1, 2. Kua ti lekengo da wa la mo yeke sara ni? Ngbanga ti nyen la lege so mo yeke sara na kua ni ayeke kota ye mingi?

BÂ SO mo yeke sara kua ngangu ti leke mbeni da. Kua ni ato nda ni aninga kete awe, me a ngbâ angu mingi ti tene da ni ahunzi. Juska fadeso kua ni ayeke ngangu me a nzere na mo. Atâa nyen la asi, mo leke na bê ti mo kue ti dö kua ni ti zia pëpe, ngbanga ti so tënë ti fini ti mo, même gigi ti mo ti kekereke, abâ lege so mo yeke sara na kua ni. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so da so mo yeke leke ni so ayeke mo wani!

² Disciple Jude afa so a yeke ti e ti kpengba e wani. Tongana lo wa aChrétien ti “ngbâ na yâ ti ndoye ti Nzapa”, lo fa nga tongana nyen ti sara ni, lo tene: ‘Ala kpengba na ndö ti mabe ti ala so ayeke nzoni ahon tanga ti aye kue.’ (Jude 20, 21). Ambeni ye so mo lingbi ti sara ti kpengba mo wani, wala ti sara si mabe ti mo akpengba si mo ngbâ na yâ ti ndoye ti Nzapa, ayeke so wa? Zia e bâ aye ota so andu kua ti lekengo da so alingbi ti sara si mabe ti mo akpengba.

3-5. (a) Satan aye ti handa e si e bâ andia ti Jéhovah tongana nyen? (b) Ti e, a lingbi e bâ andia ti Nzapa tongana nyen? Bango ndo so alingbi ti sara si e duti tongana nyen? Mû mbeni tapande.

³ Kozoni kue, a lingbi e kpengba mabe ti e na yâ ti andia ti Nzapa. Na ngoi so mo yeke manda mbeti so, mo manda ye na ndö ti andia ti Jéhovah mingi so andu sarango ye ti mo. Mo bâ ti  mo andia so tongana nyen? Satan aye ti handa mo ti bâ so andia ti Jéhovah na amama-ndia ti lo ayeke kanga lege na mo mingi nga ayeke ngangu mingi. Ngbene ye so kode so atambela nzoni na yaka ti Éden, Satan angbâ ti sara kua na ni juska fadeso (Genèse 3:1-6). Lo yeke wara mo nga na oko kode ti lo so? Mingi ni, a yeke bango ndo ti mo la ayeke fa wala lo yeke wara mo na ni wala pëpe.

⁴ Bâ tapande so: Na ngoi so mo yeke fono na mbeni pendere ndo, lê ti mo atï na ndö ti mbeni gbagba so akpengba na so ayo na nduzu so akanga lege na zo ti lï na mbeni mbage ti pendere ndo ni so. Na bango ni, mbage ni so kâ ayeke pendere mingi. Kozoni, mo lingbi ti bâ gbagba ni tongana mbeni ye so akanga lege na mo senge senge. Me na ngoi so mo bâ ndo mbilimbili na peko ti gbagba ni, lê ti mo atï na ndö ti bamara so ayeke hara mbeni nyama ti te lo! Ge la si mo bâ ngbanga ti nyen gbagba ni ayeke dä: a yeke ti bata mo. Mbeni sioni nyama ti tengo zo ayeke dä so ayeke hara nga mo fadeso? Bible atene: “Ala bata bibe ti ala, zia lê ti ala akpengba. Wato ti ala Zabolo ayeke tambela tongana mbeni bamara so ayeke toto, na lo yeke gi mbeni zo ti te lo.”—1 Pierre 5:8.

⁵ Satan ayeke tongana mbeni bamara so ayeke gi zo ti te. Teti so Jéhovah aye pëpe si Satan ate e, lo lu andia ti bata e si zo ti sioni so awara e pëpe na “amayele” ti lo nde nde so (aÉphésien 6:11). Ni la, na ngoi kue so e yeke gbu li na ndö ti andia ti Nzapa, a lingbi e bâ ni tongana mbeni ye so afa so Babâ ti e ti yayu andoye e. Tongana e bâ andia ti Nzapa tongaso, a yeke duti ye ti batango e nga ye ti mungo ngia na e. Disciple Jacques atene: “Zo so ayôro lê ti lo na yâ ti ndia so ayeke mbilimbili-kue, ndia ti liberté, na lo ngbâ dä, . . . lo yeke duti ande na ngia na yâ ti aye so lo yeke sara.”—Jacques 1:25.

