1, 2. Kumbi mbayani wo akondwa pa nyengu ya ubatizu?

ASANI mwaja muchiteŵete Yehova kwa vyaka vinandi, mutenere kuti mwavwisiyapu nkhani za ubatizu zinandi pa unganu wadera ndipuso wachigaŵa. Chinanga kuti ve viyo, mukondwa mbwenu asani muwona ŵanthu wo aja kunthazi kwa pulatifomu, atuma wima kuti akabatiziki. Pa nyengu iyi, kuvwika muhihiti wa ŵanthu ndipuso kumba m’manja kulongo kuti mbakukondwa kutuliya pasi pa mtima. Nyengu zinyaki masozi ngangatuwa chifukwa cha likondwa asani muwona kuti ŵanthu anyaki ajipatuliya kwaku Yehova. Nyengu iyi yija yakukondweska ukongwa!

² Isi tiwonere maubatizu ngamanavi chaka chechosi, kweni angelu awonere maubatizu nganandi. Ŵanaŵaniyani mo kujaliya “chimwemwi kuchanya” asani angelu awona kuti sabata yeyosi ŵanthu masauzandi pacharu chapasi abatizika ndi kusere m’gulu laku Yehova. (Luka 15:7, 10) Tikayika cha kuti angelu akondwa ukongwa chifukwa cha kuluta panthazi kwa gulu laku Yehova.—Hagayi 2:7.

3. Nchifukwa wuli Satana wayingayinga “uli ndi nkharamu yakukoroma,” nanga wapenjanji?

³ Mwakupambana ndi angelu amampha, pe so angelu aheni wo akwiya asani awona ŵanthu achibatizika. Satana ndi viŵanda, akwiya asani awona masauzandi nga ŵanthu achikana mijalidu yiheni ya m’charu ichi. Uwu mbuneneska chifukwa  Satana wakukamba kuti palivi munthu yo wateŵete Yehova chifukwa chakumwanja, kweniso palivi yo wangalutirizga kuja wakugomezgeka asani wangakumana ndi suzgu yikulu. (Ŵerengani Jobu 2:4, 5.) Asani munthu wajipatuliya kwaku Yehova, walongo kuti Satana ngwaboza. Vija nge kuti Satana wawombeka makofi kumasu sabata yeyosi pachaka. Ndichu chifukwa chaki iyu nge “nkharamu yakukoroma, wayingayinga ndi kupenja mweniyo wakamphe.” (1 Petro 5:8) “Nkharamu” yeniyi yikhumbisiska kuti yitimezi mwauzimu ndi chilatu chakuti tinangi pamwenga timalisi ubwezi widu ndi Chiuta.—Sumu 7:1, 2; 2 Timote 3:12.

4, 5. (a) Kumbi Yehova wachitiska kuti nthazi zaku Satana, zije ndi pakulekeze pa vifukwa viŵi nivi? (b) Kumbi Mkhristu watenere kuja ndi chigomezgu wuli?

⁴ Chinanga kuti tilimbana ndi murwani mukali mwenuyu,  palivi chifukwa chakuti tichitiyi mantha. Nchifukwa wuli tikamba viyo? Chifukwa chakuti nthazi zo ze ndi “nkharamu yakukoroma” yeniyi, Yehova waziŵikiya pakulekeze pa vifukwa viŵi vakukhumbika ukongwa. Kumbi vifukwa vaki ndi nivi? Chakwamba, Yehova wakukambiya limu kuti “mzinda ukulu” wa Akhristu auneneska wazamutaskika pa “suzgu yikulu” yo yituza. (Chivumbuzi 7:9, 14) Mauchimi ngaku Chiuta ngatondeka cha. Mwaviyo, Satana nayu waziŵa kuti wangafiska cha kugoda ŵanthu wosi aku Chiuta.

⁵ Chifukwa chachiŵi chisanirika m’mazu ngo wangukamba munthu munyaki wakugomezgeka waku Chiuta wa m’nyengu yakali. Mchimi Azaria wangukambiya Fumu Asa kuti: “Ambuya ŵenamwi penipo mweche nawu.” (2 Mikoka 15:2; ŵerengani 1 Ŵakorinte 10:13.) Vakuwoniyapu vinandi vilongo kuti m’nyengu yakuvuli, Satana wangutondeka kumeza ateŵeti aku Chiuta wo angulutirizga kuja pa ubwezi ndi Chiuta. (Ŵahebere 11:4-40) Mazuŵa nganu, Mkhristu yo we pa ubwezi ndi Chiuta wangafiska kususka pamwenga kuthereska Diabolo. Mazu ngaku Chiuta ngatitikambiya kuti: “Mikiranani ndi diabolo . . . ndipu wathaŵengi imwi.”—Yakobe 4:7.

