1, 2. Ki bo mañi ba ba nyakalalanga ka nako ya kolobezo?

 HAIBA se mu sebelelize Jehova ka lilimo-limo, ku si na ku kakanya, se mu teelelize kwa lingambolo za kolobezo ze ñata kwa mikopano ya luna ye mituna. Niteñi, ku si na taba kuli se mu fumanehile hakai kwa lingambolo zeo, mwendi mu sa ikutwanga tabo ye tuna nako kaufela ha mu bona batu ba ba kwa lipula za kwapili ha ba yema kuli cwale ba yo kolobezwa. Ka nako yeo, ku banga ni tabo ye tuna mwahalaa baputehi, mi baputehi ba kwashelanga ku zwelela kwa pilu. Mwendi mwa enga-enganga mioko ha mu bona sikwata se siñwi sa batu ba ba ketile ku yema hamoho ni Jehova. Kaniti, lu banga ni nyakalalo ka linako zeo!

² Ka silimo, luna lu fumanehanga feela fa likolobezo li sikai ze ezwanga mwa sibaka se lu pila, kono mangeloi ona a ikolanga ku bona likezahalo zeo hañata-ñata. Mu hupule feela ‘tabo ye banga teñi kwa lihalimu’ mangeloi haa sweli ku bona likiti-kiti za batu ba ba sweli ku ekezwa kwa kopano ya Jehova ya fa lifasi sunda ni sunda. (Luka 15:7, 10) Ku si na ku kakanya, mangeloi a nyakalalanga ku bona kekezeho yeo!—Hagai 2:7.

3. Ki kabakalañi Satani haa sweli ku “zamaya sina tau ye lila,” mi mulelo wa hae ki ufi?

³ Kono ku na ni libupiwa za moya ze bifanga ka nako ya kolobezo. Satani ni badimona ba hae ha ba tabelangi ku bona  batu ba bañata-ñata ha ba zwa kwa lifasi le li maswe le. Ha lu komoki taba yeo, kakuli Satani naa pihile kuli ha ku na mutu ya sebeleza Jehova ka lilato la niti, ni kuli ha ku na ya kona ku zwelapili ku sepahala ku Mulimu haiba a tahelwa ki tiko ye tuna. (Jobo 2:4, 5) Kacwalo, nako kaufela ha ku ba ni mutu ya ineela ku Jehova, Satani u bonahaliswanga ku ba lihata. Ku swana inge Satani u swelwi ku natiwa mabaka a mañata-ñata sunda ni sunda silimo kaufela. Ki ka libaka leo haa sweli ku “zamaya sina tau ye lila ye bata ye i ka ca”! (1 Pitrosi 5:8) “Tau” yeo i bata ku lu ca kwa neku la kwa moya, ku lu tahiseza ku sinya kamba ku felisa bulikani bwa luna ni Mulimu.—Samu 7:1, 2; 2 Timotea 3:12.

4, 5. (a) Jehova u tibezi Satani ka linzila lifi ze peli, kuli a si ke a eza za lata kaufela? (b) Mukreste wa niti u kona ku ba ni buikolwiso mañi?

⁴ Nihaike kuli lu talimani ni sila se si maata, ha lu tokwi ku  komiwa ki sabo. Kabakalañi? Kakuli Jehova u tibezi “tau ye lila” yeo kuli i si ke ya eza ze i lata kaufela, mi u ezize cwalo ka linzila ze peli. Ki lifi linzila zeo? Nzila ya pili lu i fumana mwa bupolofita bwa bulezi Mulimu. Jehova u polofitile kuli ku ka ba ni “buñata bo butuna” bwa Bakreste ba niti ba ba ka punyuha “ñalelwa ye tuna” ye taha. (Sinulo 7:9, 14) Bupolofita bwa Mulimu ha bu palangi ku talelezwa. Kacwalo, nihaiba yena Satani wa swanela ku ziba kuli haa na ku kona ku kelusa batu ba Mulimu kaufela.

