1, 2. Kinde mag batiso kelo mor ne jo mage?

KA ISEBEDO kitiyo ne Jehova kuom higini mathoth, kamoro isewinjo twege mathoth mag batiso kigolo e chokruogewa mag alwora kod mag distrikt. Kata bed mana ni isebedo e chokruogego nyadidi, pod nyalo bedo mana ni nitie gimoro ma mulo chunyi seche duto mineno jogo mobet e kombe ma nyime, kachung’ mondo gichiwre ne batiso. E sechego, mor maduong’ landore kuom jowinjo duto, kae to ginyiso mor moa e chunygi sama gipamo. Seche moko pi wang’i nyalo lor kineno kendo grup machielo mar joma beyo ahinya, mosekawo thuolo mar riwo Jehova lwedo. Donge mano kelo mor ahinya e kindego!

² Kata obedo ni e alworawa wanyalo neno batiso kinde matin higa ka higa, malaike to nigi thuolo mar nenogi kinde mathoth moloyo. Be inyalo pare kaka ‘mor bedo e polo’ ka gineno gana mag ji e piny mangima ka medore e riwruok mar oganda Jehova juma ka juma? (Luka 15:7, 10) Onge kiawa ni, malaike oil kuom neno medruokni!—Hagai 2:7.

3. Ang’o momiyo Satan bayo “ka sibuor ma goyo asumbi,” kendo odwaro timo ang’o?

³ Kata kamano, mopogore ahinya gi malaikego, nitie chwech moko mag roho maneno batisogo gi mirima.  Satan gi jochiende, ok mor ka gineno ji mathoth ahinya ka kwedo piny mopong’ gi anjawoni. Mano en adier nikech, Satan nopakore ni onge dhano matiyo ne Jehova kuom hera madier kendo ni onge ng’ama nyalo chung’ motegno kokete e tem mager. (Ayub 2:4, 5) Kinde duto ma ng’ato ochiwore ne Jehova, mano nyiso ni Satan ok ni kare. Chalo mana ka gima ipado Satan nyading’eny e wang’e juma ka juma kuom higa mangima. Ma ema omiyo Satan “bayo ka sibuor ma goyo asumbi, kodwaro ng’a ma dongam”! (1 Petro 5:8) ‘Sibuorni’ dwaro ngamowa e yie marwa mondo mi oketh kata ong’ad winjruokwa gi Nyasaye.—Zaburi 7:1, 2; 2 Timotheo 3:12.

4, 5. (a) Jehova oseketo tong’ ni teko mar Satan e yore ariyo mage? (b) Jakristo madier nyalo bedo gadier kuom wach mane?

⁴ Kata obedo ni wan gi jasigu mager, luoro ok onego  lowa. Nikech ang’o? Nikech Jehova oseketo tong’ ne teko mar ‘sibuor ma goyo asumbino’ e yore ariyo madongo. Gin yore mage? Mokwongo, Jehova osekoro ni “oganda mang’ongo” mar Jokristo madier biro tony e ‘sand maduong’.’ (Fweny 7:9, 14) Weche ma ne Nyasaye okoro ok kal ma ok ochop. Omiyo, kata Satan nyaka ng’e ni ok onyal rwako oganda mangima mar Nyasaye e obadho.

⁵ Tong’ mar ariyo nenore kuom gima nowachi gi achiel kuom jotich Nyasaye makare machon. Janabi Azaria nowacho ne Ruoth Asa kama: “Jehova ni kodu, ka pod un kode.” (2 Weche mag Ndalo 15:2; 1 Jo Korintho 10:13) Ranyisi mathoth ma ne ondiki nyiso ni kinde machon, Satan ne ok ongamo jotich Nyasaye ma ne osiko machiegni gi Nyasaye. (Jo Hibrania 11:4-40) E kindegi, Jakristo ma ni machiegni gi Nyasaye biro kwedo kendo loyo Jachien. Kuom adier, Wach Nyasaye nyisowa kama: “Tamuru Satan, mi noringu.”—Jakobo 4:7.

6. Ere kaka Satan kedo gi moro ka moro kuom Jokristo?

⁶ Satan ok nyal loyo lweny mar ranyisini, kata kamano onyalo hinyo ng’ato achiel achiel kuomwa ka ok watang’. Satan ong’eyo ni onyalo ngamowa ka onyalo miyo tudruokwa gi Jehova kik bed motegno. Ere kaka Satan temo timo mano? Onyalo timo mano kuom monjowa matek, achiel kachiel, kendo e yo mariek. Wanon ane yore madongogi ma Satan tiyogo.