6. Kumbi Satana walimbana wuli ndi Mkhristu weyosi pakuyija?

⁶ Satana wangatipunda cha pa nkhondu iyi nge gulu, kweni wangathereska munthu weyosi pakuyija asani wangapusa. Iyu waziŵa kuti wangatithereska asani wangadeweza ubwezi widu ndi Yehova. Kumbi Satana wachita wuli venivi? Iyu watitiyukiya mwanthazi, walimbana ndi munthu weyosi pakuyija ndipuso watitiyukiya mwauryarya. Tiyeni tikambiskani nthowa zikuluzikulu zenizi.

7. Nchifukwa wuli Satana wayukiya mwanthazi ŵanthu aku Yehova?

⁷ Watitiyukiya mwanthazi. Wakutumika Yohane wangukamba kuti: “Charu chosi chira mu nthazi ya muheni yo.” (1 Yohane 5:19) Mazu yanga ngatcheŵeska Akhristu wosi auneneska. Chifukwa chakuti Satana wananga kali ŵanthu wosi ambula kopa Chiuta pacharu chapasi, ndipu sonu wayukiya ŵanthu  aku Yehova chifukwa chakuti atimutinkha. (Mika 4:1; Yohane 15:19; Chivumbuzi 12:12, 17) Iyu ngwakukwiya ukongwa chifukwa waziŵa kuti nyengu yaki njimanavi. Tingakamba kuti iyu wazalukiya limu. Ndichu chifukwa chaki iyu watesesa ukongwa kuti wanangi ubwezi widu ndi Chiuta mazuŵa nganu.

8. Kumbi wakutumika Paulo wang’anamuwanganji po wangukamba kuti ‘tilimbana’ ndi mizimu yiheni?

⁸ Walimbana ndi munthu weyosi pakuyija. Wakutumika Paulo wangukambiya Akhristu anyaki kuti: ‘Tilimbana . . . ndi mizimu yiheni m’malu ngakuchanya.’ (Ŵaefesu 6:12) Nchifukwa wuli Paulo wangugwiriskiya nchitu mazu ngakuti ‘kulimbana’? Chifukwa chakuti mazu yanga ngang’anamuwa kupumana ndi manja. Paulo wangugwiriskiya nchitu mazu ngenanga chifukwa wakhumbanga kulongo kuti mizimu yiheni yilimbana ndi munthu weyosi pakuyija. Kaya tija m’charu cho ŵanthu anandi agomezga mizimu yiheni pamwenga cha, tingaluwanga cha kuti pa nyengu yo tingujipatuliya kwaku Yehova ndipu tikwambiya kulimbana ndi Satana. Mkhristu weyosi watamba kuchitaku ndewu yeniyi kutuliya pa nyengu yo wajipereke kwaku Yehova. Ndichu chifukwa chaki Paulo wanguwona kukhumbika kwa kuchiska Akhristu a ku Efesu mwakuwerezgawerezga kuti aŵi anthazi.—Ŵaefesu 6:11, 13, 14.

9. (a) Nchifukwa wuli Satana ndi viŵanda agwiriskiya nchitu nthowa zakupambanapambana? (b) Nchifukwa wuli Satana watesesa kuti wanangi maŵanaŵanu ngidu, nanga tingamukhwecha wuli? (Wonani bokosi lakuti, “ Kumbi Chovyu Chenichi Chikwaskana ndi Vamizimu?”) (c) Kumbi sonu tikambiskanengi nthowa niyi yo Satana wagwiriskiya nchitu?

