Ibuot 8

Ntak Emi Nsidọn̄ọde Ntem-e?

“Ke ini edide eyenọwọn̄, esitie nte idem enen̄ede ọsọn̄ fi. Edi etise, idiọk udọn̄ọ anam afo ọtọn̄ọ ndikpọt. Editie nte ọmọsọn̄ uken̄.”—Jason.

KE JASON ama ekesịm isua 18, enye ama edifiọk ke imenyene akamba udọn̄ọ ke nsia, kpa udọn̄ọ emi esibiakde owo etieti. Ekeme ndidi afo n̄ko emenyene uyịre uyịre udọn̄ọ mîdịghe omobiomo ndo. Ekeme ndiyom enen̄ede esịn ukeme man anam mme n̄kpọ oro mbon en̄wen mîsidaha ke n̄kpọ, utọ nte ndisịne ọfọn̄, ndidia udia, m̀mê ndika ufọkn̄wed.

Uyịre uyịre udọn̄ọ ekeme ndinam etie fi ke idem nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke ẹsịn fi ke ufọk-n̄kpọkọbi. Emekeme ndikop ndobo. Amakam ekeme ndikere m̀mê enyene se anamde edue Abasi, mîdịghe ekere m̀mê Abasi enen̄ede oyom ndidomo fi nse m̀mê ayaka iso ọsọn̄ọ ada ye imọ. Edi Bible ọdọhọ ke “owo ikemeke ndida idiọkn̄kpọ ndomo Abasi,  enye ke idemesie inyụn̄ idomoke owo ekededi.” (James 1:13) Kpukpru owo ẹsidọn̄ọ; n̄ko “ini ye n̄kpọntịbe unana idotenyịn” ẹkeme ndisịm kpukpru nnyịn.—Ecclesiastes 9:11.

Edi n̄kpọ inemesịt ndifiọk ke Jehovah Abasi ọn̄wọn̄ọ ndinam obufa ererimbot emi “baba andidụn̄ kiet [mîdidọhọke] ite: ‘Ndọdọn̄ọ.’” (Isaiah 33:24) Enye ayanam idem mbon oro ẹma ẹkekpan̄a ẹset ẹdidu uwem ke obufa ererimbot oro. (John 5:28, 29) Edi, kan̄a ke emi, didie ke akpada se iwọrọde fi anam n̄kpọ ke eti usụn̄?

Domo ndikop inem uwem. Bible ọdọhọ ete: “Esịt eke adarade ọkọk ubiak.” (Mme N̄ke 17:22) Ndusụk owo ẹkeme ndikere ke ifọnke owo emi ọdọn̄ọde asak imam onyụn̄ okop idatesịt. Edi nditie mbre mbre nnyụn̄ ndian idem ye mbon en̄wen ẹkeme ndinam idem enem fi onyụn̄ anam oyom ndika iso ndu uwem. Ntre, kere se akpanamde man enen̄ede okop idatesịt ke uwem. Ti ete ke idatesịt edi ubak mbun̄wụm spirit Abasi. (Galatia 5:22) Spirit Abasi ekeme ndin̄wam fi okop idatesịt kpa ye oro ọyọde udọn̄ọ.—Psalm 41:3.

Nịm mme utịtmbuba emi afo ekemede ndisịm. Bible ọdọhọ ete: “Ẹyak kpukpru owo ẹkụt eti ibuot mbufo.” (Philippi 4:5) Eti ibuot idiyakke anam n̄kpọ oro ekemede ndida mfina nsọk fi, idinyụn̄ iyakke ededek idem akaha. Ke uwụtn̄kpọ, edieke idaha fo ayakde, ndisịn̄ede idem nte odotde ekeme ndinam enem fi ke idem. Oro anam ndusụk ufọkibọk ẹnyene mme n̄kpọ emi  mmọ ẹsidade ẹn̄wam mme uyen oro idem mîsọn̄ke ẹsịn̄ede idem. Ke ediwak idaha, ndisịn̄ede idem ke nnennen usụn̄ ekeme ndinam idem ọsọp ọsọn̄ fi onyụn̄ anam okop inemesịt. Akpan n̄kpọ akam edi afo ndinen̄ede nse nte idaha fo etiede nnyụn̄ nnịm mme utịtmbuba emi ekemede ndisịm.

