KAPÍTULO 12

¿Iporãpa ñañeʼẽ ñande rapichakuérare?

“Peteĩ pyhare aha fiestahápe, ha al ótro día enterovénte oikóma heʼi añeno hague peteĩ kuimbaʼéndi upépe. ¡Mbaʼéicha piko peichaite peve ijapukuaa la hénte!” (Linda).

“Sapyʼánte ojeʼe pérupi peteĩ mitãkuña ha che roñemoĩ hague de nóvio, péro che katu ni ndaikuaái chupe. Hetaiterei oĩ omombeʼúnteva la ojeʼéva chupe oikuaaʼỹre siértopa” (Miguel).

 JAGUEROVIÁRAMO opa mbaʼe heʼíva la hénte, haʼetéta jaikóva peteĩ novélape. Por ehémplo Any orekóva 19 áño heʼi: “Ojeʼe cherehe cheryeguasu hague, aitykáma hague che memby heta vése, aipuruha dróga ha avendeha umíva. Ndaikatúi aiko trankíla la héntegui. Che ndaikuaái mbaʼérepa la hénte oiko péicha oñeʼẽ ótrore”.

Umi mensáhe ha korréo elektróniko rupive, oimeraẽva ikatu omosarambi chísme oheja vai hag̃ua ótrope. Hiʼarive natekotevẽi voi ni oñeʼẽ, oskrivínte la heʼiséva ha omondo upéva umi hekoreíva ha oikuaasévape opa mbaʼe oikóva. Internétpe oĩ voi umi páhina ojejapóva oñeñeʼẽ hag̃ua ótrore ojeheja vai hag̃ua chupe. Oĩ avei páhina hérava blog umi hénte ikatuhápe omombeʼu la ojapóva ha opensáva, ha oĩ oaprovecháva upéva okomenta hag̃ua umi mbaʼe noñanimáiva heʼi de frénte.

¿Heʼisépa upéva siémpre ivaiha ñañeʼẽ umi ótrore?

¿Ikatúpa ñañeʼẽ ótrore?

Emarka oimépa verdadéro o fálso:

Ni mbaʼevéicharõ nañañeʼẽi vaʼerã ótrore. □ Verdadéro □ Fálso

¿Ndépa ere ivaiha ñañeʼẽ ótrore? Odepende. Por ehémplo, sapyʼánte ñañemongeta jave ñane amígondi ñamensiona ótra persónape, ha upéva ndeʼiséi ñañeʼẽ vaiha hese. La Biblia heʼi ‘jajepyʼapy vaʼerãha umi ótrore’ (Filipenses 2:4). Upéva ningo ndeʼiséi ikatuha ñañentremete la ótro ojapóvare (1 Pedro 4:15). Péro ñañeʼẽvo ñane amigokuérare ikatu jaikuaa heta mbaʼe ideprovéchova, por ehémplo mávapa omendáta, mávapa ifamília raʼe ha umícha. Añetehápe, ndaikatumoʼãi voi jahechauka jajepyʼapyha ótrore ndajaʼéiramo mbaʼevete hesekuéra.

Péro upéicha avei, ndahasyiete oñepyrũ hag̃ua la chísme.  Por ehémplo ikatu oĩ heʼíva: “Pedro ha Ana hoʼaitereíta ojuehe”, upéi katu peteĩ ohendúva upéva heʼíma: “Pedro ha Ana ndajeko ojegusta ojuehe”. Péro haʼekuéra katu ni ndoikuaái la oikóva hína. Upeichagua situasiónpe ikatu oĩ opensáva vyroreiha upéva, péro Pedro ha Ánape g̃uarã katuete ndahaʼemoʼãi vyrorei la ojeʼéva hesekuéra.

Julie orekóva 18 áño omombeʼu osufri hague pe chísme káusare: “Arrenegaiterei ningo oñeñeʼẽ rei haguére cherehe, ha apyta voi apensa ndovaleiha akonfia avavére”. Upéicha lénto avei oiko Yani rehe orekóva 19 áño. Haʼe heʼi: “Ojeʼe ajegustaha peteĩ che amígore ha roĩmaha de nóvio, upévare che añemomombyry chugui. Upéi apensa porã la oikóvare ha ahechakuaa naiporãiha ajapo hese upéicha, pórke ore oñoamígo. Chéve g̃uarã natekotevẽi la hénte oñepyrũma voi oñeʼẽ ohecha haguérente peteĩ mitãrusu ha mitãkuña oñemongetaha oñondive”.

Eñeʼẽ chupe ótra kósare

¿Mbaʼépa ikatu rejapo sapyʼánte remombeʼuséramo peteĩ chísme? Ñamoĩmína peteĩ ehémplo. Eñeimahinamína rehoha nde áutope ha pe tapére oĩha avei hetaiterei veíkulo. Peichaháguinte ikatu oiko peteĩ mbaʼe ha tekotevẽ derrepénte rehasa pe ótro karrílpe, reheja tohasa raẽ ótro veíkulo térã refrena dególpe. Reñatende porãramo, repilláta oĩ jave peteĩ pelígro ha reikuaáta mbaʼépa rejapo vaʼerã.

Upéicha avei oiko reñemongeta jave ne amigokuérandi. Normálmente japilla voi oĩta jave oñeʼẽ vaíva ótrore, ha  upéicha jave iporãve ñañeʼẽnte ótra kósare. Ndajajapóiramo upéicha ikatu ñamoñeñandu vai ñande rapichápe. Por ehémplo, Miguel heʼive: “Chemanduʼa una ves añeʼẽ vai hague peteĩ mitãkuñáre. Haʼe hese oikoitereiha kuimbaʼe rapykuéri, ha haʼe oikuaa jey upe rire. Ndacheresaraimoʼãi voi oúrõ guare oñeʼẽ chendive ha omombeʼu chéve mbaʼéichapa oñeñandu, ojekuaa hasyeterei hague chupe la haʼe vaʼekue. Upéi rosolusionáramo jepe pe provléma, apyta ambyasy ajapo haguére hese péicha”.