6. Tâ nzoni lege ti kpengba mabe ti e na yâ ti andia ti Nzapa ayeke ti sara nyen? Fa mbeni tapande.

⁶ Ti bata acommandement ti Nzapa ayeke tâ nzoni lege ti kpengba mabe ti e na Zo ti lungo ndia nga na ndara so ayeke na yâ ti andia ti lo. Na tapande, “ndia ti Christ” andu nga commandement ti Jésus ti fa na azo “aye kue so [lo] mû yanga” ti tene  a sara ni (aGalate 6:2; Matthieu 28:19, 20). A-Chrétien ayeke bâ nga na nene ni mingi commandement ti gue lakue na abungbi ti voro Jéhovah na ti kpengba terê na popo ti mba (aHébreu 10:24, 25). Na popo ti acommandement ti Nzapa, a yeke wara nga wango so ahunda na e ti sambela lakue, fani mingi nga na bê ti e kue (Matthieu 6:5-8; 1 aThessalonicien 5:17). Na ngoi so e yeke bata acommandement so, e kiri e bâ polele so a yeke biani ndoye la apusu Nzapa ti mû acommandement so ti fa lege na e. Ti bata ni ayeke sara si e yeke wara ngia na nzerengo terê so e lingbi lâ oko ape ti wara mara ni na yâ ti dunia ti wusuwusu so. Na ngoi so mo yeke gbu li ti mo ti bâ tongana nyen la mo wani mo bâ nzoni ndali ti andia so, mabe ti mo na yâ ti andia so akiri akpengba ahon ti kozo ape?

7, 8. Bible amû dengo bê wa na ala so ayeke gi bê ti ala wala ala yeke ngbâ lakue be-ta-zo tongana angu ayeke hon?

⁷ Ngoi na ngoi, ambeni ita alingbi ti gi bê so tongana angu ayeke hon, a yeke duti tâ ngangu mingi ti ngbâ ti bata andia ti Jéhovah. Ala sara mbeto ti tene mbeni lâ ala tï. Tongana a si na mo awe ti gi bê tongaso, dabe ti mo na tënë so: “Mbi Jéhovah, mbi yeke Nzapa ti mo. Mbi la mbi yeke fa ye na mo ti tene mo bâ nzoni dä. Mbi la mbi yeke fa na mo lege so a yeke nzoni mo mû ni. Tongana fade mo dengi mê na acommandement ti mbi, ka siriri ti mo ayeke ga tongana kota ngu, mbilimbili ti mo ayeke  duti tongana amapo ti ngu-ingo.” (Ésaïe 48:17, 18). Mo gbu li ti mo mbeni lâ awe ti bâ tongana nyen la atënë so ayeke dë bê ti zo mingi?

⁸ Na yâ ti aversê so, Jéhovah adabe ti e so e yeke wara aye ti nzoni gï tongana e mä yanga ti lo. Lo fa aye ti nzoni use so e yeke wara tongana e sara tongaso. Kozoni, siriri ti e ayeke ga tongana mbeni kota ngu so ayeke kpô, so ayeke mingi nga so ayeke kaï ape. Use ni, mbilimbili ti e ayeke duti tongana amapo ti kota ngu-ingo. Tongana mo luti na yanga ti ngu na mo bâ tongana nyen la amapo ni ayeke ga gï na peko ti terê, na lê ti mo a kpa mbeni ye so ayeke hunzi ape. Mo hinga so amapo ni ayeke ga, a pika yanga ti ngu ni a kiri, gï tongaso lakue. Jéhovah atene so mbilimbili ti mo alingbi nga ti duti tongaso. Na ngoi kue so mo yeke sara ngangu ti ngbâ be-ta-zo na lo, lo yeke zia mo ti tï lâ oko ape! (Diko Psaume 55:22.) Mara ti apendere zendo tongaso akpengba mabe ti mo na Jéhovah nga na yâ ti acommandement ti lo ape?