⁵ Nzila ya bubeli i fumanwa mwa manzwi a kile a bulela mutangaa Mulimu yo muñwi wa kwaikale. Mupolofita Azaria naa bulelezi Mulena Asa kuli: “Muñaa Bupilo u ku mina ha mu nze mu li ku Yena.” (2 Makolonika 15:2; 1 Makorinte 10:13) Mitala ye miñata ye ñozwi i bonisa kuli kwakale, Satani naa palelwanga ku kelusa batanga ba Mulimu kaufela ba ne ba li bukaufi ni Mulimu. (Maheberu 11:4-40) Ni kacenu, Mukreste ya ba bukaufi ni Mulimu u ka kona ku hanela Diabulosi mane ni ku mu tula. Linzwi la Mulimu mane li lu kolwisa kuli: “Mu hanele Diabulosi, mi u ka saba ku mina.”—Jakobo 4:7.

6. Satani u lwanisa cwañi Bakreste ka buñwi?

⁶ Satani haa koni ku wina ndwa ye, kono wa kona ku lu koma ka butu haiba lu tuhela ku mu hanyeza. Satani wa ziba kuli wa kona ku lu koma haiba a fokolisa bulikani bwa luna ni Jehova. U lika cwañi ku eza cwalo? Ka ku lu eza maswe, ku lu lwanisa, ni ka ku itusisa mano a maswe. Ha lu nyakisiseñi linzila zeo za itusisa hahulu Satani.

7. Ki kabakalañi Satani haa sweli ku eza maswe batu ba Jehova?

⁷ Ka ku lu eza maswe. Muapositola Joani naa bulezi kuli: “Lifasi kamukana li lapalezi mwatasaa ya maswe.” (1 Joani 5:19) Manzwi ao a fa temuso kwa Bakreste ba niti kaufela. Bakeñisa kuli Satani saa hapile kale lifasi kaufela la batu ba ba maswe, cwale saa zuma hahulu batu baa si ka hapa kale—ili batu ba Jehova. (Mika 4:1; Joani 15:19; Sinulo 12:12, 17) U halifile  maswe bakeñisa ku ziba kuli u siyalezwi ki nako ye nyinyani. Kacwalo saa lwanisa hahulu batu ba Mulimu. Kacenu lu talimani ni nyandiso ya hae ya mafelelezo. Kacwalo, lu tokwa hahulu ku ba ni “zibo ya . . . linako, ni ku ziba ze [lu] tokwa ku eza.”—1 Makolonika 12:32.

8. Muapositola Paulusi naa talusañi ha naa ize lu na ni “ndwa” ni mioya ye maswe?

⁸ Ka ku lu lwanisa. Muapositola Paulusi naa lemusize Bakreste ba bañwi kuli: “Ndwa ya luna ha i lwani ni mali ni nama, kono i lwana ni . . . mioya ye lunya ye mwa mabaka a kwa lihalimu.” (Maefese 6:12) Linzwi la Sigerike le li tolokilwe kuli “ndwa” li talusa ku “mangana,” mi li lu hupulisa taba ya ku tundanisana. Kacwalo, ka ku itusisa linzwi leo, Paulusi naa koñomeka taba ya kuli mañi ni mañi wa luna u sweli ku lwana ni mioya ye maswe. Ibe kuli lu pila mwa naha mo batu ba bañata ba na ni tumelo ya ku lumela mioya ye maswe kamba kutokwa, kamita lu swanela ku hupulanga kuli ha ne lu neela bupilo bwa luna ku Jehova ku swana inge ne lu itukiseza ku kala ku mangana. Mi Mukreste ni Mukreste u zwezipili ku lwana ku zwa feela fa buineelo bwa hae. Kona libaka Paulusi ha naa kuta-kutezi ku eleza Bakreste ba kwa Efese halalu kuli ba tiye!—Maefese 6:11, 13, 14.

9. (a) Ki kabakalañi Satani ni badimona ha ba itusisa “tushambwe” to tu shutana-shutana? (b) Satani u lika cwañi ku silafaza munahano wa luna, mi lu kona ku mu hanyeza cwañi? (Mu bone  taba ye fa makepe 192-3.) (c) Ki kashambwe kafi ke lu ka nyakisisa cwale?

