem i “no laekem nating” ol fasin ya. (Dutronome 18:10-12; Revelesen 21:8) Yumi tu yumi mas “agens long ol rabis fasin.” Taswe, yumi no mas tingbaot nating blong traem faenem rod blong kampani wetem ol rabis spirit. (Rom 12:9) !Sipos yumi kampani wetem olgeta, yumi tanem baksaed long Papa blong yumi long heven, Jeova! !Hemia i nogud we i nogud tumas!

11. ?From wanem Setan bambae i win bigwan sipos hem i save pulum yumi blong joen long wok blong ol rabis spirit? Talem wan pijatok.

11 From we wok blong ol rabis spirit i mekem man i tanem baksaed fulwan long Jeova, Setan i wantem tumas blong pulum sam long yumi blong joen long wok ya. Evri taem we Setan i pulum wan Kristin blong joen long wok blong ol rabis spirit, hem i win bigwan. ?From wanem? Tingbaot wan soldia we ol enemi oli pulum hem blong lego ami blong hem mo joen long olgeta. I sua se komanda blong ol enemi ya bambae i glad tumas. Ating bambae hem i soemaot soldia ya long fored blong ol narafala olsem wan praes we hem i winim. Hem i mekem olsem blong jikim komanda blong soldia ya. Sem mak long wan Kristin we i joen long wok blong ol rabis spirit. Hem nomo i mekem desisen blong lego Jeova mo blong obei long Setan olsem komanda blong hem. !Tingbaot olsem wanem Setan bambae i harem gud blong soemaot man ya we i lego Jeova, olsem wan praes we hem i winim long faet! ?Yu yu wantem givim wan praes olsem long Setan? !Nogat! Yumi no lego Jeova.

OL KWESTIN BLONG MEKEM TINGTING I HAFHAF

12. ?Wanem fasin we Setan i yusum blong jenisim tingting blong yumi long wok blong ol rabis spirit?

12 Sipos yumi agensem fulwan ol wok blong rabis spirit, Setan bambae i no save winim yumi long rod ya. Ale, bambae hem i luksave se i mas jenisim tingting blong yumi. ?Olsem wanem hem i traem mekem samting ya? Hem i lukaot rod blong konfiusum ol Kristin gogo oli luk “ol fasin we oli nogud, se oli gud nomo, mo ol fasin we oli gud, se oli nogud.” (Aesea 5:20) Blong mekem olsem, Setan i yusum wan fasin we hem i yusum longtaem finis i kam. Hem i stanemap ol kwestin blong mekem se tingting blong man i hafhaf.

13. ?Olsem wanem Setan i yusum fasin ya blong stanemap kwestin blong mekem tingting blong man i hafhaf?

13 Traem luk olsem wanem Setan i yusum fasin ya long taem bifo. Long garen blong Iden, hem i askem long Iv se: ‘?I tru we God i blokem frut ya se i tabu, yutufala i no save kakae, no i no tru olsem?’ Long taem blong Job, Setan i stap long wan miting blong ol enjel long heven, nao hem i askem se: “?I blong nating nomo we Job i fraetgud long God?” Mo taem Jisas i jes statem wok blong hem long wol ya, Setan i sakem tok ya long hem: “Sipos yu yu Pikinini blong God, yu talem long ol ston ya blong oli kam bred.” Traem tingbaot: Tok we Jeova i bin talem long Jisas sikis wik bifo, Setan i yusum blong jikim Jeova bakegen. Jeova i bin talem se: “Hemia pikinini blong mi, we mi lavem hem tumas. Mi mi glad tumas long hem.”—Jenesis 3:1; Job 1:9, NW; Matiu 3:17; 4:3.

14. (a) ?Olsem wanem Setan i yusum trik ya we i mekem man i no moa sua sipos wok blong ol rabis spirit i gud no i nogud? (b) ?Bambae yumi tokbaot wanem naoia?