⁹ Watitiyukiya mwauryarya. Paulo wachiska Akhristu kuti aŵi anthazi pakususkana ndi “mauthyanithyani” ngaku Satana. (Ŵaefesu 6:11) Wonani kuti Paulo wakukamba kuti mauthyanithyani, kung’anamuwa kuti nganandi. Mwaviyo, Satana ndi mizimu yiheni agwiriskiya nchitu nthowa zakupambanapambana. Nyengu zinyaki, Akhristu angapunda pa suzgu yimoza kweni angathera pa suzgu yinyaki. Diabolo ndi viŵanda awona vo weyosi waku isi wachita ndi chilatu chakuti asaniyi po te akulopwa. Pavuli paki, asaniriyapu mwaŵi pa kulopwa kwidu. Te ndi mwaŵi kuti tiziŵa nthowa zinandi zo Diabolo wagwiriskiya  nchitu chifukwa zikulembeka m’Bayibolo. (2 Ŵakorinte 2:11) Kukwamba kwa buku ili, tingusambira nthowa zo Satana wagwiriskiya nchitu nge kwanja chuma, mabwezi ngaheni ndipuso ureŵi. Sonu tiyeni tikambiskani nthowa yinyaki yo Satana wagwiriskiya nchitu, kugomezga mizimu.

10. (a) Kumbi kuchita vamizimu kung’anamuwanji? (b) Kumbi Yehova watikuwona wuli kuchita vamizimu, nanga imwi mutikuwona wuli?

¹⁰ Asani munthu wachita vamizimu ndikuti wakoliyana ndi viŵanda. Pe so mitundu yinyaki yakuchita vamizimu nge kulosa va munthazi, ufwiti, mayera, kukambiskana ndi akufwa, kuvwala munkhwala mukhosi ndipuso muchiwunu. Yehova wawona kuti kuchita vinthu vamizimu “mbukazuzi.” (Marangu 18:10-12; Chivumbuzi 21:8) Chifukwa chakuti nasi tikhumba ‘kutinkha uheni,’ chingaja chinthu chambula zeru kukoliyana ndi viŵanda. (Ŵaroma 12:9) Kuchita vamizimu nkhuleka kugomezgeka kwaku Yehova, Awuskefwi akuchanya, ndipu mbukazuzi ukulu ukongwa.

11. Nchifukwa wuli Satana wangakondwa ukongwa asani wangatigoda kuti tichitengi vamizimu? Konkhoskani chakuyeruzgiyapu.

¹¹ Chifukwa chakuti Satana waziŵa kuti kuchita vamizimu mbukazuzi ukulu ukongwa kwaku Yehova, iyu watesesa kunyengere ŵanthu anyaki kuti achitengi vinthu venivi. Satana wakondwa ukongwa asani wafiska kunyengere Mkhristu kuti wayambi kuchita vamizimu. Nchifukwa wuli tikamba viyo? Ŵanaŵaniyani chakuyeruzgiyapu ichi: Asani msilikali wanganyengeka kuti wathaŵi gulu laki ndipuso wasumuwa visisi va gulu lo wengamu kali, mura wa gulu la arwani lo waseremu sonu wangakondwa ukongwa. Iyu wangayenda ndi msilikali yo ndi chilatu chakuti wamwazi mura wa gulu la asilikali lo wengamu kali. Mwakuyana ŵaka, asani Mkhristu wachita vamizimu ndikuti wagarukiya Yehova ndipu walutiya dala kwaku Satana. Ŵanaŵaniyani mo Satana wangakondwe kwenda ndi munthu yo wagarukiya Yehova, kulongo kuti wapunda. Kumbi walipu waku isi yo wangakondwa kuti Satana wapundi? Chinanga nkhamanavi. Isi te akugaruka cha.

12. Kumbi Satana wachita wuli kuti tiyambi kugomezga mizimu?

¹² Asani titinkha vinthu vamizimu, Satana watipundengi cha. Iyu waziŵa kuti wakhumbika kutimbanyizga dankha maŵanaŵanu ngidu. Kumbi iyu wangachita wuli venivi? Iyu wapenja nthowa zakutimbanyizgiya Akhristu kuti aŵanaŵanengi kuti ‘uheni mbumampha ndipu umampha mbuheni.’ (Yesaya 5:20) Kuti wafiski venivi, kwamba kali Satana wagwiriskiya nchitu mafumbu ndi chilatu chakuti Akhristu akayikiyengi fundu zinyaki.