7. Ang’o momiyo Satan monjo oganda Jehova matek ahinya?

⁷ Omonjogi matek. Jaote Johana nowacho kama: “Piny duto obedo e teko mar Ng’a Marachno.” (1 Johana 5:19) Wechegi oting’o siem ne Jokristo duto madier. Nikech Satan osengamo dhano duto ma ok oluoro Nyasaye, koro onyalo keto pache kuom jogo ma osetony kuome kendo  medo monjogi ahinya, tiendeni oganda Jehova. (Mika 4:1; Johana 15:19; Fweny 12:12, 17) En gi mirima maduong’ nikech ong’eyo ni ndalone tin. Omiyo osemedo monjne. E ndalogi, waneno kindane mogik motimo mondo okethgo winjruokwa gi Nyasaye. Omiyo, sani moloyo kinde moro amora, dwarore ‘ng’eyo ndalogi, wang’e gima onego watim.’—1 Weche mag Ndalo 12:32.

8. Ang’o ma jaote Paulo ne nyiso kane owacho ni ‘wakedo’ kod jochiende?

⁸ Okedo gi ng’ato achiel kachiel. Jaote Paulo nosiemo Jokristo wetene kama: “Wakedo kod . . . [“jochiende,” NW] ma ok mag pinyni.” (Jo Efeso 6:12) Ang’o momiyo Paulo notiyo gi wach mar ‘kedo’? Wach e dho-Grik moloki ni “kedo” tiende en “amen” ma en lweny ma ji makore. Omiyo, kuom tiyo gi wachno, Paulo ne jiwo ni ng’ato ka ng’ato kuomwa nigi lweny gi jochiende. Kata bed ni wadak e piny ma ji mathoth oyie ni jochiende nitie kata ok oyie, wiwa kik wil ni kane wachiwore ni Jehova, ne wadonjo e amen mar ranyisi. Chakre chieng’ chiwruok ka dhi nyime, Jakristo ka Jakristo nie amen. Ma ema omiyo Paulo noneno ni mondo ojiw Jokristo mani Efeso ndalo mokalo achiel mondo ochungi!—Jo Efeso 6:11, 13, 14.

9. (a) Ang’o momiyo Satan kod jochiende tiyo gi “wuond mariek” mopogore opogore? (b) Ang’o momiyo Satan temo mondo onjaw pachwa, kendo ere kaka wanyalo kwede? (Ne sanduk manie ite mag  192-193l) (c) Wuond mane mariek ma koro wabiro nono?

⁹ Otiyo gi rieko. Paulo jiwo Jokristo mondo ochung’ motegno e kwedo “wuond mariek” mag Satan. (Jo Efeso 6:11) Ne ni Paulo nowuoyo kuom wuond mariek mag Satan, tiendeni yorego ng’eny. Jochiende tiyo gi yore mathoth mag wuond, ok achiel kende, kendo nitie gima omiyo. Jokristo moko ma yande ochung’ motegno e kit tem moro bang’ kinde oselwar e bwo tem machielo. Omiyo, Jachien kod jochiende ng’iyo tim ng’ato ka ng’ato kuomwa  e yo matut mondo ofweny kama nyawowa maduong’ nitie. Kae to gikonyore gi kamoro amora ma waremie e winjruokwa gi Nyasaye. Kata kamano, gima ber en ni wanyalo fwenyo yore mag Jachien, nikech onyisgi maler e Muma. (2 Jo Korintho 2:11) Motelo e bugni, ne wawuoyo kuom yore kaka lombowa gi mwandu mag ringruok, osiepe ma hinyo ji, kod terruok. Wang’i ane kendo yor wuond mariek machielo ma Satan konyorego ma en tim-juok.

10. (a) Tim-juok en ang’o? (b) Ere kaka Jehova neno tim-juok, in to ineno tim-juok nade?

