Ala o mambo mena me

Ala o ebambu a mongo

JOKWA 17

“Longisane̱ o dube̱ lańu la bosangi”

“Longisane̱ o dube̱ lańu la bosangi”

“Longisane̱ o dube̱ lańu la bosangi . . . bińo̱ ja o ndol’a Loba.”​—YUDA 20, 21.

1, 2. O njik’ebol’a longise̱ o we̱le̱no̱ wame̱ne̱ e, ońola nje ebol’ango̱ ebe̱ ya bwam to̱so̱ ya bobe yeno̱ mweńa e?

WE O tuse̱ ńolo o ebol’a longise̱ la bolongi. Ye son a ponda bwaba y’ebolo yeno̱ o bolabe̱, e diane̱ pe̱ ponda eyeka oboso. Botea ni ponda nate̱na tatan, to̱ná ebolo yeno̱ ndutu, e mabwesane̱ muńe̱nge̱. O no̱ngi bedomsedi ná, to̱ nje e bola, o si macaka mo̱ to̱so̱ ko̱ bwala, ońolana ebol’ango̱ ya bwam to̱so̱ ya bobe e matapa longe̱ lo̱ngo̱, nate̱na mo̱me̱ne̱ kie̱le̱ ńo̱ngo̱ ni maye̱. Ońola nje e? Ońolana wa nde we bo bolongi bwe o longabe̱!

2 Mokwedi Yuda a kiki ná jangame̱ne̱ o longa biso̱me̱ne̱. Ponda ome̱le̱no̱ Kriste̱n ná “bińo̱ ja o ndol’a Loba,” a bīse̱ pe̱ o mulemlem m’epasi lambo laboso di me̱nde̱ jongwane̱ biso̱ o bola nika, mo̱ ná: “Longisane̱ o dube̱ lańu la bosangi.” (Yuda 20, 21) O mbadi ininga weno̱ ná o longa wame̱ne̱, o bola ná dube̱ lo̱ngo̱ di bate joúa ná o je o ndol’a Loba e? Jombweye matongo malalo m’ebol’a longise̱ o mudī e nanga wa oboso.

BENGA LONGA DUBE̱ DI SE̱MEDI O BYANEDI BE TE̱M NA SIM BA YEHOVA

3-5. (a) Njika je̱ne̱ la mpenga la byanedi ba Yehova Satan a mapulano̱ ná o be̱ne̱ e? (b) Ne̱ni jangame̱nno̱ je̱ne̱ byanedi ba Loba e, ne̱ni pe̱ nika ńangame̱nno̱ tapa biso̱ o mulema e? Bola eyembilan.

3 Laboso, e mapula ná joúse̱ dube̱ lasu o mbend’a Loba. Oteten a jokwa lo̱ngo̱ la nin kalati, wombwedi byanedi be te̱m ná sim bō̱ ba Yehova, jombwea bedangwedi. Ne̱ni o me̱ne̱no̱ be byanedi e? Satan a mapula lo̱ndo̱ wa ná we̱ne̱ mambenda, bete̱sedi, na bediedi ba Yehova jombwea bedangwedi ka lambo di kaki wa, di mabande̱ na wa mo̱me̱ne̱. Ye etum a ponda a mabolane̱no̱ mu musomba, botea o Ede̱n owe̱ni ye̱ne̱ne̱no̱ ná mu madangwa. (Bebotedi 3:1-6) Mu musomba mu me̱nde̱ pe̱ dangwa na wa e? Ye nde bupisane̱ ne̱ni o me̱ne̱no̱ mambo.

4 K’eyembilan: Dutea ná we o dangwa o mōnda ma mpesa, nde we̱ne̱ edima yasame̱ e m’eke̱ wa wala o yene̱ epas’a mōnda. Y’epasi e me̱ne̱ne̱ ná e do̱li. O bebotedi we ná we̱ne̱ y’edima ka lambo di m’eke̱ wa o dangwa na wonja o mu mōnda. Nde wa jangwa miso̱ o yene̱ epasi, na wa we̱ne̱ ngila ni kwań ńe o so̱me̱ ńama e maputeano̱. Tatan o me̱ne̱ mweńa ma y’edima​—mwe nde betatedi. Mo̱, ńam’eyidi ni kwań ńe, ńe o so̱me̱ wa tatan e? Eyal’a Loba e mome̱le̱ ná: “Be̱ ye̱ne̱ n’epe̱ńe̱! Musinged’ańu Satan a mayenga ka ngila ni madome̱, o pulise̱ nja a mamińano̱.”​—1 Petro 5:8.

