16 YACHAQANA

Puraq uya kasqayta, ¿imaraykutaq willakunay tiyan?

□ ¿Achkhatachu alcoholta ukyanki?

□ ¿Tatasniyki mana allinpaq qhawasqanku runaswanchu purichkanki?

□ ¿Millay takiykunatachu uyarinki?

□ ¿Machaykuna fiestasmanchu rinki?

□ ¿Pakayllamantachu piwanpis riqsinakuchkanki?

□ ¿Khuchichakuymanta, maqanakuymanta ima, peliculasta chayri videojuegosta qhawaspachu, sunquykita kusichinki?

□ ¿Millay parlaykunatachu parlanki?

 KAY qanchis ruwaykunamanta, ¿mayqillantapis tatasniyki mana yachasqallankutachu ruwachkanki? Ichá ruwachkasqayki mana allinchu kasqanta yachanki, sunqu yuyayniykipis mayta juchachachkasunki (Romanos 2:15). Chaywanpis, tatasniykiman imaynatachus purichkasqaykita willaytaqa, mana tʼukurillaytapis munankichu, mayta phiñakunankuta yuyasqaykirayku. Chayraykutaq, mana willankichu, ninkitaq: “Imatachus ruwachkasqayta mana yachaspaqa mana llakikunqankuchu”, nispa. Chaywanpis, ¿manachu puraq uyajina kawsachkasqaykita reparakunki? ¿Imastaq puraq uyajina kawsanaykipaq tanqasurqa?

Munasqankuta ruwayta munanku

Biblia nin: ‘Qhariqa wiñaytawan tatanta mamantawan saqinqa’, nispa (Génesis 2:24). Kikillantataq warmimantapis nisunman. Chayrayku, waynas chayri sipaskuna paykunallamantaña imatapis yuyayta, ruwayta ima munanku. Chayrayku tatasninku munasqankuta mana ruwaqta saqiptinku, paykunap contrankuta uqharikunku.

Wakin tatasqa, ichá wawasninkuta ni imata ruwaqta saqinkuchu. Juk sipas Kim sutiyuq nin: “Tatayqa ni imaymana peliculata qhawaqta, nitaq ni ima takiykunatapis uyariqta saqiwaykuchu”, nispa. Ajina jarkʼasqa sientekuspa, achkha waynas, sipaskuna ima llakikunku, imaraykuchus wak waynaspata chayri sipaskunapta tatasninku munasqankuta ruwaqta saqillasqankuta rikunku.

Wakinkuna compañerosninkuwan mana qhisachachikunankurayku puraq uyas kanku, chaytaq Tammyp kawsayninpi rikukun. Tammy nin: “Qallariypiqa, compañerosniyjina kanaypaq millay parlaykunata parlaq kani. Chantá pitayta, machayta ima qallarirqani. Tatasniy, ni pi waynawan riqsinakunayta munasqankurayku, pakayllamanta waynaswan lluqsiyta qallarirqani”, nispa.

Juk waynuchu, Pedro sutiyuq kikin chʼampayllapitaq rikukurqa, payqa Jehovamanta sutʼinchaqjina uywasqa karqa,  nintaq: “Asipayanawankuta mayta manchachikuq kani”. Chay manchachikuynin, ¿imaman aparqa? Pay nin: “May riqsisqa kayta munarqani, chayraykutaq diachakuspi, navidadpi ima, mana regalosta japʼikunaypaq, llullakuspa parlaq kani”, nispa. Qallariypi mana jatuchaq juchasta ruwaspapis, pisi tiemponman jatuchaq juchasta ruwayta qallarirqa.

¿Pitaq ruwachkasqaykita rikuchkan?

Puraq uya runasqa karqankupuni. Ñawpa tiempomanta wakin israelitasqa, puraq uyas kaspa saqra ruwasqasninkuta pakaq kanku. Chaywanpis, profeta Isaías paykunata nirqa: “Ay Tata Diosmanta pakakojkunamanta, imatachus yuyasqasninkuta pakajkunamanta. Imatapis laqhapi ruwaspa, sonqonku ukhupi ninku: Mana pipis rikuwanchejchu, manataj reparawanchejchu”, nispa (Isaías 29:15). Israelitasqa, Jehová paykunata rikuchkasqanta, maychus tiemponman cuentata mañananta ima qunqakapurqanku.

Kunan tiempopipis kikillantaq rikukun. Saqra ruwasqasniykimanta tatasniykita chʼawkiyayta atispapis, Diosta mana chʼawkiyayta atiwaqchu. Hebreos 4:13 nin: “Tukuy ruwasqa kajqa Diospa qhawayninmanta mana pakasqa kayta atinchu. Manachayqa tukuy imapis sutʼipacha, qhatarasqataj kashan paypa rikunampi, pimanchus kawsayninchejmanta cuentata qonanchej kanqa, chaypata”, nispa. Chayrayku, pakasqayki, tantakuykunapi Diosta yupaychasqayki ima, qhasilla kanqa, imaraykuchus Diosqa, “simillankuwan” yupaychaqkunapta sunqunku, paymanta karupi kachkasqanta yachan (Marcos 7:6).

