1, 2. ¿Tiku lipaxuwakgo akxni akxilhkgo pi tamunukgo tiku tatayakgo Jehová?

¿AKGLHUWATA kata skujnanipat Jehová? Komo chuna, makglhuwata kgaxmatnita taʼakgchuwin nema kamaxkikan tiku natamunukgo. Pero maski chuna, lu lipaxuwaya  akxni kaʼakxilha tiku wilakgolh kxlakatin niku namastakan taʼakgchuwin kxalaklanka tamakxtumit chu akxni tayakgo tiku natamunukgo xlakata nawankgo xlakatin amakgapitsin pi tatayakgo Dios. Akxni chuna tlawakgo, tiku anta wilakgolh xlakata tlan makgkatsikgo chu lu paxuwakgo tliwakga makgapakgxnankgo. ¡Lu lipaxuwayaw akxni akxilhaw pi makgapitsi na tatayamakgo Jehová!

² Akgatunu kata ni makglhuwa akxilhaw akxni tamunukgo kinatalankan. Pero wilakgolh tiku makglhuwa akxilhkgo: wa ángeles. ¿Lakpuwanaw la «[...] anan tapaxuwan anta kʼakgapun» akxni akxilhkgo pi akgatunu semana xlikalanka katiyatni lhuwa miles latamanin tsukukgo skujnikgo Dios? (Lucas 15:7, 10.) Xlikana lu lipaxuwakgo akxni akxilhkgo pi lhuwa staktilhama xkachikin Jehová (Ageo 2:7).

3. ¿Tuku xlakata Satanás lapula la «xtachuna tantum león nema tasa» chu tuku tlawaputun?

³ Pero ni putum espíritus lipaxuwakgo pi lhuwa mil latamanin makgxtakgkgo uma xalixkajni kakilhtamaku chu tamunukgo. Demonios lu lisitsikgo. Xlakata Satanás lichuwinalh pi latamanin ni skujnikgo Jehová xlakata xlikana paxkikgo chu wa pi akxni xkgalhikgolh lanka taʼakglhuwit xmakgxtakgkgolh Jehová (kalikgalhtawakga Job 2:4, 5). Wa xlakata akxni wi tiku laksaka natamakamastani Jehová, limasiya pi Satanás xaʼakgsanina, chu tlan nawanaw pi kitaxtu la kaj lakalaskan Satanás. Chu xlakata Akgskgawini makglhuwa lakalasmaka akgatunu semana, wa xlakata lapula «xtachuna tantum león nema tasa xlakata namakgapekuanan, putsama tiku tlan nawa» o namasputu xtakanajla (1 Pedro 5:8, TNM). Lhuwa tuku limaklakaskin xlakata natlawa pi nialh lu tlan  natalalinaw Dios o nialh para tsinu natalalinaw (Salmo 7:1, 2; 2 Timoteo 3:12).

4, 5. 1) ¿Tuku pulaktiy Jehová ni maxki talakaskin natlawa Satanás? 2) ¿Tuku wan xTachuwin Dios pi xlikana nakgantaxtu xlakata kstalaninanin Cristo?

⁴ Maski lu xaluku uma xalanka «león», ni anan tuku xlakata napekuaniyaw. ¿Tuku xlakata? Jehová pulaktiy tuku ni maxki talakaskin natlawa Satanás. Xapulana, nikxni katimasputulh putum xkachikin Dios. Chu Satanás katsi pi chuna, xlakata Jehová xlichuwinanita pi «lhuwa tachixkuwitat» o lhuwa latamanin tiku xaxlikana kstalaninanin Cristo nalakgtaxtukgo anta «tlanka tapatin» chu tuku Dios lichuwinan putum kilhtamaku kgantaxtu (Apocalipsis 7:9, 14).