9, 10. (a) Ngbanga ti nyen la gango biazo ayeke mbeni nzoni ye so a lingbi Chrétien azia na gbele lo ti si dä? (b) Tongana nyen la ti duti na bango ndo so ayeke ti yingo ayeke mû lege na zo ti duti na ngia mingi?

⁹ Mbeni use ye so andu lekengo da so asigi polele na yâ ti atënë so: “Zia e sara kue ti ga abiazo.” (aHébreu 6:1). Gango biazo ayeke mbeni nzoni ye so a lingbi Chrétien azia na gbele lo ti si dä. Laso, azo ti mitele alingbi pëpe ti ga mbilimbili-kue, me ala lingbi ti ga abiazo. Nga, na ngoi so aChrétien ayeke ga abiazo, ala yeke wara ngia mingi ti sara na Jéhovah. Ngbanga ti nyen la e tene tongaso?

¹⁰ Mbeni Chrétien so ayeke biazo ayeke bâ ye tongana ti so Jéhovah ayeke bâ na ni (Jean 4:23). Paul atene: “Ala so ayeke sara ye alingbi na mitele abi bê ti ala na ndö ti aye ti mitele, me ala so ayeke sara ye alingbi na yingo abi bê ti ala na ndö ti aye ti yingo.” (aRomain 8:5). Ti duti na bango ndo so ayeke ti mitele ayeke ga na zo ngia mingi pëpe, ndali ti so mara ti bango ndo tongaso ayeke pusu zo ni ti bi bê gï na lo wani, ti bâ ndo ayo  pëpe nga ti bi bê gï na aye ti sese. Me ti duti na bango ndo so ayeke ti yingo ayeke ga na zo ngia mingi, ndali ti so a luti gï na ndö ti Jéhovah, “Nzapa so ayeke na ngia”. (1 Timothée 1:11). Zo so ayeke biazo ayeke gi gingo ti nzere na lê ti Jéhovah nga lo yeke duti na ngia même na yâ ti tara. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so atara amû na e lege ti fa so Satan ayeke zo ti mvene na akpengba e ti duti be-ta-zo, ye so ayeke mû ngia mingi na Babâ ti e ti yayu.—aProverbe 27:11; diko Jacques 1:2, 3.

11, 12. (a) Paul atene nyen na ndö ti “ngangu ti gbungo li” ti Chrétien? Ti ‘sara si ngangu ti gbungo li aga nzoni’ aye ti tene nyen? (b) Ti tene terê ti zo akpengba na asara kua nzoni, a hunda nyen?

¹¹ Ti duti mbeni zo ti yingo wala ti ga biazo, a hunda na zo ti sara mbeni ye. Bâ versê so nzoni si: “Kpengbango kobe ayeke ti abiazo, azo so, na lege ti sarango kusala na ngangu ti gbungo li ti ala, asara si ngangu ti gbungo li ti ala ni aga nzoni awe ti hinga popo ti ye ti nzoni na ye ti sioni.” (aHébreu 5:14). Tongana Paul asara tënë ti ‘sarango’ si ngangu ti gbungo li ti e “aga nzoni”, lo mû mbeni tënë ti yanga ti Grec so a yeke tene ni ândö mingi na yâ ti akota da ti sarango ngia ti awanguru ti Grèce, ndali ti so a lingbi ti kiri peko ti tënë so na ‘tarango terê tongana ti mbeni wanguru.’ Bâ fadeso tongana nyen la wanguru ni ayeke tara terê ti lo.