13. Kumbi Satana wangugwiriskiyapu wuli nchitu mafumbu kuti wachitiski ŵanthu kukayikiya fundu zinyaki?

¹³ Wonani mo Satana wangugwiriskiya nchitu nthowa yeniyi m’nyengu yakuvuli. Iyu wangufumba Eva yo wenga mu Edene kuti: “Kumbi [‘mbuneneska nadi kuti,’ NW] Chiuta wanguti, ‘Mungaryanga cha vipasu va muti wewosi wamu munda wo’?” M’nyengu yaku Jobu, pa nyengu yo angelu anguwungana kuchanya, Satana wangufumba kuti: ‘Kumbi Jobu watopa Ambuya ŵaka viyo?’ Yesu wachiyamba uteŵeti waki pacharu chapasi, Satana wangumukambiya kuti: ‘Asani we Mwana waku Chiuta, nene mya iyi kuti yiŵi viŵandi.’ Satana wangukamba mazu yanga pati pajumpha pafufupi masabata 6 kutuliya po Yehova wangukamba kuti: ‘Mweniyo ndi Mwana wangu, wakwanjiwa, mwaku mweniyo ndikondwere.’ Vo Satana wangukamba vilongo kuti wanyozanga Yehova mwakugwiriskiya nchitu mazu ngo Yehova wangukamba.—Chiyambo 3:1; Jobu 1:9; Mateyu 3:17; 4:3.

14. (a) Kumbi nchinthu wuli cho Satana wachita kuti Akhristu akayikengi pa nkhani ya vamizimu? (b) Kumbi sonu tikambiskanengenji?

¹⁴ Mazuŵa nganu, Diabolo wagwiriskiya so nchitu nthowa yeniyi ndi chilatu chakuti ŵanthu akayikiyengi kuti kuchita vamizimu nkhuheni. Nchachitima kuwona kuti Akhristu anyaki athereskeka ndi Satana, ndipu waŵachitiska kuti akayikiyengi fundu zinyaki. Yiwu atamba kukayikiya ndipu  awona kuti mitundu yinyaki ya vamizimu njiheni ukongwa cha. (2 Ŵakorinte 11:3) Kumbi tingaŵawovya wuli ŵanthu ŵenaŵa kuti asinthi kaŵanaŵaniru kawu? Kumbi tingachita wuli kuti Satana watondeki kutinyenga ndi nthowa zaki? Kuti timuki fumbu lenili, tiyeni tikambiskani vinthu viŵi vo Satana wagwiriskiya nchitu mwakuchenje pa nkhani ya vamizimu. Iyu wagwiriskiya nchitu vakukondweska ndipuso chovyu cha munkhwala.

15. (a) Kumbi ŵanthu anandi m’vyaru va ku Europe ndipuso ku America atikuwona wuli kuchita vamizimu? (b) Kumbi Akhristu anyaki akwaskika wuli ndi mo charu chiwone vinthu vamizimu?

¹⁵ M’vyaru vinandi va ku Europe ndi ku America, ŵanthu anandi awona kuti kuchita vamayera, ufwiti ndipuso mitundu yinyaki ya vamizimu kulivi suzgu. Mafilimu, mabuku, mapulogilamu nga pa TV ndipuso masaza nga pa kompyuta ngalongo nge kuti kuchita vinthu vamizimu nkhwakukondweska ndipuso nkhuheni cha. Mafilimu ndipuso mabuku nganyaki ngakulongo vamizimu ngawanda ukongwa. Kukamba uneneska, mizimu yiheni yipunda mwakuti yachitiska kuti ŵanthu alekengi kuwona kofya kwa kuchita vamizimu. Kumbi Akhristu nawu angaja ndi maŵanaŵanu ngakuti kuchita vamizimu kulivi suzgu? Akhristu anyaki aŵanaŵana viyo. M’nthowa wuli? Mwakuyeruzgiyapu, Mkhristu munyaki wati wawonere filimu ya vamizimu wangukamba kuti, “Ndinguwonere ŵaka filimu kweni ndinguchita vamizimu cha.” Nchifukwa wuli kuja ndi maŵanaŵanu ngaviyo nkhwakofya?