14 Tede, Setan i yusum wan trik we i klosap sem mak, blong traem mekem we yumi no moa sua sipos wok blong ol rabis spirit i gud no i nogud. Sore tumas, sam man blong bilif tu, Setan i mekem tingting blong olgeta i hafhaf long saed ya. Oli stat blong tingting se sam kaen wok blong ol rabis spirit i oraet nomo. I olsem we oli askem se, ‘?I tru no i no tru?’ (2 Korin 11:3) ?Olsem wanem yumi save halpem olgeta ya blong oli stretem tingting blong olgeta? ?Olsem wanem yumi save meksua se Setan i no trikim yumi long fasin ya? Blong ansa long kwestin ya, i gud yumi lukluk long tu haf blong laef blong ol man, we Setan i save pulum olgeta blong mekem wok blong ol rabis spirit. Wan, hemia ol samting we yumi wajem mo ridim blong spel, narawan, hemia ol rod blong winim sik.

HEM I YUSUM OL SAMTING WE YUMI WANTEM MO YUMI NIDIM

15. (a) ?Wanem tingting blong plante man long ol rij kantri long saed blong wok blong ol rabis spirit? (b) ?Olsem wanem tingting blong wol i jenisim tingting blong sam Kristin long saed blong wok blong ol rabis spirit?

15 Tede, ol man, antap moa ol man long ol rij kantri, oli ting nating long fasin ya blong singaot ol rabis spirit blong givhan long olgeta, mekem majik, mo mekem ol narafala wok blong ol rabis spirit. Plante muvi, buk, stori long televisin, mo pleplei long kompiuta, oli soemaot wok blong ol rabis spirit olsem we i wan pleplei nomo, mo we i soemaot waes blong man, mo we i no save mekem i nogud long man. Ol man oli krangke long sam muvi mo buk we stori blong olgeta i joen wetem paoa blong ol rabis spirit, mekem se ol man ya oli stanemap ol grup tu blong joen wanples from ol samting ya. I klia se ol rabis enjel oli winim plante man taem oli mekem olgeta oli ting se i no wan denja blong pleplei wetem paoa blong ol rabis spirit. ?Olsem wanem? ?Fasin ya blong ting nating long wok blong ol rabis spirit, i kasem ol Kristin tu? Yes, tingting blong samfala i jenis. ?Olsem wanem i jenis? Tingbaot wan Kristin we i lukluk wan muvi long saed blong wok blong ol rabis spirit, nao hem i talem se, “Mi mi lukluk muvi ya nomo, be mi no joen long wok blong ol rabis spirit.” ?From wanem tingting ya i denja?

16. ?From wanem i denja blong wajem ol samting we i tokbaot wok blong ol rabis spirit?

16 I tru, wajem ol wok blong ol rabis spirit i no sem mak olsem we yu joen long wok ya. Be hemia i no min se samting we yu wajem i no save putum yu long denja, nogat. ?From wanem yumi talem olsem? Traem tingbaot: Tok blong God i soemaot se Setan mo ol rabis enjel blong hem oli no naf blong save wanem i stap long tingting blong yumi. * Olsem yumi tokbaot finis, ol rabis spirit oli wajemgud ol samting we yumi mekem, blong faenemaot samting we yumi stap tingbaot mo blong luksave ol slak fasin blong yumi. Taswe oli lukluk samting we yumi jusum blong wajem taem yumi spel. Taem wan Kristin i harem gud blong lukluk ol muvi mo ridim ol buk we oli tokbaot wok blong kleva, majik, ol samting we man i mekem taem devel i stap long hem, mo sam narafala stori long saed blong ol rabis spirit, ale hem i stap talem wan samting long ol rabis enjel. !Hem i stap soemaot slak fasin blong hem long olgeta! Nao ol rabis enjel oli resling moa wetem Kristin ya blong traem yusum slak fasin ya blong winim hem fulwan. Yes, samfala we oli stat blong intres long wok blong ol rabis spirit taem oli wajem ol muvi mo ol narafala samting we oli joen wetem paoa blong ol rabis spirit, sloslo oli letem samting ya i pulum olgeta gogo olgeta tu oli joen long wok blong ol rabis spirit.—Galesia 6:7.