⁹ Ka ku itusisa mano a maswe. Paulusi naa elelize Bakreste kuli ba hane “tushambwe” twa Satani. (Maefese 6:11, NW) Mu lemuhe kuli Paulusi naa ize “tushambwe” isiñi ‘kashambwe.’ Mioya ye maswe ha i itusisi feela mukwa u li muñwi kuli i lu swase; i itusisa linzila ze shutana-shutana—mi ku na ni libaka le i ezeza cwalo. Nako ha i nze i ya, balumeli ba bañwi ba ne ba itiisize kwa muliko wa mufuta o muñwi ba konile ku komiwa ki u sili. Kacwalo, Diabulosi ni badimona ba itutanga hande yo muñwi ni yo muñwi wa luna ilikuli ba lemuhe bufokoli bwa hae. Hasamulaho kona ba ka lu lika ka  mifokolo ya luna. Kono lu na ni litohonolo kuli lwa kona ku lemuha buñata bwa linzila za itusisa Diabulosi kuli a lu swase kakuli li patuluzwi mwa Bibele. (2 Makorinte 2:11) Kwa makalelo a buka ye, ne lu nyakisisize liteo za Satani ze cwale ka lilato la bufumu, litwaelano ze maswe, ni buhule. Cwale ha lu nyakisiseñi kashambwe ka kañwi hape ka itusisa Satani—ili tumelo ya mioya.

10. (a) Tumelo ya mioya ki nto mañi? (b) Jehova u nga cwañi tumelo ya mioya? Mina bo?

¹⁰ Mutu ya ikenya mwa tumelo ya mioya kamba ya badimona, u swalisana ni mioya ye maswe. Bulauli, buloi, ku itusisa liunduma, kamba ku buza ba ba shwile, ki ye miñwi ya mifuta ya tumelo ya mioya. Mi sina ka mo lu zibela hande, Jehova u nga tumelo ya mioya kuli ki “masila.” (Deuteronoma 18:10-12; Sinulo 21:8) Bakeñisa kuli ni luna lu swanela ku “[toya] bumaswe,” ha lu tokwi ku swalisana ni mioya ye maswe ni kamuta. (Maroma 12:9) Ku ba ni swalisano ye cwalo ki ku fetuhela Ndataa luna wa kwa lihalimu Jehova.

11. Ki kabakalañi ha neikaba tulo ye tuna ku Satani haiba a lu tahiseza ku ikenya mwa tumelo ya mioya? Mu fe mutala.

¹¹ Niteñi, bakeñisa kuli ku ikenya mwa tumelo ya mioya ki ku fetuhela Jehova, Satani u lika ka taata ku kukueza ba bañwi ku luna kuli ba ikenye ku yona. Nako kaufela haa tahiseza Mukreste yo muñwi ku ikenya mwa tumelo ya mioya, Satani u banga ni tulo ye tuna. Libaka? Ha mu nahane ka za taba ye: Haiba lisole mwa ndwa li susuezwa ku fetuhela mpi ya lona ni ku yema hamoho ni mpi ya lila, mueteleli wa mpi ya lila yeo naa ka taba hahulu. Mwendi mane naa ka nga lisole leo ni ku li bonisa sina sisupo sa tulo ya hae, ku li eza pafa ya ku shapisa kamba ku nyefula ka yona muzamaisi wa mpi ko ne li li lisole leo pili. Ka mukwa o swana, Mukreste haa ikenya mwa tumelo ya mioya, u itatela ku fulalela Jehova ni ku yema hamoho ni Satani. Mu nahane feela tabo ya  naa ka ikutwa Satani, ha naa ka nga mutu yo ya fulalezi Jehova ni ku mu bonisa sina sisupo sa tulo ya hae. Kana ne mu ka tabela ku fa Diabulosi tulo ye cwalo? Kutokwa ni hanyinyani! Ha lu tabeli ku fetuhela Mulimu.

12. Ki mukwa ufi wa itusisa Satani ilikuli a cince mubonelo wa luna wa tumelo ya mioya?

¹² Haiba lu toya tumelo ya mioya, Satani u ka palelwa ku lu kelusa ka ku itusisa nzila yeo. Kacwalo, kuli a lu kone, u kana a lemuha kuli pili u swanela ku cinca munahanelo wa luna. Ka mukwa ufi? U batanga linzila za ku lyanganisa ka zona Bakreste ilikuli mane mafelelezo, ba bañwi ku bona ba kale ku nga “bumaswe kuli ki bona bunde, mi bunde [kuli] . . . ki bumaswe.” (Isaya 5:20) Kuli a eze cwalo, Satani hañata u itusisanga mukwa wa hae wa saa itusisize ka nako ye telele—wona wa ku tahiseza mutu lipuzo kuli a kale ku kakanya lika ze ñwi.

