1, 2. Ndi vhafhio vhane vha takala musi vhathu vha tshi lovhedzwa?

ARALI no no vha na miṅwaha minzhi ni tshi khou shumela Yehova, zwi vhonala uri no no pfa nyambo nnzhi dza ndovhedzo maguvhanganoni na mabuthanoni. Hu sa londwi uri no no dzi pfa lungana, zwi vhonala uri tshifhinga tshoṱhe ni a kwamea maḓipfele musi ni tshi vhona vhane vha khou ya u lovhedzwa, vhane vha vha vho dzula zwiduloni zwa phanḓa, vha tshi takuwa u itela u ḓilugisela u ya ndovhedzoni. Nga tshenetsho tshifhinga, vhathetshelesi vha mbo ḓi dzhenwa nga dakalo ḽihulwane nahone vha vhanda zwanḓa nga u fhisea hu bvaho mbiluni. Ni nga kha ḓi thoma u tsengisa miṱodzi musi ni tshi vhona tshigwada tshenetsho tsha vhathu vhe vha phetha u ima na Yehova. Zwiitea zwo raloho zwi ri takadza lungafhani!

² Naho ri tshi vhona vhathu vhane vha khou ya u lovhedzwa lu si gathi nga ṅwaha vhuponi hahashu, vharuṅwa vha na ndugelo ya u vhona lunzhi tshiitea tshi fanaho na tshenetsho. Edzani u humbula “dakalo ngei ṱaḓulu” musi vhege iṅwe na iṅwe vhathu vha zwigidi shangoni ḽoṱhe vha tshi vha tshipiḓa tsha ndangulo ya Yehova i vhonalaho! (Luka 15:7, 10) A zwi timatimisi uri vharuṅwa vha takalela u vhona yeneyi nyengedzeo!—Hagai 2:7.

3. Ndi ngani Sathane a tshi mona-mona “vhunga ndau i vhombaho,” nahone u ṱoḓa u ita mini?

³ Naho zwo ralo, hu na zwivhumbiwa zwa muya zwine  zwa sinyalala zwihulu musi zwi tshi vhona vhathu vha tshi lovhedzwa. Sathane na madimoni awe vha a dinalea musi vha tshi vhona vhathu vha zwigidi vha tshi furalela ḽino shango ḽivhi. Hafhu Sathane o ḓirwa khana a amba uri a hu na vhathu vhane vha nga shumela Yehova nga mbilu yoṱhe na uri a hu na ane a nga dzula a tshi fulufhedzea arali a sedzana na mulingo u vhavhaho. (Yobo 2:4, 5) Tshifhinga tshoṱhe musi muthu a tshi ḓiṋekedzela kha Yehova, zwi vha khagala uri Sathane ndi muzwifhi. Zwi tou nga Sathane u phamaswa lunzhi-lunzhi vhege iṅwe na iṅwe nga ṅwaha. Ndi ngazwo a tshi “mona-mona vhunga ndau i vhombaho, iné ya ṱoḓa ané ya mu mila.” (1 Petro 5:8) Yeneyi “ndau” i fhisetshela u ri zhongondedza nga lwa muya, ya tshinya kana u pfuvhisa vhushaka hashu na Mudzimu.—Psalme ya 7:1, 2; 2 Timotheo 3:12.

4, 5. (a) Ndi dzifhio nḓila mbili dza ndeme dze Yehova a kula nungo ngadzo Sathane? (b) Mukriste wa ngoho a nga vha na fulufhelo ḽifhio?