¹² So a dü e, ade akasa ti terê ti e asara mbeni ngangu kua ape. Na tapande, a yeke ngangu na mbeni bébé ti bougé agere ti lo tongana ti so bê ti lo aye. Ni la, na ambeni ngoi, lo yeke sara yâ ti amaboko ti lo kirikiri, même lo yeke pika lê ti lo wani; ye so ayeke sara si lo dö nga lo ye ti toto. Na pekoni, yeke yeke tongana lo yeke bougé amembre ti terê ti lo, lo hinga ti sara ni nzoni. Lo to nda ti hara, na pekoni lo tambela nga lo kpe loro. * Ti molenge la, me ti wanguru ayeke tongana nyen? Tongana mo bâ mbeni wanguru ayeke huru, lo yeke tourné terê ti lo na lê ti nduzu,  lo kiri lo tï zê na sese, mo yeke na kite pëpe so lo mû ngoi mingi ti leke terê ti lo nzoni kozoni awe si lo sara mara ti ye so. Aye ti dongo bê so lo sara na lê ti nduzu so aga gï tongaso pëpe; a hunda na lo kozo ti tara terê ti lo teti angbonga mingi mingi. Bible atene so mara ti “tarango terê na lege ti ngia ti awanguru [tongaso] ayeke sara nzoni na zo gï kete”. Me sarango kua na ngangu ti gbungo li ti e ayeke sara nzoni mingi na zo.—1 Timothée 4:8.

13. Nyen la e lingbi ti sara ti tene ngangu ti gbungo li ti e aga nzoni?

¹³ Na yâ ti mbeti so, e bâ aye mingi so ayeke mû ande maboko na mo ti sara si ngangu ti gbungo li ti mo aga nzoni si mo lingbi ti ngbâ be-ta-zo na Jéhovah tongana zo ti yingo. Gbu li nzoni na ndö ti amama-ndia ti Nzapa nga sambela na ndö ni na ngoi so mo ye ti mû adesizion na yâ ti fini ti mo ti lâ na lâ. Na gbele adesizion kue so mo ye ti mû, hunda terê ti mo: ‘Andia wala amama-ndia ti Bible wa la andu tënë so? Mbi lingbi ti sara ye alingbi na ni tongana nyen? Desizion so wa la ayeke nzere ande na Babâ ti mbi ti yayu?’ (Diko aProverbe 3:5, 6; Jacques 1:5.) Desizion oko oko so mo yeke mû ni na sarango tongaso ayeke mû lege na mo ti sara si ngangu ti gbungo li ti mo aga nzoni. Ye so ayeke mû maboko na mo ti ga biani zo ti yingo na ti ngbâ tongaso lakue.

14. Mara ti nzara wa la a lingbi e duti na ni si e maï na lege ti yingo? Me a yeke nzoni e sara hange na nyen?

¹⁴ Biani, zo alingbi ti ga biazo, me maïngo na lege ti yingo ayeke hunzi ape. Ti tene zo amaï na lege ti mitele, a lingbi lo te kobe. Ni la Paul atene: “Kpengbango kobe ayeke ti abiazo.” Mbeni nzoni lege ti kpengba mabe ti mo ayeke ti ngbâ ti te kpengbango kobe ti yingo. Tongana mo yeke sara ye biani alingbi na ye so  mo manda, so lege ti ndara la, na Bible atene: “Ndara ayeke kota ahon tanga ti aye kue.” Tongaso, a lingbi e duti tâ na nzara ti apendere tâ tënë so Babâ ti e ayeke mû na e (aProverbe 4:5-7; 1 Pierre 2:2). Biani, tongana e manda ye mingi na e maï mingi na yâ ti ndara ti Nzapa, so amû lege na e pëpe ti bâ terê ti e kota na ndö ti amba ti e. E yeke na bezoin ti bâ terê ti e wani lakue si baba wala mbeni wokongo tongaso alï na yâ ti bê ti e na amaï dä ape. Paul atene: “Ala ngbâ ti bâ terê ti ala ti bâ wala ala yeke na yâ ti mabe, ala ngbâ ti bâ terê ti ala ti bâ wala ala wani ala yeke tongana nyen.”—2 aCorinthien 13:5.

15. Ngbanga ti nyen la ndoye ayeke kota ye tongana e ye ti maï na lege ti yingo?

¹⁵ Kua ti lekengo mbeni fini da alingbi ti hunzi, me ambeni kete kua ti sara na terê ni ayeke ngbâ. A hunda lakue ti bâ lege ti aye ti terê ni si a ngbâ nzoni nga ti leke ambeni kete kete ye ti terê ni so aye ti buba; a lingbi ti si so a hunda ti kono yâ ti da ni. Nyen la e yeke na bezoin ni ti ga abiazo na ti ngbâ ti bata songo ti e na Jéhovah? Kozoni kue, e yeke na bezoin ti ndoye. A lingbi e ngbâ ti maï ndoye ti e teti Jéhovah nga teti aita ti e ti bungbi. Tongana e yeke na ndoye pëpe, aye kue so e hinga, aye kue so e sara ayeke gï senge senge, akpa totongo ti mbeni ye so ayeke son mê ti zo (1 aCorinthien 13:1-3). Tongana e yeke na ndoye, e lingbi ti ga biazo nga ti ngbâ ti maï na lege ti yingo.

