KAPÍTULO 23

¿Mbaʼépa ikatu ajapo che túa ikaʼu térã ojedrogáramo?

“Papa ningo heʼi oréve ohotaha oarreglaka ikamionéta, péro upéi ndouvéi ha ndoroikuaavéi mbaʼépa oiko chugui. Mama ojepyʼapyeterei ha ohenói chupe iselulárpe, péro nokontestái. Upe riremínte ahecha che sy ojeprepara osẽ hag̃uáicha, ha heʼi chéve: ‘Aháta aheka nde túape’.

Upéi mama og̃uahẽ oúvo haʼeño. Aporandu moõpa oĩ papa, ha heʼi chéve ndotopái hague hese.

Upépe apilla che túa ojedroga jey hague, upévango haʼe vaʼekue voi ivísio. Upéi, hasýpe og̃uahẽ oúvo ógape, mama ha che katu ropyta rorrenegaiterei. Chembopochyeterei ningo pe ojapo vaʼekue, ha upévare un diaite nañeʼẽi chupe. Hiʼarive upéi añeñandu vai jey atrata haguére chupe upéicha” (Karen, orekóva 14 áño).

 HETAITEREI imitãva ningo oaguanta vaʼerã heta provléma itúa ikaʼu térã ojedroga rupi. Oiméramo nde rehasa avei koʼã situasiónre, oiméne sapyʼánte retĩ, rerrenega ha ikatu voi ndepochy jepi péicha oiko haguére.

Mary omombeʼu umi ótro rovake itúa ikalidaiterei hague. Péro ndoikuaaiete hikuái hógape haʼe ikaʼu, iñeʼẽkyʼa ha omaltrata hague chupe ha ifamíliape. Haʼe imanduʼa oĩ hague heʼíva chupe: “Pevyʼa vaʼerã peguereko haguére peichagua túa”. Ha upéva omorrenegámi vaʼerã chupe. a

Upéicharõ, ¿mbaʼépa ikatu rejapo nde túa ikaʼu térã ojedrogáramo? b

Mbaʼérepa oĩ hoʼáva koʼã vísiope

Primeroite voi ideprovéchota ndéve reikuaa porã mbaʼérepa sapyʼánte oĩ hoʼáva koʼã vísiope. La Biblia heʼi: “Pe iñentendídova oheja ótro ikatupyryvéva oipytyvõ chupe” (Proverbios 1:5). Upévare iñimportánte reikuaa tekotevẽva guive koʼã vísiogui, avei mbaʼeichagua persónapa hoʼa jepi umívape ha mbaʼérepa.

Por ehémplo, oĩ ohasáva jepi la rrája hoʼu jave vevída, péro ndahaʼéi umíva añónte la alkoóliko, pórke oĩ avei ndaikatúiva oiko heta tiémpore hoʼuʼỹre vevída tahaʼe michĩmi jepe raʼe. Koʼãichagua odepende pe vevídare ha oñepyrũma guive omokõ ijetuʼúma chupe oheja hag̃ua. Upe vísio káusare ojeperhudika haʼe voi, ifamíliape, itraváho ha isalu.

Heta mbaʼére peteĩ persóna ikatu hoʼa koʼa vísiope, algúnope ostiraiterei voínte pe vevída, ótro katu omokõ ombohasa hag̃ua vyʼaʼỹ ha oĩ avei oñandúva ndovaleiha mbaʼeverã ha upévare hoʼa upe vísiope (Proverbios 14:13). Oĩ avei oñetraumáva ituakuéra voi omokõiterei rupi, upévare haʼekueraháma omokõ hesarái hag̃ua umi mbaʼe  ohasa vaʼekuégui imitãme. Ha upeichaiténte avei oiko umi ojedrogávare.

Péro umi dróga ha vevída añetehápe oempeorave la situasión. Pórke haʼekuéra ndaikatúi opensa porã ni ndaikatúi okontrola umi mbaʼe ojapóva. Upévare ikatu hag̃uáicha okuera iñimportanteterei osegi peteĩ tratamiénto.

Ani rehaʼarõiterei chugui

Reikuaa haguérente mbaʼérepa nde túa hoʼa upe vísiope, ndeʼiséi opatamaha upe provléma. Péro upéva ikatu nepytyvõ ndéve rentende porãve hag̃ua chupe.