5 Satan e nde muso̱medi nu kwań. Kana Yehova a si mapulano̱ ná Satan a puteye biso̱, a te̱se̱ mambenda o tata biso̱ na “misomba” ma jita ma nu mot’a bobe. (Efeso 6:11) Ońola nika, ponda te̱ di maduteano̱ o mambenda ma Loba, jangame̱ne̱ nde je̱ne̱ ndolo Sango asu ńe o mo̱ń a malee̱le̱no̱ biso̱. Je̱ne̱ la mambenda ma Loba nika, di mabola ná ma be̱ nde biso̱ tongo a betatedi na ńa muńe̱nge̱. Mokwedi Yakobo a tili ná: “Nu ńombo o mbend’a ke̱nge̱nge̱ ńa wonja, a tingame̱ pe̱ oten . . . mo̱ nde a me̱nde̱ name̱ ońola bola lao.”​—Yakobo 1:25.

6. Njik’a mbadi ni peti bwam ńe, ńa longa dube̱ bupisane̱ bete̱sedi na mambenda ma te̱m na sim ma Loba e? Bola eyembilan.

6 Bolane̱ la dibie̱ la mambenda ma Loba o bwam ba die̱le̱ longe̱ lasu, nde le mbadi ni peti bwam ńa longa dube̱ lasu o mbasanedi ma Mute̱se̱ mbenda. K’eyembilan, “mbend’a Kristo” e be̱n oten byanedi ba Yesu ná jokwe̱le̱ bane̱ “mambo me̱se̱ [mo̱] anedino̱.” (Galatia 6:2; Mateo 28:19, 20) Kriste̱n i mano̱ngo̱ pe̱ na iwiye̱ byanedi ba ko̱to̱me̱ mwemba o jowe̱ na longisane̱ mō̱ na nune̱. (Bonahebe̱r 10:24, 25) Byanedi ba Loba be be̱n pe̱ oten jome̱le̱ la kane̱ Yehova na mulema mwe̱se̱ buńa te̱, na ponda te̱. (Mateo 6:5-8; 1 Tesalonika 5:17) Di me̱ne̱ ná se̱ṅse̱ṅ njika bediedi ba ndolo ma mambenda ma mabolano̱ ni ponda jeno̱ o die̱le̱ longe̱ lasu bupisane̱ mo̱. Bupe̱ la mo̱ di mawanea biso̱ mutam na bwane̱ la nje di be̱nno̱ muńe̱nge̱, mambo di titino̱ ná di so̱ tom o nin was’a mpungu. Mo̱, o ni ponda weno̱ dutea o ne̱ni bupe̱ la mambenda ma Loba di wanedino̱ wa tombwane̱, nika e si boli ná o bate dube̱ bediedi bao e?

7, 8. Ba ba mabwe̱ bo̱ngo̱ ná ba titi ná ba bupe̱ mambenda ma Loba mimbu ma bwaba, ne̱ni Eyal’ao e mabolano̱ babo̱ mbaki e?

7 Bō̱ ba yo̱ki taka o mulema ponda iwo̱ ná, e me̱nde̱ be̱ ndutu o tingame̱ na mambenda ma Yehova nika mimbu mi matombano̱. Ba mabwa bo̱ngo̱ ná be ná ba ko̱. Yete̱na nika nde o mo̱nge̱le̱no̱, ne̱nge̱ ben byala o mo̱nge̱le̱: “Mba nde ne Yehova, Loba lo̱ngo̱, nu malee̱ wa nje ye ońola bwam bo̱ngo̱, na ńena nu madie̱le̱ wa o ngea o do̱lino̱ dangwa. O̱, o sengane̱ te̱ myeka mam e! Musango mo̱ngo̱ mu wusa be̱ ka mo̱pi ma madiba, bonam bo̱ngo̱ pe̱ ka bemune̱ ba munja.” (Yesaya 48:17, 18) O ta o máno̱ngo̱ ponda o dutea mbaki ben byala be mabolano̱ biso̱ e?