Kpep nte akpanamde n̄kpọ ye mbon en̄wen. Nso ke akpanam edieke mbon en̄wen ẹtịn̄de idiọk ikọ ye afo ke ntak emi ọdọn̄ọde m̀mê obiomode ndo? Bible ọdọhọ ete: “Kûsịn esịt fo ke kpukpru ikọ oro mme owo ẹtịn̄de.” (Ecclesiastes 7:21) Ndusụk ini, mfọnn̄kan n̄kpọ oro akpanamde ke ini mme owo ẹtịn̄de idiọk ikọ ye afo ekpedi ndifụmi mmọ. Mîdịghe, emekeme ndinam se ekemede mbak mme owo ẹditetịn̄ utọ ikọ oro ye afo. Ke uwụtn̄kpọ, edieke etiede nte afafịna mme owo ndidu n̄kpere fi ke ntak emi etiede ke n̄kpọitie mbon n̄kpọnnam, domo ndinam ekikere mmọ ana sụn̄. Emekeme nditọn̄ọ nneme oro edinamde etịn̄ nte akasan̄ade obiomo ndo.

Kûyak idem emem fi. Jesus ama ọbọn̄ akam ọnọ Abasi ke ini enye okosobode ọkpọsọn̄ idomo, ọbuọt idem ye Enye, onyụn̄ owụk ekikere esie ke nyayama ini iso oro akanade ebet enye utu ke ubiak oro enye ọkọyọde. (Mme Hebrew 12:2) Enye ama ekpep n̄kpọ oto se ikọwọrọde enye. (Mme Hebrew 4:15, 16; 5:7-9) Enye ama enyịme ẹn̄wam imọ ẹnyụn̄ ẹsịn udọn̄ ẹnọ imọ. (Luke 22:43) Enye ekenen̄ede ekere aban̄a nte n̄kpọ ọkpọfọnde ye mbon en̄wen utu ke ndikere mban̄a mfịna esie.—Luke 23:39-43; John 19:26, 27.

Jehovah ‘Ekere Aban̄a Fi’

Inamke n̄kpọ m̀mê ewe udọn̄ọ afịna fi, kûkere ke Abasi ibatke fi ke n̄kpọ. Utu ke oro, Jehovah ada mbon oro  ẹdomode ndinam se inemde enye esịt ke ọsọn̄urua. (Luke 12:7) Enye enen̄ede ‘ekere aban̄a fi,’ onyụn̄ enem esịt ndida fi nnam uduak esie okposụkedi emi ọdọn̄ọde m̀mê obiomode ndo.—1 Peter 5:7.

Ntre, kûyak ndịk m̀mê eyịghe akpan fi ndinam mme n̄kpọ oro akpanade anam. Ka iso ben̄e Jehovah Abasi ete an̄wam fi. Enye ọfiọk se afo oyomde ye nte etiede fi ke idem. Ke adianade do, enye ekeme ndinọ fi “odudu eke ebede ukeme owo” man ọyọ mfịna fo. (2 Corinth 4:7) Nte ini akade, ekeme ndidi eyenyene nnennen ekikere ukem nte Timothy emi ọkọdọn̄ọde udọn̄ọ ọkpọsọn̄ mmemidem ke ini enye ekedide isua 17. Enye ọdọhọ ete: “Nte ẹtịn̄de ke 1 Corinth 10:13, Jehovah idiyakke ẹdomo nnyịn  ẹbe se nnyịn ikemede ndiyọ. Edieke Andibot mi enịmde ke mmekeme ndiyọ idomo emi, ami ndi anie eke n̄kpafan̄ade?”

Edieke Owo Emi Afo Ọdiọn̄ọde Ọdọn̄ọde

Nso ke akpanam edieke edide idem ọsọn̄ fi, edi owo emi afo ọdiọn̄ọde ọdọn̄ọ m̀mê obiomo ndo? Didie ke ekeme ndin̄wam enye? Akpan n̄kpọ oro akpanamde ekpedi ‘ndikere mban̄a enye’ nnyụn̄ ‘ntua enye mbọm.’ (1 Peter 3:8) Domo ndifiọk nte etiede owo oro ke idem. Nịm idemfo ke itie esie. Nina, emi akamanade ye udọn̄ọ ọkpọ asakedem emi ẹkotde spina bifida, ọdọhọ ete: “Sia nnyenede ekpri idem nsinyụn̄ ntiede ke n̄kpọitie mbon n̄kpọnnam, ndusụk owo ẹsitịn̄ ikọ ye ami nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke ndi eyenọwọn̄, ndien emi esinen̄ede abiak mi. Edi mbon en̄wen ẹsisụhọde ẹtetie ye ami man ida ibuot ukem ukem ke ini inemede nneme. Mmesinen̄ede mma oro!”