 ⁴ Naho ro sedzana na swina ḽi re na vhuhali, a zwi vhuyi zwa ṱoḓa uri ri rengeḓele nga nyofho. Ndi ngani? Nga ṅwambo wa uri Yehova o kula nungo yeneyo “ndau i vhombaho” nga nḓila mbili dza ndeme. Ndi dzifhio nḓila dza hone? Ya u thoma, Yehova o dzula o amba nga ha “gogo ḽihulu” ḽa Vhakriste vha ngoho ḽine ḽa ḓo ponyoka ‘maṱungu mahulu’ ane a khou ḓa. (Ndzumbululo 7:9, 14) Vhuporofita ha Mudzimu vhu nga si vhuye ha kundwa u ḓadzea. Nga zwenezwo, na ene Sathane u a zwi ḓivha uri a nga si vhuye a fasha vhashumeli vhoṱhe vha Mudzimu.

⁵ Nḓila ya vhuvhili ri i vhona kha ngoho ya mutheo yo ambiwaho nga muṅwe wa vhashumeli vha Mudzimu vha fulufhedzeaho vha kale. Muporofita Asaria o amba na Khosi Asa a ri: “Yehova u ima na inwi arali inwi ni tshi ima nae’.” (2 Koronika 15:2; 1 Vha-Korinta 10:13) Tsumbo nnzhi dzo ṅwalwaho dzi sumbedza uri tshifhingani tsho fhiraho, Sathane o kundwa misi yoṱhe u zhongondedza vhashumeli vha Mudzimu vhe vha dzula vhe tsini-tsini na Mudzimu. (Vha-Heberu 11:4-40) Ṋamusi, Mukriste ane a vha na vhushaka vhuhulwane na Mudzimu u ḓo kona u lwa na Diabolo na u mu kunda. Zwi re zwone ndi uri Ipfi ḽa Mudzimu ḽi ri: “Ilwani na Diabolo, u ḓo ni shavha.”—Yakobo 4:7.

6. Sathane u lwa hani na Mukriste nga muthihi?

⁶ Sathane a nga si vhuye a kunda kha yeneyi nndwa ya pfanyisedzo, fhedzi ri nga vha dzikhuvhabvu arali ra sa fhaṱuwa. Sathane u a zwi ḓivha uri a nga ri zhongondedza arali a nga tshinya vhushaka hashu na Yehova. Sathane a nga zwi kona hani zwenezwi? Nga u ri vutshela nga vhuhali, nga ho livhaho na nga vhukwila. Kha ri ṱolisise dzenedzi nḓila khulwane dzine Sathane a dzi shumisa.

7. Ndi ngani Sathane a tshi vutshela vhathu vha Yehova nga vhuhali?

⁷ Mvutshelo dza vhuhali. Muapostola Yohane o ri: “Shango  ḽoṱhe ḽo vhumbulutshela kha Muvhi.” (1 Yohane 5:19) Eneo maipfi ndi tsevho kha Vhakriste vhoṱhe vha ngoho. Samusi shango ḽoṱhe ḽivhi ḽi nga fhasi ha Sathane, zwino o ḓiimisela u vutshela nga ho khwaṱhaho vhathu vha Yehova, vhe vha mu sutuka u bva tsha kale. (Mixa 4:1; Yohane 15:19; Ndzumbululo 12:12, 17) U khou tetemela nga mbiti ngauri u a zwi ḓivha uri o salelwa nga tshifhinga tshiṱuku. Nga zwenezwo o ṋaṋisa mvutshelo yawe. Ṋamusi ro sedzana na mvutshelo yawe ya tshiṱuhu na i tshinyadzaho. Nga zwenezwo, u fhira naho hu lini, ri tea u ‘ṱalukanya zwa maḓuvha ayo ri ḓivhe zwine ra fanela u ita.’—1 Koronika 12:32.

