Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

CɅNTESɅNTEL 16

Laʼ laj contrajin jiñi Diablo yicʼot chuqui tac miʼ mel

Laʼ laj contrajin jiñi Diablo yicʼot chuqui tac miʼ mel

«Pʌsʌ laʼ bʌ tiʼ contra xiba. Cheʼ jiñi mi caj i putsʼtañetla.» (SANTIAGO 4:7.)

1, 2. ¿Majqui miʼ wen tajob i tijicñʌyel cheʼ bʌ miʼ yujtel chʼʌmjaʼ?

¿AÑIX ba cabʌl jabil a cajel a melben i yeʼtel Jehová? Mi cheʼʌchi, tajol ajñemetix ti cabʌl discurso muʼ bʌ i yʌjqʼuel chaʼan bʌ chʼʌmjaʼ. Pero anquese wen ajñemetix o maxto, ti lac pejtelel miʼ ñijcʌyel lac pusicʼal cheʼ bʌ mi laj qʼuel chaʼan yaʼ ti ñaxam bʌ buchlibʌl tac am bʌ yaʼ baqui miʼ yujtel colem tempa bʌ, miʼ waʼtʌlob chaʼan miʼ subob i bʌ tiʼ tojlel cabʌlob. Cheʼ bʌ miʼ loqʼuelob yaʼ ti jaʼ, jiñi yaʼ bʌ añob miʼ wen jatsʼob i cʼʌb i an muʼ bʌ i chaʼleñob uqʼuel tiʼ caj i tijicñʌyelob. ¡Wen tijicñayonla cheʼ mi laj qʼuel yambʌ woli bʌ i lʌcʼtesañob i bʌ ti Jehová!

2 Tajol maʼañic jayajl mi laj qʼuel ti jumpʼejl jab jiñi chʼʌmjaʼ. Pero an mucʼʌch bʌ i qʼuelob tiʼ pejtelel ora: Jiñobʌch jiñi ángelob. ¿Muʼ ba i tilel ti lac pensar bajcheʼ cʼamel «tijicñayob i pusicʼal miʼ yubiñob» yaʼ ti panchan cheʼ bʌ miʼ qʼuelob ti jujumpʼejl semana chaʼan cabʌl woli (choncol) i lʌcʼtesañob i bʌ ti Jehová tiʼ pejtelel pañimil (mulawil)? (Lucas 15:7, 10.) Miʼ wen tajob i tijicñʌyel cheʼ miʼ qʼuelob chaʼan woliʼ colel majlel i tejclum Jehová (Hageo 2:7).

JIÑI DIABLO «WOLI TI [...] PAM ÑUMEL CHEʼ BAJCHEʼ COLEM BAJLUM»

3. ¿Chucoch «cheʼ bajcheʼ colem bajlum woli bʌ ti jujuj tʼan» jiñi Satanás, i chuqui yom i taj?

3 Pero an mach bʌ tijicñayobic cheʼ an cabʌl choncol bʌ i cʌyob ili bibiʼ bʌ pañimil i miʼ chaʼleñob chʼʌmjaʼ. Jiñi xibajob wen michʼob. Mach toj sajtelic lac pusicʼal come Satanás tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi wiñicob xʼixicob (quixtañujob) mach chaʼañic miʼ cʼuxbiñob Jehová cheʼ woli (yʌquel) i melbeñob i yeʼtel, i tsiʼ yʌlʌ chaʼan mach mejlobic ti ajñel tiʼ xucʼtʌlel cheʼ miʼ tilel tsʌts bʌ wocol tiʼ tojlelob (pejcan Job 2:4, 5). Jin chaʼan, cheʼ bʌ juntiquil miʼ yʌcʼ i bʌ ti Jehová, woliʼ pʌs chaʼan Satanás juntiquilʌch xlot, i cheʼ bajcheʼ woliʼ jatsʼ yubil. Come ti jujumpʼejl semana woliʼ wen chʼʌm i jatsʼol, jin chaʼan wen michʼ, «cheʼ bajcheʼ colem bajlum woli bʌ ti jujuj tʼan. Woliʼ chijtan i colojm chaʼan miʼ cʼux [o ñajtʼesan tiʼ chaʼan bʌ Jehová]» (1 Pedro 5:8). Jin chaʼan, woliʼ chaʼlen wersa i ñajtʼesañonla tiʼ chaʼan bʌ Dios o chaʼan mi lac junyajlel cʌy (Salmo 7:1, 2; 2 Timoteo 3:12).

