Skip to content

Skip to table of contents

MAKANI AAKUYUNGIZYA

Tupaanzi Twabulowa Anzila Zyakwaandulwa

Tupaanzi Twabulowa Anzila Zyakwaandulwa

Tupaanzi twabulowa. Tupaanzi twabulowa tuzwa muzipaanzi zyone zyabulowa zitobela: maseelo aasalala (red cells), maseelo aatuba (white cells), ma platelets, a plasma. Muchikozyano, maseelo aasalala alaamunsamu uupa kuti bulowa bubaa mubala uusalala uutegwa hemoglobin. Munsamu uupangwa aa hemoglobin yamuntu naa yamunyama ulabelesegwa mukusilika bantu balaabulwazi bwakubula bulowa naa bazwa bulowa bwiingi.

Plasma nchipaanzi chilaa mapesenti aali 90 aamaanzi, chilaa munsamu uupa kuti zizo zyamubili zibeleke, chilaa munyo, ma enzymes ama nutrients alaama minerals achuka. Alubo plasma iiyimikizya bulowa, ilwanaa bulwazi buli mumubili, aprotein iitegwa albumin. Ikuti umwi muntu kalaabulwazi, basilisi balakonzya kumuyasa nsunda ya gamma globulin iizwa mu plasma yabantu bakakwabililwa kubulwazi oobu. Ma interferons ama interleukins azwa mumaseelo aatuba alimwi abelesegwa mukusilika malwazi aapangwaa tuzunda abulwazi bwakkensa.

MaKristu ayelede kuzumina busilisi buswaanizya tupaanzi twabulowa na? Bbayibbele talikwe malayilile alaantanganana, nkinkaako muntu weelede kusala kweendelanaa manjezeezya aakwe kunembo lyaLeza. Bamwi balakonzya kukaka tupaanzi toonse twabulowa kabayeeya Mulawu waLeza ngwakapede maIsrayeli wakuti bulowa bweelede ‘kutilwa ansi.’ (Deuteronomo 12:22-24) Nikuba kuti bamwi balakonzya kukaka kubikkwa bulowa naa zipaanzi zyabulowa pesi balakonzya kuzumina kusilikwa kakubelesegwa tupaanzi twabulowa. Balakonzya kuyeeya kuti tupaanzi tuzwa mubulowa tatuchiimikilili buumi bwachilengwa chagwisigwa bulowa.

Chiindi muntu nasala busilisi bujatikizya tupaanzi twabulowa, weelede kuyeeyesesya atalaa mibuzyo eeyi: Ndilizi na kuti kukaka tupaanzi toonse twabulowa kwaamba kuti tandikooyoozumina busilisi buswaanizya minsamu iilwanaa malwazi aali mumubili naa yiimikizya bulowa? Kujana ndakonzya na kupandulwida musilisi wangu chipa kuti ndizumine naa ndikake busilisi buswaanizya tumwi tupaanzi twabulowa?

Nzila zyakwaandulwa. Busilisi oobu buswaanizya hemodilution a cell salvage. Mukubelesya nzila ya hemodilution bulowa bwamulwazi ngabwaswaanizigwaa minsamu, mpawo bwabweedezegwa mumubili wamulwazi ooyo. Busilisi bwa cell salvage bugwasya kubweza akubweedezya bulowa buzwa chiindi muntu naliikwaandulwa. Bulowa buzwa aachilonda chiindi muntu nalikwaanduulwa bulabikkwa mumunchina ubusalazya mpawo bwabweedezegwa mumubili wamulwazi. Akaambo kakuti basilisi babelesya nzila zisiyene-siyene, muKristu weelede kuziba nzila itabelesegwaa musilisi wakwe.

Chiindi nosala nzila yabusilisi, libuzye kuti: ‘Ikuti bulowa bwangu bwagwisigwa mumubili kwachiindi chifwiifwi, manjezeezya aangu ayoondipa kuti ndibone bulowa oobo mbuli kuti buchili bwangu buteelede kuti ‘butilwe aansi’ na? (Deuteronomo 12:23, 24) Ino manjezeezya aangu ayiisidwe aaBbayibbele, alakonzya kundikatazya na kuti bulowa bwangu bwagwisigwa akubweedezegwa mumubili chiindi nondisilikwa? Ndilizizi na kuti kukaka nzila yabusilisi kakubelesegwa bulowa bwangu kwaamba kuti tandikoyozumina kulangwa bulowa, kusanzigwa bulowa naa munchina uupompa bulowa mumoyo amumapunga?’

MuKristu weelede kulisalila nzila njayanda kuti bulowa bwakwe bubelesegwaayo chiindi nali kwaandulwa. Alubo muKristu weelede kulisalila zyakuchita chiindi nayanda kulangwa bulowa naa kasilikwa munzila iijatikizya kugwisya bulowa mumubili akubuswaanizyaa minsamu mpawo bwabweedezegwa mumubili.