8. Muapostola Paulo o vha a tshi khou amba mini musi a tshi ri ri kha “nndwa” ya u lwa na mimuya mivhi?

⁸ Nndwa ye na sedzana nayo. Muapostola Paulo o sevha Vhakriste ngae a ri: “Nndwa yashu . . . ndi ya u lwa na mimuya ya vhuvhi i re ṱaḓulu.” (Vha-Efesa 6:12) Ndi ngani Paulo o shumisa ipfi “nndwa”? Ngauri nga Lugerika ḽeneḽi ipfi ḽi amba tsimbe. Nga zwenezwo, musi Paulo a tshi shumisa ḽeneḽo ipfi o vha a tshi khou ombedzela uri muṅwe na muṅwe washu u khou lwisana na mimuya mivhi. Hu sa londwi uri ri dzula shangoni ḽine vhathu vha hone vha tenda kana vha sa tende kha mimuya mivhi, ri songo vhuya ra hangwa uri musi ri tshi ḓiṋekedzela kha Yehova, ro mbo ḓi thoma u tsumbudzana na mimuya mivhi nga lwa pfanyisedzo. Mukriste muṅwe na muṅwe u dzhena nndwani musi a tshi tou bva u ḓiṋekedzela. Ndi ngazwo Paulo o ṱuṱuwedza Vhakriste ngei Efesa luraru lwoṱhe uri vha “ime vho khwaṱha”!—Vha-Efesa 6:11, 13, 14, NW.

9. (a) Ndi ngani Sathane na madimoni vha tshi shumisa “maano” o fhamba-fhambanaho? (b) Ndi ngani Sathane a tshi lingedza u tshinya mahumbulele ashu nahone ri nga lwisana hani nae? (Sedzani  bogisi ḽi re kha masiaṱari 192-3) (c) Ndi maano afhio ane ra ḓo a ṱhogomela zwino?

⁹ Maano a vhukwila. Paulo o ṱuṱuwedza Vhakriste uri vha ime vho khwaṱha vha lwisane na “maano” a Sathane. (Vha-Efesa 6:11) Ṱhogomelani uri Paulo u amba nga ha maano. Mimuya mivhi i shumisa maano o vhalaho a vhukwila nahone hu na tshiitisi tshi pfalaho tsha uri i ite zwenezwo. Vhaṅwe vhatendi vho  kona u konḓelela musi vho sedzana na muṅwe mulingo, fhedzi vha kundwa musi vho sedzana na muṅwe. Nga zwenezwo, Diabolo na madimoni awe vha dzula vho ri komolela u itela uri vha vhone vhushayanungo hashu. Nga murahu ha zwenezwo, vha shumisa vhushayanungo hashu ha muya u itela u tshinya vhushaka hashu na Mudzimu. Zwi takadzaho ndi uri ri a kona u vhona maano a Diabolo nga ṅwambo wa uri o ṱaluswa Bivhilini. (2 Vha-Korinta 2:11) Kha ndima dzo fhiraho dza yeneyi bugu, ho haseledzwa maano a ngaho thundu dzi vhonalaho, khonani mmbi na vhuaḓa ha zwa u ṱangana nga dzimbeu. Zwino kha ri haseledze maṅwe maano a Sathane—vhungome.

10. (a) Vhungome ndi mini? (b) Yehova u dzhia hani vhungome nahone ni vhu dzhia hani?

¹⁰ Arali muthu a ita zwa vhungome kana zwa vhudimoni, u vha a tshi khou shumisana na mimuya mivhi nga ho livhaho. Dziṅwe nḓila dza vhungome ndi u tungula, u lowa, u kata na u amba na vhafu. Samusi ri tshi zwi ḓivha, Yehova u “nengiswa” nga vhungome. (Doiteronomio 18:10-12; Ndzumbululo 21:8) Samusi na riṋe ri tshi fanela u ‘nengwa vhuvhi,’ ri songo vhuya ra ḓikonanya na mimuya mivhi. (Vha-Roma 12:9) Zwenezwo zwi ḓo vha nyito i nengisaho lungafhani ya u fheṱa Yehova, Khotsi ashu wa ṱaḓulu!