¹⁰ Kuom timo timbe-juok, ng’ato tudore achiel kachiel gi jochiende. Koro wach, ndagla, kata dwaro wach kuom jomotho gin mana moko kuom timbe-juok. Mana kaka wang’eyo maber, Jehova neno tim-juok kaka tim ‘mikwedo.’ (Rapar mar Chik 18:10-12; Fweny 21:8) Nikech wan bende nyaka ‘wasin gi gik maricho,’ en gima ok owinjore mondo wadwar bedo osiep gi jochiende. (Jo Rumi 12:9) Donge mano en tim ndhogo Wuonwa manie polo ma en Jehova, e yo marach ahinya?

11. Ang’o momiyo biro bedo loch maduong’ ahinya ne Satan ka onyalo wuondowa mondo wadonjie timbe-juok? Chiw ranyisi.

¹¹ Kata kamano, nikech donjo e tim-juok en ndhogo Jehova, Satan oramo ni nyaka orwak jomoko kuomwa e timno. Kinde duto morwako Jakristo moro e tim-juok, Satan locho e yo maduong’. Nikech ang’o? Par ane kuom ranyisini: Ka inyalo mi jalweny moro owe kendo ondhog jolweny wetene mondo oriwre gi jolweny ma wasikgi, jatend jolweny ma wasikgi nyalo mor ahinya. Onyalo kata nyiso andhogano e nyim ji, mondo mi oyanygo jatend lweny ma jalwenyno oae. E yo machalo kamano, ka Jakristo odonjo e tim-juok, mano tiendeni oweyo Jehova  kendo ochiwore ne Satan mondo ochike. Par ane mor ma Satan biro bedogo ka onyiso jalo moweyo Jehova kaka gima duong’ ma ope e lweny! Be ng’ato ang’ata kuomwa nyalo hero mondo omi Jachien olochi e yo ma kamano? Ngang’! Ok wan andhoke.

12. Yo mane ma Satan konyorego mondo ochik pachwa kuom kaka waneno timbe-juok?

¹² Tekni wakwedo timbe-juok, Satan ok bi loyowa kotiyo gi timbe-juok. Omiyo, ofwenyo ni nyaka olok pachwa. E yo mane? Omanyo yore monyalo chochogo pach Jokristo mondo ochop kama jomoko nyalo chako paro ni ‘rach ber, kendo ber, rach.’ (Isaiah 5:20) Mondo mi otim kamano, Satan kinde mathoth tiyo ahinya gi yore mosekonyorego kuom kinde malach monwang’o ni tiyone, ma en tiyo gi penjo mondo oket kiawa e pach ji.

13. Ere kaka Satan osekonyore gi penjo mondo oket kiawa e pach ji?

¹³ Ne kaka Satan notiyo gi yorno e kinde machon. Nopenjo Hawa kama e puodho mar Eden: ‘Mano adieri koso, Nyasaye osewacho, Kik ucham kuom yien duto ma ni e puodho?’ E kinde mag Ayub, e chokruok moro ma malaike ne nigo e polo, Satan nopenjo ni: ‘Ayub oluoro Nyasaye nono ma ok obi yudo gi moro koso?’ Kendo e kinde ma Yesu nochako tije e piny, Satan notemo Kristo kowacho kama: ‘Ka in e Wuod Nyasaye, chik kitegi mondo gidok kuonde.’ Par ane wachni, kuom wach Yesu, Satan nojaro weche ma Jehova owuon noyudo osewacho jumbe auchiel mokalo ni: ‘Jali en Wuoda mahero, chunya mor kode’!—Chakruok 3:1; Ayub 1:9; Mathayo 3:17; 4:3.

14. (a) Ere kaka Satan tiyo gi yorene mag keto kiawa kuom timbe-juok? (b) Ang’o ma koro wabiro nono?

¹⁴ E ndalogi, Jachien konyore gi yo machalo kamano mondo oket kiawa e pach ji kuom kabe tim-juok en richo.  Gima lit en ni, oseketo kiawa e pach Jokristo moko. Gisechako keto kiawa kabe kit timbe-juok moko richo kuom adier. Paro ma gibedogo en ni, ‘Mano adieri koso? ’ (2 Jo Korintho 11:3) Ere kaka wanyalo konyo joma kamago mondo olok pachgi? Ere kaka wanyalo neno gadier ni wuond mariek mag Satan ok chikwa? Mondo wadwok penjogo, wang’i ane yore ariyo e ngima ma Satan oserwakoe timbe-juok e yo ma ok yot fwenyo. Gin yore mag yudo mor kod mag thieth.