8 Tongwea na ben byala, Yehova a mo̱nge̱le̱ biso̱ ná di matombwane̱ ke̱ di sengane̱ mo̱. A kakane̱ biso̱ mbadi iba di matombwane̱no̱ ke̱ di boli nika. Ńaboso, musango masu mu me̱nde̱ nde be̱ ka mo̱pi ma madiba​—mu mabe̱ mbo̱le̱, njoasoa, mu benga pe̱ sulea. Ni bupe̱, bonam basu bo me̱nde̱ be̱ ka bemune̱ ba munja. O te̱m te̱ o dibo̱, nde wombwa ne̱ni bemune̱ be madipeano̱ ewo̱ te̱ mbusa yene̱, o me̱ne̱ esibe̱ penda lambo lena le po̱ko̱po̱ko̱. O bi ná bemune̱ be me̱nde̱ tika ko̱ nika, mimbu mi tomba. Yehova mo̱ ná, bonam bo̱ngo̱ bo mawe̱ na bola lo̱ngo̱ la nje e te̱m na sim, bwe ná bo be̱ nika. Etum te̱ o mawe̱no̱ ná o be̱ mo̱ jemea, a si me̱nde̱ jese̱le̱ ná o ko̱ tom! (Langa Myenge 55:23.) I ńai a makaki i mákwangwe̱le̱ mulema, obwa i si mabola ná o bate dube̱ Yehova nikame̱ne̱ pe̱ na byanedi bao be te̱m ná sim, na bata longa dube̱ lo̱ngo̱ e?

“DI SISEYE OBOSO O MAMBO MASAM”

9, 10. (a) Ońola nje bokoka bweno̱ lambo la betańsedi Kriste̱n yangame̱nno̱ o bupe̱ e? (b) Ne̱ni je̱ne̱ la mambo kaponda mudī di mawanano̱ muńe̱nge̱ e?

9 Mbadi ni londe̱ iba o ebol’ango̱ ya longisane̱ o be̱ moto nu koki e bīsabe̱ o ben byala jangame̱nno̱ bupe̱ be wu na mudī-musangi ná: “Di siseye oboso o mambo masam.” (Bonahebe̱r 5:14; 6:1) Be̱ la moto nu koki le nde lambo la betańsedi Kriste̱n ńangame̱nno̱ o bupe̱. O diwengisan la be̱ ke̱nge̱nge̱, ńena mot’a benama to̱ mō̱ a titino̱ ná a po̱ o nin we̱nge̱, bokoka bwe nde ebe̱yedi jeno̱ ná di tongwe̱le̱ o po̱. O mbata nika, Kriste̱n ye mutam munde̱ne̱ o bolea Yehova o ni ponda yeno̱ koka. Ońola nje e?

10 Kriste̱n ni koki, ńe nde mot’a mudī. E mombwea mambo bupisane̱ je̱ne̱ la mambo la Yehova. (Yohane 4:23) Paulo a tili ná: “Ba bena be bato b’eyobo ba mo̱nge̱le̱ nde mambo m’eyobo, nde ba bena be bato ba mudī, mambo ma mudī.” (Roma 8:5) Je̱ne̱ la mambo kapond’eyobo di si mawana muńe̱nge̱ ndongo, di mabola ná o to̱nde nde wame̱ne̱, o s’e̱ne̱ etum, o soke̱ miso̱ o bema. Je̱ne̱ la mambo kaponda mudī di mawana muńe̱nge̱, ońolana o soke̱ nde miso̱ omo̱ń a Yehova, “Loba la bonam.” (1 Timoteo 1:11) Mot’a mudī a le̱le̱me̱ o do̱lisane̱ Yehova, e pe̱ muńe̱nge̱ to̱ e be̱ nde oteten a mitakisan. Ońola nje e? Mitakisan mi mabola epolo o sambwe̱le̱ mpoṅ ma Satan na bata tingame̱ na dube̱, o bwese̱ Sango asu ńe o mo̱ń muńe̱nge̱.​—Minia 27:11; langa Yakobo 1:2, 3.

