Akete kete mbage ti mênë. Akete kete mbage ti mênë alondo na yâ ti akota mbage ni osio so: abengba globule, avuru globule, aplaquette na plasma. Na tapande, a yeke wara mbeni ye so a iri ni hémoglobine na yâ ti abengba globule. A leke ayorö na lege ti ahémoglobine so a mû ni na yâ ti mênë ti azo wala ti anyama ti sava na azo so ayeke na abengba globule mingi ape na yâ ti mênë ti ala, wala azo so mênë ti ala ayuru mingi.

Na yâ ti plasma, so mingi ni a yeke gï ngu, a yeke wara gbâ ti aye so a iri ni hormone, a-ingo so ayeke sara nzoni na terê ti zo, aye so a iri ni enzyme, aye tongana kobe so a sara si e maï nga na aye tongana sucre. A yeke wara nga na yâ ti plasma ambeni ye so ayeke sara si mênë acollé, aye so ayeke kanga lege na akobela nga na aye tongana albumine. Tongana a bâ so mbeni zo alingbi ti wara mbeni kobela, awanganga alingbi ti kpo lo na ye so a iri ni gammaglobuline so a wara ni na yâ ti plasma ti ambeni zo so awara kobela ni kozo na so ala lingbi ti wara ni mbeni pëpe. A yeke wara na yâ ti avuru globule aye so a iri ni interféron nga interleukine, so ayeke mû ka ni ti kaï na akobela so ambeni makongo la aga na ni wala ambeni kobela ti cancer.

Chrétien alingbi ti yeda na ayorö so a yeke wara akete kete mbage ti mênë na yâ ni so? Bible afa anzene nzene tënë na ndö ni ape, tongaso a yeke ti zo oko oko ti sara kua na conscience ti lo ti mû desizion ti lo na gbele Nzapa. Ambeni ita ayeke ke ti mû akete kete mbage ti mênë kue; ala tene so Ndia so Nzapa amû lani na Israël ahunda ti tene a “tuku mênë [ti nyama] na sese”. (Deutéronome 12:22-24). Ti ambeni, atâa so ala ke ti mû mênë nga na akota mbage ti mênë ni, ala lingbi ti yeda ti mû ayorö so a yeke wara mbeni kete kete mbage ti mênë dä. Ala tene ti ala so akete kete mbage ti  mênë so a zi na yâ ti mênë ayeke fini ti zo wala ti nyama mbeni pëpe.

Tongana mo yeke na gbele desizion so andu tënë ti akete kete mbage ti mênë so, bâ ahundango ndo so: Mbi hinga so tongana mbi ke akete kete mbage kue ti mênë, a ye ti tene so mbi ke nga ayorö so a leke na akete kete mbage ti mênë ti kaï na akobela wala ti sara si mênë so ayeke yuru acollé na akaï? Mbi lingbi ti fa na mbeni wanganga ngbanga ti nyen mbi ke wala mbi yeda ti mû mbeni kete kete mbage ti mênë?

Akode ti sarango opéré. Na popo ti akode ti sarango opéré, a yeke wara akode so a iri ni na Français hémodilution nga récupération du sang épanché. Ti hémodilution, na ngoi ti opéré ni, a sara si mbeni mbage ti mênë ti zo ni asua ahon nde na yâ ti mbeni bozo, na a zia na terê ti lo mbeni yorö so ague amélangé na mênë so angbâ na yâ ti terê ti lo; na pekoni, a sara si mênë ni so asua nde so akiri na yâ ti terê ti zo ni. Ti récupération du sang épanché, a yeke mû mênë so ayeke sua na ngoi ti opéré ni a kiri na ni na terê ti zo ni. A mû mênë so ayeke yuru na lê ti kä ti zo ni wala na yanga ti kamba ti terê ti zo ni, a zi saleté na yâ ni na a kiri na ni na terê ti zo ni. Teti so awanganga oko oko ayeke na alege nde nde ti sarango kua na akode so, a lingbi mbeni Chrétien ahunda na wanganga ti lo nyen la lo leke ti sara.

Tongana mo ye ti mû adesizion so andu akode ti sarango opéré so, hunda terê ti mo: ‘Tongana a yeke sara si mbeni mbage ti mênë ti mbi asua na mbeni ndo nde nga a lingbi même ti luti kete na yâ ti mbeni ye, conscience ti mbi ayeke mû ande lege na mbi  ti bâ lakue mênë ni so tongana mênë ti mbi so angbâ ti tambela na yâ ti terê ti mbi, na tongaso a hunda pëpe ti “tuku ni na sese”? (Deutéronome 12:23, 24). Ka tongana na ngoi so a yeke sara kua na mbeni kode ti kaïngo kobela, a gboto mênë ti mbi ni, a zi saleté dä wala a zia ambeni yorö dä na a kiri na ni na yâ ti terê ti mbi, conscience ti mbi so Bible amû lege na mbi ti leke ni si a sara kua nzoni ayeke gi mbi? Mbi hinga so ti ke akode kue ti kaïngo kobela so a sara kua na mênë ti mbi wani, a ye ti tene nga so mbi yeke  ke aye tongana mungo mênë ti mbi ti bâ yâ ni, hémodialyse, wala mbeni masini so ayeke sara kua na place ti bê wala ti fufu ti mbi?’

A yeke ti Chrétien oko oko ti mû desizion na ndö ti lege so a yeke sara kua na mênë ti lo na ngoi ti opéré. Ye so andu nga tënë ti mungo mênë ti zo ti bâ yâ ni nga kode ti kaïngo kobela so a hunda ti mû mbeni mbage ti mênë ti zo ni kete, peut-être ti zia ambeni yorö dä si a kiri na ni na terê ti zo ni.