Edieke mûtịn̄ke enyịn ukaha ke udọn̄ọ m̀mê ndo oro owo obiomode, oyokụt ke enye onyụn̄ edi owo nte afo. Kamse, emekeme ndinọ enye “enọ eke spirit,” oro edi, nditịn̄ ikọ nsọn̄ọ enye idem! Ke ini anamde oro, oyokop inemesịt sia mbufo ‘ẹyesịn udọn̄ ẹnọ kiet eken.’—Rome 1:11, 12.

KOT N̄KPỌ EFEN EFEN BAN̄A IBUOTIKỌ EMI KE IBUOT 13 KE EBOHO 1

AKPAN ITIE N̄WED ABASI

“Ke ini oro . . . baba andidụn̄ kiet ididọhọke ite: ‘Ndọdọn̄ọ.’”​—Isaiah 33:23, 24.

ITEM

Ndifiọk se ifịnade fi ekeme ndinam ndịk oro okpokopde osụhọde ubọk. Ntre, kpep ofụri se ekekeme ban̄a mfịna fo. Bụp abiausọbọ fo mbụme edieke n̄kpọ mîn̄wan̄ake fi.

NDI AMA ỌFIỌK . . . ?

Udọn̄ọ m̀mê ndo oro obiomode idịghe ufen Abasi. Utu ke oro, unana mfọnmma emi kpukpru nnyịn idade ito Adam edi ntak.—Rome 5:12.

SE NDINAMDE

Man n̄ka iso nnyene eti ekikere mban̄a idem mi okposụkedi emi ndọn̄ọde m̀mê mbiomode ndo, se ndinamde edi ․․․․․

Eti utịtmbuba oro n̄kemede ndinịm edi ․․․․․

Edieke owo etịn̄de idiọk ikọ ye ami ke ntak udọn̄ọ m̀mê ndo oro mbiomode, nnennen n̄kpọ oro n̄kpanamde edi ․․․․․

Se ndibụpde ete ye eka mi mban̄a n̄kpọ emi edi ․․․․․

AFO EKERE DIDIE?

● Didie ke ekeme ndida se ẹnemede ke ibuotikọ emi n̄n̄wam owo oro obiomode ndo m̀mê ọdọn̄ọde uyịre uyịre udọn̄ọ?

● Edieke ọdọn̄ọde uyịre uyịre udọn̄ọ, nti n̄kpọ ewe ke ekpekere aban̄a man ẹn̄wam fi ada se iwọrọde fi anam n̄kpọ ke eti usụn̄?

● Afo asan̄a didie ọfiọk ke owo ndikụt ukụt iwụtke ke Abasi asasua owo oro?

 [Ekebe/Ndise ke page 75]

DUSTIN, owo isua 22

“Ke nteti nte n̄keberede Mama ke idem ntua ke ini ẹkesiande mi ke nditie ke n̄kpọitie mbon n̄kpọnnam ke ofụri eyouwem mi. N̄kedi isua itiaita kpọt ini oro.

Ndọn̄ọ udọn̄ọ mmeme emi ẹkotde muscular dystrophy. Nsikemeke ndisịne ọfọn̄, ndiyere mmọn̄, ndidia udia ke idem mi, nsinyụn̄ n̄kemeke ndimenede ubọk. Kpa ye oro, enyene mme n̄kpọ oro nsinamde emi ẹsinọde mi inemesịt. Ntre, mmenyene ediwak ntak ndikọm Abasi. Mmesiwak ndiwọrọ an̄wautom, ndien ndi asan̄autom unamutom ke esop. Uwem ifekke mi. Nte ituakde ibuot inọ Jehovah, nnyịn inanake se inamde ye se idoride enyịn iban̄a. Mmenen̄ede ndori enyịn ke ‘nyọfrọ nte ayara edop’ ke obufa ererimbot Abasi.”—Isaiah 35:6.

[Ekebe/Ndise ke page 75]

TOMOKO, owo isua 21

“Ke ini n̄kedide isua inan̄ kpọt, abiausọbọ ama asian mi ke nnyene ndisikịm ibọk emi ẹkotde insulin ke ofụri eyouwem mi.