11, 12. (a) Nje Paulo a to̱pino̱ jombwea “jangwe̱le̱ la dibie̱” la Kriste̱n e, njika beteledi pe̱ eyal’a “ko̱lo̱ngo̱ne̱” e be̱nno̱ e? (b) Njika ko̱lo̱ngo̱ne̱ ńolo ńangame̱nno̱ be̱ne̱ o bwam ba koka na be̱ ńai ńeno̱ ná e yuabe̱ na bo̱bise̱ la ńolo e?

11 Be̱ la mot’a mudī na moto nu koki di mapo̱ nde tongwea na jokwa. Ombwea yen epasi: “Da la mbale̱ le nde ońola bato ba koki, bena ońola ko̱lo̱ngo̱ne̱ bangwe̱le̱ dibie̱ labu o jemba bwam na bobe.” (Bonahebe̱r 5:14) Ponda Paulo a to̱pedino̱ ońola jangwe̱le̱ la dibie̱ di wu na “ko̱lo̱ngo̱ne̱,” a bolane̱ eyal’a Grikia e ta be̱ e bolane̱ o ndabo a maloko ya bato ba Grikia ba ńo̱ṅo̱n a boso, yena ye ná e tukwabe̱ ná ‘ko̱lo̱ngo̱ne̱ ka mutune̱ ńolo.’ Tatan, dutea so̱ o nje ni ńai a ko̱lo̱ngo̱ne̱ e mabaise̱no̱.

Ńol’a mutune̱ ńolo e malongisabe̱ tongwea na ko̱lo̱ngo̱ne̱

12 Ponda di yabe̱no̱, ńol’asu e si ta e ko̱lo̱ngo̱ne̱ to̱ lambo. K’eyembilan, ye ndutu ná mwe̱nge̱ ma muna mu bie bete̱medi ba ngus’ao ya belongi. A masouse̱ so̱ belongi bao múdi na múdi, ponda iwo̱ a ńaka ná a dipi mo̱me̱ne̱ dibumbe̱. Son na son a mako̱lo̱ngo̱ne̱ tongwea na souse̱ la belongi bao. Muna a mabotea nde na ngonda, nine̱ ponda a dangwa lo̱ndo̱, nde a botea ńa mīla. * Nde, mutune̱ ńolo pe̱ e? We̱n te̱ ne̱ni mutune̱ ńolo a mangwe̱le̱no̱, a yua ńolo o ngo̱ o mbadi ni mabwesane̱ muńe̱nge̱ na ńe te̱ite̱i, o titi ná o dinga penda ná ńol’ao e ko̱lo̱ngo̱ne̱ o bola nika etum a ponda. Di yua la ńolo ka pula lao di si po̱i na mo̱me̱ne̱, e ta e pula mo̱ ponda bwaba ná a ko̱lo̱ngo̱ne̱ bola nika. Bibe̱l e memba ná di tuna la ńolo “di si matombwane̱ ndongo.” Ko̱lo̱ngo̱ne̱ la dibie̱ lasu o be̱ jangwa di petane̱ mo̱ muse̱ṅ nate̱n’oyidi!​—1 Timoteo 4:8.

13. Ne̱ni jeno̱ ná jangwe̱le̱ dibie̱ lasu tongwea na ko̱lo̱ngo̱ne̱ e?

13 Di kwaledi jita o nin kalati jombwea nje e me̱nde̱ jongwane̱ wa ná wangwe̱le̱ dibie̱ lo̱ngo̱ tongwea na ko̱lo̱ngo̱ne̱, nde ná ka mot’a mudī, o tike be̱ jemea na Yehova. Dutea ná po̱m jombwea bete̱sedi na mambenda ma Yehova, o kane̱ pe̱ ke̱ o mano̱ngo̱ bedomsedi o mambo mo̱ngo̱ ma longe̱ la buńa te̱. O to̱ njika bedomsedi o mapulano̱ no̱ngo̱, baise̱ na wame̱ne̱ ná: ‘Njika mambenda na bete̱sedi ba mombweye̱ di lambo e? Ne̱ni neno̱ ná na we̱le̱ mo̱ o ebolo e? Njika bedangwedi be me̱nde̱ do̱lisane̱ Sango am ńe o mo̱ń e?’ (Langa Minia 3:5, 6; Yakobo 1:5.) Bedomsedi te̱ o mano̱ngo̱no̱ o ni mbadi be me̱nde̱ bata bola ná wangwe̱le̱ dibie̱ lo̱ngo̱. Di bola di me̱nde̱ jongwane̱ wa ná o timbe mot’a mudī ńa mbale̱, o tike pe̱ be̱ mo̱.