13. Satani u itusisize cwañi mukwa wa ku tahiseza batu lipuzo kuli ba kalise ku kakanya lika ze ñwi?

¹³ Mu lemuhe mo Satani naa itusiselize mukwa wo kwamulaho. Naa buzize Eva mwa simu ya Edeni kuli: “Kana ki niti kuli Mulimu u ize: Mu si ke mwa ca likota kaufela ze mwa simu?” Mwa miteñi ya Jobo ka nako ya mukopano wa mangeloi mwa lihalimu, Satani naa buzize kuli: “Kikuli Jobo u saba Mulimu fela, a sa kutelwi ki se siñwi?” Mi kwa makalelo a bukombwa bwa Jesu bwa fa lifasi, Satani naa likile Kreste ka manzwi a li: “Haiba ki wena Mwanaa Mulimu, u bulelele macwe a, kuli a fetuhe buhobe.” Mu hupule kuli ha naa lika Jesu, Satani naa lwanisa manzwi a naa bulezi Jehova ka sibili ibato ba lisunda ze 6 kwamulaho, a li: “Yo ki mwanaa ka ya latiwa, ye ni katelwa”!—Genese 3:1; Jobo 1:9; Mateu 3:17; 4:3.

14. (a) Satani u itusisa cwañi mukwa wa hae wa ku tahiseza batu kuli ba kale ku kakanya taba ya kuli tumelo ya mioya i fosahalile? (b) Lu ka nyakisisañi cwale?

¹⁴ Kacenu, Diabulosi u itusisa mukwa o swana ka ku bata kuli mu kale ku kakanya bumaswe luli bwa tumelo ya mioya.  Ka bumai, u konile ku tahiseza balumeli ba bañwi ku kala ku kakanya taba yeo. Balumeli ba bañwi ba kalile ku ba ni lipuzo ka za haiba mifuta ye miñwi ya tumelo ya mioya i fosahalile luli. Ku swana inge ba sweli ku buza kuli, ‘Kana ki niti?’ (2 Makorinte 11:3) Lu kona ku tusa cwañi batu ba ba cwalo ku cinca munahanelo wa bona? Lu kona ku isileleza cwañi kwa kashambwe kao ka Satani? Kuli lu alabe lipuzo zeo, ha lu nyakisiseñi likalulo ze peli za mwa bupilo za silafalize Satani ka sitalifi ka tumelo ya mioya. Likalulo zeo ki linzila za ku itabisa ka zona ni litaba za likalafo.

15. (a) Batu ba bañata ba kwa linaha ze zwezipili ba nga cwañi tumelo ya mioya? (b) Bakreste ba bañwi ba amilwe cwañi ki mubonelo wa lifasi wa tumelo ya mioya?

¹⁵ Kwa linaha ze zwezipili, batu ba bañata ha ba boni hahulu bumaswe bwa lika ze cwale ka mabibo, buloi, ni mifuta ye miñwi ya tumelo ya mioya. Mwa mafilimu, libuka, liprogilamu za fa TV, ni mwa lipapali za fa kompyuta, likezo za sidimona li zwelapili ku boniswa sina linzila za ku itabisa feela ka zona, ze si na butata ni bo bukana. Mafilimu ni libuka za sidimona ki kale li ata maswe kuli mane batu ba ba lata hahulu litaba ze cwalo se ba lukisanga nako ya ku kopana hamoho ku itabisa. Kaniti, badimona ba konile ku tahiseza batu ku nga litaba za sidimona ka likesha. Kana Bakreste ni bona ba yambuzi kwa mubonelo wo wa ku nga tumelo ya mioya ka likesha? Eni, mubonelo wa ba bañwi u cincize. Ka nzila ifi? Ki wo mutala: Mukreste yo muñwi ya naa buhile filimu ya litaba za sidimona hasamulaho naa inze, “Ne ni buhile filimu yani, kono ne ni si ka ikenya mwa tumelo ya mioya.” Ki kabakalañi mubonelo wo ha u kona ku tahiseza mutu kozi?

