Icipandwa 16

Bushe ni Bani Mfwile Ukwebako Ukuti Ndacita Ifyabipa mu Bumfisolo?

□ Ukunwa ubwalwa

□ Ukwangala nabo abafyashi bobe bakulesha ukwangala na bo

□ Ukukutika ku nyimbo shabipa

□ Ukuya ku mitebeto ukuba ifimfulunganya

□ Ukwishishanya mu bumfisolo

□ Ukutamba amafilimu ya lukakaala nangu aya bulalelale nelyo ukwangala ifyangalo fya lukakaala pa vidio

□ Ukulanda amashiwi ya musaalula

 MONA pa mutande wa fyebo ifili pe bula 136. Bushe ulacitapo fimo pali ifi fintu ukwabula ukuti abafyashi bobe beshibe? Nga ulacita, nalimo walishiba ukuti ifyo ucita ulalufyanya. Limbi no mutima ulakucusha pa fyo ucita. (Abena Roma 2:15) Na lyo line, nalimo te kuti utemwe ukwebako abafyashi bobe pa fyo ulufyanya. Kabili nga watontonkanya pa fingacitika nga wabeeba, nalimo kuti wamona kwati te kuti ciwame ukubeeba, pantu nga baishiba e lyo cingabakalipa. Nomba bushe walishiba ukuti ifi ucita ulalufyanya? Pantu ifyo abafyashi bobe bakwishiba, te fyo waba. Cinshi calengele ukuti ulecita ifyabipa mu bumfisolo?

Ukufwaya Ukulaicitila fye Fintu

Baibolo yalanda ukuti inshita ilafika ilyo ‘umwaume asha wishi na nyina.’ (Ukutendeka 2:24) Kwena ifi fine e fyo ciba na ku mwanakashi. Abantu bonse balafwaya ukukula, no kulaitontonkanishisha abene, e lyo no kulaisalila ifya kucita. Nomba abaice bamo balafulilwa abafyashi babo nga babakaanya ukucita fimo ifyo bashilingile ukucita.

Kwena ca cine ukuti abafyashi bamo nalimo balicilamo ukulesha abana. Umukashana umo uwe shina lya Kim, ailishenye ati: “Ifwe abafyashi besu tabatusuminisha ukutamba amafilimu yonse fye apo yapela.” Alondolwele no kuti: “Batata balitulesha ukukutika ku nyimbo shonse fye apo shapela!” Abaice bamo, abamona kwati abafyashi babo babateka ku munga we fwafwa, balatampa ukulakumbwa ifyo abanabo abakwatako ubuntungwa bekala.

Umukashana we shina lya Tammy alilondololwele na cimbi icilenga abaice bamo balecita ifyabipa mu bumfisolo, ni co bafwaya ukuti baleumfwana na bana be sukulu banabo. Alandile ukuti: “Nabalilepo ukulalanda amashiwi ya musaalula pa sukulu. Ukucite ifi kwanengele ukuba fye nga baice banandi. Cimbi ico natendeke ukucita, kulapeepa fwaka. Kabili nalenwa no bwalwa ica kuti no kukolwa nakolwa. E lyo natampile ukulaenda na balumendo mu bumfisolo pantu  abafyashi bandi baali bakali kabili abeshiba nga tabampanishe.”

Umulumendo we shina lya Pete na o wine ifi fine e fyo alecita, atile: “Ine ndi mwana wa Nte sha kwa Yehova. Nomba nshalefwaya abanandi ukuti balenseka.” Bushe Pete acitile shani pa kuti belamuseka? Alandile ukuti: “Nalefwaya ukwishibikwa sana. Abantu nga banjipusha umulandu ine nshakwatile ifya bupe filya bapeela pa maholide, nalebabeepa.” Ilyo fye Pete atampile ukulasuula amafunde ya kwa Lesa mu tuntu utunono, tapakokwele, atampile ukulacita ifilubo ifikalamba.

Takwaba Icabelama

Ni kale abantu batampa ukulacita ifyabipa mu bumfisolo. Abena Israele bamo mu nshiku sha kale balefwaya ukulafisa ifyabipa ifyo balecita, bena balemona kwati tapali uwali no kwishiba. Lelo kasesema Esaya abasokele ukuti: “We bulanda ku besha nga nshi ukufisa kuli Yehova ifyo balefwaya ukucita, kabili abo imicitile yabo icitwa mu mfifi, e lyo baletila: ‘Nani aletumona, kabili nani uwatwishiba?’” (Esaya 29:15) Abena Israele balabile fye ku mufulo ukuti Lesa alemona ifyo balecita. Inshita yalifikile iya kuti Lesa abalubulwishe pa fyabipa ifyo balecita.

E fyo caba na pali lelo. Nangu abafyashi bobe ubafise ifyabipa ifyo ucita, Yehova Lesa ena te kuti umufise. Ilembo lya AbaHebere 4:13 lyatweba ukuti: “Takwaba icibumbwa icafisama ku cinso cakwe, lelo ifintu fyonse fyaba ubwamba kabili fyaba pa mbilibili ku menso ya uyo tukalubululako.” Inga mulandu nshi  umuntu wa mano engalafishila? Uleibukisha ukuti Lesa te kuti atemwe nga ulebepa fye ukuti wali-ipeela kuli ena ilyo waya ku mapepo. Yehova aleshiba abantu ‘abamucindika fye ku milimo yabo, lelo abatalusha imitima yabo kuli ena.’—Marko 7:6.