⁵ Chu xlipulaktiy, Satanás nila katimaxlajwanilh xtakanajla tiku ni makgxtakga Jehová. Tlan chuna nawanaw xlakata tuku lichuwinalh palakachuwina Azarías tiku ni xmakgxtakga Jehová akxni wanilh mapakgsina Asá: «Jehová nakatatawilayan, komo wixin ni namakgxtakgatit» (2 Crónicas 15:2; kalikgalhtawakga 1 Corintios 10:13). Wilakgolh lhuwa liʼakxilhtit kBiblia xlakata makgapitsi latamanin tiku ni kamakgatlajalh Satanás (Hebreos 11:4-40). Komo natalakatsuwiniyaw Dios chuna la tlawakgolh tiku lichuwinan kBiblia, ni kaj ni nakinkatlajayan uma xaluku talatlawana wata natlajayaw. Chuna kinkawaniyan Biblia: «Kalakgapaxtokgtit [o katatlankaninitit] Akgskgawini, chuna nakatsalaniyan» (Santiago 4:7).

6. ¿Tuku limaklakaskin Satanás xlakata tlan nakatlaja kstalaninanin Cristo?

⁶ Chuna la akxilhaw, Satanás nikxni katitlajalh xkachikin Dios. Pero tlan nakatlaja tiku ni skgalalh wilakgolh.  ¿La tlawa? Kamaxlajwani xlakata nialh tlan natalalinkgo Jehová chu chuna tlan nakawa. Xlakata tlan nakawa, pulana lu maliwakanit tuku kalitalatlawa, chatunu chatunu kinkatalachipayan chu wi tuku limaklakaskin xlakata nakinkaʼakgskgawiyan nema nila lakapala katsiyaw. Kaʼakxilhwi uma pulaktutu tuku maklakaskin.

7. ¿Tuku xlakata Satanás tlakg kaputsastalani xkachikin Dios?

⁷ Lu maliwakanit tuku kalitalatlawa. Apóstol Juan lichuwinalh pi «kakilhtamaku wa akgchipanit tiku lixkajni likatsi» (1 Juan 5:19, TNM). Umakgolh tachuwin wi tuku kinkamasiyaniyan nema kuenta kilitlawatkan xaxlikana kstalaninanin Cristo. Satanás akgchipanita kakilhtamaku, latamanin tiku ni skujnanikgo Dios, wa xlakata tiku kaputsastalani chu tlakg nitlan kalikatsini wa xkachikin Jehová, tiku nikxni la katlaja (Miqueas 4:1; Juan 15:19; Apocalipsis 12:12, 17). Chu xlakata katsi pi nialh lhuwa kilhtamaku kgalhi, lu sitsinit chu wa xlakata tlakg katalatlawama xlakskujnin Dios. La uku xaʼawatiya kinkatalatlawaman, uma tlakg lipekua chu lu masputunan.

8. ¿Tuku kinkamasiyaniyan tachuwin xagriego nema limaklakaskilh Pablo xlakata “talachipat” nema katakgalhiyaw nixatlan espíritus?

⁸ Kinchatunukan kinkatalachipayan. Pablo katsokgnanilh kstalaninanin Cristo: «Katalachipamaw, [...] lhuwa demonios xalak akgapun» (Efesios 6:12, TNM). ¿Tuku xwamputun Pablo akxni limaklakaskilh tachuwin “talachipat”? Tachuwin xagriego nema limaklakaskilh wamputun akxni lakatsu yakgo tiku latalachipama. Chuna, Pablo limasiyalh pi kinchatunukan katalachipamaw demonios. Maski niku lamaw kanajlanikgo nixatlan espíritu o ni. Kalakapastakwi pi akxni tamakamastaniw Jehová kitaxtulh la tsukuw talachipananaw. Akxni tamunuw asta la uku lipekua talachipanamaw. Wa xlakata Pablo akxilhli pi xtalakaskin makgtutu xkawanilh kstalaninanin  Cristo xalak Éfeso pi ni xkamakgatlajaka (Efesios 6:11, 13, 14).

9. 1) ¿Tuku xlakata Satanás chu xdemonios lhuwa tuku limaklakaskinkgo xlakata “liʼakgskgawinankgo”? 2) ¿Tuku xlakata Akgskgawini laktlawaputun kintalakapastaknikan chu la ni namastayaw talakaskin chuna natlawa? (Kaʼakxilhti recuadro « ¡Kuentaj katlawaw tuku liʼakgskgawinan satanás!».) 3) ¿Tuku na liʼakgskgawinan Satanás nema naʼakxilhaw la uku?