Taem yu yu sik, lukluk i go long Jeova blong i givhan long yu

17. ?Wanem giaman trik blong Setan i save winim olgeta we oli sik?

17 Yes, blong traem yumi, Setan i yusum samting we yumi wantem, hemia ol samting we yumi wajem mo ridim taem yumi spel. Mo hem i yusum samting we yumi nidim tu, olsem rod blong winim sik. ?Olsem wanem hem i yusum samting ya? Sipos wan Kristin i sik nao hem i pas long hospital be ol dokta oli no save givhan long hem, tingting blong hem i save foldaon. (Mak 5:25, 26) Hemia nao janis blong Setan mo ol rabis enjel blong hem. Olgeta oli savegud woning ya we Baebol i givim se: “Yufala i no mas mekem ol bisnes blong posen mo kleva.” (Levitikas 19:26) Ol rabis enjel oli no wantem se wan Kristin i lesin long woning ya. Oli luk we hem i harem nogud tumas from we i no save faenem wan rod blong kamgud, ale oli traem pulum hem blong go luk wan kleva, no blong folem wan tritmen we i joen wetem wok blong ol rabis spirit. Sipos giaman trik ya blong Setan i winim sikman ya, samting ya i save mekem se fasin fren blong hem wetem God i no moa strong. ?Olsem wanem i mekem olsem?

18. ?Wanem ol rod we wan Kristin i no save yusum, mo from wanem?

18 Jeova i givim woning long man we i brekem loa blong hem se: “Sipos yu no obei long ol loa blong Hae God, hem bambae i no save lesin nating long ol prea blong yu, bambae i tanem baksaed long yu.” (Ol Proveb 28:9) Tru ya, yumi no wantem mekem wan samting we i save blokem ol prea blong yumi mo mekem se Jeova i no moa givhan long yumi, antap moa, taem yumi harem nogud from wan sik. (Ol Sam 41:3) Taswe, sipos rod blong faenemaot wan sik, no tritmen blong hem, i joen wetem wok blong ol rabis spirit, wan trufala Kristin bambae i no yusum rod ya. * (Matiu 6:13) Olsem nao, hem i save sua se Jeova bambae i gohed blong givhan long hem.—Lukluk bokis long  pej 194, “?Hemia i Rili Wok Blong Ol Rabis Spirit?”

I GAT PLANTE STORI LONG SAED BLONG OL RABIS SPIRIT

19. (a) ?Setan i trikim plante man blong oli tingting olsem wanem long saed blong paoa blong hem? (b) ?Wanem kaen storian we ol trufala Kristin oli no mas mekem?

19 Nating se plante man long ol rij kantri oli ting nating long denja blong paoa blong Setan, be i no olsem long plante narafala ples long wol. Long ol ples ya, Setan i trikim plante man blong oli ting se hem i gat moa paoa i bitim wanem we hem i rili gat. Long olgeta samting we ol man ya oli mekem evri dei, olsem kakae, wok, mo slip, oli fraet we oli fraet long ol rabis spirit. I gat fulap stori long saed blong samting we ol rabis spirit oli mekem blong soemaot bigfala paoa blong olgeta. Ol man oli glad tumas blong storian long ol samting ya, mo ol narafala man oli lesingud. ?Olsem wanem? ?I stret we yumi mekem ol storian olsem? Nogat. Ol man blong trufala God oli no mekem ol storian olsem, from tu impoten risen.

20. ?Maet wan Kristin i mekem wanem samting, we hem i no tingbaot se i stap mekem giaman toktok blong Setan i goraon?

