KAPITULO 20

No Ngay Napanglaw ti Pamiliak?

Ni Gregory, a maysa nga agtutubo iti Makindaya a Europa, dina kabaelan ti gumatang kadagiti kawes ken elektroniko a tagilako a kabaelan a gatangen dagiti agtutubo iti Makinlaud a Europa. Ay-ayenna unay ti kasasaadna isu a kayatnan ti umakar idiay Austria. Iti panagkunam, napanglaw ngata ni Gregory?

□ Wen □ Saan

Iti sabali met a deppaar ti lubong, adda agtutubo nga agnagan Loyiso nga agnanaed iti away idiay makin-abagatan nga Africa. Gapu ta kalapaw laeng ti pagnanaedanda a sangapamiliaan, ap-apalanna ti gripo ken elektrisidad a tagtagiragsaken dagiti agtutubo iti kabangibangda nga ili. Iti panagkunam, napanglaw ngata ni Loyiso?

□ Wen □ Saan

NALAWAG nga iti nagduduma a pagilian, saan nga agpapada ti maibilang a “napanglaw.” Kas pagarigan, mabalin nga imbilang ni Gregory nga isu ket napanglaw ngem no idilig ken Loyiso, isu ket nabaknang. Panunotem a kasanoman ti kinapanglawmo, baka nakarkaro pay dagiti dadduma. Kaskasdi, no awan ti disente a pagkawesmo a mapan ageskuela wenno agkurkurangka kadagiti kangrunaan a kasapulan iti biag kas iti danum, mabalin a saan unay a makaliwliwa ti panangibagada kenka a nanamnam-ayka pay laeng ngem kadagiti dadduma.

Ti dadduma nga agtutubo a dimmakkel a napanglaw mariknada nga awan ti kaes-eskanda ken nababa ti panangmatmatda iti bagbagida. Dayta ti gapuna nga agbartek wenno agdrogada tapno malipatanda ti kasasaadda. Nupay kasta, kumaro laeng ti kasasaad no saanda nga akseptaren dayta. Dagidiay  nalabes ti panaginumda mapaneknekanda a ti arak ket ‘kumagat a kas iti serpiente, ket agparuar iti sabidong a kas iti karasaen.’ (Proverbio 23:32) “Ad-adu a parikut ti itdenna no saanmo nga akseptaren ti pudno a kasasaadmo,” kuna ti agtutubo a babai idiay South Africa nga agnagan iti Maria, a dimmakkel iti napanglaw a pamilia ken addaan iti agsolsolo a nagannak.

Mabalin a saanka nga agbartek wenno agdroga tapno laeng malipatam ti kasasaadmo, ngem baka maaw-awanankan iti namnama a makalung-awka pay. Ania ti makatulong kenka? Ti nainsiriban a balakad ti Biblia tulongannaka a rumuk-at iti kinaawan namnama ket maaddaanka iti positibo a kapanunotan. Kitaentayo no kasano.

Panangusig Kadagiti Nasayaat a Bambanag nga Adda Kenka

Ti maysa a napateg nga addang ket ti panangipamaysam kadagiti bambanag nga adda kenka saan a kadagiti awan kenka. Dagiti banag nga adda kenka kas iti pagtaengan ken naayat a pamilia ket sigurado a napatpateg ngem iti kuarta! Kuna ti maysa a proverbio ti Biblia: “Nasaysayaat ti putahe a natnateng a sadiay adda ayat ngem iti toro a pinalukmeg iti kulluong ket gura ti naipakuyog iti dayta.” (Proverbio 15:17) Dagiti agtutubo a Kristiano addaanda iti nakapatpateg a gameng​—ti suporta ti “intero a timpuyog dagiti kakabsat.”​—1 Pedro 2:17.

Padasem met a matmatan dagiti material a sanikuam iti positibo a pamay-an. Nalabit agnanaedka iti simple ken narukop pay ketdin a balay. Mabalin a nakadadaan wenno takup-takup dagiti kawesmo. Ken nalabit il-iliwem ti mangan iti nadumaduma a putahe. Ngem kasapulam kadi ti nangina a kawes ken napintas a balay tapno maay-ayom ti Dios? Kasapulam kadi ti adu a kita ti makmakan tapno agbiag ken sumalun-atka? Saan.  Nagpateg a leksion ti nasursuro ni apostol Pablo iti daytoy a banag ta napadasanna ti nagbalin a nabaknang ken napanglaw. (Filipos 4:12) Ania ti nasursurona? “No adda la ket kanen ken pagan-anaytayon, umdasen.”​—1 Timoteo 6:8, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.