16. Nchifukwa wuli kusankha vakukondweska vo vilongo vinthu vamizimu nkhwakofya?

¹⁶ Chinanga kuti kuchita vamizimu nkhwakupambana ndi kuwonere, kweni kuti kuviwonere naku nkhwakofya. Nchifukwa wuli tikamba viyo? Ziŵani kuti Mazu ngaku Chiuta ngalongo kuti Satana pamwenga mizimu yiheni alivi nthazi  yakuziŵa maŵanaŵanu ngidu. * Nge mo takambiya kali, kuti mizimu yiheni yiziŵi vo tiŵanaŵana kweniso chigaŵa cho te akulopwa, yiwona dankha vo tichita ndipuso vakukondweska vo titanja. Asani Mkhristu watanja kuwonere mafilimu pamwenga kuŵerenga mabuku ngo ngakonkhoska va kuwombeza, ufwiti, maskaŵi, ndipuso nkhani zinyaki zakukonkhoska vinthu vamizimu, wakoliyana ndi mizimu yiheni. Tingakamba kuti, iyu waziŵiska mizimu yiheni chigaŵa cho ngwakulopwa. Mwaviyo, mizimu yiheni yisaniriyapu mwaŵi pa chigaŵa cho Mkhristu walongo kulopwa kwaki ndipu yingalimbana ndi Mkhristu yo mpaka yipundi. Kanandi ŵanthu wo atanja kuwonere vamizimu asanirika kuti pavuli paki ayamba kuchita vinthu vamizimu.—Ŵerengani Ŵagalatia 6:7.

17. Kumbi ndi nthowa niyi yo Satana wagwiriskiya nchitu kuti watimbanyizgi maŵanaŵanu nga ŵanthu wo atama?

¹⁷ Satana watesesa kusaniriyapu mwaŵi pa vakukondweska ndipuso pa chovyu cha munkhwala wo tipenja. M’nthowa wuli? Mkhristu wangasuzgika maŵanaŵanu asani wawona kuti wachila cha matenda ngaki pavuli pakuti wayesesa kuluta ku chipatala ndipuso kukumana ndi madokotala. (Marko 5:25, 26) Ivi vingachitiska kuti Satana ndi viŵanda vaki asaniriyepu mwaŵi kuti amutimbanyizgi maŵanaŵanu. Viŵanda vingachitiska kuti Mkhristu yo wawona kuti wachila cha matenda ngo watama, waluti ku ng’anga kuchiwombeza ndipuso kuchipenja munkhwala wo ukoliyana ndi vamizimu. (Yesaya 1:13) Asani nthowa yo viŵanda vagwiriskiya nchitu yako, vingachitiska kuti ubwezi wo Mkhristu wenawu ndi Chiuta, unangiki. M’nthowa wuli?

18. Kumbi nchovyu wuli cho Akhristu atenere kukana, nanga nchifukwa wuli?

¹⁸ Yehova watcheŵeska ŵanthu wosi wo atuswa marangu ngaki  kuti: “Asani munthu watuzgaku gutu laki kukuvwa dangu chinanga ndi rombu laki ndikazuzi.” (Nthanthi 28:9) Nyengu zosi titenere cha kuchita vinthu vo vingachitiska kuti marombu ngidu ngalekengi kufika kwaku Yehova kweniso titenere cha kuwona kuti chovyu cho Yehova watitipaska nchambula kukwana, ukongwa asani titama. (Sumu 41:3) Mwaviyo, asani nthowa yakuziŵiya matenda yo yigwiriskikiya nchitu ndipuso munkhwala viwoneka kuti vikwaskana ndi vamizimu, Mkhristu wauneneska watenere kukana. * (Mateyu 6:13) Asani Mkhristu wakana vinthu vaviyo, Yehova wangamuwovya.—Wonani bokosi lakuti: “ Kumbi Chovyu Chenichi Chikwaskana ndi Vamizimu?”

19. (a) Kumbi Diabolo wapusisa ŵanthu anandi kuti aŵanaŵanengenji vakukwaskana ndi nthazi zaki? (b) Kumbi ndi nkhani wuli zo Akhristu atenere cha kuziwandisa?

