Icipandwa 4

Bushe Kuti Naishiba Shani Ukuti Ifyo Ndecita Fyacila mu Cipimo?

Cishinka nelyo bufi . . .

Abantu babili nga baleishishanya tabalingile ukwikatana nangu fye panono.

□ Cishinka

□ Bufi

Abaleishishanya nangu tabacitile ubulalelale limbi kuti bakwata umulandu wa bulalelale.

□ Cishinka

□ Bufi

Nga ca kuti abaleishishanya tabalekumbatana, tabaleikatana nangu nga tabalefyompana ninshi tabatemwana.

□ Cishinka

□ Bufi

UFWILE walitontonkanyapo sana pali ili lyashi. Pantu na kuba, nga muleishishanya, cilafya sana ukwishiba ifyo mushilingile ukucita pa kulanga icitemwiko cenu. Natwasuke ifipusho fitatu ifili pa muulu ifya kwishiba nga cishinka nelyo bufi, no kumona ifyo Icebo  ca kwa Lesa cingatwafwa ukwasuka icipusho ca kuti, “Bushe kuti naishiba shani ukuti ifyo ndecita fyacila mu cipimo?”

● Abantu babili nga baleishishanya tabalingile ukwikatana nangu fye panono.

Bufi. Baibolo tayalesha ukulanga icitemwiko mu nshila iisuma. Kwalibako ilyashi limo mu Baibolo ilyalanda pa mukashana umwina Shulamu na kacema umulumendo abatemwanene. Muli bunkobekela bwabo bali-isungile bwino. Lelo, cimoneka kwati aba bantu baleikatana no kwikatana pa kulanga icitemwiko ilyo tabalati bopane. (Ulwimbo lwa Nyimbo 1:2; 2:6; 8:5) Muno nshiku, umulumendo no mukashana abali mupepi no kuupana, na bo kuti bamona ukuti inshila balelangilamo icitemwiko ili fye bwino. *

Lelo abaleishishanya, balingile ukucenjela sana. Ukufyompana, ukukumbatana, nangu ukucita ifili fyonse ifingemya insuuna kuti fyalenga mwacita ubulalelale. Nangu ca kuti umulumendo no mukashana tabali ne pange lya kucita ubulalelale, na bo bene nga tabacenjele kuti bacita ubulalelale.—Abena Kolose 3:5.

● Abaleishishanya nangu tabacitile ubulalelale limbi kuti bakwata umulandu wa bulalelale.

Cishinka. Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibula ukuti ubulalelale (por·neiʹa) lipilibula ifingi. E lilondolola bucilende fye bonse apo bwapela ukubikako no kubomfya ifya mfwalo mu nshila iishasuminishiwa. E ico, ishiwi lya kuti ubulalelale, te kuulungana fye no muntu iyo, lelo lisanshamo no kwangasha ifya mfwalo ifya muntu umbi nelyo ukufifyompa, e lyo no kulaalana kwa ku matako.

Kabili, Baibolo tayapelela fye pa kulesha ubulalelale. Umutumwa Paulo alembele no kuti:  “Imicitile ya muntu umubembu yalishibikwa bwino bwino, ni yi, ubulalelale, ukukowela, imibele ya nsoni.” Kabili atile: “[Abacita] ifyaba ifi tabakengile mu bufumu bwa kwa Lesa.”—Abena Galatia 5:19-21.

Bushe “ukukowela” calola mwi? Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibula ukuti “ukukowela” lisanshamo imilandile ne micitile yakowela. Natwishiba ukuti umuntu nga ca kuti apisha iminwe yakwe mu fya kufwala fya munankwe, nangu nga afuula umunankwe ifya kufwala, nangu nga aleangasha ifilundwa fya munankwe, pamo nga amabele, ninshi ifi alecita kukowela. Ukulingana na Baibolo, abaupana e bakwata fye insambu sha kwikata ku mabele.—Amapinda 5:18, 19.