 Chantá, puraq uyajina kawsachkaspa, ¿Jehová Diospa sunqunta nanachichkasqaykipi tʼukurinkichu? Ichá tapukunki: “¿Chiqamantachu Diospa sunqunta nanachiyman?”, nispa. Arí, nanachiyta atiwaq. Israelitas ruwasqankupi tʼukuriy, Biblia niwanchik, Jehovap kamachiykunasninta sapa kuti mana kasukuspa israelitasqa, “Israelpa Santo Diosnimpa sonqonta nanach[isqankuta]” (Salmo 78:41). Chayrayku, ‘Diospa kʼamiyninpi uywasqa’ waynas chayri sipaskuna, puraq uyasjina kawsaspa, ¿imaynatachus Jehovap sunqunta nanachichkasqankupi tʼukurinkichu? (Efesios 6:4, Qheshwa Biblia.)

Puraq uya kasqaykita willakuy

Jehovata, tatasniykitapis jatunpaq qhawasqaykirayku, allinniykirayku ima, imatachus pakaymanta ruwachkasqaykita willakuy. Ruwasqaykimanta willakuchkaspa, ichá pʼinqakunki, chayri willakusqaykitawan ima castigotapis japʼinki (Hebreos 12:11). Ichapis tatasniykiqa, chʼawkiyasqaykirayku manaña atienekusunqankuchu. Chantapis ichá juk tiempota manaña anchata munasqaykita ruwaqta saqisunqankuchu. Chaywanpis, llimphu sunqu yuyayniyuq kayqa, aswan allin kasqanta reparanki. ¿Imaraykutaq chayta nisunman?

 Sutʼinchanapaq; tatasniykiwan campoman puriykachariq richkasqaykipi tʼukuriy. Tatasniykiqa ama karunchakunaykita nisunku, qamtaq mana kasukuspa wak ladoman ripunki. Jinallapi juk tʼuru quchaman chinkaykunki. ¿Yanapata mañakuyta pʼinqakuwaqchu? “Mana imatapis nisaqchu mana rimanawankupaq”, ¿nispachu tʼukuriwaq? Mana, ¿icharí? Manaqa, yanapata mañakuspa mayta qhapariwaq.

Kikillantaq puraq uyajina kawsachkanki chayqa, usqhayta yanapata mañakuy. Ichapis ruwasqaykitaqa mana qunqankichu, chaywanpis kawsayniykita tikrachiyta atinki. Yanapata mañakuyta mana atispapis, ruwasqayki manaraq tatasniykita, qamta ima, ñakʼarichichkasuptiykichik yanapata mañakuy. Tukuy sunqu pesachikunki chayqa, Jehovap khuyakuyninta rikunki (Isaías 1:18; Lucas 6:36).

 Chayrayku, saqra ruwaykunata ruwasqaykimanta tatasniykiman willay. Chantapis, ruwasqayki sunqunkuta nanachisqanta entiendey, yuyaychasusqankutataq japʼikuy. Tiemponmanqa Jehovata, tatasniykita ima kusichinki. Qampis, sunqu yuyayniyki llimphu kasqanrayku, kusisqa kawsakunki (Proverbios 27:11; 2 Corintios 4:2).

QHIPAN YACHAQANAPI

Yachaywasimanta compañerosniykiwan kikinta yuyasqaykirayku, ¿amigosniykichu kananku tiyan?

BIBLIAMANTA

“Pichus juchantá pakaykojtaqa mana allinchu renqa; pitajchus juchanta rimarispa, chaymanta tʼaqakun, chay runaqa khuyakuyta tarenqa.” (Proverbios 28:13)

JUK YUYACHAY

Pantasqaykita ama pisipaq qhawaychu, chaywanpis ama anchata llakikuychu. Jehová perdonanapaq wakichisqa kachkasqantataq yuyarikuy (Salmo 86:5).

¿YACHARQANKICHU?

Juchallikusqanmanta pesachikusqanqa, puraq uya runata tanqanman kawsayninta tikrachinanpaq. Chaywanpis puraq uyajina ruwallaptinpuniqa, sunqu yuyayninta thalluyachinqa, imaynatachus rupha fierrowan marcasqa aycha thalluyapun ajinata (1 Timoteo 4:2).

¡RUAYTA QALLARIY!

Puraq uyajina kawsachkani chayqa, paywan parlarisaq... ․․․․

Kʼamiwasqankuta, jasutʼiwasqankuta ima japʼikunaypaq, kay yanapawanqa: ․․․․

Kay yachaqanamanta, ¿imatá tatayta chayri mamayta tapuyta munani? ․․․․

QHAWASQAYKIMANJINA

● ¿Imaraykutaq wakin waynas, chayri sipaskuna puraq uyajina kawsanku?

● Puraq uyajina kawsachkasqankurayku, ¿ima llakiykunapitaq rikukunku?

● ¿Imaraykutaq puraq uyajina kawsayta saqiy may allin?

[140 paginapi sutʼinchaynin]

“Qhawasqaymanjina, Diosta yupaychaq kasqanchikta, kamachisqanmanjina kawsachkasqanchikta ima, usqhayta sutʼinchayqa jarkʼawanchik.” (Linda)

[141 paginapi dibujo/foto]

Puraq uyajina kawsayta qallarichkanki chayqa, tʼuru quchamanpis chinkaykuchkawaqjina kanman, chayrayku yanapata mañakuy