Ñamoĩ chupe nde túa oñaksidentaha ha omopẽ hetyma, ¿ajépa nderejeruremoʼãi chupe ohuga hag̃ua nendive partído?, pórke reikuaa upéicha ndaikatumoʼãiha. ¿Ha oimérõ opẽ raʼe ojapohápe algún vyrorei?, upéicharõ katuete rerrenegaʼimíta hese, péro lomímonte oñelastima rupi rentendéta chupe ha nerehaʼarõmoʼãi ohuga nendive.

Péicha avei, nde túa ojedroga térã ikaʼúramo, haʼete oreko vaʼekue peteĩ aksidénte ha upéicha rupi ndaikatúi oñangareko porã nderehe. Añetehápe haʼe voi ojapo ijehe upéicha ha ikatu oime ndepochy hendive iñirresponsávle haguére. Ndaikatúi ningo rehaʼarõ haʼe nepytyvõ oĩrõ upe situasiónpe, pórke tekotevẽ  osegi peteĩ tratamiénto ojerrekupera jey hag̃ua. Rehechakuaárõ ivísio káusare ndaikatumoʼãiha ojapo heta mbaʼe nde reipotaháicha, nepytyvõta pono rehaʼarõiterei chugui.

¿Mbaʼépa nde ikatu rejapo?

Lastimósamente, nde túa nokambiái aja, nde avei ikatu hína resufri hapykuéri. Péro, ¿mbaʼépa rejapokuaa upe aja?

Natekotevẽi rejagarra pe rresponsavilida nokorrespondéiva ndéve. Nemanduʼákena nde túa añoite ikatuha odesidi okambiátapa térã nahániri. Gálatas 6:5 heʼi voi ‘káda uno oguerahataha ikárga’. Upéva heʼise ndahaʼeiha ne rresponsavilida reguenohẽ chupe upe provlémagui, ni resalva chupe umi mbaʼe vai ikatúvagui oiko hese upéva káusare. Por ehémplo, natekotevẽi ndejapu ipatrónpe pono operde itraváho, ni regueraha chupe tyryryhápe hupápe oimérõ kaʼúre opyta oke písope.

Ere chupe oheka hag̃ua ajúda. Ikatu oime nde túa norrekonoseséi orekoha peteĩ vísio. Upévare ikatu hag̃uáicha ohechakuaa orekoha peteĩ provléma, iporãta nde sy ha ne ermáno tuichavéva oñemongeta porãramo hendive ndokaʼúi térã ndojedrogái jave. Upe moméntope haʼekuéra ikatu oexplika chupe mbaʼeichaitépa pe vísio orekóva oafekta pene famíliape ha mbaʼépa ikatu ojapo opoi hag̃ua upe vísiogui.

 Ikatu avei pemokyreʼỹ chupe opensa hag̃ua koʼã porandúre ha oskrivi hag̃ua la rrespuésta: “¿Mbaʼépa ikatu oiko cherehe ha che famíliare asegíramo amokõiterei térã ajedroga? ¿Mbaʼépa ahupytýta apoíramo ko vísiogui? ¿Mbaʼéicha ikatu ajapo upéva?”.

Rehecháramo ivaitaha la situasión, eho upégui. Proverbios 17:14 heʼi: “Repilláramo ojeiko vaitaha, upe mboyve rehóma vaʼerã upégui”. Nde túa oñepyrũramo inervióso térã ojaʼo vaipáramo algúnope, anínte nde reñentremete, ikuentavéta rehónteramo upégui. Por ehémplo ikatu reho nde kotýpe térã peteĩ ne amígo rógape. Ha oiméramo oñepyrũ voi iviolénto, ikatu reheka ajúda.