14. Njika ńo̱ngi ni mapule̱ biso̱ ná di ńake o mudī e, njika jome̱le̱ pe̱ jangame̱nno̱ ne̱nge̱ o mo̱nge̱le̱ e?

14 To̱ e be̱ nde ná moto a májoúa, bokoka ba mudī bwe nde lambo eno̱ ná a benga walane̱ oboso. Bokoka bo se̱medi nde o da. Paulo a kwali so̱ ná: “Da la mbale̱ le nde ońola bato ba koki.” Ye mweńa ná o benge da da la mudī ná o longe dube̱ lo̱ngo̱. O me̱nde̱ lee̱le̱ ná we dibie̱ yete̱na o we̱le̱ o ebolo o ńai ni te̱nge̱n nje o mokwano̱; Bibe̱l e makwala ná: “Lambo la ndo̱n to̱ diwo̱ di si po̱i mo̱.” Ońola nika, e mapula ná di bole ná di be̱ne̱ njai ninde̱ne̱ ńa tik’a mbale̱ yena Sango asu a mabolano̱ biso̱. (Minia 8:11; 1 Petro 2:2) Ye mbale̱ ná, be̱ne̱ la so̱ṅtane̱ na dibie̱ la Loba, di si mabola biso̱ wonja o lombitane̱. E mapula ná di wase̱le̱ biso̱me̱ne̱ ponda te̱ ná kumba to̱so̱ bo̱bo̱ dipe̱pe̱ ba si ya myanga na ńaka o mulema masu. Paulo a tili ná: “Keka bińo̱me̱ne̱ nga lo bam o dube̱; wasa bińo̱me̱ne̱!”​—2 Korinto 13:5.

15. Ońola nje ndolo ńeno̱ mweńa ońola bońaki ba mudī e?

15 Ebol’a longise̱ la bolongi ye ná e bo̱, nde ebolo e mala te̱ nde oboso. Dibongo na po̱ngise̱ la nje e ńam be mweńa, bata la tuṅ nipe̱pe̱ pe̱ le ná di be̱ mweńa yete̱na mambo ma tuko. Nje e mapule̱ biso̱ ná di koke, di tike pe̱ be̱ne̱ mulatako ma bwam na Yehova e? Omo̱ń a me̱se̱, ndolo. Jangame̱ne̱ benga ńaka o ndolo di be̱ne̱ne̱no̱ Yehova na bonasango asu. Di si be̱n te̱ ndolo, dibie̱ lasu le̱se̱ nikame̱ne̱ pe̱ na bebolo basu ba me̱nde̱ nde be̱ ewolo​—ka mumban ma tete. (1 Korinto 13:1-3) Je ná di be̱ Kriste̱n yoú, di benga pe̱ ńaka o mudī yete̱na di be̱n ndolo.

SOKE̱ MO̱NGE̱LE̱ MO̱NGO̱ O DIPITA YEHOVA A KAKANE̱NO̱ BISO̱

16. Njika pat’a mo̱nge̱le̱ Satan a matute̱le̱no̱ bato o be̱ne̱ e, njika betatedi pe̱ Yehova a bolino̱ e?

16 Jombweye mbadi nipe̱pe̱ ńa ebol’ango̱ ya longisane̱. O bwam ba longa wame̱ne̱ ka mokwed’a Kristo ńa mbale̱, wangame̱ne̱ no̱ngo̱ne̱ mbad’ango̱ ńa dutea jangame̱ye̱. Satan, mwaned’a nin wase, a bi ne̱ni bola ná bato ba be̱ne̱ mo̱nge̱le̱ ma bobe, mulema mu yuki, si lakisane̱, na mbo̱lo̱n a dipita. (Efeso 2:2) I ńai a mo̱nge̱le̱ i mańamse̱ Kriste̱n ka ne̱ni te̱ se̱le̱ke̱ i mańamse̱no̱ bolongi. Nje ye bwam ye nde ná Yehova a mabola biso̱ lambo di matate̱ biso̱​—dipita.