Isimemke utom owo emi ọdọn̄ọde udọn̄ọ ikịm an̄wan n̄kụhọ ndisụhọde udomo suka oro odude enye ke iyịp. Nsidiaha udia ke ini oro n̄kpamade ndidia, edi ke ini mmenyomke udia, ẹsidọhọ ke ana n̄n̄wana ndia. Tọn̄ọ nte udọn̄ọ emi ọkọtọn̄ọ mi, ẹkịm mi ibọk n̄kpọ nte utịm ike-25,000; ubọk ye ifụhi mi ẹditotụt ke ntak ọkpọsọn̄ ukịmibọk. Edi ete ye eka mi ẹn̄wam mi n̄keme ndiyọ se itịbede inọ mi. Mmọ ẹsitie idara idara, iduọkke idotenyịn, ẹnyụn̄ ẹnam mi mma mme n̄kpọ eke spirit. Jehovah ọfọn ye ami. Ke ini idem ọkọnọde mi utan̄ifia, mma mbiere ndinam utom uyọhọ ini man nda oro n̄wụt esịtekọm nnọ Abasi.”

 [Ekebe/Ndise ke page 76]

JAMES, owo isua 18

“Ndusụk owo ifiọkke nte ẹkpenamde n̄kpọ ye owo n̄kpọnnam nte ami.

Mmọfiọk ke udọn̄ọ esinam owo omụhọ, edi okịmmọ akak inyan̄ uyo. Mme owo ẹsinam n̄kpọ ye owo emi mîniọn̄ke nte ẹnam ye eyenọwọn̄, ntre mmesidomo ndinam mmọ ẹfiọk ke ndịghe eyenọwọn̄ emi enyenede akamba uyo. Utu ke ndiseme mban̄a se mmendịghe, nsikam n̄wụk ntịn̄enyịn ke se ndide. Uwem enem mi. Mmesikpep Bible nnyụn̄ mbọn̄ akam mben̄e Jehovah nte an̄wam mi. Ubon nnyịn ẹsin̄wam mi kpukpru ini. Ke ntie mbet ini emi Abasi edisiode kpukpru udọn̄ọ efep. Kan̄a ke emi, nsụk ndi owo n̄kpọnnam, edi nyakke oro afịna mi.”

[Ekebe/Ndise ke page 76]

DANITRIA, owo isua 16

“Mma mfiọk ke enyene se ifịnade mi ke ini n̄kọtọn̄ọde ndikop ọkpọsọn̄ ubiak, idem ọkpọkọm nyom ndimen ekpri n̄kpọ nte akrasi mmọn̄.

Nnyene udọn̄ọ emi ẹkotde fibromyalgia, ndien enye esibiak owo etieti esinyụn̄ anam idem emem owo. Nte uyen, n̄kpama nditiene mme uke mi nnam se mmọ ẹnamde, edi mmesinen̄ede n̄kop ubiak idahaemi ke ini nyomde ndinam n̄kpọ ekededi n̄kan nte n̄kesikopde. Akam edi n̄kpọ nte ndide idap, mmesina ke bed mmian̄a ke anyan ini mbemiso idap emende mi! Kpa ye oro, mmọfiọk ke Jehovah ekeme ndin̄wam mi nnam se nyomde ndinam. Mma n̄kam n̄keme nditiene n̄kwọrọ ikọ ke ediwak hour nte asiakusụn̄ unọ un̄wam. Ikememke utom, edi mma nnam. Nsinam se n̄kemede. Mmesidomo ndifiọk mme n̄kpọ oro mmen̄kemeke ndinam, nsinyụn̄ ndomoke ndinam mmọ. Eka mi esiti mi se mîkpanaha nnam edieke nduede nyom ndinam.’’ 

 [Ekebe/Ndise ke page 77]

ELYSIA, owo isua 20

“Mma nsidiọn̄ọ n̄wed etieti. Edi idahaemi, ndikot ekpri udịmikọ edidi ekọn̄, ndien oro esinam nnen̄ede mfụhọ.