Mi juntiquil miʼ yʌcʼ i bʌ ti Jehová i miʼ chaʼlen chʼʌmjaʼ, miʼ pʌs chaʼan Satanás juntiquilʌch xlot

4, 5. a) ¿Chuqui chaʼchajp albil bʌ i chaʼan Jehová mach bʌ mejlic i mel Satanás? b) ¿Chuqui mi yʌl i Tʼan Dios chaʼan mi caj i taj jiñi xñoptʼañob?

4 Anquese wen jontol jiñi «colem bajlum woli bʌ ti jujuj tʼan», pero mach yomic mi lac bʌcʼñan. ¿Chucoch? Come Jehová albilix i chaʼan chaʼchajp mach bʌ mejlic i mel jiñi Satanás. ¿Baqui bʌ? Ñaxam bʌ, maʼañic baʼ ora mi caj i mejlel i jisan i tejclum Dios. I Satanás yujilix come Jehová tsiʼ wʌn alʌ chaʼan yonlel «wiñicob xʼixicob» isujm bʌ xñoptʼañob cuxul mi caj i ñumelob ti jiñi «ñuc bʌ wocol», i Jehová miʼ tsʼʌctesan chuqui mi yʌl (Apocalipsis 7:9, 14).

5 I chaʼchajplel, Satanás mach mejlic i jisan jiñi chʌn lʌcʼʌl bʌ an ti Jehová. Ili cheʼʌch miʼ yʌcʼ ti ñaʼtʌntel tsaʼ bʌ i yʌlʌ jiñi xʼaltʼan Azarías cheʼ bʌ tsiʼ sube jiñi rey Asá: «Lac Yum mi caj i chʌn ajñel laʼ wicʼot, mi xucʼul mi laʼ chʌn ajñel yicʼot» (2 Crónicas 15:2; pejcan 1 Corintios 10:13). Yaʼ ti Biblia an cabʌl ejemplo chaʼan wiñicob xʼixicob maʼañic bʌ tsaʼ yajliyob tiʼ cʼʌb Satanás (Hebreos 11:4-40). Mi lʌcʼʌl mi lac chʌn ajñel ti Dios cheʼ bajcheʼob, mi caj mejlel lac mʌlben (jotben) jiñi wen jontol bʌ laj contra. Cheʼʌch mi yʌl jiñi Biblia: «Pʌsʌ laʼ bʌ tiʼ contra xiba. Cheʼ jiñi mi caj i putsʼtañetla» (Santiago 4:7).

«WOLI LAJ CONTRAJIN [...] JONTOL BɅ ESPÍRITUJOB»

6. ¿Bajcheʼ miʼ ñop i yʌnsan jujuntiquil xñoptʼan jiñi Satanás?

6 Tiʼ sujm, jiñi Diablo maʼañic baʼ ora mi caj i mejlel i mʌlben i tejclum Dios. Pero mucʼʌch mejlel i yʌnsan jiñi maʼañic bʌ miʼ cʌntañob i bʌ. ¿Bajcheʼ? Miʼ cʼunʼesañob bajcheʼ añob ti Jehová chaʼan miʼ ñajtʼesañob tiʼ tojlel. Jin chaʼan, miʼ cʼʌn tsʌts bʌ ticʼlʌntel, jatsʼ ti jujuntiquil bʌ yicʼot wen chajpʌbil tac bʌ yac. Laʼ laj qʼuel ili uxchajp muʼ bʌ i cʼʌn.

7. ¿Chucoch ñumen yicʼot i jontolil woliʼ ticʼlan i tejclum Dios jiñi Satanás?

