KAPÍTULO 8

¿Mbaʼére piko péicha cherasy?

“Ñanemitã aja ñapensa voi mbaʼeve ndoikomoʼãiha ñanderehe. Péro upéva tuichaiterei okambia jaikuaáramo jarekoha peteĩ mbaʼasy naipohãiva. Haʼete voi pyaʼeterei rejúva ndetuja” (Jason).

OREKÓRÕ guare 18 áño Jason oikuaa orekoha peteĩ mbaʼasy hérava Crohn. Ko mbaʼasy oafekta iñintestíno, hasyeterei ha omokangypa avei chupe. Ikatu oime nde avei reguereko peteĩ mbaʼasy ijetuʼuetereíva térã peteĩ diskapasida, ha upévare ndaikatuvéi rejapo heta mbaʼe ótrope g̃uarã ifásilva. Por ehémplo ikatu hína ijetuʼuve ndéve reho koléhiope, reñemonde térã rekaru hag̃ua neaño.

Reguerekóramo peteĩ mbaʼasy naipohãiva, ikatu reñeñandu hína peteĩ guyraʼícha oĩva háulape. Ikatu oime reñeñandu neaño ha reñepyrũ repensa noiméipa rembopochy raʼe Ñandejárape ha upévare rehasa koʼã mbaʼe, térã ikatu avei repensa Ñandejára ohejaha rehasa koʼã mbaʼe ndeprova hag̃ua. Péro la Biblia heʼi porã haʼe ndoprovaiha avavépe mbaʼe vaípe (Santiago 1:13).  Ñambyasýramo jepe koʼág̃a hetave voínte umi mbaʼasy, ha ñaneimperfékto rupi oimeraẽvape ikatu ñandejagarra. La Biblia heʼi voi enterovéva ikatuha “ohasa peteĩ tiémpo ijetuʼúvare, térã ohupyty chupe umi desgrásia ohaʼarõʼỹve jave” (Eclesiastés 9:11).

Ñandejára opromete omoĩtaha peteĩ múndo pyahu ha upépe avave “ndeʼimoʼãvéima: ‘Cherasy hína’” (Isaías 33:24). Umi omano vaʼekue jepe oñemoingove jeýta upe múndo pyahúpe (Juan 5:28, 29). Péro, ¿mbaʼépa ikatu nepytyvõ koʼág̃ama voi revyʼa hag̃ua nderasykatúramo jepe?

Eñehaʼãkena eñekonsentra iporãvare. La Biblia heʼi voi peteĩ korasõ ovyʼáva haʼeha “peteĩ pohã ñanemongueráva” (Proverbios 17:22). Oĩ opensáva noĩporãiha javyʼa térã japuka ñanderasykatúramo. Péro ndahaʼéi ningo upéicha, javyʼakuaáramo ha jajeheʼáramo umi hénte ojedivertikuaávandi ñanekyreʼỹve ha ñañeñandu porãvéta. Upévare iporãta repensáramo umi mbaʼe ndegustávare ha ikatúvare rejapo revyʼave hag̃ua. Aníkena nderesarái pe vyʼa haʼeha hína peteĩ mbaʼe porã oúva Ñandejára espíritugui (Gálatas 5:22). Upe espíritu nepytyvõta regueropuʼaka hag̃ua ne mbaʼasy ha resegi hag̃ua revyʼa nderasykatúramo jepe (Salmo 41:3).

Emoĩ umi méta ikatútava rehupyty. La Bíbliape heʼi porã: “Iñumíldeva iñarandu” (Proverbios 11:2). Neumílderamo rehechakuaáta oĩha heta mbaʼe ndaikatúiva rejapo, péro upéva ningo ndeʼiséi avei ndaikatumoʼãiha rejapo mbaʼevete. Por ehémplo, oiméramo nde salu opermiti ndéve ikatu hína rejapo michĩmi jepe  ehersísio ha péicha reñeñandu porãvéta. Heta ospitálpe oĩ voi umi lugár umi imitãva ikatuhápe ojapo fisioterápia ojerrekuperave hag̃ua. Ha peichagua ehersísio ndahaʼéi oipytyvõnteva ojerrekuperave hag̃ua pe persóna hasýva, síno oipytyvõ avei ikyreʼỹve ha ovyʼave hag̃ua. Upéicharõ, epensamína ne situasiónre ha eñehaʼã emoĩ umi méta ikatútava rehupyty.