15. (a) Ere kaka ji mathoth e pinje mag Amerka kod Ulaya neno timbe-juok? (b) Ere kaka Jokristo moko osewuondi gi kaka jopiny neno timbe-juok?

¹⁵ E pinje mag Amerka kod Ulaya, timbe-juok mitimo e yore mang’eny mopogore opogore, ikawo ka gik ma ok lich ahinya. Sinembe, buge, program mag televison kod tuke mag kompyuta medo nyiso timbe-juok mana ka gik tugo, gik mariek, kendo ma ok nyal hinyo ng’ato. Sinembe kod buge moko ma nigi sigendini moko mag timbe-juok osebedo ma ji ohero ahinya mi joma oherogi oseloso riwruok kaka joma oherogi. En gima nenore maler ni, jochiende osemiyo ji neno masira mag donjo e timbe-juok kaka gik ma ok lich ahinya. Be kawo tim-juok ka gima ok lich osewuondo Jokristo? Pach jomoko kuomgi oseloki. E yo mane? Kuom ranyisi, bang’ neno sinema moro manyiso tim-juok Jakristo moro nowacho kama: “Naneno sinemano, to ok natimo tim-juok.” Ang’o momiyo paro e yo ma kamano nyalo hinyo ng’ato?

16. Ang’o momiyo en gima nyalo kelo hinyruok ka ng’ato oyiero yore mag yudo mor manyiso timbe-juok?

¹⁶ Kata obedo ni nitie pogruok e kind timo tim-juok kod nene, kuom adier, mano ok nyis ni neno timbe-juok ok nyal kelo hinyruok. Nikech ang’o? Par ane wachni: Wach  Nyasaye nyiso ni Satan kata jochiendene onge nyalo mar somo pachwa. * Omiyo, mana kaka nosenyisi motelo, mondo mi ging’e pachwa kata fwenyo nyawowa e winjruokwa gi Nyasaye, jochiende nyaka ng’i timbewa ahinya, moriwo nyaka yore ma wayiero mag yudo mor. Ka tim Jakristo nyiso ni omor gi sinembe kata buge manyiso ajuoke, timbe-juok, kata weche machalo kamago motudore gi jochiende, onyiso jochiende gimoro. Onyisogi kama nyawone nitie! Kuom mano, jochiende nyalo medo teko e kedo gi Jakristo mondo mi giti gi nyawoneno nyaka ginyage, e yor ranyisi. Kuom adier, Jokristo moko ma ne ochako paro kuom timbe-juok nikech yore mag mor manyiso ahinya timbe-juok, osedonjo e timbe-juok.—Jo Galatia 6:7.

17. Wuond mane mariek ma Satan nyalo tiyogo kuom joma tuwore?

¹⁷ Satan temo tiyo marach gi gombowa mag dwaro mor kaachiel kod dwaro thieth. E yo mane? Jakristo ma tuone medore kata bang’ temo nyading’eny mondo omany thieth nyalo bedo gi chuny mool ahinya. (Mariko 5:25, 26) Mano nyalo miyo Satan kod jochiende thuolo mar tiyo kode marach. Ging’eyo maler ni Wach Nyasaye siemo wach dhi ir “jokony matimo mamono.” (Isaiah 31:2) Mondo omi Jakristo kik winj siemno, jochiende nyalo temo jal matuwore mondo odonji e kit thieth kata yore moko miluwo ma itiyoe gi “teko mar juok,” ma en gima hinyo ji. Ka wuond mariekno mar jochiende otiyo, onyalo miyo winjruok e kind jatuwono gi Nyasaye obed mayomyom. E yo mane?

18. Yore mage mag thieth ma Jakristo ok bi yiego, to nikech ang’o?

 ¹⁸ Jehova nosiemo Jo-Israel ma ne ochako tiyo gi “teko mar juok” kama: “Kuthang’o lueteu, anaumnu wang’a: ee, kulamo pile ok anawinj.” (Isaiah 1:13, 15, NW ) En adiera ni, wadwaro geng’o gimoro amora manyalo miyo lembwa kik winji kendo dwoko chien kony ma wayudo kuom Jehova, to moloyo e ndalo mag midekre. (Zaburi 41:3) Omiyo, ka nitie gima nyiso ni yor manyo kata thiedho tuwo moro nyalo bedo ni itiyoe gi tim-juok, Jakristo madier ok onego oyie thiethno. * (Mathayo 6:13) Kotimo kamano, obiro bedo gadier ni Jehova biro konye.—Ne sanduk mawacho ni “ Be Kuom Adier En Tim-Juok?” manie ite mar 194.