20 Faswan risen hemia: Taem yumi storian long ol bigbigfala samting we ol rabis spirit oli mekem, yumi stap givhan long Setan. ?Olsem wanem yumi givhan long hem? Tok blong God i talem se Setan i save mekem ol bigbigfala wok, be i givim woning tu se hem i wokem ol “giaman saen” mo ‘evrikaen trik blong giaman long ol man.’ (2 Tesalonaeka 2:9, 10) Setan hem i jif blong ol man blong giaman, taswe hem i save olsem wanem blong pulum tingting blong olgeta we oli intres long wok blong ol rabis spirit, mo olsem wanem blong trikim olgeta blong oli bilivim samting we i no tru. Maet ol man ya oli suagud se oli bin luk mo harem wan samting we i kamaot long ples nating, mo oli storian long samting ya olsem we i wan trufala samting. Nao taem ol storian ya oli goraon, oli stap jenis, from we ol man oli stap ademap sam samting bakegen long hem. Sipos wan Kristin i mekem ol storian olsem oli goraon, hem i rili stap givhan long Setan, “stamba blong ol giaman toktok.” Yes, hem i stap mekem ol giaman toktok blong Setan i goraon.—Jon 8:44; 2 Timoti 2:16.

21. ?Yumi mas storian long wanem samting?

21 Seken risen hemia: Nating we wan Kristin i bin luk sam wok blong ol rabis spirit finis, be hem i no mas tokbaot samting ya bakegen mo bakegen long ol narafala Kristin. ?From wanem? Baebol i givim advaes ya se: “Yumi mas stap luklukgud long Jisas. Hem i Bigfala Man we God i yusum blong givim bilif long yumi mo mekem bilif ya blong yumi i stret gud.” (Hibrus 12:2, NW) Yes, yumi mas lukluk i go long Kraes, i no long Setan. I gud blong tingbaot tu se taem Jisas i stap long wol, hem i no storian long ol disaepol blong hem long ol samting long saed blong ol rabis spirit, nating we hem i gat plante stori blong talem long saed blong ol samting we Setan i naf blong mekem mo i no naf blong mekem. Be Jisas i no tokbaot samting ya, hem i tokbaot Kingdom oltaem. Ale yumi mas mekem olsem Jisas mo ol aposol, yumi mas storian long ‘ol bigbigfala wok we God i mekem.’—Ol Wok 2:11; Luk 8:1; Rom 1:11, 12.

22. ?Olsem wanem yumi save gohed blong mekem olgeta ‘long heven oli glad’?

22 Tru ya, Setan i stap yusum olkaen giaman trik, olsem wok blong ol rabis spirit, blong traem spolem fasin fren blong yumi wetem Jeova. Be sipos yumi no laekem nating ol rabis fasin mo yumi holemstrong long ol gudfala fasin, yumi no givim janis long Setan blong slakem tingting blong yumi blong agensem olkaen wok blong ol rabis spirit. (Efesas 4:27) Traem tingbaot olsem wanem bambae olgeta ‘long heven oli glad’ sipos yumi ‘stanap strong taem Setan i stap wokem ol giaman trik blong hem,’ mo yumi gohed blong mekem olsem gogo Setan i no moa stap nating.—Efesas 6:11.

^ par. 16 Ol nem we oli eksplenem fasin blong Setan (olsem Man Blong Agens, Man Blong Spolem Nem Blong Narafala, Man Blong Trikim Man, Man Blong Traem Man, Man Blong Giaman) oli no givim tingting se hem i naf blong save wanem i stap long hat mo tingting blong yumi. Be long saed blong Jeova mo Jisas, samting ya i defren. Baebol i talem se Jeova i ‘save faenemaot se tingting blong man i gud no i nogud,’ mo Jisas i “save tingting blong olgeta man, mo wanem samting olgeta oli wantem.”—Ol Proveb 17:3; Revelesen 2:23.

^ par. 18 Blong save moa long saed ya, lukluk Wajtaoa, Disemba 15, 1994, pej 19-22, “?Meresin Ya i Blong Yu?” mo Wekap! (Franis mo Inglis) Jenuware 8, 2001, “The Bible’s Viewpoint: Your Choice of Medical Treatment—Does It Matter?” (“Baebol i Talem Wanem: Tritmen We Yu Jusum Taem Yu Sik—?Hem i Impoten?”)