7 Tsʌts bʌ ticʼlʌntel. Jiñi apóstol Juan tsiʼ yʌlʌ chaʼan «pejtelel i chaʼañoʼ bʌ pañimil añob tiʼ cʼʌb jiñi xjontolil» (1 Juan 5:19). Jiñi isujm bʌ xñoptʼañob an chuqui miʼ cʌñob ti jiñi tʼan. Come jiñi ñajt bʌ añob ti Dios añobix tiʼ cʼʌb Satanás, jin chaʼan, woliʼ ñumen chaʼlen wersa i contrajin i tejclum Jehová come maʼañic yajlemob tiʼ cʼʌb (Miqueas 4:1; Juan 15:19; Apocalipsis 12:12, 17). Wen michʼ i woliʼ ñumen chaʼlen wersa come mach jalix mi caj i jisʌntel. Ili ora woli lac ñusan jiñi cojix bʌ laj contrajintel tiʼ tojlel, wen jontol jax bʌ i muʼ bʌ mejlel i jisañonla, jin chaʼan yom mi lac ñumen ‹chʼʌmben isujm chuqui yom bʌ mi [lac] mel› (1 Crónicas 12:32, TNM).

8. ¿Chuqui miʼ cʌntesañonla jiñi tʼan «contrajin» am bʌ ti griego tsaʼ bʌ i cʼʌñʌ Pablo?

8 Jatsʼ ti jujuntiquil bʌ. Pablo tiʼ tsʼijbube jiñi xñoptʼañob: «Woli laj contrajin [...] jontol bʌ espíritujob ti pañimil [«panchan», TNM]» (Efesios 6:12). ¿Chuqui miʼ yʌcʼ ti ñaʼtʌntel jiñi tʼan «contrajin»? Cheʼ bʌ tsaʼ cʼʌjñi jiñi tʼan ti griego, tsiʼ yʌcʼʌ ti ñaʼtʌntel jumpʼejl jatsʼ. Cheʼ bajcheʼ ili, Pablo tiʼ tsictesa chaʼan ti jujuntiquilonla woliyonla ti jatsʼ yicʼot jiñi xibajob. Mach cʼʌñʌlic mi chumulonla ti jumpʼejl país baqui miʼ ñopob jiñi jontol bʌ espíritujob o maʼañic. Mach yomic miʼ ñajʌyel lac chaʼan cheʼ baʼ ora tsaʼ laj cʌqʼue lac bʌ Jehová, lajal bajcheʼ tsaʼ lac teche jumpʼejl jatsʼ. Jin chaʼan, cʼʌlʌl cheʼ bʌ tsaʼ lac chaʼle chʼʌmjaʼ, tsaʼ cajiyonla ti tsʌts bʌ jatsʼ. Jin chaʼan, Pablo mach cojach junsujtel tsiʼ sube jiñi xñoptʼañob yaʼ ti Éfeso chaʼan yom chʌn xucʼulob (Efesios 6:11, 13, 14).

9. a) ¿Chucoch cabʌl chuqui miʼ cʼʌn Satanás yicʼot i xibajob ti ‹lotiya›? b) ¿Chucoch miʼ ñop i jem lac ñaʼtʌbal jiñi Diablo, i bajcheʼ miʼ mejlel laj coltan lac bʌ? (Qʼuele jiñi recuadro « ¡Yom tsajalonla chaʼan i yac jiñi Satanás!») c) ¿Baqui bʌ yambʌ yac mi caj laj qʼuel?

9 Wen chajpʌbil bʌ yac. Pablo tsiʼ sube jiñi xñoptʼañob chaʼan maʼañic miʼ yajlelob tiʼ ‹lotiya› Satanás (Efesios 6:11). Jiñi tʼan ‹lotiya› tsaʼ bʌ i yʌlʌ Pablo, am bʌ ti griego, mach jumpʼejl jach chuqui woliʼ yʌjlel cheʼ tsaʼ cʼʌjñi. Ili yom i yʌl chaʼan jiñi Diablo yicʼot i xibajob cabʌl bajcheʼ miʼ chaʼleñob lot. Añʌch chucoch cheʼ miʼ melob bajcheʼ jiñi. An i qʼueleyob chaʼan chaʼtiquil uxtiquil xñoptʼañob añʌch i lʌtʼʌyob wocol, pero an yambʌ wocol mucʼʌch bʌ i yʌcʼob ti yajlel. Jin chaʼan, miʼ wen qʼuelob chuqui mi lac mel. Yom i ñaʼtañob baqui cʼuñonla tiʼ chaʼan bʌ Jehová chaʼan miʼ cʼʌn i yʌnsañoñobla. Pero wen chajpʌbiloñixla come jiñi Biblia miʼ chʌn subeñonla chuqui tac ti yac miʼ cʼʌn Satanás (2 Corintios 2:11). Ti ili libro tsaʼix laj cʌñʌ tac jiñi yac bajcheʼ i mulʌntel taqʼuin, mach bʌ weñic amigojob yicʼot jiñi tsʼiʼlel. Ili ora mi caj laj cʌn yambʌ: Jiñi wujt.