Ni Eldred a taga-South Africa ken dimmakkel iti napanglaw a pamilia, kinunana: “Inakseptarmi a bassit laeng ti kuartami isu a dimi magatang amin a kayatmi.” Malagipna nga idi ages-eskuela pay, takupan lattan ni nanangna ti pantalonna tunggal maabutan dayta gapu iti kinadaanna! “Nasken nga ibturak bassit ti pannakauyaw ngem ti napateg ket nadalus ken mausar pay laeng dagiti kawesmi,” inamin ni Eldred.

Sursuruem a Raemen ti Bagim

Ni James nga agtawen iti 11 ket agnanaed a kadua ni nanangna ken ti adingna a babai iti kaeskuateran nga asideg iti Johannesburg, South Africa. Dandani awan a pulos ti material a sanikuada. Nupay kasta, adda napateg nga ik-ikutan ni James​—ti tiempo ken pigsana​—a pagragsakanna nga usaren a tumulong kadagiti sabsabali. Iti tunggal ngudo ti lawas, agboluntario ni James a tumulong iti panagibangon iti Kingdom Hall dagiti Saksi ni Jehova iti lugarda. Daytoy a trabaho ti nangusaranna  iti napateg a tiempona. Maragsakan pay ta ammona nga adda nagapuananna ken naaddaan iti panagraem iti bagi. “Makariknaak iti pannakapnek kalpasan ti agmalem nga itutulongko iti panagibangon iti Kingdom Hall!” kinunana.

Ti maysa pay a makagunggona a trabaho ket ti panangisuro iti Biblia iti binalaybalay. (Mateo 24:14) Regular a makiramraman dagiti agtutubo a Saksi ni Jehova iti dayta a trabaho. Babaen ti panangaramidda iti dayta, tultulonganda dagiti dadduma a maaddaan iti namnama iti nasaysayaat a biag iti masanguanan ken ad-adda a makariknada iti dignidad ken panagraem iti bagi. Pudno a saanda a masusuelduan iti kasta a trabaho. Ngem lagipem ti mensahe ni Jesus kadagiti Kristiano iti nagkauna a kongregasion ti Smirna. Napanglawda iti material. Ngem, gapu ta natibkerda iti naespirituan, naikuna ni Jesus kadakuada: “Ammok ti rigat ken kinakurapaymo​—ngem nabaknangka.” Idi agangay, gapu kadagiti aramidda a pakakitaan ti pammatida iti naiparukpok a dara ni Jesus,  nagbalinda a nakabakbaknang, ta inawatda ti korona nga imortal a biag.​—Apocalipsis 2:9, 10.

Napnuan Namnama a Kumitaka iti Masanguanan

Mapatanormo ti nasinged a relasion ken Jehova, nabaknangka man wenno napanglaw. Kuna ti Biblia: “Daydiay nabaknang ken daydiay bassitan iti sanikua nagsinnabetda. Ti Nangaramid kadakuada amin isu ni Jehova.” (Proverbio 22:2) Dayta ti nakatulong kadagiti rinibu nga agtutubo a Saksi ni Jehova tapno saanda a pakasikoran ti kinapanglawda. Bigbigenda a ti kinaragsak ket saan nga agpannuray kadagiti material a banag, no di ket iti pannakigayyem ken Jehova, a sidadaan a mangawat iti siasinoman a mayat nga agserbi kenkuana. Mangipapaay ti Dios iti namnama a biag iti masanguanan a baro a lubong a sadiay awanton ti kinapanglaw.​—2 Pedro 3:13; Apocalipsis 21:3, 4.

Kabayatanna, usarem a nainsiriban dagiti adda kenka. Napnuan namnama a kumitaka iti masanguanan. Agurnongka kadagiti naespirituan a gameng. (Mateo 6:19-21) Matmatam ti kinapanglaw kas karit a kabaelam a daeran!