16. Ki kabakalañi ku keta ku itabisa ka linzila ze swalisani ni litaba za sidimona ha ku kona ku kenya mutu mwa kozi?

¹⁶ Ki niti kuli ku ikenya mwa tumelo ya mioya ni ku buha likezo za tumelo ya mioya kwa shutana, kono seo ha si talusi  kuli ku buha likezo za sidimona ha ku koni ku mi holofaza. Libaka? Mu nyakisise taba ye: Linzwi la Mulimu li bonisa kuli Satani kamba badimona ba hae ha ba koni ku ziba mihupulo ya luna. a Kacwalo, sina mo se ku taluselizwe, kuli mioya ye maswe i zibe ze lu nahana ni ku lemuha fo lu fokola kwa moya, i na ni ku talimisisa hande likezo za luna—ku kopanyeleza ni linzila ze lu keta ku itabisa ka zona. Haiba likezo za Mukreste li bonisa kuli u tabela hahulu mafilimu kamba libuka za sidimona ni litaba za mabibo, kamba likezo za batu ba badimona, kamba mwendi litaba ze ñwi ze swalisani ni badimona, u zibe u taluseza badimona kuli ba tahe ku yena. Ka manzwi a mañwi, u ba patululela bufokoli bwa hae! Mi cwale badimona ba ka kala ku lwanisa hahulu Mukreste yo ka ku itusisa bufokoli bwa bonisize mane ku fitela ba mu bitela fafasi. Batu ba bañwi ba ne ba kalile ku tabela tumelo ya mioya kabakala ku itabisa ka linzila ze swalisani ni litaba za sidimona mafelelezo ba ikenyize luli mwa tumelo ya mioya.—Magalata 6:7.

17. Ki mukwa ufi wa kona ku itusisa Satani kuli a sinye tumelo ya mutu ya kula?

¹⁷ Satani haa bati ku lu koma ka ku itusisa feela takazo ya luna ya ku itabisa, kono hape u itusisa lika ze lu tokwa ze cwale ka likalafo. Ka mukwa ufi? Mukreste ya zwelapili ku ba ni mapongo ku si na taba ni buikatazo bwa hae bwa ku fumana kalafo wa kona ku zwafa. (Mareka 5:25, 26) Mi ha saa zwafile, Satani ni badimona ba kona ku mu koma ka bunolo. Satani ni badimona ba ziba hande kuli Linzwi la Mulimu la hanisa ku bata tuso kwa batu “ba ba . . . tahisa bumaswe.” (Isaya 31:2) Badimona ba kona ku tahiseza Mukreste ya saa zwafile yo kuli a lobe mulao wo ka ku itusisa likalafo ni mialafelo ye swalisani ni “maata a balimu,” kamba tumelo ya mioya—ili nto ye maswe hahulu. (Isaya 1:13, NW) Haiba kashambwe ka  badimona kao ka beleka, bulikani bwa hae ni Mulimu bu ka sinyeha. Ka nzila ifi?

18. Ki mialafelo ye cwañi ya sa koni ku amuhela Mukreste, mi ki kabakalañi?

¹⁸ Jehova naa elelize Maisilaele ba ne ba kalisize ku ba ni swalisano ni “maata a balimu,” kuli: “Niha mu ka otololela mazoho ku Na, ni ka talima ku sili; e, niha mu ka eza litapelo ze ñata, ha ni na ku li utwa.” (Isaya 1:15) Kaniti, ha lu tabeli ku eza nto ifi kamba ifi ye kona ku tibela litapelo za luna ku utwiwa ki Jehova ni kuli a tuhele ku lu tusa—ha lu swaneli ku eza cwalo sihulu ka nako ye lu kula. (Samu 41:3) Kacwalo, haiba ku na ni lika ze bonisa kuli mwendi mutatubelo kamba mualafelo o muñwi u swalisani ni tumelo ya mioya, Mukreste wa niti haa swaneli ku u amuhela. b (Mateu 6:13) Ku eza cwalo ku ka tahisa kuli Jehova a zwelepili ku mu tusa.—Mu bone taba ye li,  “Kana ni Ikenyize Mwa Tumelo ya Mioya?” ye fa likepe 194.

19. (a) Diabulosi u kwashekileñi batu ba bañata ka za maata aa na ni ona? (b) Bakreste ba niti ba swanela ku ambuka makande a cwañi?