11. Ndi ngani ḽi tshi ḓo vha gundo ḽihulwane kha Sathane arali a nga ri fhura uri ri ḓidzhenise kha vhungome? Fanyisani.

¹¹ Naho u shumisa vhungome zwi u itela Yehova tshimbevha, Sathane o ḓiimisela u ita uri vhaṅwe vhashu vha ḓidzhenise khaho. Tshifhinga tshiṅwe na tshiṅwe musi Sathane a tshi fhura Mukriste uri a ḓidzhenise kha vhungome, u takala na zwikunwe. Ndi ngani? Ṱhogomelani tshifanyiso tshi tevhelaho: Arali swole ḽa tenda u ungeledzwa uri ḽi ṱutshele na u fheṱa mmbi yaḽo nahone ḽa ḓiṱanganya na mmbi ya maswina, mulangammbi wa mmbi ya maswina a nga takala zwihulu. A nga kha ḓi ṱana ḽeneḽo swole u itela u sinyusa mulangammbi waḽo wa u thoma. Nga hu fanaho, arali Mukriste a ḓidzhenisa kha vhungome, u ḓo vha a tshi khou ṱanutshela Yehova nga khole  nahone a ḓiṋekedza nga ho livhaho uri a langwe nga Sathane. Edzani u vhona nḓila ine Sathane a ḓo ḓirwa ngayo khana musi a tshi ṱana onoyo mufheṱi muswa! Naa u hone ane a ṱoḓa u takadza Diabolo nga yeneyo nḓila? Haho na luthihi! A ri vhafheṱi.

12. Ndi maitele afhio ane Sathane a a shumisa u itela u shandula mavhonele ashu nga ha vhungome?

¹² Arali ra nengwa vhungome, Sathane a nga si vhu shumise u itela u ri fasha ngaho. Nga zwenezwo, u ḓo ṱhogomela uri u tea u shandula nḓila ine ra humbula ngayo. Hani? U ḓo ṱoḓa nḓila dza u ḓaḓisa Vhakriste uri vha humbule uri “zwivhi ndi zwivhuya . . . zwivhuya ndi zwivhi.” (Yesaya 5:20) Kanzhi Sathane u ita zwenezwo nga u shumisa maano awe a bvelelaho a kale, a u vhudzisa mbudziso u itela uri muthu a timatime.

13. Sathane o shumisa hani maano a u takusa dzimbudziso u itela uri muthu a timatime?

¹³ Ṱhogomelani nḓila ye Sathane a shumisa ngayo eneo maitele tshifhingani tsho fhiraho. Ngei Edeni o vhudzisa Eva a ri: “Nangoho Mudzimu o amba a ri: miri yoṱhe ya tsimuni ni songo i ḽa?” (Maḽeḓeretsendama ndi ashu.) Misini ya Yobo, musi hu na muṱangano wa vharuṅwa ngei ṱaḓulu, Sathane o vhudzisa mbudziso a ri: “U ri Yobo a tshi ofha Mudzimu u sokou ita?” (Maḽeḓeretsendama ndi ashu.) Nahone tshifhingani tsha musi Yesu a tshi thoma vhuḓinḓa hawe kha ḽifhasi, Sathane o itela Kristo khaedu a ri: “Arali U murwa wa Mudzimu, ambai, matombo aya a shanduke a vhe vhuswa.” (Maḽeḓeretsendama ndi ashu.) Edzani u humbula nga zwenezwo—Sathane o vha o ḓiimisela u holedza maipfi o ambiwaho nga Yehova nga dzawe vhege dza rathi dzo fhiraho musi a tshi ri: “Ndi ene Murwa-mufunwa wanga uyu, ané nda mu takalela.” (Maḽeḓeretsendama ndi ashu.)—Genesi 3:1; Yobo 1:9; Mateo 3:17; 4:3.

14. (a) Sathane u shumisa hani maano awe a u vusa u timatima nga ha vhungome? (b) Ndi mini zwine ra ḓo zwi ṱhogomela zwino?