JIÑI WUJT JUMPʼEJLɅCH LOT

10. a) ¿Chuqui yaʼ ochem ti jiñi wujt? b) ¿Chuqui mi yʌl Jehová chaʼan jiñi wujt, i bajcheʼ yilal maʼ qʼuel jatet?

10 Jiñi wujt yaʼ ochem tiʼ pejtelel muʼ bʌ i poj ñaʼtañob chuqui miʼ caj ti ujtel ti talto bʌ qʼuin, muʼ bʌ i pejcan espíritujob, muʼ bʌ i chaʼleñob ticʼlaya, i pejcʌntel jiñi chʌmeñoʼ bʌ yicʼot yan tac bʌ i chaʼan bʌ magia. Majqui miʼ mel jiñi, woliʼ yotsan i bʌ tiʼ chaʼan bʌ xiba. La cujil chaʼan Jehová «tsʼaʼlebil» i chaʼan tiʼ pejtelel jiñi (Deuteronomio 18:10-12; Apocalipsis 21:8). Come jiñi lac Tat am bʌ ti panchan miʼ suben jiñi xñoptʼañob: «Tsʼaʼlenla jontolil», mach yomic mi lac wis ñaʼtan lac lotin Jehová i mi laj cotsan lac bʌ tiʼ chaʼan bʌ xibajob (Romanos 12:9). Mi laj comic to miʼ wis tilel ti lac ñaʼtʌbal.

11. ¿Chuqui mi caj i taj Satanás mi tsaʼ mejli i yʌcʼonla ti yajlel ti wujt? Alʌ jumpʼejl lajiya.

11 Ti isujm, jiñi wujt jiñʌch junchajp tsʌts bʌ i lotintel Jehová. Jin chaʼan, jiñi Diablo miʼ sʌclan bajcheʼ miʼ yʌsañonla ti mulil. Cheʼ mucʼʌch i mejlel, mi yʌl chaʼan tsaʼʌch mʌjli i chaʼan. ¿Bajcheʼ? Chaʼan mi lac ñaʼtan, laʼ laj cʌl chaʼan juntiquil soldado. Cheʼ muqʼuic i jacʼ muʼ bʌ i suben i contrajob i yaʼix miʼ majlel yicʼotob, mi caj i wen ubin i tijicñʌyel i yum jiñi soldadojob baqui miʼ cʼaxel, tajol mi caj i ñaʼtan chaʼan miʼ juʼsan i yum jiñi yambʌ soldadojob i mi caj i pʌs bajcheʼ jumpʼejl trofeo jiñi soldado tsaʼ bʌ cʼaxi yicʼotob. Cheʼ lajal jaʼel, mi juntiquil xñoptʼan mi caj i mel jiñi wujt, yujil chaʼan woliʼ cʌy Jehová i woliʼ yotsan i bʌ tiʼ wenta Satanás. ¡Wen tijicña mi caj i yubin jiñi Diablo cheʼ miʼ pʌs bajcheʼ jumpʼejl trofeo muʼ bʌ i yʌcʼ ti yajlel! ¿La com ba laj cʌqʼuen i tijicñʌyel? Maʼañic, come mach xlotoñicla.

MIʼ YOTSAN CHAʼCHAJP BɅ LAC PUSICʼAL CHAʼAN BɅ I SUJMLEL

12. ¿Chuqui miʼ ñop i cʼʌn Satanás chaʼan miʼ qʼuextʌyel lac pensar chaʼan bʌ jiñi wujt?

12 Mi mucʼʌch lac tsʼaʼlen jiñi wujt, maʼañic mi caj lac yajlel. Satanás yujilix, jin chaʼan yom i qʼuextan lac pensar. ¿Bajcheʼ? Jiñʌch cheʼ miʼ yʌqʼueñonla lac ñaʼtan chaʼan «utsʼat jontolil. Mi [laj cʌl] jontol jiñi utsʼat bʌ» (Isaías 5:20). Junchajp am bʌ i qʼuele chaʼan mucʼʌch i mejlel, jiñʌch cheʼ miʼ yotsan chaʼchajp bʌ lac pusicʼal chaʼan i sujmlel bʌ.