Ani remboguapyeterei ndejehe umi mbaʼe ojeʼéva. ¿Mbaʼépa ikatu rejapo peteĩ persóna heʼíramo álgo nemoñeñandu vaíva? Iporãta resegíramo ko konsého oĩva la Bíbliape: “Ani repena opa mbaʼe la hénte heʼívare” (Eclesiastés 7:21). Sapyʼánte iporãvéta nerepenáinteramo umi mbaʼe ojeʼévare, térã ikatu avei reñeadelanta hese. Por ehémplo, ñamoĩ chupe reimeha sílla de rruédape, ha upeichaháguinte nderecha peteĩ persóna ha ndoikuaái mbaʼépa heʼíta ndéve. Upéicha jave nde voi ikatu ere chupe: “¡Ajépa oikoite la che sílla!”.

Aníke reñentrega. Epensamína Jesúsre, haʼe oñemboʼe vaʼekue Ñandejárape ohasa asýrõ guare, ojerovia hese ha ndoikói ojepyʼapyeterei umi mbaʼe ohasávare, síno opensa meme umi mbaʼe porã ohupytýtavare amo gotyove (Hebreos 12:2). Ohasáramo jepe heta mbaʼe vai oñehaʼãmbaite vaʼekue oaprende umívagui (Hebreos 4:15, 16; 5:7-9). Oheja avei ótrope oipytyvõ ha omokyreʼỹ chupe (Lucas 22:43). Ha oñehaʼã meme vaʼekue oipytyvõ hapichakuérape ojepyʼapy rangue umi mbaʼe ohasávare (Lucas 23:39-43; Juan 19:26, 27).

Jehová ojepyʼapy nderehe

Tahaʼe haʼéva upe situasión rehasáva hína, aníkena repensa nderevaleiha Ñandejárape g̃uarã. Haʼe ningo omombaʼeterei umi oñehaʼãvape ojapo umi mbaʼe haʼe oguerohorýva (Lucas 12:7). Jehová ojepyʼapy nderehe ha ovyʼaiterei reservi haguére chupe nderasykatúramo jepe (1 Pedro 5:7).

 Sapyʼánte ikatu rekyhyje ha nereñeñanduporãi, péro ani reheja upéva ndejoko rejapo hag̃ua umi mbaʼe rejaposéva ha tekotevẽva rejapo. Oimérõ reñeñandu upéicha, ejerurékena Jehovápe tanepytyvõ. Haʼe oikuaa porã umi mbaʼe reikotevẽva ha ontende mbaʼéichapa reñeñandu. Hiʼarive haʼe ikatu nepytyvõ “pe podér umi ótra hénte ndorekóiva” rupive regueropuʼaka hag̃ua ne mbaʼasy (2 Corintios 4:7). Mbeguekatúpe ikatu reñeñandu porãmie ha reñekonsentrave umi mbaʼe iporãvare. Péicha oiko vaʼekue Timotéore, haʼe orekórõ guare 17 áño umi doktór heʼi chupe orekoha síndrome de fatíga krónika. Haʼe heʼi: “Primera a los Corintios 10:13 ningo heʼi Jehová ndohejamoʼãiha jahasa mbaʼeve ndaikatumoʼãiva jagueropuʼaka. ¡Ha mbaʼéicha piko che akontradesíta chupe!”.

 ¿Ha oiméramo ótro la hasýva?