⁹ Wi tuku kinkaliʼakgskgawiyan nema nila lakapala katsiyaw. Pablo kawanilh kstalaninanin Cristo: «Natayaniyatit tuku liʼakgskgawinan Akgskgawini» (Efesios 6:11). ¿Xwamputun Pablo pi Akgskgawini kaj pulaktum tuku kinkaliʼakgskgawiyan? Akgskgawini chu demonios ni kaj pulaktum tuku limaklakaskinkgo xlakata nakinkaʼakgskgawikgoyan, wata lhuwa tuku limaklakaskinkgo. Chu wi tuku xlakata chuna tlawakgo. Akxilhkgonit pi makgapitsi natalan tayanikgo akxni kgalhikgo akgtum taʼakglhuwit pero nialh tayanikgo akxni kalakgmin atanu taʼakglhuwit. Wa xlakata liwana akxilhkgo tuku tlawayaw. Katsiputunkgo niku ni tliwakga wi kintakanajlakan chu anta kinkatokglhkgoyan. Lipaxuwayaw xlakata Biblia kinkamakatsiniyan tuku limaklakaskin (2 Corintios 2:11). Kʼuma libro akxilhnitawa tuku liʼakgskgawinan Satanás, la lhuwa tuku kgalhiputunkan, talalinkan tiku ni xlilat, talakgxtumit xalimaxana. Chu kalichuwinaw atanu: taskuwan.

10. 1) ¿Tuku kilhchani taskuwan? 2) ¿La akxilha Jehová taskuwan chu la akxilha wix?

¹⁰ Taskuwan na anta makgtanuma akxni katsiputunkan tuku ni takatsi, skgoyonankan, namaklakaskinaw taskuwan xlakata natlawanikan tuku nitlan achatum, katachuwinankan nin o atanu tuku xla magia. Tiku makgtlawa  uma, tlawa tuku xla demonios xlakata tsuku kataskuja nixatlan espíritus. Akinin katsiyaw pi Jehová «lu xalixkajni» akxilha putum tuku xla taskuwan (Deuteronomio 18:10-12; Apocalipsis 21:8). Xlakata kinTlatkan xalak akgapun kinkaskiniyan “kaxkajniw wantu nitlan”, nipara tsinu nalakapastakaw naʼakgskgawiyaw kaj xlakata nakatalalinaw demonios nema nitlan nalimakgkatsi Jehová (Romanos 12:9). Komo chuna xtlawaw, xkitaxtulh la akgskgawimaw Jehová.

11. ¿Tuku xwa Satanás komo wi tiku xmatlawilh pi kamakgtanulh ktaskuwan? Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit.

¹¹ Akxni wi tiku makgtanu ktaskuwan nitlan tuku tlawama xlakata akgskgawima Jehová. Chu Akgskgawini lhuwa skujma xlakata nakinkamatlawiyan uma talakgalhin. Akxni kinkamatlawiyan talakgalhin xla wan pi amakgtum tlajanampa. ¿La tlawa? Xlakata tlan nakatsiyaw, kalichuwinaw chatum soldado. Komo xʼakgskgawika chu xkataʼalh tiku katalatlawama, comandante nema natsuku tapakgsini nalipaxuwa, chu max nalakapastaka nalimamaxani comandante tiku talachipama, chu namasiyani tiku akgskgawilh la wi tuku tlajalh. Nachuna akxni chatum kstalanina Cristo makgtanu tuku xla taskuwan maski katsi pi nitlan, litaxtu la chatum akgskgawina, chu xtsukulh tapakgsini Satanás. ¡Satanás lu xlipaxuwalh akxni xmasiyalh tuku tlajalh! ¿Lakaskinaw pi kapaxuwalh Satanás? Nikxni, xlakata akinin ni akgskgawiyaw Dios.

12. ¿Tuku limaklakaskin Satanás xlakata nalakgpaliyaw kintalakapastaknikan xlakata la akxilhaw taskuwan?

