Bzigawo bza Mulopa. Bziripo bzigawo bzinai bzakuyambirira bza mulopa bzomwe ni maselula mafuira, maselula macena, maselula yakukhotesa mulopa na madzi ya m’mulopa. Mwa ciratizo, maselula mafuira yambakhala na proteína yomwe imbacemeredwa hemoglobina. Ndipo bzinthu bzakukonzedwa na hemoglobina ya wanthu ayai bzirombo, bzimbaphatisidwa basa na adotolo kuti asamalire atenda omwe alibe mulopa ayai aluza kwene-kwene mulopa.

Madzi ya m’mulopa, yomwe mbali ikulu ni madzi yokha-yokha, mumbakhala na munyu, asuka na bzinthu bzizinji bzakundendemerana bzomwe bzimbathandiza m’thupi mwa munthu. Madzi ya m’mulopayo yambakhalambo na proteína zinango zakusiyana-siyana zomwe zimbathandiza kukhotesa mulopa na kuthandiza maselula kulimbana na matenda. Munthu akaduwala, adotolo angamulase njeresau ya madzi yakutengedwa m’madzi ya m’mulopa ya wanthu omwe mulopa wawo umbakwanisa kulimbana na matendayo. Ndipo, maselula macena yambacosambo bzinthu bzomwe ambakonzera nayo mankhwala yakuthandiza wanthu wakuduwala matenda ya khansa ayai matenda yakuyambisidwa na vírus.

Kodi Mkristau an’funika kutambira mankhwala yakukonzedwa na tumagawo twa mulopa? M’Bibliya mulibe bzakutonga bzomwe bzimbalewa kuti atambire ayai nee. Tenepo, munthu ali-wense an’funika kusankhula yekha bzomwe angacite mwakubverana na cikumbu-mtima cace. Akristau winango ambalamba tumagawo twense twa mulopa, thangwe ambawona kuti cakutonga comwe Mulungu adapasa Ajirayeri cimbalewa kuti mulopa  ukacoka m’thupi mwa cakulengedwa ciri-cense, umbafunikira kufuciridwa pansi. (Bzakutonga 12:22-24) Tsono, winango ambandolamba kuikhidwa mulopa ayai bzigawo bzace bzikulu-bzikulu, acibvuma mankhwala yakucokera ku tumagawo twa mulopayo. Iwo ambawona kuti tumagawo twa mulopato tukacosedwa m’mulopamo, tumbaimira lini pomwe moyo wa cakulengedwa comwe mwacosedwa mulopayo.

Pakusankhula bzakucita pa nkhani ya tumagawo twa mulopa, kumbukirani mibvunzo iyi: ‘Kodi ndikudziwa kuti kulamba tumagawo twense twa mulopa bzinkuthandauzambo kuti ndingatambire lini mankhwala manango yomwe yana tubzinthu twa m’mulopa tomwe tumbalimbana na matenda ayai tomwe tumbathandiza kukhotesa mulopayo kuti usiye kucoka? Kodi ndingakwanise kufotokozera dotolo wangu bza thangwe lomwe ndinkulambira ayai kubvuma tumagawo tunango twa mulopa?’

Njira Zakucitira Operasau. Njira zinango zakucitira operasau zimbaphatanidza kusungunusa na kupulumusa mulopa. Pakuphatisa basa njira ya kusungunusa mulopa, mulopa wa mtendayo umbapambusidwa m’thupi mwace, ndipo mtendayo ambaikhidwa madzi yakuthumizira mulopa. Patsogolo pace, mulopa omwe ukhadapambusidwa ule, umbabwezeredwa pomwe m’thupi mwa mtendayo. Tsono, pa kuphatisa basa njira ya kupulumusa mulopa, mulopa wa mtenda omwe umbataika pa nthawe yomwe ankucitidwa operasau, umbadzabwezeredwa pomwe m’thupi mwa mtendayo. Mulopayo umbapfuwidwa na kamtcini pa mbuto pomwe pacekedwa, ndipo umbasefedwa, ucibwezeredwa m’thupi mwa mtendayo. Pakuti adotolo ambaphatisa basa njira ziwirizi mwakusiyana-siyana, Mkristau  ali-wense an’funika kubvunza bzomwe adotolowo an’cita maka-maka.

Mukafuna kucita cakusankhula pakati pa njira zimwezi zakucitira operasau, bzibvunzeni kuti: ‘Penu mulopa un’cosedwa m’thupi mwangu, ndipo pinango un’bakasiya kufamba mwa kanthawe, kodi cikumbu-mtima cangu cin’dzandibvumiza kuwona kuti mulopa umweyo ukadacita mbali ya m’thupi mwangu, mwakuti bzingafunikire lini kuuthirira pansi?’ (Bzakutonga 12:23, 24) Kodi cikumbu-mtima cangu cakupfunzisidwa na Bibliya cingandinese penu pa kundicita operasau, adotolo an’pambusa mulopa wangu, n’kuusanganiza na mankhwala manango, patsogolo pace n’kuubwezera m’thupi mwangu? Kodi ndikudziwa kuti  kulamba njira zense za ulapi zomwe zimbaphatisa basa mulopa wangu, bzikuthandauza kuti ndingabvume lini kuyezedwa mulopa, kuthandizidwa na mitcini yakusefera mulopa ayai mitcini yakuphata basa ninga mtima na masapi?’

Mkristau ali-wense an’funika kusankhula yekha bzomwe an’funa kuti adotolo adzacite na mulopa wace pomwe an’dzamucita operesau. Ndipo, an’funikambo kucita bzimwebzo na mulopa wace omwe watengedwa kuti ukayezedwe ayai kuti ukaphatisidwe basa mu njira zinango zatsapano zakulapira zomwe zimbafunikira kucosa pang’ono mulopa m’thupi mwa munthu, kuusanganiza na mankhwala manango, ndipo akamala n’kuubwezera pomwe m’thupi mwa munthuyo.