Abaice bamo balipama ica kuti balasuula na mafunde ya kwa Lesa ukwabula ne nsoni. Ku mufulo fye balacila mu cipimo mu fyo bacita, bambi na bo balafwaya abakashana nangu abalumendo abengi aba kulacita na bo ifintu fyakowela. Abantu ba musango uyu kuti baba ne mibele iyo umutumwa Paulo aitile ukuti “imibele ya nsoni.” Ishiwi lya mu ciGriki ilyo bapilibula ukuti “imibele ya nsoni” lyalola mu kuti ‘ukulacita ifintu ifye shiku, ifyacila mu cipimo, ifya musaalula, nangu ukuba no lunkumbwa lwabipisha.’ Kwena te kuti utemwe ukuba ‘uwakunkuma icine cine’ ica kuti ‘waipoosa na mu mibele ya nsoni pa kuti ulecita ifyakowela fyonse no kucishamo.’—Abena Efese 4:17-19.

 ● Nga ca kuti abaleishishanya tabalekumbatana, tabaleikatana, nangu nga tabalefyompana ninshi tabatemwana.

Bufi. Ukupusana ne fyo bambi bengatontonkanya, ukucita ifintu ifingemya insuuna ya munobe te kuti kukoshe bucibusa. Lelo, ukucita ifintu fya musango uyu kupwisha fye umucinshi no kulenga bekucetekela. Umfwa icacitikile Lora. Atile: “Bushiku bumo umulumendo uo naleishishanya nankwe alishile ku ng’anda ninshi bamayo nabafumapo, umwine aleti aishile fye mu kutamba TV. Pa kubala anjikete fye ku minwe. E lyo nomba namwene fye atendeka ukulanjikataula umubili onse. Naleumfwa umwenso wa kumulesha; nalemona kwati alafulwa nga namweba, no kuya alaya.”

Bushe uletipo shani pali ifi fyacitike? Bushe uyu mulumendo alitemenwe Lora, nangu alefwaya fye ukuti aisekeshe umwine? Bushe kuti watila umuntu nga alefwaya ukuti ucite nankwe ifyakowela ninshi alikutemwa?

Nga ca kuti umulumendo apatikisha umukashana ukusuula ifyo asambilila mu Baibolo ne fyo kampingu ilemweba, ninshi apula mwi funde lya kwa Lesa kabili ninshi no mukashana wine tamutemwa. E lyo kabili umukashana na o nga asumina ukucita ifya musango uyo ninshi na o natemwa ukuti balemucita ifyo fine. Kabili icacilapo no kubipa, ca kuti ninshi nacita ifyakowela, limbi nafika fye na ku kucita ubulalelale. *—1 Abena Korinti 6:9, 10.

 Mulingile Ukulanshanya Ifyo Mushilingile Ukulacita

Nga ca kuti uleishisha, kuti wacita shani pa kuti taucilile mu cipimo pa kulanga icitemwiko? Icisuma ico mwingacita kubala mwalanshanya ifyo mushilingile ukulacita. Amapinda 13:10 yatila: “Abepushanya balikwata amano.” E ico lanshanya no munobe ifyo mwingalacita ifingaba bwino pa kulanga icitemwiko cenu. Nga ca kuti mwalolela mpaka ifintu fyabipa, e lyo mwalalanshanya ifyo mushilingile ukulacita, ninshi namuceelwa, pantu ninshi cimo no kutendeka ukushimya ing’anda iilepya ilyo umulilo wakula sana.

Kwena natwishiba ukuti ukulanshanya ilyashi ilya-afya nga ili kuti limbi kwalenga waumfwa insoni maka maka nga ca kuti e lyo fye mukobekelene. Nomba nga ca kuti mwalanshanishisha libela kuti mwaicingilila pa kuti ku ntanshi kwikaba amafya. Nga mwalanshanishisha  libela cili kwati mwacingilila ing’anda ku kupya ku mulilo. Kabili nga kuti mwalanshanya ilyashi lya musango uyu, ninshi ne cupo cenu cine cikesaba bwino. Na kuba, ukuilama, ukutekanya, no kukanaba na bukaitemwe e fingesalenga ukuti nga mwaupana, mukaleipakisha ukukumana kwa mu cupo.—1 Abena Korinti 7:3, 4.