¹⁴ Ṋamusi Diabolo u shumisa maano a fanaho u itela uri vhathu vha vhone u nga u shumisa vhungome a zwo ngo khakhea.  Zwi ṱungufhadzaho ndi uri o kona u vusa u timatima mbiluni dza vhaṅwe vhatendi. Vhenevho vhatendi vha thoma u ḓivhudzisa arali miṅwe mifuda ya vhungome i mivhi ngangoho. Zwi re zwone ndi uri vha vha vha tshi khou ḓivhudzisa uri ‘Naa nangoho zwo tou ralo?’ (2 Vha-Korinta 11:3) Ri nga thusa hani vhathu vho raloho uri vha shandule mahumbulele avho? Ri nga ita hani vhungoho ha uri ri sa fashiwe nga maano a Sathane? U itela uri ri fhindule dzenedzo mbudziso, kha ri ṱhogomele masia mavhili a vhutshilo ane a tshimbidzana na vhungome, e Sathane a a shumisa nga vhukwila. Ndi masia a u ḓimvumvusa na a u ṱhogomela mutakalo.

15. (a) Vhathu vhanzhi mashangoni a United States na Yuropa vha dzhia hani vhungome? (b) Vhaṅwe Vhakriste vho kwamiwa hani nga nḓila ine shango ḽa dzhia ngayo vhungome?

¹⁵ Vhungome, vhuloi na miṅwe mifuda ya u shumisana na madimoni zwi dzhielwa fhasi zwihuluhulu mashangoni a United States na Yuropa. Dzifilimu, dzibugu, mbekanyamushumo dza thelevishini na mitambo ya khomphyutha zwi bvela phanḓa zwi tshi sumbedza maitele a vhudimoni sa a takadzaho, a itwaho nga vhathu vho ṱalifhaho na a si na khombo. Dziṅwe filimu na bugu dzine dza amba nga ha vhungome dzo anda lwe vhathu vhane vha zwi funa vha vhumba zwigwada zwine zwa dzi tikedza. Zwi khagala uri madimoni o kona u ita uri vhathu vha dzhiele fhasi vhungome, vha vhone u nga a vhu na khombo. Enea maano a u dzhiela fhasi vhungome o kwama hani Vhakriste? Vhaṅwe vho fashiwa. Nga nḓila-ḓe? Sa tsumbo, musi muṅwe Mukriste a tshi kha ḓi tou bva u vhona filimu ya zwa vhungome, o ri: “Ndo vhona filimu, fhedzi a tho ngo ita zwithu zwa vhungome.” Ndi ngani zwi na khombo u humbula nga u ralo?

16. Ndi ngani zwi na khombo u ḓimvumvusa nga zwithu zwa vhungome?

¹⁶ Naho hu na phambano vhukati ha u ita zwithu zwa vhungome na u zwi ṱalela, zwenezwo a zwi ambi uri u ṱalela  zwithu zwa vhungome a zwi na khombo. Ndi ngani? Ṱhogomelani zwi tevhelaho: Ipfi ḽa Mudzimu ḽi amba uri Sathane na madimoni awe a vha koni u ḓivha zwi re mihumbuloni yashu. * Nga zwenezwo, samusi zwo bulwa u thomani, mimuya mivhi i ṱhogomela nga vhuronwane zwine ra zwi ita u katela na zwine ra ḓimvumvusa ngazwo, u itela uri i ḓivhe zwine ra zwi humbula na u vhona vhushayanungo hashu. Musi nḓila ine Mukriste a ḓifara ngayo i tshi sumbedza uri u funa dzifilimu kana bugu dzine dza amba nga ha vhangome, u kata ha madambi, vhudimoni kana zwithu zwi ngaho zwenezwo zwine zwa tshimbidzana na vhudimoni, u vha a tshi khou ḓivhidzela madimoni. Zwi re zwone ndi uri u vha a tshi khou a sumbedza vhushayanungo hawe! Zwenezwo zwi ḓo ita uri madimoni a vutshele onoyo Mukriste nga maanḓa u swika a tshi mu kunda. Vhaṅwe vhe dzangalelo ḽavho kha vhungome ḽa thoma nga u ḓimvumvusa nga u ṱalela zwithu zwine zwa vhu ṱuṱuwedza, vho fheleledza vho dzhena nga ṱhoho kha vhungome.—Vha-Galata 6:7.