13. Acʼʌ ejemplo tac chaʼan bajcheʼ miʼ yotsan Satanás chaʼchajp bʌ lac pusicʼal chaʼan i sujmlel.

13 Laʼ laj qʼuel ejemplo tac chaʼan ili. Satanás tsiʼ cʼajtibe Eva yaʼ ti paraíso: «¿Isujm ba tsiʼ yʌlʌ Dios: ‹Mach yomic mi laʼ cʼuxben i wut pejtel jiñi teʼ am bʌ ti jiñi pʌcʼʌbʌl?›». Ti wiʼil, tsaʼ cʼoti ti jumpʼejl tempa bʌ i chaʼan bʌ ángelob yaʼ ti panchan i tsiʼ yʌlʌ tiʼ tojlel jiñi xucʼul bʌ Job: «Mach lolomic miʼ [...] cʼuxbin Dios jiñi Job». Cheʼ jaʼel, cheʼ bʌ Cristo choncol jaxto i tech subtʼan wʌʼ ti Pañimil, Satanás tsiʼ sube: «Mi i Yalobilet Dios, suben jiñi xajlel tac chaʼan miʼ pʌntʌyel ti waj». Cheʼ bʌ Satanás tsiʼ sube Jesús bajcheʼ jiñi, chaʼan jach yom i wajlen i tʼan Jehová cheʼ bʌ an jaxto ñumen 6 semana tsiʼ yʌlʌ ili: «Jiñʌch Calobil muʼ bʌ j cʼuxbin. Wen utsʼat mij qʼuel» (Génesis 3:1; Job 1:9; Mateo 3:17; 4:3).

14. a) ¿Bajcheʼ an i mele jiñi Diablo chaʼan miʼ yotsan chaʼchajp bʌ lac pusicʼal chaʼan jiñi wujt? b) ¿Chuqui muʼ bʌ caj laj qʼuel?

14 Cheʼ bajcheʼ wajali, ili ora jaʼel, jiñʌch bʌ yac woliʼ chʌn cʼʌn jiñi Diablo. Miʼ cʼʌn chaʼan miʼ yotsan chaʼchajp bʌ lac pusicʼal chaʼan jiñi wujt. Anquese miʼ yʌqʼueñonla lac chʼijiyemlel, pero añʌch xñoptʼañob am bʌ i cʼajtibeyob i bʌ mi tiʼ pejtelel bajcheʼ miʼ pʌstʌl jiñi wujt machʌch junyajl weñic bajcheʼ miʼ yʌjlel. (2 Corintios 11:3). Cheʼ jiñi, ¿bajcheʼ miʼ mejlel laj coltañob i chʼʌmben isujm chaʼan yom miʼ tojʼesañob chuqui miʼ ñaʼtañob? ¿Chuqui mi caj i coltañonla chaʼan maʼañic mi lac yajlel ti jiñi yac? Chaʼan mi lac jacʼ ili cʼajtiya tac, laʼ laj qʼuel chaʼpʼejl muʼ bʌ i cʼʌn Satanás baqui ochem jiñi wujt: Jiñi ñusaqʼuin tac yicʼot chaʼan mi laj cʌntan laj cʼocʼlel.

MIʼ QʼUEL MUʼ BɅ LAC MULAN YICʼOT I CʼɅJÑIBAL BɅ LAC CHAʼAN

15. a) ¿Bajcheʼ yilal miʼ qʼuejlel jiñi wujt yaʼ ti país tac am bʌ ti Norteamérica yicʼot ti Europa? b) ¿Bajcheʼ an yajlem chaʼtiquil uxtiquil xñoptʼañob chaʼan bajcheʼ yilal miʼ qʼuelob jiñi wujt?