Udọn̄ọ ọkpọsọn̄ mmemidem emi ẹkotde chronic fatigue syndrome anam n̄kpri n̄kpọ oro n̄kesinamde ẹnen̄ede ẹsọn̄ mi. Idem ndidaha nda ke bed isimemke utom. Kpa ye oro, nsisịnke esịt ke udọn̄ọ mi. Mmesikot Bible kpukpru usen, idem ọkpọkọm edi ufan̄ikọ ifan̄, mîdịghe ndọhọ owo ke ubon nnyịn okot ọnọ mi. Mfiọkke m̀mê n̄kpodụk m̀mọ̀n̄ ke mîkpedịghe mbonubon mi. Ete mi ama akam enyịme ndisana ifetutom esie ke itie mbono nyak man an̄wam mi ntiene ndụk mbono oro. Akananam enye isemeke, edi esikam ọdọhọ ke n̄kponn̄kan ifetutom oro imọ inyenede edi ndise mban̄a ubon imọ.”

[Ekebe/Ndise ke page 77]

KATSUTOSHI, owo isua 20

“Mmesiduọ ke isọn̄, ntọn̄ọ ndituak, mfiori n̄kpo, ntuak n̄kpọ ndon̄ode nduọn̄ọ, nnyụn̄ mbom n̄kpọ. Kpukpru emi ẹsitịbe ke mbuari!

N̄kọtọn̄ọ ndisiduọ ndisi toto ke ini oro n̄kedide isua ition. Mmesiduọ ndisi nsịm ikatiaba ke ọfiọn̄. Nnyene ndimen ibọk kpukpru usen, ndien oro esinam idem enen̄ede emem mi. Edi mmesidomo ndikere mban̄a mbon en̄wen utu ke ndikere mban̄a idemmi kpọt. Mme asan̄autom uyọhọ ini iba ẹdu ke esop nnyịn emi ẹdide uke mi; mmọ ẹsin̄wam mi etieti. Ke mma n̄kokụre ufọkn̄wed, mma nsịn ekese ini ke utom ukwọrọikọ. Udọn̄ọ ndisi idịghe n̄kpọ usen kiet. Nte ededi, mmesiduọk odudu ke ini idem ememde mi. Ke ndan̄nsiere, mmesifiak n̄kop idem.”

 [Ekebe/Ndise ke page 78]

MATTHEW, owo isua 19

“Ọsọsọn̄ mme uke fo ndikpono fi edieke mutiehe mmọ ke enyịn nte mmọ ẹkpemade kpukpru owo ẹtie.

N̄kpama ndisitiene mbre mbre nnyụn̄ nsịn̄ede idem, edi n̄kemeke. Unan oro n̄kenyenede ke mfre ke ini n̄kamanade obiomo mi ndo inyụn̄ iyakke nsan̄a ọfọn. Kpa ye oro, nsitịmekede esịt mban̄a se mmen̄kemeke ndinam. Mmesisịn idem nnam mme n̄kpọ oro n̄kemede ndinam, utọ nte ukotn̄wed. Mma ndu ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄, nsifịnake idem m̀mê ẹyetịn̄ idiọk ẹban̄a mi. Se idọn̄de mi esịt edi ke Jehovah ama mi sia enye ọfiọk orụk owo oro ami ndide. Ke nditịm ntịn̄, ndaha idemmi nte owo n̄kpọnnam. Nda idemmi nte owo emi enyenede akpan mfịna oro anade nse mban̄a.”

[Ekebe/Ndise ke page 78]

MIKI, owo isua 25

“Mma nsibre mbre nnyụn̄ nsịn̄ede idem. Ekem, eketie nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke mmọsọn̄ ke ini nsụk ndide ekpri n̄kaiferi.

N̄kadada udọn̄ọ esịt emi ẹkotde atrial septal mmana. Ẹketọn̄ọ ndikụt idiọn̄ọ udọn̄ọ emi ke ini n̄kedide ekpri n̄kaiferi. Mma n̄ka usiakidem, edi idahaemi—ke isua itiokiet ẹma ẹkebe—mmesisọp n̄kop mmemidem, ibuot esinyụn̄ ọkọn̄ mi n̄kpa n̄kpa. Ntre, mma nnịm mme utịtmbuba oro ndikemede ndisọp nsịm. Ke uwụtn̄kpọ, ndi asiakusụn̄ ofụri ini, ndien n̄wak ndida leta ye fon n̄kwọrọ ikọ. N̄ko-n̄ko, udọn̄ọ emi anam mi nnyene mme edu emi mmen̄kenyeneke, utọ nte anyanime ye nsụhọdeidem.”

[Ndise ke page 74]

Uyịre uyịre udọn̄ọ ekeme ndinam etie nte ẹsịn fi ke ufọk-n̄kpọkọbi, edi Bible ọnọ fi idotenyịn