Péro, ¿mbaʼépa ikatu rejapo oiméramo ndahaʼéi nde la nderasýva? ¿Mbaʼéichapa ikatu reipytyvõ pe ótra persónape? Reñehaʼã vaʼerã reñemoĩ ilugárpe ha ‘eiporiahuvereko chupe nde pyʼaite guive’ (1 Pedro 3:8). Péichamante ikatúta rentende porã mbaʼéichapa oñeñandu hína. Reñehaʼã vaʼerã repensa mbaʼéichapa ndéve ndegusta vaʼerãmoʼã ndetrata umi ótro. Peteĩ mitãkuña hérava Nina oreko peteĩ provléma ikolúmnape onase guive, pe mbaʼasy héra espína vífida. Haʼe heʼi: “Che ningo chemichĩ ha aiko sílla de rruédape. Sapyʼánte umi oñembojáva che rendápe oñeʼẽ hag̃ua chendive oñepyrũ oñeʼẽ chéve haʼeramoguáicha peteĩ mitã, upéva ningo chemoñeñandu vaieterei. Péro oĩ avei oguapýva ikatu hag̃uáicha roñemongeta porãve, ha upéva katu chegustaiterei”.

Upéicharõ, aníkena rehusga nde rapichápe reikuaa porãʼỹre chupe. Reñehaʼãramo reikuaa porã pe persóna hasývape, rehechakuaáta ndahaʼeiha la idiferentetereíva ndehegui. Aníkena nderesarái avei umi mbaʼe eréva ikatuha oipytyvõ umi ótrope omombarete hag̃ua iñamista Jehovándi. Rejapóramo upéicha nde avei reñevenefisiáta ha ikatúta peñomokyreʼỹ (Romanos 1:11, 12).

RETOPAVÉTA INFORMASIÓN VOLÚMEN 1, KAPÍTULO 13-PE

TÉXTO OĨVA LA BÍBLIAPE

“Ni peteĩ oikóva ko yvy ape ári ndeʼimoʼãvéima: ‘Cherasy hína’” (Isaías 33:23, 24).

PETEĨ KONSÉHO

Eñehaʼãna einvestiga porã opa ikatúva ne mbaʼasýgui, upéicha ningo reikuaa porãvéta mbaʼépa ikatu rejapo ha nderekyhyjemoʼãi. Ha oiméramo nerentendeporãi peteĩ mbaʼe, eporandu nde doktórpe.

¿REIKUAÁPA RAʼE?

Nderasykatu térã reguerekóramo peteĩ diskapasida ndahaʼéi hína Ñandejára ndekastiga rupi, upéva ningo oiko ñaneimperfékto rupínte (Romanos 5:12).

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA

¿Mbaʼépa ikatu ajapo apensa meme hag̃ua iporãvare, oiméramo jepe cherasykatu térã areko peteĩ diskapasida? ․․․․․

¿Mbaʼeichagua méta ahupytykuaávapa ikatu amoĩ? ․․․․․

¿Mbaʼépa ikatu ajapo ani hag̃ua amboguapyeterei chejehe oĩramo peteĩ persóna heʼíva chéve peteĩ mbaʼe chemoñeñandu vaíva? ․․․․․

¿Mbaʼépa aporanduse che túa térã che sýpe ko témare? ․․․․․

¿NDÉPA MBAʼE ERE?

● ¿Mbaʼéichapa ikatu eipuru umi informasión oĩva ko kapítulope reipytyvõ hag̃ua peteĩ persóna hasykatúvape, térã orekóvape peteĩ diskapasida?

● Oiméramo aréma nderasykatu, ¿mbaʼe iporãvarepa ikatu repensa reaguanta hag̃ua?

● ¿Mbaʼérepa ikatu reime segúro umi mbaʼe rehasáva ndahaʼeiha peteĩ kastígo oúva Ñandejáragui?

 [Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 75-pe]

DUSTIN (22 áño)

“Hetaiterei ningo cherasẽ che sy jyva ári aikuaárõ guare apytataha peteĩ sílla de rruédape aikove aja entéro. Ocho áñonte areko kuri upérõ.

Areko peteĩ mbaʼasy hérava distrófia muskulár ha upévare ndaikatúi ahupi ni che jyva. Upévare oĩmante vaʼerã peteĩ chepytyvõva ikatu hag̃uáicha ajahu, añemonde ha akaru. Upéicharõ jepe siémpre avyʼa, areko heta mbaʼe ajapo vaʼerã, ha aagradese upévare. Che ningo siérvo ministeriál, asẽ meme predikasiónpe, ha napensáiva ndavaleiha mbaʼeverã. Upéva rangue, ajapo heta mbaʼe Jehová servísiope ha apensa umi mbaʼe porãite cheraʼarõvare hína amo gotyove. Hiʼãitereíma ningo chéve og̃uahẽ pe día ikatutahápe ‘adipara umi guasúicha’.” (Isaías 35:6).

[Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 75-pe]

TOMOKO (21 áño)

“Arekórõ guare 4 áñonte, peteĩ doktór heʼi amoĩka vaʼerãha insulína aikove aja entéro.

Peteĩ diavétikope ijetuʼueterei okontrola ijasuka pono ojupi térã oguejyeterei. Por ehémplo, heta vése haʼuse jave álgo ndaikatúi haʼu, ha ndaʼuséiramo katu lomímonte haʼu vaʼerã. Koʼág̃a peve oñemoĩma chéve pe insulína amo 25.000 véserupi voi, ha upévare che jyva ha che kuárto ikallopáma chehegui. Péro che tuakuéra tuicha chepytyvõ, pórke siémpre opensa iporãvare ha chepytyvõ amombaʼe hag̃ua entéro mbaʼe oúva Jehovágui. Upéva chepytyvõ añekonsentra hag̃ua umi mbaʼe iporãvare. Jehová ningo ivuenoiterei chendive ha aagradese chupe, upévare añehaʼãmbaite vaʼekue ha amoñepyrũ che prekursorádo.”

 [Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 76-pe]

JAMES (18 áño)

“Umi hénte cherecháva sapyʼánte ndoikuaái mbaʼépa heʼíta térã ojapóta chediferénte rupi chuguikuéra.

Che ningo areko pe mbaʼasy hérava enanísmo. Upévare, sapyʼánte umi hénte chetrata peteĩ mitãicha, ha aiko vaʼerã aexplika che ndahaʼeveimaha mitã. Pono añedeprimi nañekonsentrái umi mbaʼe ndaikatúivare asolusiona, ha avyʼave pórke apensa meme umi mbaʼe ikatúvare ajapo. Avei astudia la Biblia ha ajerure Jehovápe tachemombarete. Che hentekuéra avei tuicha chepytyvõ ha chemokyreʼỹ. Hiʼãitereíma ningo chéve Jehová ogueru pe múndo pyahu anivéma hag̃ua avave osufri. Péro ahaʼarõ aja og̃uahẽ upe día aikómante vaʼerã péicha, upéicharõ jepe namboguapýi chejehe che situasión.”

[Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 76-pe]

DANITRIA (16 áño)

“Ahechakuaa algúna kósa ojehuha chéve, pórke hasyeterei ahupi jave peteĩ váso y jepe.

Areko peteĩ mbaʼasy hérava fivromiálhia, ha upévare hasyeterei chéve che rete kompletoite. Che ningo ajapose avei opa mbaʼe che amigokuéra ojapóva, péro ndaikatúi. Heta mbaʼe ijetuʼueterei chéve, ha ake hag̃ua jepe hetaiterei atarda pórke hasyeterei chéve la che rete. Upéicharõ jepe, ahechakuaa mbaʼeichaitépa Jehová chepytyvõ ha upévare ikatuha aaguanta. Upéicha rupi ijetuʼúramo jepe, ikatu voi ajapo che prekursorádo auxiliár, ha ahupyty che méta. Siémpre añehaʼã ajapo ikatumíva, péro ndahasái avei la rrája. Upévare ndajapóinte peteĩ mbaʼe ahechakuaáramo cheforsataha. Ha avése cheresaráiramo upévagui, mama siémpre oĩ upépe chemomanduʼa hag̃ua.”

 [Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 77-pe]

ELYSIA (20 áño)

“Che ningo chenóta porã vaʼekue ha astudiaseterei voi. Péro koʼág̃a peteĩ línea jepe aleéramo cheforsaiterei, ha upévare añeñandu vai.