16. Satan ayeke maï mara ti bibe wa? Jéhovah amû na e nyen ti bata na terê ti e?

¹⁶ Zia e bâ mbeni ye ni nde na ndö ti da so mo yeke sara so. Ti tene mo kpengba mo wani tongana mbeni tâ disciple ti Christ, a lingbi mo sara hange na aye so mo yeke bi bê ti mo na ndö ni. Satan, mokonzi ti dunia so, ayeke na kode mingi ti ga na azo ti wara asioni bibe, ti duti na beku teti kekereke pëpe, ti zia bê ti ala na amba ti ala pëpe nga ti bâ so ala lingbi ti sara mbeni ye na yâ ti gigi ti ala ape (aÉphésien 2:2). Mara ti abibe tongaso ayeke sara sioni mingi na mbeni Chrétien gï tongana ti so akange ayeke sara sioni na akeke ti da. Nzoni ye ni ayeke so  Jéhovah amû na e mbeni kpengba ye ti bata na terê ti e. Ye ni so ayeke beku.

17. Bible amû tapande wa ti fa nene ti dutingo na beku?

¹⁷ Bible afa aye ti bira nde nde ti yingo so a lingbi e yü ni si e tiri na Satan nga na dunia so. Mbeni kpengba ye ti bira ni ayeke casque ni, so ayeke “beku ti salut”. (1 aThessalonicien 5:8). Giriri, mbeni turugu ahinga so tongana lo yü casque ti lo pëpe, lo yeke wara kuâ hio na yâ ti bira. Mingi ni, a yeke sara casque ni na wen so a fü bongo wala poro ti nyama na yâ ni; casque ni ayeke bata li ti zo so ayü ni si na ngoi so aye ti bira ti wato apika ni na ngangu, lo yeke wara sioni mingi pëpe. Legeoko tongana ti so casque ayeke bata li ti zo, beku alingbi ti bata bibe ti mo nga.

18, 19. Na ndö ti tënë ti dutingo na beku, mara ti tapande wa la Jésus azia? Tongana nyen la e lingbi ti sara ye tongana lo?

¹⁸ Jésus azia na e kpengba tapande ti dutingo lakue na beku. Dabe ti mo na aye ti ngangu so asi na lo na ndangba bï ti fini ti lo na ndö ti sese. Mbeni kota kamarade ti lo akä lo ti wara nginza. Mbeni nde atene même so ni hinga lo ape. Atanga ni adö lo azia na ala kpe. Azo ti kodro ti lo wani ake lo, ala dekongo ti hunda ti tene aturugu ti Rome afâ lo. Biani aye so asi na Jésus ayeke kota mingi ahon atara so e lingbi ti wara ni mbeni lâ. Me nyen la amû maboko na lo? A-Hébreu 12:2 atene: “Ndali ti ngia so a zia na gbele lo, lo gbu ngangu juska lo kui na ndö ti keke ti pasi, lo bi kamene yongoro, na fadeso lo duti na terê ti trône ti Nzapa na mbage ti koli.” Lê ti Jésus angbâ lani gï na ndö ti “ngia so a zia na gbele lo”.