17. Ndi afhio maano ane Sathane a a shumisa u itela u vhaisa vhane vha lwala?

¹⁷ Sathane u lingedza u shumisa nga nḓila mmbi lutamo lwashu lwa u ḓimvumvusa na u ṱhogomela mutakalo. Nga nḓila-ḓe? Mukriste ane a khou lwala a nga kulea nungo arali a lingedza nḓila dzoṱhe dza zwa ngalafho, fhedzi vhulwadze hawe ha sa fhole. (Marko 5:25, 26) Zwenezwo zwi nga ṋea Sathane na madimoni awe tshibuli tshavhuḓi tsha u mu shengedza. Vha a zwi ḓivha zwavhuḓi uri Ipfi ḽa Mudzimu ḽi a sevha uri muthu a songo ṱoḓa thuso kha “avho vhane vha ima na vhatshinyi.” (Yesaya 31:2) Madimoni a nga kha ḓi ita uri Mukriste a nyadze yeneyo tsevho, a mu linga lune nga ṅwambo wa u ṱoḓa thuso nga maṱo matswuku, a vho fheleledza o shumisa ngalafho kana  maitele ane a katela maanḓa a “vhuvhi,” kana vhungome—zwine zwa vha na khombo vhukuma. Arali enea maano a madimoni a shuma, a nga tshinya vhushaka ha Mukriste na Mudzimu. Nga nḓila-ḓe?

18. Ndi maalafhele afhio ane Mukriste a fanela u a iledza, nahone ndi ngani?

¹⁸ Yehova o sevha Vhaisiraele vhe vha vha vha tshi shumisa maanḓa a “vhuvhi” a ri: “Ni tshi imisa zwanḓa zwaṋu, ni ḓo wana ndó ni sanda; naho ná anza dzithabelo, a thi tsha ni pfa; zwanḓa zwaṋu zwo ḓala malofha.” (Yesaya 1:13, 15) Vhukuma, tshifhinga tshoṱhe ri tea u iledza tshiṅwe na tshiṅwe tshine tsha nga ita uri Yehova a si tsha pfa thabelo dzashu nahone a sa tsha ri tikedza—nahone zwihuluhulu musi ri tshi lwala. (Psalme ya 41:3) Nga zwenezwo, arali hu na maṅwe maalafhele ane a tshimbidzana na vhungome, Mukriste wa ngoho u tea u a iledza. * (Mateo 6:13) Arali a ita nga u ralo u ḓo tondwa nga Yehova.—Sedzani bogisi  “Naa Zwa Vhukuma ndi Vhungome?” kha siaṱari 194.

19. (a) Diabolo o fhura vhathu vhanzhi uri vha tende mini nga ha maanḓa awe? (b) Ndi nganea dzifhio dzine Vhakriste vha ngoho vha tea u dzi iledza?

¹⁹ Naho vhathu vhanzhi vha mashangoni a United States na Yuropa vha tshi dzhiela fhasi uri Sathane u na maanḓa a re na  khombo, a zwo ngo ralo kha maṅwe mashango. Kha eneo mashango Diabolo o fhura vhathu vhanzhi uri vha tende uri u na maanḓa mahulwane u fhira ane vhukuma a vha nao. Vhaṅwe vhathu vha tshila vha tshi ofha mimuya mivhi. Hu na nganea nnzhi dzine dza amba nga ha nyito dza maanḓa dza madimoni. Kanzhi nganea dzo raloho dzi a kaludzwa; vhathu vha a dzi funa. Naa ri tea u anetshela nganea dzo raloho? Hai, vhashumeli vha ngoho vha Mudzimu vha iledza u ita zwenezwo nga ṅwambo wa zwiitisi zwivhili zwa ndeme.