17. Ne̱ni Eyal’a Loba e malee̱le̱no̱ mweńa ma dipita e?

17 Bibe̱l e manande̱le̱ pat’a bewesan ba mudī be mapule̱ biso̱ ońola bwemba basu te̱nge̱ne̱ Satan na nin wase. Ewesan ewo̱ ya mweńa ye nde mbidi ma, “dipita la jongise̱.” (1 Tesalonika 5:8) O mińa ma Bibe̱l, mot’a bila a ta a bia ná, a titi ná onga o bila esibe̱ mbidi mao. Mu ta nde mu po̱ngo̱be̱ n’eye̱i e we̱le̱be̱ omo̱ń a ekot’a ńo̱ a mbodi to̱so̱ eyobo a ńama, mbidi mu ta be̱ mu sambise̱ mo̱ nke̱ti mi mangwabe̱ mo̱ o mulopo, na wamse̱ pe̱ ngiń’a sese. Ka nje te̱ mbidi mu matatano̱ mulopo, dipita le ná di tata mo̱nge̱le̱ mo̱ngo̱.

18, 19. Njik’eyembilan Yesu a lee̱le̱no̱ ya kombe̱ dipita e, ne̱ni pe̱ so̱ jeno̱ ná jembilane̱ mo̱ e?

18 Yesu a lee̱le̱ eyembilan e peti bwam ya kombe̱ la dipita. O̱nge̱le̱ take ńe̱se̱ a takino̱ o bulu bosukan ba longe̱ lao o wase. Diko̱m lao diwo̱ la batabata di bwese̱ mo̱ ońola mo̱ni. Dipe̱pe̱ di to̱bi ná di si bi mo̱. Mane̱ ma caki mo̱, ma ńa mīla. Na tumba lao mo̱me̱ne̱ pe̱ lumbe̱ mo̱ mbusa, di baise̱ ná sonj’a Roma i bome̱le̱ mo̱ o ebongo, a wo̱. Je ná di kwala ná Yesu a kusi mitakisan buka nje jeno̱ ná di kusa. Nje yongwane̱ mo̱ e? Kalat’a Bonahebe̱r 12:2 e mabola jalabe̱ ná: “O mulopo ma mutam mwena mu ta mu nanga mo̱ oboso, a ta a we̱lisane̱ [“ebongo,” NW] a si dube̱ iso̱n, na mo̱ a ja o dia la mom la bejedi ba Loba.” Yesu a si dimbedi “mutam mwena mu ta mu nanga mo̱ oboso.”

19 Njika mutam mu ta mu nanga Yesu oboso e? A ta a bia ná a we̱lisane̱ te̱ mitakisan, a me̱nde̱ no̱ngo̱ dongo o sangisabe̱ la dina la bosangi la Yehova. A me̱nde̱ bola mboṅ ni buki ye̱se̱ ná Satan e nde mot’a mpoṅ. Dipita to̱ diwo̱ di titi di wusa bole̱ Yesu muńe̱nge̱ mu buki mu! A ta pe̱ a bia ná, Yehova a me̱nde̱ namse̱ jemea lao njoasoa ​—nika ńe̱se̱ e ta so̱ e bola ná miso̱ ma be̱ nde mo̱ o muńe̱nge̱ a me̱nde̱no̱ pe̱te̱ bwa ke̱ ā na sango. Yesu a ta a ne̱nge̱ di dipita la muńe̱nge̱ o mo̱nge̱le̱ mao, o ponda mitakisan minde̱ne̱. Jangame̱ne̱ o bola mulemlem. Biso̱ pe̱ di be̱n muńe̱nge̱ mu nanga biso̱ oboso. Yehova a londise̱ biso̱ n’edube ninka ná, a boli ná mō̱ ńasu te̱ a no̱nge dongo o sangisabe̱ la dina lao lasam. Je ná di lee̱le̱ ná Satan e nde mot’a mpoṅ yete̱na di po̱si Yehova ka Sango asu, di ja pe̱ o ndol’ao to̱ e be̱ nde njika mitakisan na makekisan be ná ba po̱ye̱ biso̱.