¹² Ni katimakgtanuw ktaskuwan komo xkajniyaw. Satanás katsi, wa xlakata lakaskin pi nalakgpaliyaw  kintalakapastaknikan. ¿La chuna tlawa? Tlawa pi nalakpuwanaw «pi tuku tlan nitlan chu tuku nitlan xatlan» (Isaías 5:20). Makglhuwa limaklakaskin nema katsi pi tlan kaliʼakgskgawi latamanin: tlawa pi kalakpuwaw pi ni xaxlikana tuku katsiyaw pi xaxlikana.

13. Kalichuwinanti makgapitsi liʼakxilhtit la tlawa Satanás nalakpuwaw pi ni xaxlikana tuku katsiyaw pi xaxlikana.

¹³ Kalichuwinaw makgapitsi liʼakxilhtit nema limaklakaskin Akgskgawini. Kparaíso, Satanás kgalhskilh Eva: «¿Xlikana Dios kawanin pi ni nawayatit xtawakat putum kiwi nema yakgolh kjardín?». Titaxtulh kilhtamaku, ktamakxtumit nema xkgalhikgo ángeles kʼakgapun kgalhskininalh xlakata Job tiku ni xmakgatsankganani Dios: «¿Kaj chuntiya pekuani Dios Job?». Chu akxni xtitaxtunit akglhuwa ciento kata, akxni Cristo aku xmatsukima xtaskujut unu kkatiyatni, uma tuku litsakgsalh: «Wa lapi xKam Dios wix, kawani yuma nchiwix mpi kaxtalanchuj nawan». Nipara tsinu lakamaxanalh akxni chuna wanilh, kaj xlikgalhkgamanama tuku xwanit Jehová akgchaxan semana nema xtitaxtunita akxni chuna wanilh Jesús: «Wa yuma nkinkam nti luwa kpaxkiy, wanti luwa klimakgapaxuwakan» (Génesis 3:1; Job 1:9; Mateo 3:17; 4:3).

14. 1) ¿La tlawa Satanás xlakata nalakpuwanaw pi komo tlan o nitlan taskuwan? 2) ¿Tuku naʼakxilhaw la uku?

¹⁴ Chuna la makgasa, la uku Akgskgawini watiya tuku limaklakaskin. Tlawa pi nila nakatsiyaw komo tlan o nitlan taskuwan. Lu nitlan, pero tlawa pi makgapitsi kstalaninanin Cristo nalakpuwankgo komo xlikana nitlan putum tuku xla taskuwan (2 Corintios 11:3). ¿La tlan nakamakgtayayaw nalakgpalikgo xlakata la akxilhkgo taskuwan? ¿Chu tuku nakinkamakgtayayan xlakata Satanás ni nakinkaliʼakgskgawiyan taskuwan? Xlakata  tlan nakgalhtiyaw uma takgalhskinin, kaʼakxilhwi pulaktiy tuku tlawayaw kkilatamatkan nema Satanás tsinu tsinu laktamaknuma tuku xla taskuwan: wantuku lilakgastananaw chu likuchunaw.

15. 1) ¿La akxilhkgo taskuwan lhuwa latamanin kʼamakgapitsi klaklanka kachikinin la México? 2) ¿La nachuna akxilhkgo taskuwan makgapitsi kstalaninanin Cristo chuna la kakilhtamaku?

¹⁵ Chuna la titaxtutilha kilhtamaku latamanin lakpuwankgo pi taskuwan nitu tlawa, tuku xla magia o atanu tuku makatsininankgo nixatlan espíritus, chu tlakg chuna lama kmakgapitsi laklanka kachikinin la México. Tlakg lhuwa anan películas, libros, tuku titaxtu kradio, ktelevisión chu videojuegos niku limasiyakgo pi lilakgatit tuku xla taskuwan, nitu tlawa chu lu tlan. Chu asta wilakgolh libros chu revistas nema lichuwinankgo tuku xla taskuwan nema lu kalakgapaskan, chu wilakgolh lhuwa tiku lu tlan kaʼakxilhkgo. Xlikana, demonios tlawakgonit pi latamanin nalakpuwankgo pi taskuwan ni kinkatlawaniyan tuku nitlan. ¿Nachuna lakapastakkgo makgapitsi kstalaninanin Cristo? Nachuna. ¿Tuku lakpuwankgo? Akgtum liʼakxilhtit, akxni chatum kstalanina Cristo tiku akxilhli película nema lhuwa xkgalhi tuku xla taskuwan, wa: «Xlikana, kakxilhli, pero akxilhkan ni wamputun pi na makgtlawapat taskuwan». ¿Tuku xlakata lu nitlan chuna nalakpuwanaw?