Jahechaháicha, nañañatendéiramo la jaʼévare ikatu ñambosufri ótrope. La Biblia heʼi voi: “Oĩ nopensáiva oñeʼẽ hag̃ua, ha umi mbaʼe heʼíva ñandekutu rasy peteĩ espádaicha” (Proverbios 12:18). Upéicharõ, repensa porã vaʼerã umi mbaʼe erétavare. Sapyʼánte ikatu jaikuaaseterei térã ñamombeʼuseterei la ojeʼéva hína ótrore, péro pono oñemombeʼu peteĩ chísme, koʼýte ñañehaʼã vaʼerã ñakambia hag̃ua pe téma. Carol, orekóva 17 áño heʼi: “Ñañatende vaʼerã pono jarrepetínte ótro heʼíva.  Pórke ndajaikuaáiramo siértopa, ikatu ñamosarambi peteĩ japu”. Iporãvéta jajapóramo apóstol Pablo heʼi vaʼekue: “Peiko pyʼaguapýpe ha ani peñentremete ótro ojapóvare” (1 Tesalonicenses 4:11).

Upéicharõ, ¿mbaʼéicha ikatu rehechauka rejepyʼapyha ótrore ha nanentremetidoiha? Remombeʼusérõ peteĩ mbaʼe nde rapicháre, reñeporandu vaʼerã: “¿Siértopa la haʼétava? ¿Mbaʼérepa amombeʼuseterei? ¿Ikatúpa chéve voi cheperhudika amombeʼúramo?”. Ko último porandu iñimportanteterei, pórke ipahápe ikatu nde voi repyta vaive pe persónagui, ojeʼéta rupi nderehe nechismosoha.

Oñeñeʼẽ vai jave nderehe

¿Mbaʼépa rejapokuaa oñeñeʼẽ vaírõ nderehe? Eclesiastés 7:9 omeʼẽ ko konsého: “Ani pyaʼeterei ndepochy”. Upéicharõ, natekotevẽi pyaʼeterei voi rerreaksiona. La Biblia heʼi porã: “Ani repena opa mbaʼe la hénte heʼívare [...]. Nemanduʼa vaʼerã nde avei reñeʼẽ vai hague la héntere heta vése” (Eclesiastés 7:21, 22).

 Añetehápe, pe chísme ivaieterei. Péro nereñatendéiramo mbaʼéichapa rerreaksiona ojeʼe jave nderehe álgo, ikatu upe rreaksión tuichave ndeperhudika la ojeʼe vaʼekuégui nderehe. Upévare iporãvéta rejapórõ Renata ojapoháicha, haʼe heʼi: “Hasýramo jepe chéve oñeñeʼẽ vai jave cherehe, namboguapýi chejehe upéva. Aikuaa porã unos kuánto día haguépe ótra kosaitérema oñeñeʼẽtaha”. a

Upéicharõ, oĩ jave oñeʼẽ vaíva ótra persónare ikatu rehechauka nearanduha reñeʼẽvo ótra kósare rekambia hag̃ua pe téma. Ha oimérõ reikuaa oñeñeʼẽ vaiha nderehe, ani remboguapyeterei upéva ndejehe. Siémpre reñekomporta porãramo, entéronte ohechakuaáta japuha pe ojeʼéva nderehe (1 Pedro 2:12). Rejapóramo koʼã mbaʼe rejogueraha porãta enterovéndi ha avei reime porãta Jehová renondépe.

[Nóta]

TÉXTO OĨVA LA BÍBLIAPE

“Pe oñatendéva la heʼívare oikove pukúta, péro pe ndojokokuaáiva ijuru oñehundíta” (Proverbios 13:3).

PETEĨ KONSÉHO

Oĩramo omombeʼuséva ndéve peteĩ chísme, ikatu ere chupe nereñeʼẽseiha nde rapicháre ha koʼytevéntema upe persóna noĩriramo upépe oñedefende hag̃ua.

¿REIKUAÁPA RAʼE?

Repenáramo peteĩ omombeʼúvare chísme remoirũma hína péicha chupe, ha péva káusare pyaʼevéntema okorre pe ojeʼéva.

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA

¿Mbaʼépa ajapóta añeʼẽséramo che rapicháre? ․․․․․

¿Mbaʼépa ajapóta aikuaáramo oñeñeʼẽha cherehe? ․․․․․

¿Mbaʼépa aporanduse che túa térã che sýpe ko témare? ․․․․․

¿NDÉPA MBAʼE ERE?

● ¿Mbaʼéicha javépa iporã ñañeʼẽ ótrore?

● ¿Oñeñeʼẽ vaímapa nderehe? ¿Mbaʼépa reaprende raʼe upévagui?

● ¿Mbaʼérepa nde voi repyta vaíta reñeʼẽ vaíramo nde rapicháre?

[Komentário oĩva páhina 107-pe]

“Peteĩ vuéltape añeʼẽ vai peteĩ persónare ha upéi haʼe ou oñeʼẽ chéve oñenterágui pe haʼe vaʼekue hese. Aaprende ndajapovéima vaʼerãha upéva ha iporãveha jaʼe umi mbaʼe ñapensáva ñande rapichaitépe voi” (Paula).

[Taʼanga oĩva páhina 108-pe]

Pe chísme ojogua peteĩ espáda oporokutu asývape, pórke omoñeñandu vai pe persónape ha operhudika chupe