Bushe walishiba ukuti abantu abacita ifyabipa mu bumfisolo balakalifya sana Yehova? Bushe ca cine balamukalifya? Ee ca cine! Ilyo abena Israele ba ku kale bapondokele Lesa, “bakalifye Uwa mushilo uwa kwa Israele.” (Amalumbo 78:41) Ala kanshi na lelo line cilamukalipa sana nga amona uko imisepela iyasambilila “ukulingana no kusalapula kwa kwa Yehova no kukonkomesha kwakwe” ilecita ifyabipa mu bumfisolo!—Abena Efese 6:4.

Lungika Imilandu

Nawishiba, ufwile fye ukuyebelela kuli Lesa no kuisoselela ku bafyashi bobe pa fyabipa ifyo ucita mu bumfisolo. Kwena ca cine kuti cakuletela insoni e lyo kabili limbi no kukusalapula kuti bakusalapula. (AbaHebere 12:11) Ica kumwenako fye, nga kaale watampa ukubeepa, ninshi pali ino nshita abafyashi bobe te kuti bakucetekele sana. E ico kanshi taufwile ukupapa nga ca kuti bakulesha ukulacitako ifintu na fimbi. Nomba kwena ukubeeba ukuti walilufyanya e cingawama sana. Mulandu nshi?

Tontonkanya pali ici cilangililo: Tutile bonse mwe ba pa ng’anda muli mu nshila muleya mu kutandala. Ilyo abafyashi  bobe balelolesha kumbi, wasuula ukukonka ifyo bacilanda ukuti tamulingile ukufuma mu nshila, iwe waya mu mpanga, no kuluba waluba. Nomba umo ifintu fyabela, wamona fye uko wafika ukuli ulutikiti, watampa no kwibila mu lutikiti. Bushe kuti waumfwa insoni sha kupunda mutule? Bushe kuti watiina auti abafyashi bobe balakusalapula pa kukanabomfwila? Iyo! Kuti wapunda ica kuti ne shiwi lyakoma.

Kanshi nga ca kuti ulacita ifyabipa mu bumfisolo, ulefwaikwa ukukwafwa mu kwangufyanya. Uleibukisha ukuti ifyo wacita calipwa fyalicitika. Lelo ifya ku ntanshi fyena kuti wakwatapo amaka. Kwena calyafya sana fye ukweba abafyashi bobe ukuti ulababeepa, nomba icisuma wingacita, kubeba ukuti bakwafwe ilyo taulaonaika nelyo ukonaula ishina lya lupwa lobe. Nga ca kuti waumfwa sana ubulanda pa fyo  walufyanya, Yehova kuti akubelela uluse.—Esaya 1:18; Luka 6:36.

E ico kanshi, ukeebe abafyashi bobe icishinka. Nga bakalipa ulingile ukwishiba ukuti ca nsambu kuti bakalipa. Umfwa ifyo balekufunda no kufikonka ifyo bakufunda, lyena bakomfwa bwino na Yehova Lesa wine akatemwa. Kabili na we mwine ukomfwa bwino sana pantu nomba na ku mutima kukabuuta.—Amapinda 27:11; 2 Abena Korinti 4:2.

IFILI MU CIPANDWA CIKONKELEPO

Kwaba ifingi sana ifyo ucita ifyo na bana be sukulu banobe bacita. Nomba bushe finshi ulingile ukwishiba pa banobe ba pa sukulu?

ILEMBO

“Uufimba pa fibi ifyo acitile takashuke, lelo uufisokolola no kufileka akabelelwa uluse.”—Amapinda 28:13.

IFYO WINGACITA NI FI

Nga walufyanya, wilamona kwati taulufyenye sana, lelo pa nshita imo ine, wilaipeela sana imilandu. Uleibukisha ukuti Yehova alabelela abantu uluse.—Amalumbo 86:5.

NAWISHIBA . . . ?

Limo umutima nga ulekushinina ukuti pali ico wabiifya, cilawama; kuti walenga umuntu aleka ukucita ifyabipa. Nomba nga ca kuti umuntu akonkanyapo fye ukulacita ifyabipa kuti aonaula kampingu yakwe. Kuti yaleka ukubomba, yaba kwati ni nkanda iyaleka ukumfwa ubukali iyo baocele ku cela icakaba.—1 Timote 4:2.

IFYO NDEFWAYA UKUCITA!

Nga ca kuti ndacita ifyabipa mu bumfisolo, abo nkeba ni aba ․․․․․

Nga bansalapula, ifyo nkacita ni fi ․․․․․

Ifyo ningatemwa ukwipusha abafyashi bandi pali ili lyashi ni fi ․․․․․

ULETIPO SHANI?

● Cinshi cilenga abaice bamo ukulacita ifyabipa mu bumfisolo?

● Finshi ifingacitika umuntu nga alecita ifyabipa mu bumfisolo?

● Mulandu nshi cingawamina ukuleka ukulacita ifyabipa mu bumfisolo?

[Amashiwi pe bula 140]

‘‘Ine mona kwati abaice balingile ukuilondolola ukuti Bena Kristu abakonka amafunde ya kwa Lesa. Balingile ukwangufyanya ukuilondolola. Nga balekokola, kuti caisabaafya ku ntanshi.’’—E fyalandile Linda

[Icikope pe bula 141]

Nga ca kuti ulacita ifyabipa mu bumfisolo ulingile ukufwaya aba kukwafwa nga filya fine wingapunda mutule nga uleibila mu lutikiti