15 Ti jujumpʼejl qʼuin miʼ ñumel, mach chʌn lecojix miʼ qʼuejlel jiñi muʼ bʌ i pejcan espíritujob o yan tac bʌ ochem bʌ ti wujt, ñumento yaʼ ti país tac am bʌ ti Norteamérica yicʼot ti Europa. An cabʌl película, libro, programa yicʼot videojuego tac muʼ bʌ i chʼʌm tilel i chaʼan bʌ wujt, utsʼatax bʌ yilal, chaʼan maʼañic chuqui miʼ tumbeñonla yicʼot wen chajpʌbil bʌ. Cheʼ jaʼel, an libro yicʼot película tac baqui miʼ pʌstʌl yʌlo i chaʼan bʌ wujt wen cʌmbilix bʌ yicʼot muqʼuix bʌ i wen ajlel. Jiñi xibajob an i yʌqʼue i ñaʼtan jiñi quixtañujob chaʼan maʼañic i wocolel jiñi wujt. ¿Am ba xñoptʼañob yajlemoʼ bʌ ti jiñi wocol? Añʌch. ¿Bajcheʼ? Jumpʼejl ejemplo, juntiquil xñoptʼan tsiʼ qʼuele jumpʼejl película wen am bʌ i chaʼan jiñi wujt, tsiʼ yʌlʌ: «Tsaʼʌch j qʼuele jiñi película, pero mach yomic yʌl chaʼan woli c mel jiñi wujt». ¿Chucoch mach weñic cheʼ mi lac ñaʼtan bajcheʼ jiñi?

16. ¿Chucoch mach yomic mi lac yajcan ñusaqʼuin tac baqui ochem i chaʼan bʌ wujt?

16 Anquese cheʼ mi laj qʼuel baqui miʼ pʌstʌl i chaʼan bʌ wujt mach lajalic cheʼ mi laj cʌl chaʼan woli lac mel, pero jiñi mach yomic yʌl chaʼan maʼañic i wocolel. ¿Chucoch? Ti ñaxan, yom mi lac chʼʌmben isujm muʼ bʌ i yʌcʼ ti ñaʼtʌntel jiñi Biblia: Satanás yicʼot i xibajob mach mejlic i qʼuel lac pensar. * Pero, come yom i ñaʼtañob chuqui an ti lac pensar yicʼot baqui bʌ laj cʼunlel tiʼ chaʼan bʌ Jehová, bajcheʼ tsaʼix laj cʌñʌ, miʼ wen tsajiñob tiʼ pejtelel chuqui mi lac mel, bajcheʼ jiñi lac ñusaqʼuin tac. Jin chaʼan, mi juntiquil miʼ pʌs chaʼan miʼ mulan jiñi película yicʼot libro tac chaʼan muʼ bʌ i pejcañob xiba, chaʼan añoʼ bʌ i xibʌjlel, yicʼot yan tac bʌ, woliʼ yʌqʼuen i ñaʼtan jiñi xibajob chuqui miʼ mulan. Woliʼ yʌcʼ ti cʌñol baqui bʌ i cʼunlel. Jiñʌch muʼ bʌ caj i cʼʌn jiñi xibajob chaʼan miʼ ñumen chaʼleñob wersa ti jiñi jatsʼ chaʼan miʼ mejlel i yʌnsan jiñi xñoptʼañob. Jin chaʼan, jiñi ñusaqʼuin tac baqui ochem i chaʼan bʌ wujt an cʼotem i yʌcʼob ti yajlel tiʼ melol jiñi (pejcan Gálatas 6:7).

Taja a coltʌntel ti Jehová cheʼ bʌ cʼamet

17. ¿Bajcheʼ miʼ cʼʌn i chʼijiyemlel juntiquil cʼam bʌ jiñi Satanás?

17 Satanás mach cojach miʼ qʼuel chuqui muʼ bʌ lac mulan ti lac ñusaqʼuin, miʼ qʼuel jaʼel bajcheʼ mi laj cʌntan laj cʼocʼlel. ¿Bajcheʼ? Tajol juntiquil hermano miʼ yʌqʼuen i chʼijiyemlel chaʼan wen tsajñix ti doctor i maʼañic miʼ cʼocʼan (Marcos 5:25, 26). Tajol jiñʌch muʼ bʌ mejlel i cʼʌn jiñi Satanás yicʼot i xibajob chaʼan miʼ ticʼlañob. Yujilob chaʼan jiñi i Tʼan Dios mi yʌl: «Mach mi laʼ wotsan laʼ bʌ ti xwujt» (Levítico 19:26). Jin chaʼan, miʼ mejlel i yʌqʼuen i ñaʼtan jiñi hermano chaʼan mach i tajbeyix i tsʼʌcal i cʼamʌjel i miʼ chʼʌm tsʼac tac tilem bʌ ti xwujt anquese miʼ ñusan ti pʼis jiñi ticʼojel am bʌ ti Biblia. Cheʼ mi lac yajlel ti jiñi yac, woliyʌch laj cotsan ti wocol bajcheʼ añonla la quicʼot Dios. ¿Bajcheʼ?