19. (a) Jachien osewuondo ji mang’eny mondo oyie gi ang’o kuom wach tekone? (b) Sigendini mage ma Jokristo madier onego owe?

¹⁹ Kata obedo ni ji mathoth e pinje ma Amerka kod Ulaya ok kaw mapek hinyruok manyalo bedoe kuom teko mar Satan, kuonde moko e piny to ineno wachno mopogore. Kuondego Jachien osewuondoe ji mathoth mondo opar ni en gi teko mathoth moloyo  ma en-go kuom adier. Jomoko odak, gichiemo, gitiyo, kendo ginindo ka giluoro jochiende. Sigendini mag timbe madongo mag jochiende odhuro. Sigendini ma kamago igoyo gi ilo; ji mor ahinya kodgi. Be owinjore wan bende wagan sigendini ma kamago? Ooyo, jotich Nyasaye madier ok yie timo kamano nikech weche ariyo madongo.

20. Ere kaka ng’ato, samoro ka ok ong’eyo, nyalo lando miriambo mag Satan?

²⁰ Mokwongo, ng’at magoyo sigendini kuom timbe jochiende, konyo Satan lando dwache. E yo mane? Wach Nyasaye nyiso ni Satan nyalo timo tije madongo, kendo Wach Nyasaye chiwo siem ni Satan tiyo gi ‘ranyisi mag miriasia’ kod “wuond.” (2 Jo Thessalonika 2:9, 10) Nikech Satan e jawuond maduong’, ong’eyo kaka onyalo chiko pach joma nyalo luwo timbe-juok kendo kaka onyalo  miyo giyie gik ma ok adier. Joma kamago nyalo yie gi chunygi duto ni ne gineno kendo winjo gik moko kendo wuoyo kuom gik ma gineno ka gik madier. Bang’ kinde, gik ma giwachogo ijimbo ka isiko inwoyogi. Ka Jakristo nyalo lando weche ma kamago, obiro bedo ni otimo dwach Jachien ma en “wuon miriambo.” Obiro bedo ni olando miriambo mag Satan.—Johana 8:44; 2 Timotheo 2:16.

21. Wadwaro ni wawuo ahinya kuom weche mage sama wagoyo mbaka?

²¹ Mar ariyo, kata bed mana ni Jakristo ne oromo adier gi jochiende chon, ok obi siko kowuoyo kuom wechego gi Jokristo wetene. Nikech ang’o? Ijiwowa kama: ‘Keturu wang’u kuom Yesu, ma jatelo kendo jachop mar yiewa.’ (Jo Hibrania 12:2) Ee, onego wachik pachwa kuom Kristo, ok Satan. Gima onego wang’e en ni kane en e piny, Yesu ne ok owuoyo gi jopuonjrene kuom jochiende, kata obedo ni nonyalo nyisogi mathoth kuom gik ma Satan nyalo timo gi ma ok onyal timo. Mopogore gi mano, Yesu noketo pache kuom ote mar Pinyruoth. Kuom mano, ka waluwo ranyisi mar Yesu kod joote, wadwaro wuoyo ahinya kuom “timbe madongo mag Nyasaye.”—Tich Joote 2:11; Luka 8:1; Jo Rumi 1:11, 12.

22. Ere kaka wanyalo dhi nyime gi miyo ‘mor obed e polo’?

²² En adier ni, Satan tiyo gi wuond mariek mopogore opogore, moriwo nyaka timbe-juok, mondo okethgo winjruokwa gi Jehova. Kata kamano, ka wasin gi gik maricho kendo wamoko e gik mabeyo, onge thuolo ma wamiyo Jachien mondo okethgo yo ma waseng’adogo e chunywa ni wabiro kwedo timbe-juok e yorene duto. (Jo Efeso 4:27) Par ane kaka “mor nobedi e polo” ka wadhi nyime gi “tamo wuond mariek mag Satan” nyaka tieke!—Jo Efeso 6:11.