20. Muthu a nga phaḓaladza hani mazwifhi a Sathane a sa zwi ṱhogomeli?

²⁰ Tsha u thoma, musi muthu a tshi anetshela nganea dzine dza amba nga ha madimoni, u vha a tshi khou ṱhaḓula Sathane uri a ḓadzise ndivho dzawe. Nga nḓila-ḓe? Ipfi ḽa Mudzimu ḽi khwaṱhisedza uri Sathane u a kona u ita vhuṱolo, fhedzi ḽi dovha ḽa sevha uri u shumisa “maḓembe” na “vhufhura.” (2 Vha-Thesalonika  2:9, 10) Samusi Sathane e mufhuri muhulwane, u a ḓivha nḓila ya u ṱuṱuwedza mihumbulo ya vho sendamelaho kha vhungome na u vha ita uri vha tende zwithu zwi si ngoho. Vhathu vho raloho vha nga kha ḓi tenda nga mbilu yoṱhe uri vho vhona nahone vha pfa zwiṅwe zwithu nahone vha nga kha ḓi anetshela uri zwenezwo zwithu zwo iteaho khavho ndi ngoho. Nga u ya ha tshifhinga, nganea dzavho dzi nga kha ḓi kaludzwa musi dzi tshi khou ḓi anetshelwa nga vhaṅwe. Zwi re zwone ndi uri arali Mukriste a phaḓaladza nganea dzo raloho u ḓo vha a tshi khou ita zwi funwaho nga Diabolo—“khotsi ya vhadzia-u-zwifha.”—Yohane 8:44; 2 Timotheo 2:16.

21. Ri tea u amba nga maanḓa nga ha mini?

²¹ Tsha vhuvhili, naho arali Mukriste o vhuya a shumisana na mimuya mivhi tshifhingani tsho fhiraho, u tea u iledza u dzulela u anetshela vhatendi ngae nganea dzine dza amba nga ha zwenezwo zwithu. Ndi ngani? Ri a ṱuṱuwedzwa: “Ri ḓi isa maṱo kha Yesu, Murangi na Muvuledzi wa lutendo.” (Vha-Heberu 12:2) Ee, ri tea u livhisa ṱhogomelo yashu kha Kristo, hu si Sathane. Zwi swayeaho ndi uri musi Yesu e kha ḽifhasi, o vha a sa dzuleli u vhudza vhafunziwa vhawe nga ha nganea dza mimuya mivhi, naho ho vha hu na zwinzhi zwe a vha a tshi nga vha vhudza zwone nga ha Sathane. Nṱhani hazwo, Yesu o livhisa ṱhogomelo kha mulaedza wa Muvhuso. Nga zwenezwo, ri tea u edzisa Yesu na vhaapostola vhawe, ri ambe nga maanḓa nga ha “mishumo mihulu ya Mudzimu.”—Mishumo 2:11; Luka 8:1; Vha-Roma 1:11, 12.

22. Ri nga ita mini uri hu bvele phanḓa hu tshi vha na “dakalo ngei ṱaḓulu”?

²² I ngoho, Sathane u shumisa maano o fhamba-fhambanaho, u katela na vhungome, u itela u tshinya vhushaka hashu na Yehova. Naho zwo ralo, ri tea u nengwa vhuvhi nahone ri nambatele zwivhuya, ri songo ṋea Diabolo tshibuli tsha u fhelisa u ḓiimisela hashu u landula mifuda yoṱhe ya vhungome. (Vha-Efesa 4:27) Edzani u humbula “dakalo ngei ṱaḓulu” arali ra bvela phanḓa ri tshi “kunda maano oṱhe a Diabolo” u swika a tshi fheliswa tshoṱhe!—Vha-Efesa 6:11.