18. ¿Chuqui mach bʌ yomic miʼ chʼʌm jiñi xñoptʼañob, i chucoch?

18 Jehová miʼ suben jiñi muʼ bʌ i ñusʌben ti pʼis i mandar: «Jiñi mach bʌ añic miʼ ñoj jacʼ i cʌntesʌntel mux i tsʼaʼlibentel i yoración jaʼel» (Proverbios 28: 9). Ti isujm mach laj comic lac mel cheʼ bajcheʼ jiñi. Mach comic lac mel muʼ bʌ i yʌcʼ chaʼan Jehová miʼ cʌy i ñʌchʼtan laj coración i miʼ cʌy i coltañonla, mi jiñic to cheʼ cʼamonla (Salmo 41:3). Jin chaʼan, ¿chuqui mi caj lac mel mi ti jumpʼejl tsʼac o cheʼ bʌ woli laj qʼuelbentel laj cʼamʌjel miʼ cʼʌjñel loqʼuem bʌ ti wujt? Maʼañic mi caj lac chʼʌm (Mateo 6:13). * Cheʼ bajcheʼ jiñi maʼañic mi caj lac ñajtʼesan lac bʌ ti Jehová (qʼuele jiñi recuadro « ¿Ochem ba ti wujt?»).

¿YOM BA MI LAJ CɅL ÑUMEL I CHAʼAN BɅ XIBA?

19. a) ¿Baqui bʌ lotintel ti Diablo an i yʌnsa jiñi quixtañujob? b) ¿Chuqui jiñi mach bʌ yomic mi laj cʌl?

19 Anquese lʌcʼʌl tiʼ pejtelel jiñi país ti Norteamérica yicʼot ti Europa miʼ yʌlob chaʼan mach chʌn bʌbʌqʼueñic jiñi Satanás, pero ti yan tac bʌ tejclum mach cheʼiqui. Yonlel wiñicob xʼixicob cʼotem i ñopob chaʼan ñumen pʼʌtʌl cheʼ bajcheʼ miʼ ñaʼtan yañoʼ bʌ. Tiʼ pejtelel ora añob i bʌqʼuen ti xibajob ti chuqui jach miʼ melob yicʼot bajcheʼ chumulob. Cheʼ jaʼel, miʼ wen mulañob i ñʌchʼtan yicʼot i yʌlob chuqui tac melbil i chaʼan jiñi xibajob. Cheʼ jiñi, ¿yom ba mi lac ñʌchʼtan jiñi muʼ bʌ i yʌjlel tac o mi lac chaʼ al? Maʼañic, i an chaʼchajp chucoch.

20. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac puc ti alol i chaʼan bʌ Satanás anquese mach cheʼic ñaʼtʌbil lac chaʼan?

20 Ñaxam bʌ, come mi woli la cʌl ñumel chuqui melbil i chaʼan jiñi xibajob, woli lac mel muʼ bʌ i mulan Satanás. ¿Bajcheʼ? Anquese jiñi Biblia mi yʌl chaʼan añʌch chuqui miʼ mejlel i mel yicʼot i pʼʌtʌlel, cheʼ jaʼel mi yʌl chaʼan miʼ mejlel «ti lot yicʼot [i pʌs] i yejtal tac i pʼʌtʌlel yicʼot [...] i melbal, yicʼot pejtelel jontol bʌ loʼloya» (2 Tesalonicenses 2:9, 10). Jiñʌch cʼax yujil bʌ bajcheʼ miʼ chaʼlen lot, i yujil jembentel i pensar jiñi muʼ bʌ i mulañob i chaʼan bʌ wujt. Cheʼ bajcheʼ jiñi, miʼ yʌqʼuen i ñop jiñi quixtañujob chaʼan isujmʌch tsaʼ bʌ i qʼueleyob yicʼot tsaʼ bʌ i ñʌchʼtayob. Tajol mi caj i yʌlob chaʼan isujmʌch tsaʼ bʌ ujti, miʼ bej pujquel majlel i ñumen lecojix bajcheʼ miʼ cajel ti ajlel. ¿Chuqui miʼ yujtel mi juntiquil xñoptʼan miʼ yotsan i bʌ ti alol jiñi mach bʌ isujmic? Woliʼ coltan «[i tat] pejtelel lot». ¡Woliʼ puc jiñi tʼan i chaʼan bʌ Satanás! (Juan 8:44; 2 Timoteo 2:16.)