¹⁹ Chinanga kuti ŵanthu anandi a m’vyaru va ku Europe ndipuso ku America ayuyuwa nthazi zaku Satana, kweni m’vyaru vinyaki awona kuti Satana ngwakofya ukongwa. M’vyaru venivi, Diabolo walandizga ŵanthu anandi kuti agomezgengi kuti iyu we ndi nthazi ukongwa kuruska zo we nazu. Ndichu  chifukwa chaki ŵanthu anyaki achita mantha ndi mizimu yiheni asani aja, aturya, agwira nchitu ndipuso agona. Ŵanthu akamba nkhani zinandi zakofya zakukwaskana ndi mizimu yiheni. Kanandi nkhani zaviyo atizikamba mwakunozga, ndipu ŵanthu anandi akondwa nazu. Kumbi nasi titenere kuwandisaku nkhani zaviyo? Awa. Ateŵeti auneneska aku Chiuta, atenere cha kuwandisa nkhani zenizi pa vifukwa viŵi.

20. Kumbi munthu wangawandisa wuli maboza ngaku Satana kwambula kuziŵa?

²⁰ Chifukwa chakwamba nchakuti, asani munthu wawandisa nkhani zakukwaskana ndi vo mizimu yiheni yichita, ndikuti wawovya Satana. Kumbi wachita wuli venivi? Bayibolo lisimikizgiya kuti Satana wachita vinthu vakuziziswa, kweniso litcheŵeska kuti iyu wagwiriskiya nchitu “minthondwi yitesi” ndipuso ‘maboza.’ (2 Ŵatesalonika 2:9, 10) Chifukwa chakuti Satana ngwakulandizga mura, iyu waziŵa mo wangatimbanyizgiya maŵanaŵanu nga ŵanthu wo agomezga mizimu  ndipuso mo wangaŵachitiskiya kuti agomezgengi vinthu vaboza. Ŵanthu aviyo angagomezga nadi kuti akuviwona ndipuso akuvwa nkhani zinyaki zakukwaskana ndi vamizimu ndipu angakonkhoska nge kuti vauneneska nadi. Mukuluta kwa nyengu, ŵanthu akuskiyaku nkhani zaviyo chifukwa chakuzikamba mwakuwerezgawerezga. Asani Mkhristu wawandisa nkhani zaviyo, ndikuti iyu wachita khumbu laku Diabolo, yo ndi “uskewu wa ŵatesi.” Iyu wawandisa maboza ngaku Satana.—Yohane 8:44; 2 Timote 2:16.

21. Kumbi nkhani zo tikambiskana zitenere kuja za mtundu wuli?

²¹ Chifukwa chachiŵi nchakuti, chinanga kuti Mkhristu vikumuchitikiyapu vinthu vamizimu, watenere cha kukambiya Akhristu anyaki nkhani zaviyo. Chifukwa tichiskika kuti: ‘Tithoŵi [tilereski] Yesu jandu [Mteŵeti Mura] ndi mfiski wa chivwanu chidu.’ (Ŵahebere 12:2) Titenere kuŵanaŵaniya ukongwa vaku Khristu, vaku Satana cha. Cho titenere kuziŵa nchakuti, pa nyengu yo Yesu wenga pacharu chapasi, wajaliyanga kuŵakonkhoske nkhani za mizimu yiheni cha akusambira ŵaki chinanga kuti watingi waŵakonkhoskiyengi vinthu vinandi vakukwaskana ndi Satana wakakhumbengi. M’malu mwaki, Yesu wanguŵika maŵanaŵanu ngaki ngosi pa uthenga wa Ufumu. Mwaviyo, titenere kukambiskana “vinthu vikulu vaku Chiuta,” nge mo Yesu ndi akutumika achitiyanga.—Machitidu 2:11; Luka 8:1; Ŵaroma 1:11, 12.

22. Kumbi titenere kuchitanji kuti “kuchanya” kulutirizgi kuja “chimwemwi”?

²² Kukamba uneneska, Satana wagwiriskiya nchitu nthowa zakupambanapambana, kusazgapu kuchita vamizimu ndi chilatu chakuti wanangi ubwezi widu ndi Yehova. Kutinkha uheni ndi kumeremete umampha kutiwovyengi kumikana ndi Diabolo, ndi chilatu chakuti tileki kuchita chechosi cho chikwaskana ndi vinthu vamizimu. (Ŵerengani Ŵaefesu 4:27.) Asani tilutirizga ‘kumikirana ndi mauthyanithyani ngaku Diabolo’ mpaka po wazamutuzgikiyapu, tichitisengi kuti ‘kuŵi chimwemwi kuchanya.’—Luka 15:7; Ŵaefesu 6:11.