Ani repensa ivaiha umi mbaʼe reñandúva. Oĩ mitãrusu ipochýva itúandi ikaʼu térã ojedroga haguére. Upéva ningo normál, koʼýte ohechágui upe vísio káusare itúa ndaikatuiha okuida porã hesekuéra ni oĩ ijykére oikotevẽve jave hikuái. Upéicharõ jepe heta koʼã mitãrusu upéi oñeñandu vai jey ipochy haguére, ha opensa: “La Biblia ningo heʼi amombaʼe ha arrespeta vaʼerãha che túape” (Efesios 6:2, 3). Ikatu ningo nde avei reñeñandu upéicha. Péro pe téxto heʼi jave “emombaʼe” heʼise rerrespeta vaʼerãha pe autorida nde tuakuéra orekóva rerrespetaháicha peteĩ polisía térã peteĩ huéspe. Upéva ningo ndeʼiséi reapoja vaʼerãha chupe ojapo jave álgo ivaíva (Romanos 12:9). Ha oiméramo  nembojeguaru voi rehechávo mbaʼéichapa oĩ nde túa pe vevída térã umi dróga káusare, natekotevẽi reñeñandu vai upe haguére. Añetehápe ivaieterei voínte koʼã vísio ha ñanembojeguaru (Proverbios 23:29-35).

Eheka umi amígo ikatútava nemombarete. Heta mitãrusu ha mitãkuña ohecha umi mbaʼe ivaietereíva hogapýpe ha koʼã mbaʼe otrauma chupekuéra, péro oikógui upéicha hetaiterei tiémpore, amo ipahápe ojepokuaáma hese ha ikatu ou opensa entéro umi mbaʼe ohasáva haʼeha normál. Péro ani hag̃ua upéva nembosufri ndéve, iñimportanteterei eheka ne amigorã umi persóna ojogueraha porãva ifamília ha hapichakuérandi, ha añetehápe ohayhúva Jehovápe. Por ehémplo tuichaiterei ikatu nemombarete ha nepytyvõ umi ermáno oĩva kongregasiónpe. Ha rehasáramo tiémpo hendivekuéra, katuete avei ikatúta repytuʼuʼimi umi provlémagui (Proverbios 17:17). Rejeheʼa meméramo umi ohayhúvare Jehovápe rehecháta mbaʼéichapa umi família oñehaʼãmbaitéva ojapo upéva ikatu ovyʼa oñondive.

 Eñemoag̃ui umi ikatúvare nepytyvõ. Ojapo porãitereíta nderehe reguerekórõ peteĩ amígo ikatúvape remombeʼupaite umi mbaʼe reñandúva. Por ehémplo reñemongetakuaa umi ansiáno oĩvandi ne kongregasiónpe. La Biblia heʼi haʼekuéra haʼeha “peteĩ lugár ikatuhápe ñañemoʼã yvytu atãgui. Haʼekuéra haʼetéta peteĩ lugár ikatuhápe ñakañy ama ha torménta vaígui. Ojoguáta hikuái peteĩ ysyry ohasávape umi lugár isekohárupi, ha peteĩ ita guasu ñanemoʼãvape desiértope kuarahy akúgui” (Isaías 32:2). Eñemoag̃uíkena hesekuéra, pórke omeʼẽta ndéve umi konsého iporãva ha tuichaiterei nekonsoláta.

¿Máva raẽpa umi 6 konsého jahecha vaʼekuégui tekotevẽ resegi? ․․․․․

Ikatu ijetuʼu rekambia hag̃ua la situasión ne famíliape, péro ikatu rejapo heta mbaʼe pono upéva ndeafektaiterei. Ndaikatumoʼãingo rekontrola ni rejoko opa mbaʼe vai ojapóva nde túa, péro rekontrolakuaa umi mbaʼe nde rejapóva. La Biblia ningo heʼi porã káda uno ñañehaʼã vaʼerãha ñandejehe ‘jahupyty hag̃ua pe salvasión’ (Filipenses 2:12). Upéicha rejapórõ resegíta ndepositívo, ha ikatu voi amo ipahápe upéva omomýi nde túape oheka hag̃ua ajúda ha opoi ivísiogui.

MBAʼÉPA JAHECHÁTA PE ÓTRO KAPÍTULOPE

¿Oiko vaípa nde tuakuéra tódo el día? ¿Mbaʼépa ikatu rejapo upe situasiónpe?

[Nóta]

TÉXTO OĨVA LA BÍBLIAPE

“Pe persóna iñentendídova ndaipochyreíri” (Proverbios 19:11).

PETEĨ KONSÉHO

Ndahaʼéi ningo nde túare la nderechaʼéi vaʼerã, síno pe mbaʼe vai ojapóvare (Proverbios 8:13; Judas 23).