16. ¿Tuku xlakata lu nitlan nalilakgastananaw niku taxtu tuku xla taskuwan?

¹⁶ Xlikana, akxni akxilhaw tuku xla taskuwan ni wamputun pi na makgtlawapat; pero ni wamputun pi nitu katilani. ¿Tuku xlakata? Xapulana, kalichuwinaw tuku kinkawaniyan Biblia: Satanás chu xdemonios  nila katsikgo tuku wi kkintalakapastaknikan. * Pero katsiputunkgo tuku lakpuwanaw chu niku ni tliwakga wi kintakanajlakan, chuna la akxilhwa, akxilhkgo putum tuku tlawayaw asta tuku lilakgastananaw. Wa xlakata, komo wi tiku xlimasiyalh pi lakgati akxilha películas chu libros nema lichuwinankgo xlakata tachuwinankan nin, skgoyonanin chu tiku kalaktanunit demonios o atanu nema na xtachuna, xtachuna la kawanima demonios tuku lakgati. Kawanima demonios tuku tlan nalimatlawikgo tuku nitlan. Chu xlimaklakaskinkgolh xlakata tlakg natalatlawakgo chu natlajakgo. Chu makgapitsi tiku lilakgastanankgo tuku xla taskuwan lu lakgatikgo asta na namakgtanukgo ktaskuwan (kalikgalhtawakga Gálatas 6:7).

17. ¿La tlan nalimaklakaskin Satanás akxni tiku tatatla nialh katsi tuku natlawa?

¹⁷ Satanás ni kaj kinkaliʼakgskgawiputunan tuku lilakgastananaw, na limaklakaskin tuku likuchunaw. Akgtum liʼakxilhtit, max chatum kstalanina Cristo lilipuwan xlakata tuku likuchuma ni makgtayama (Marcos 5:25, 26). ¿La tlan xlimaklakaskilh Satanás chu xdemonios xlakata lipuwan? Demonios nalitsakgsakgo nalakatsala tuku wan Biblia chu namakglhtinan tuku naliputsananikan tukuya tajatat kgalhi o tuku nalikuchun nema limaklakaskin «litliwakga xla magia o xla taskuwan» (Isaías 1:13). Komo chuna natlawa, nialhla katitalalilh Dios. ¿Tuku xlakata chuna wanaw?

18. ¿Tukuya likuchun ni makglhtinanaw kstalaninanin Cristo, chu tuku xlakata?

 ¹⁸ Israelitas tiku xlimaklakaskinkgonit «litliwakga xla magia», Jehová kawanilh: «Akxni wixin stonkgatit mimakankan, alakatanu klakan. Maski lhuwa oraciones tlawayatit ni kkgaxmata» (Isaías 1:15). Ni lakaskinaw chuna nakinkaʼakgspulayan. Ni tlawaputunaw tuku natlawa pi Jehová ni nakgaxmata kiʼoracioneskan chu nialh nakinkamakgtayayan, chu tlakg nichuna tlawaputunaw akxni tatatlayaw (Salmo 41:3). Wa xlakata, ¿tuku natlawayaw komo nakatsiyaw pi tuku likuchumputunaw kgalhi tuku xla taskuwan? Ni makglhtinanaw (Mateo 6:13). * Akxni chuna tlawayaw, ni katimakgalipuwaw Jehová (kaʼakxilhti recuadro « ¿Taskuwan uma?»).

19. 1) ¿Tuku kaliʼakgskgawinit Akgskgawini lhuwa latamanin? 2) ¿Tuku ni xlilat nalichuwinanaw xaxlikana kstalaninanin Cristo?