¹⁹ Batu ba bañata ba kwa linaha ze zwezipili ba keshebisa maata a Satani, kono mwa libaka ze ñwi za lifasi mona ku ezahala nto ye fapahana ni yeo. Mwa libaka zeo, Diabulosi  u kwashekile batu ku lumela kuli u na ni maata a matuna hahulu aa fita mane ni aa na ni. Batu ba bañwi ba pila mwa sabo ya mioya ye maswe; niha ba ca, ku beleka, kamba ha ba lobezi ba na ni sabo yeo. Makande a za lika ze makalisa ze ba sweli ku eza badimona a atile hahulu. Makande ao hañata a natifiswanga, mi batu ba a tabela hahulu. Kana lwa swanela ku abana mwa ku hasanya makande a cwalo? Batili. Batanga ba Mulimu wa niti ba ambuka ku eza cwalo ka mabaka a matuna a mabeli.

20. Mutu u kona cwañi ku hasanya litaba za ku bubanisa Satani a sa zibi?

²⁰ Libaka la pili kikuli, mutu ya hasanya makande a lika ze ba sweli ku peta badimona, u sebeleza Satani. Ka mukwa ufi? Linzwi la Mulimu li bonisa kuli Satani u na ni maata a ku eza lika ze tuna, kono hape li lu lemusa kuli ki wa “liponiso za buhata” mi u na ni “bupumi.” (2 Matesalonika 2:9, 10) Ka ku ba mupumi yo mutuna, Satani wa ziba mwa ku kukueleza  batu ba ba lata litaba za sidimona ni mwa ku ba kwashekela kuli ba lumele litaba za buhata. Batu ba ba cwalo ba kona ku kolwa kuli ku na ni lika ze ba boni luli kamba ze ba utwile, mi ba kona ku kandeka lika zeo sina niti luli. Nako ha inze i ya, makande a bona ao a kalisa ku tunafazwa kamba ku ekezwa bakeñisa ku a kandeka hahulu. Haiba Mukreste a hasanya makande a cwalo, u zibe u eza tato ya Diabulosi—“Ndatahe lishano.” U sweli ku hasanya litaba ze bubanisa Satani.—Joani 8:44; 2 Timotea 2:16.

21. Lu bata kuli lingambolo za luna li tomange fañi?

²¹ Libaka la bubeli kikuli, nihaiba nji Mukreste yo muñwi naa kile a ba ni swalisano luli ni mioya ye maswe kwamulaho, naa ka eza hande ku sa kandekelanga balumeli ba bañwi makande a cwalo. Kabakalañi? Lu elezwa kuli: “Lu [talimele] Jesu, yena Mutateki ni Mufelelezi wa tumelo.” (Maheberu 12:2) Kaniti, lu swanela ku isa mamelelo ya luna ku Kreste, isiñi ku Satani. Lu lemuha kuli Jesu ha naa li fa lifasi, naa sa kandekelangi balutiwa ba hae makande a za mioya ye maswe, niha naa kona ku ba bulelela litaba ze ñata ka za lika za kona ku eza Satani kamba za sa koni. Kono mwa sibaka sa ku eza cwalo, Jesu naa tokomezi hahulu musebezi wa ku bulela lushango lwa Mubuso. Kacwalo, lu bata ku likanyisa Jesu ni baapositola, ka ku banga ni lingambolo ze tomile fa litaba “ze tuna za Mulimu.”—Likezo 2:11; Luka 8:1; Maroma 1:11, 12.

22. Lu kona cwañi ku zwelapili ku tahisa ‘tabo kwa lihalimu’?

²² Ki niti kuli Satani u itusisa tushambwe to tu shutana-shutana, ku kopanyeleza cwalo ni tumelo ya mioya, kuli a sinye bulikani bwa luna ni Jehova. Kono haiba lu toya bumaswe ni ku kumalela bunde, ha lu na ku tuhelela Diabulosi ku fokolisa katulo ya luna ya ku hana mifuta kaufela ya tumelo ya mioya. (Maefese 4:27) Mu nahane feela ‘tabo ye ka ba teñi kwa lihalimu’ haiba lu zwelapili ku hana “tushambwe twa Diabulosi” mane ku fitela a timezwa!—Maefese 6:11, NW.