¿REIKUAÁPA RAʼE?

La Biblia heʼívo remombaʼe vaʼerãha álgienpe, heʼise rerrekonose vaʼerãha orekoha autorida (Efesios 6:1, 2). Upéicharõ, emombaʼe nde tuakuérape ndeʼiséi reapoja vaʼerãha chupekuéra ojapórõ peteĩ mbaʼe vai.

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA

¿Mbaʼépa ikatu ajapo che túa chemaltratáramo térã ijarhélramo chéve? ․․․․․

¿Mbaʼéichapa ikatu amokyreʼỹ chupe osegi hag̃ua peteĩ tratamiénto? ․․․․․

¿Mbaʼépa aporanduse che túa térã che sýpe ko témare? ․․․․․

¿NDÉPA MBAʼE ERE?

● ¿Mbaʼérepa oĩ persóna ikaʼúva térã ojedrogáva?

● ¿Mbaʼérepa ikatu jaʼe ndahaʼeiha nde kúlpa nde túa oguerekóramo peteĩ vísio?

● ¿Mbaʼe mbaʼépa nde ikatu rejapo reiméramo peichagua situasiónpe?

[Komentário oĩva páhina 192-pe]

“Aikuaa porã ningo aimégui ko situasiónpe che tuakuéra ojapotaha gueteri heta mbaʼe ikatúva chemoñeñandu vai térã chemotĩ, péro aikuaa avei ajeroviáramo Jehováre haʼe chepytyvõtaha aaguanta hag̃ua” (Julián).

 [Rrekuádro oĩva páhina 198-pe]

Nde túa térã nde sy ohejáramo Jehovápe

Oiméramo nde túa térã nde sy ndojapovéi umi mbaʼe oĩva la Bíbliape térã heʼi voi noĩseveimaha kongregasiónpe, ¿mbaʼépa ikatu rejapo?

● Nemanduʼa vaʼerã Jehová nandehusgamoʼãiha ndéve umi mbaʼe ojapóvare nde tuakuéra. La Biblia heʼi: “Upéicharõ káda únope Ñandejára ñandehusgáta umi mbaʼe jajapóvare” (Romanos 14:12).

● Ani reñekompara umi ótro mitãrusu ndohasáivare pe provléma nde rehasáva (Gálatas 5:26). Peteĩ mitãrusu itúa oheja rei vaʼekue chupe ha ifamíliape heʼi: “Naiporãmoʼãi ningo reñekompara umi ótrore, upéva rangue ikuentave repensa mbaʼépa ikatu nepytyvõ regueropuʼaka hag̃ua pe situasión”.

● Resegi vaʼerã rerrespeta nde tuakuérape oiméramo jepe ofalla hikuái. Avei rejapo vaʼerã opa mbaʼe haʼekuéra omandáva ndéve, ndojoavýima guive Ñandejára heʼívandi. Nemanduʼa vaʼerã nde túa térã nde sy ndoservíriramo jepe Jehovápe, haʼe oipotaha nde remombaʼe chupekuéra (Efesios 6:1-3). Upévare, rerrespeta ha neñeʼẽrendúramo nde tuakuérape ofalláramo jepe hikuái, añetehápe rehechauka hína rehayhuha Jehovápe (1 Juan 5:3).

● Ani reñemomombyry kongregasióngui. Umi ermáno ningo ndetratáta ifamília teéicha ha tuicha ikatu nekonsola reikotevẽ jave (Marcos 10:30). Peteĩ mitãrusu hérava David opensa vaʼekue umi ermáno kongregasionpegua omboyketaha chupe ha ifamíliape itúa oheja haguére Jehovápe. Péro upéi ohechakuaa ndaupeichaieteha. Haʼe heʼi: “Haʼekuéra núnka naoremboykéi. Ahechakuaa mbaʼeichaitépa oremombaʼe ha orerayhu umi ermáno”.

[Taʼanga oĩva páhina 194-pe]

Nde túa oguerekóramo peteĩ vísio, ikatu rembojoja upéva peteĩ diskapasida rehe, ha upéva nepytyvõta rentende hag̃ua oĩha heta mbaʼe haʼe ndaikatúiva ojapo