20. Nje ye ná yongwane̱ wa ná o be̱ne̱ mo̱nge̱le̱ ma bwam na dipita e?

20 Yehova a si mapula buka te̱ o namse̱ baboledi bao be jemea​—a le̱le̱m nde na mo̱me̱ne̱ o bola nika. (Yesaya 30:18; langa Maleaki 3:10.) E muńe̱nge̱ o bola baboledi bao bepuledi be te̱nge̱n ba mulema mabu. (Myenge 37:4) Ońola nika soke̱ mo̱nge̱le̱ mo̱ngo̱ na ngińa o dipita di nanga wa oboso. O si be̱ne̱ mo̱nge̱le̱ ma bobe, ma mpenga, na ma titi ko̱nji ma yen edun a was’a Satan. O so̱i te̱ ná mudī ma nin wase mu ni so̱lo̱ wa o mo̱nge̱le̱ na o mulema, kane̱ Yehova na iwiye̱ ná o kuse “musango ma Loba mwena mu buki dibie̱.” Mu musango mu mawe̱ na Loba, mu me̱nde̱ tata mo̱nge̱le̱ na mulema mo̱ngo̱.​—Filipi 4:6, 7.

21, 22. (a) Njika dipita l’edube ba ba “dimuti dinde̱ne̱” ba mabwane̱no̱ muńe̱nge̱ e? (b) Njika dipita oteten a me̱se̱ Kriste̱n e be̱nno̱ o mabwane̱no̱ muńe̱nge̱ jita e, njika bedomsedi pe̱ o no̱ngino̱ e?

21 A se̱ dipita la bwam o jo̱nge̱le̱! Di no̱nge ponda dutea ońol’ao. Yete̱na we nde mō̱ ńa “dimuti dinde̱ne̱,” lena di me̱nde̱ ‘we̱ o ndenge̱ ninde̱ne̱,’ dutea longe̱ lena o me̱nde̱no̱ be̱ne̱ son a ponda. (Bebīsedi 7:9, 14) Ponda Satan na midī mao ma bobe ba si me̱nde̱no̱ pe̱ be̱, o me̱nde̱ be̱ne̱ belo̱ko̱medi bena be buki moto o so̱ṅtane̱ we̱nge̱. Omo̱ń a me̱se̱, nja ńasu mō̱ e ná a langwa njika belo̱ko̱medi jeno̱ ná di be̱ne̱ ke̱ di sumwabe̱ owas’a ngíń’a Satan e? Ni ngińa e másumwabe̱ te̱, njika muńe̱nge̱ nika e me̱nde̱no̱ be̱ o bola ebol’a timbise̱ wase paradisi owas’a bediedi ba Yesu na ba 144 000 ba me̱nde̱ janeye̱ mwemba na mo̱! A se̱ mutam jeno̱, o je̱ne̱ ne̱ni pat’a maboa ye̱se̱ i me̱nde̱no̱ bo̱lisabe̱, o kasa bandolo basu ba me̱nde̱ buse̱ o so̱ngo̱, o be̱ne̱ longe̱ lena Loba a tano̱ a boṅsane̱ biso̱! Ni ponda jeno̱ o timba ke̱nge̱nge̱, bowe̱n bope̱pe̱ bo buki bo bonde̱ne̱ bo me̱nde̱ po̱, dikaki di bīsabe̱ o Roma 8:21​—“wonj’a bosangi ńa bana ba Loba.”

22 Yehova a mapula ná o be̱ne̱ wonja ninde̱ne̱ ńena o titino̱ to̱ ná o bolane̱ mo̱nge̱le̱ we̱nge̱. Ngea ni malane̱ o ni wonja ńe nde sengane̱. Ke̱ seto̱ njo̱m so̱ ni ná di po̱nge miwe̱n me̱se̱ o sengane̱ Yehova buńa te̱ e? Ońola nika so̱, benga o longisane̱ o dube̱ lańu la bosangi, ná lo je o ndol’a Loba o bwindea!

^ par. 12 Ba mabie̱ ba nin wase ba makwala ná di mańakise̱ dibie̱ la tobotobo, lena di mongwane̱ biso̱ o bia o njika múdi ńol’asu e malano̱, na owe̱ni belongi basu be te̱mno̱. Di dibie̱ nde di mongwane̱ biso̱ o joba masao na miso̱ makukame̱. Mutud’a moto mō̱ diboa di no̱ngo̱ne̱no̱ di dibie̱ a si wusa pe̱ we̱le̱ te̱me̱, dangwa, to̱so̱ ja.