Areko peteĩ mbaʼasy hérava síndrome de fatíga krónika, upévare ijetuʼu chéve ajapo hag̃ua umi mbaʼe isensillovéva jepe. Oĩ día ndaikatuihápe voi ni apuʼã. Péro núnka ndahejáiva che mbaʼasy ipuʼaka cherehe. Káda día alee la Biblia michĩmi jepe, ha ndaikatúi mbaʼéramo che ajapo upéva, ajerure che hentekuérape toleemi chéve. ¡Aagradeseterei chupekuéra chepytyvõ haguére! Chemanduʼa peteĩ jey che túa ndoaseptái hague peteĩ priviléhio oñemeʼẽse vaʼekue chupe peteĩ asambléape ikatu hag̃uáicha opytánte ha oñatende cherehe. Ha hiʼarive ni ndojeplageái upe rire. Heʼi voi katu haʼeha peteĩ priviléhio ijojahaʼỹva chupe g̃uarã oñatende porã hogayguáre.”

[Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 77-pe]

KATSUTOSHI (20 áño)

“Cheatáke jave, añepyrũ asapukái vaipa, aryrýi ha ajetyvyro vaipa pe yvýpe. Amombopa oĩva guive che jerére ha sapyʼánte ajoka heta mbaʼe.

Arekórõ guare 5 áño umi doktór heʼi arekoha epilépsia, ha sapyʼánte 7 vése voi cheatáke un méspe. Káda día ningo haʼu vaʼerã umi pohã imbaretéva ha péicha rupi chekaneʼõmba rei jepi. Upéicharõ jepe, añehaʼã ani hag̃ua apensa chejehénte ni añekonsentra che mbaʼasýre, upéva rangue amotenonde che rapichakuérape. Kongregasiónpe oĩ mokõi prekursór che avegua chepytyvõitereíva. Ha atermina rire che koléhio, che avei añepyrũma apredikave. Añetehápe ningo agueropuʼakámante vaʼerã ko mbaʼasy káda día, péro añedesanima jave añehaʼã apytuʼu porã, ha péicha al ótro día añeñandu porãitevéma.”

 [Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 78-pe]

MATTHEW (19 áño)

“Ijetuʼu ningo umi ótro nderrespeta ha ndeguerohory hag̃ua haʼekuéra opensáramo nde ndahaʼeiha ‘normál’.

Che ahugaseterei algún depórte, péro ndaikatúi. Areko rire pe parálisis serevrál ijetuʼu chéve aguata hag̃ua jepe. Péro apensaiterei rangue umi mbaʼe ndaikatúivare ajapo, añehaʼã añekonsentra umi mbaʼe si ikatúvare ajapo, por ehémplo aleeseterei voi. Avyʼaiterei Salón del Réinope, pórke upépe avave ndachehusgái. Avei tuicha chekonsola aikuaávo cherasymíramo jepe Jehová cherayhuetereiha. Che ndaʼéi chejehe haʼeha peteĩ diskapasitádo, síno peteĩ persóna ombohováiva hína peteĩ situasión ijetuʼúva ha osegítava oaguanta.’’

[Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 78-pe]

MIKI (25 áño)

“Núnka ndarekói vaʼekue provléma ahuga hag̃ua opaichagua depórte, péro upéi chekuñataĩ potaitépe ndaikatuvéi ajapo mbaʼeve, haʼete voi derrepentete ajúva cheg̃uaig̃ui.

Anase guive areko peteĩ provléma che korasõme. Péro upéva ojepilla chekuñataĩ potaitépe ae. Ojapo 6 áño ajopera hague, péro lomímonte chekaneʼõmba rei ha cheakã rasyeterei jepi. Upéicharamo jepe, añehaʼã amoĩ umi méta ikatútava ahupyty. Por ehémplo ajapo che prekursorádo, ha ahupyty hag̃ua che óra, apredika por kárta térã por teléfono. Péro ahechakuaa avei che mbaʼasy chepytyvõ hague amehora hag̃ua heta mbaʼépe, por ehémplo koʼág̃a chepasiensiave, ha cheumildeve.”

[Taʼanga oĩva páhina 74-pe]

Nderasykatúramo, ikatu reñeñandu hína peteĩ guyraʼícha oĩva háulape, péro la Biblia opromete koʼẽrõitéma nesãsotaha