Kwena ca cine ukuti calyafya ukukonka ifyo Lesa afwaya. Lelo kuti wacetekela ukuti ifyo Yehova alanda fya cine. Na kuba, pali Esaya 48:17, Lesa ailondolola ukuti e “ukusambilisha ifingakuwamina, uukwensha mu nshila iyo ufwile ukwendamo.” Ishiba ukuti Yehova afwaya ukuti ifintu fikuwamine sana!

BELENGELAPO NA FIMBI PALI ILI LYASHI MWI BUUKU 1, MU CIPANDWA 24

IFILI MU CIPANDWA CIKONKELEPO

Nga ca kuti tawatala aulaalapo no mwaume nangu umwanakashi, te kutila ninshi tauli muntu iyo. Na kuba ifi fine waisunga walicita bwino. Umfwa ico twalandila ukuti walicita bwino.

[Amafutunoti]

ILEMBO

“Mu kutemwa . . . tamwaba ukucita ifishayana.”—1 Abena Korinti 13:4, 5.

IFYO WINGACITA NI FI

Pa kwishishanya, muleba ukuli abantu, nga tamuli ukuli abantu kuti mwafwayako uwa kumushindika. Mwilaitalusha ku bantu nga muleishishanya, pamo nga ukwikala mu motoka nangu mu ng’anda nangu mu muputule, pantu limbi kuti mwalufyanya.

NAWISHIBA . . . ?

Nga ca kuti mwalikobekelana, ulingile ukulanshanya na nkobekela obe amalyashi ya citemwiko. Lelo ukulanda aya malyashi mu nshila ya kuti umunobe aumfwa ne nsuuna na ko kwine kukowela, nangu fye ni pa foni mulelandila nangu fye tufyebo twa pa foni watuma, na ko kwine kukowela.

IFYO NDEFWAYA UKUCITA!

Nga nshilefwaya ukulatontonkanya pa kucita ubulalelale ifyo ningacita ni fi ․․․․․

Nga ca kuti uo ndeishishanya nankwe alempatikisha ukucita nankwe ifyakowela, ifyo nkacita ni fi ․․․․․

Ifyo ningatemwa ukwipusha abafyashi bandi pali ili lyashi ni fi ․․․․․

ULETIPO SHANI?

● Finshi mwingalanshanya ifingamwafwa ukwishiba ifyo mushilingile ukucita pa kulanga icitemwiko?

● Londolola ubupusano bwaba pa bulalelale, ukukowela, e lyo ne mibele ya nsoni.

[Amashiwi pe bula 46]

“Twalebelengela pamo no wankobekele ifipande ifilanda pa kuisunga ifyaba mu mpapulo shilanda pali Baibolo. Tulatasha nga nshi pa fyo ifi fipande fyatwafwa ukuba na kampingu musuma.’’—E fyalandile Letisha

[Akabokoshi pe bula 44]

Kuti Twacita Shani nga ca Kuti Ifyo Tucitile Naficila mu Cipimo?

Tutile ifyo mucitile naficila mu cipimo, kuti mwacita shani? Mwilaibepa ukuti nalimo kuti mwaleka ukucita ifyacila mu cipimo pa lwenu fye. Umulumendo umo alandile ukuti: “Nalepepa nati, ‘Mwe Lesa twafweni ukuti twikabwekeshapo.’ Limo limo twaleba kwati twaleka kabili twaisabwekeshapo.” Kanshi icingawama, kulanda na bafyashi benu. E lyo kabili Baibolo itweba ukuti: ‘Mwite abakalamba ba cilonganino.’ (Yakobo 5:14) Aba bakacema ba Bwina Kristu kuti bamupandako amano, kuti bamwafwa, kabili kuti bamukalipila pa kuti bucibusa bwenu na Lesa bube bwino na kabili.

[Ifikope pe bula 47]

Bushe kuti mwalolela umulilo wakula sana e lyo mwatampa ukulashimya ing’anda? Kanshi tamulingile ukulolela mpaka mwaba ne nsuuna e lyo mwatendeka ukulanshanya ifyo mushilingile ukucita pa kulanga icitemwiko