21. ¿Chuqui jiñi yom bʌ mi laj cʌl tac?

21 Anquese juntiquil mi yʌl chaʼan tsaʼʌch ticʼlʌnti ti xiba, pero an yambʌ chucoch mach yomic mi lac chʌn subeñob yambʌ hermanojob. Cojach la com laj cʌl i chaʼan bʌ Cristo, mach jiñic i chaʼan bʌ Satanás. Ti lac pejtelel «toj jach yom mi lac tsajcan majlel Jesús» (Hebreos 12:2). Cheʼ bʌ tsajñi wʌʼ ti Pañimil, maʼañic tsaʼ caji i suben jiñi xcʌntʼañob i chaʼan chuqui yujil bʌ tiʼ tojlel jiñi xibajob, anquese wen yujil chuqui miʼ mejlel i mel o mach bʌ añic miʼ mejlel i mel jiñi Diablo. Cojach tsiʼ yʌlʌ chaʼan bʌ jiñi Yumʌntel. Joñonla jaʼel yom mi laj cʌl tʼan tac muʼ bʌ mejlel i pʼʌtʼesañonla cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Jesús yicʼot xcʌntʼañob i chaʼan, bajcheʼ «jiñi ñuc [tac] bʌ i yeʼtel Dios» (Hechos 2:11; Lucas 8:1; Romanos 1:11, 12).

22. ¿Bajcheʼ mi lac chaʼlen coltaya chaʼan miʼ yubiñob i tijicñʌyel «jiñi añoʼ bʌ ti panchan»?

22 Cheʼ bajcheʼ tsaʼix laj qʼuele, Satanás miʼ cʼʌn cabʌl yac chaʼan miʼ yʌqʼueñonla laj cʌy Jehová, junchajp jiñʌch jiñi wujt. Pero, mi mucʼʌch lac tsʼaʼlen tiʼ pejtelel ora jiñi mach bʌ weñic i mi laj cʌcʼ lac bʌ ti chuqui utsʼat bʌ, Satanás mach mejlic i cʼuñʼesañonla chaʼan miʼ yʌcʼonla ti yajlel ti chuqui jach ochem bʌ ti wujt (pejcan Efesios 4:27). Ti isujm, ¡wen «tijicñayob [...] jiñi añoʼ bʌ ti panchan» mi chʌn xucʼul mi laj cajñel tiʼ lotiya jiñi Diablo jinto miʼ jisʌntel! (Lucas 15: 7; Efesios 6:11.)

^ parr. 16 Mi jumpʼejlic cheʼ bajcheʼ miʼ subentel Satanás, bajcheʼ xContra, xJoptʼan, xLot, xYʌcoñel, maʼañic baqui mi yʌl chaʼan miʼ mejlel i qʼuel lac pensar o lac pusicʼal. Pero jiñi Biblia mi yʌl chaʼan jiñi «lac pusicʼal miʼ [qʼuel Jehová] Dios» yicʼot chaʼan Jesús miʼ «wen qʼuelbeñob i pusicʼal yicʼot i ñaʼtʌbal» quixtañujob (Proverbios 17:3; Apocalipsis 2:23).

^ parr. 18 Chaʼan maʼ ñumen ñaʼtan, qʼuele jiñi La Atalaya 15 i chaʼan diciembre, 1994 yaʼ ti i yopol 19-22, baqui mi yʌl: «¿Una prueba de salud para usted?» yicʼot jiñi ¡Despertad! 8 i chaʼan enero, 2001, muʼ bʌ i yʌl: «El punto de vista bíblico: ¿Importa qué tratamiento médico escogemos?».