KANGRUNAAN A TEKSTO

“Uray no addaan kinaruay ti maysa a tao ti biagna saan nga agtaud iti bambanag nga ik-ikutanna.”​—Lucas 12:15.

BALAKAD

Dika agsugal, agsigarilio, ken aginum iti adu nga arak. No bisio dagitoy ti dadduma a kameng ti pamiliam, mangipasdekka iti ulidan babaen ti dimo panangaramid kadagita.

AMMOM KADI . . . ?

Ti panangyaplikar kadagiti prinsipio ti Biblia matulongannaka nga agbalin a kontento iti laksid ti kasasaadmo.​—Filipos 4:12, 13; 1 Timoteo 6:8; Hebreo 13:5.

DAGITI ARAMIDEK!

Dagiti gameng nga ik-ikutak ket ․․․․․

Usarek dagitoy a gameng a tumulong kadagiti sabsabali babaen ti ․․․․․

Ti kayatko a saludsoden kadagiti dadakkelko maipapan iti daytoy a banag ket ․․․․․

ANIA TI MAKUNAM?

● Apay a saan nga agpapada ti maibilang a “napanglaw” iti nagduduma a pagilian?

● Apay a di nainsiriban ti agusar iti droga, arak, wenno dadduma pay a substansia tapno malipatam ti kasasaadmo?

● Ania dagiti praktikal nga addang a mabalinmo nga aramiden tapno saanmo a pakasikoran ti kinapanglaw?

[Blurb iti panid 168]

“Nupay kasla diak makalunglung-aw iti kinapanglaw, naamirisko nga awan a pulos ti maitulong ti pannakibunggoy iti gang wenno panagtakaw. Ita, adu kadagidiay kapatadak a nagaramid iti kasta ti nagsardengen nga ageskuela, naigamer iti arak ken droga, wenno adda pay ketdin iti pagbaludan.”​—George

 [Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 164]

Worksheet

Rumbeng Kadi nga Agabrodak?

Kayat ti dadduma nga agtutubo ti agabrod tapno agsapul iti kuarta para iti bagida wenno para iti pamiliada. Adda met dagidiay agabrod tapno agsursuro iti sabali a lenguahe, gumun-od iti kanayonan nga edukasion, wenno tapno maitarayanda dagiti parikut iti pagtaenganda. Ti dadduma nga agtutubo a Kristiano napanda kadagiti pagilian nga agkasapulan kadagiti manangaskasaba. Dakkel a desision ti iyaakar iti sabali a pagilian ken rumbeng a saan a tagtagilag-anen dayta. Gapuna, no pampanunotem ti agabrod, basaen ken utobem dagiti teksto a nailista iti baba. Iyimtuodmo iti bagim dagiti saludsod ket isuratmo iti papel dagiti sungbatmo. Kalpasanna, agkararagka sakbay a mangbukelka iti desision.

□ Ania dagiti kalikaguman ti linteg a rumbeng nga asikasuek?​—Roma 13:1.

□ Mano ti magastok no agabrodak?​—Lucas 14:28.

□ Ania dagiti ar-aramidek itan a mangipakita a kabaelakto nga asikasuen dagiti pisikal a kasapulak inton addaakon iti sabali a pagilian?​—Proverbio 13:4.

□ Ania ti imbalakad kaniak dagiti nataengan ti panagpampanunotna a tattao a nakapadasen a nagabrod?​—Proverbio 1:5.

□ Ania ti makuna dagiti dadakkelko?​—Proverbio 23:22.

□ Apay a kayatko ti agabrod?​—Galacia 6:7, 8.

□ No makipagnaedak kadagiti sabsabali, maparegtadak ngata a mangtaginayon iti nasayaat nga espiritualidadko?​—Proverbio 13:20.

□ Ania dagiti moral, pisikal, ken espiritual a peggad a mabalin a pakaipasanguak?​—Proverbio 5:3, 4; 27:12; 1 Timoteo 6:9, 10.

□ Ania ti namnamaek a realistiko a pagsayaatan ti panagabrodko?​—Proverbio 14:15.

[Ladawan iti panid 167]

Ti balakad ti Biblia tulongannaka a rumuk-at iti kinaawan namnama