¹⁹ Kmakgapitsi kachikinin latamanin ni lu pekuanikgo Satanás, pero atanu kapekuanikgo. Lhuwa lakpuwankgo pi Akgskgawini lu lhuwa litliwakga kgalhi chu asta maliwakakgo. Chu kapekuanikgo demonios, kxlatamatkan, akxni wayamakgolh,  skujmakgolh chu akxni ankgo lhtatakgo. Pero maski kapekuanikgo lakgatikgo kgaxmatkgo chu lichuwinankgo tuku tlawakgo demonios. Pero, xlakskujnin xaxlikana Dios, ¿xlilat nakgaxmataw o nalichuwinanaw tuku tlawakgo? Ni xlilat chu pulaktiy tuku xlakata lu xlakaskinka ni chuna natlawayaw.

20. ¿La max xmakgtayanaw xlakata lhuwa nalakpuwankgo pi Satanás lhuwa litliwakga kgalhi?

²⁰ Xlipulaktum, komo xlichuwinaw tuku tlawakgo demonios xkitaxtulh la xmakgtayaw Satanás. ¿La xmakgtayaw? Maski Biblia wan pi Akgskgawini kgalhi litliwakga xlakata natlawa tuku nila tamakanajla, na wan pi «natlaway xaliʼukxilhtit, chu likaknit nkaj liakgskgawinan» chu «naʼakgskgawikgoy» (2 Tesalonicenses 2:9, 10). Ni anan atanu tiku xtachuna la akgsaninan, chu katsini la nakaʼakgchipa xtalakapastaknikan tiku lakgatikgo taskuwan. Tlawa pi kakanajlakgolh pi wi tuku akxilhkgonit o kgaxmatkgonit tuku nichuna lanit. Max nalichuwinankgo pi xaxlikana lanit chu akxni chatunu chatunu lichuwinan maliwakakgo la lanit. ¿Tuku xlalh komo chatum kstalanina Cristo na xlichuwinalh uma tuku ni xlikana? Xlitaxtulh pi makgtayama «xmakilhtsukina taʼakgsanin» ¡Xmakgtayanalh xlakata lhuwa nalakgapaskgo Akgskgawini! (Juan 8:44; 2 Timoteo 2:16.)

21. ¿Tuku xlilat nalichuwinanaw?

²¹ Maski chatum kstalanina Cristo wan pi xlikana tuku tlawanikgolh demonios, wi xlipulaktiy tuku xlakata ni makglhuwa nakalitachuwinanaw natalan. Akinin lichuwinamputunaw Cristo chu ni Satanás. «Wa nkalakapastakwi nCristo nti nkimpulaliyanakan, chu nkiliukxilhtitkan lantla nakanajlayaw.» (Hebreos 12:2.) Akxni Jesús xlama kkatiyatni ni xkalitachuwinan kstalaninanin tuku xtlawakgo demonios, chu maski xla lhuwa tuku  xkatsi xlakata tuku tlan tlawa o nila tlawa Akgskgawini. Tuku tlakg lichuwinalh, wa xTamapakgsin Dios. Akinin nachuna kilitlawatkan la Jesús chu xʼapóstoles, nalichuwinanaw tuku matliwakglhnan, la akxni lichuwinanaw «tlanka likakni ntu ntlaway Dios» (Hechos 2:11; Lucas 8:1; Romanos 1:11, 12).

22. ¿La tlan makgtayananaw xlakata «lhuwa tapaxuwan naʼanan kʼakgapun»?

²² La akxilhnitawa, Satanás tsakgsa la nalaktlawa chuna la talalinaw Jehová, lhuwa tuku limaklakaskin, pulaktum wa taskuwan. Pero komo naxkajniyaw tuku nitlan chu putum kilhtamaku natlawayaw tuku tlan, ni katimaxkiw talakaskin pi Akgskgawini nakinkamatlawiyan tuku xla taskuwan chu paks tuku kilhchani (kalikgalhtawakga Efesios 4:27). ¡Lu «lhuwa tapaxuwan naʼanan kʼakgapun» komo “ni namastayaw talakaskin nakinkaʼakgskgawiyan Akgskgawini” asta akxni namasputukan! (Lucas 15:7; Efesios 6:11.)