¹⁹ Ngia wa la a zia ni na gbele Jésus? Biani, lo hinga lani so tongana lo gbu ngangu, lo yeke sara nga si iri ti Jéhovah aga nzoni-kue. Na mbeni lege so ahon tanga ni kue, lo yeke fa tâ polele na gigi so Satan ayeke zo ti mvene. Mbeni beku ti mû ngia na Jésus ahon ye so ayeke dä ape. Lo hinga nga so tongana lo ngbâ be-ta-zo juska na nda ni, Jéhovah ayeke futa lo mingi; biani lo hinga so na yâ ti kete ngoi, lo yeke kiri ti wara terê na Babâ ti lo, na so ayeke duti mbeni ngoi ti ngia mingi. Jésus azia lê ti lo gï na ndö ti pendere beku so, atâa na ngoi so ye aga tâ ngangu mingi. E  nga e yeke na bezoin ti sara oko ye so. A zia mbeni ngia na gbele e nga. Jéhovah afa so lo bâ e oko oko na nene ni na lege so lo mû na e pasa ti mû maboko nga na yâ ti kua so ayeke sara si iri ti lo aga nzoni-kue. E lingbi ti fa so Satan ayeke zo ti mvene tongana e soro Jéhovah ti duti Gbia ti e nga e ngbâ ti bata terê ti e nzoni na yâ ti ndoye ti Babâ ti e, atâa e yeke na yâ ti mara ti atara wa.

20. Nyen la alingbi ti mû maboko na mo ti ngbâ ti zia li ti mo gï na ndö ti anzoni ye nga ti duti na beku?

²⁰ Jéhovah aye gï yengo pëpe ti futa awakua ti lo so ayeke be-ta-zo, me lo yeke tâ na nzara ti sara ni. (Ésaïe 30:18; diko Malachie 3:10.) A nzere na lo mingi ti mû na awakua ti lo anzoni ye so bê ti ala aye (Psaume 37:4). Tongaso, zia li ti mo angbâ gï na ndö ti beku so a zia na gbele mo. Zia lege lâ oko pëpe na asioni bibe ti dunia ti Satan ti hon ndö ti mo. Tongana mo bâ so yingo ti dunia so ayeke lï yeke yeke na yâ ti li ti mo wala na yâ ti bê ti mo, sambela Jéhovah ngangu ti mû na mo “siriri ti Nzapa so ahon ndö ti bibe kue”. Siriri so ayeke bata bê ti mo nga na hingango ndo ti mo.—aPhilippien 4:6, 7.

21, 22. (a) Pendere beku wa la “azo mingi mingi” ayeke ku ni kungo? (b) Ti mo, beku wa la agbu bê ti mo mingi? Mo leke na bê ti mo ti sara nyen?

²¹ So tâ pendere beku ti tene mo gbu li ti mo na ndö ni! Tongana  mo yeke na popo ti “azo mingi mingi” so ayeke “sigi na yâ ti kota ye ti vundu” so ayeke ga, gbu li ti mo na ndö ti fini so mo yeke wara ande (Apocalypse 7:9, 14). So Satan na asioni yingo ti lo ayeke dä mbeni pëpe, mo yeke wara dengo bê so ahon gbungo li ti mo ti laso. Biani, zo wa la na popo ti e aduti na fini sân ti tene Satan asara mbeni ye na ndö ti lo ape? So Satan ayeke dä mbeni pëpe ti sara ngangu na ndö ti azo, so tâ kota ngia si e azo e yeke duti ande na ni ti sara kua ti tene sese akiri aga paradis na gbe ti komandema ti Jésus na amba ti lo 144000! A nzere na e mingi ti pensé na ngoi so akobela kue ayeke dä ape, mbage ti terê ti zo ayeke buba ape, e yeke yamba asewa ti e so ayeke sigi na yâ ti dû ti kuâ nga e yeke wara mara ti fini so Nzapa aye lani ti tene e duti na ni. Na ngoi so e yeke gue yeke yeke ti ga mbilimbili-kue, e yeke pusu tâ nduru mingi na mbeni futa so ayeke kota mingi, zendo so a fa tënë ni na aRomain 8:21 so ayeke “liberté ti gloire ti amolenge ti Nzapa.”

²² Jéhovah aye si e wara liberté mingi ahon même ti so e pensé ti wara ni ande. Me ti wara liberté ni so, a lingbi e mä yanga ti Jéhovah. Biani, a yeke nzoni ti tene mo sara ngangu kue ti mä yanga ti Jéhovah lâ na lâ ti wara liberté ni so. Tongaso, ngbâ ti kpengba na ndö ti mabe ti mo so ayeke nzoni ahon tanga ti aye kue si mo lingbi ti ngbâ na yâ ti ndoye ti Nzapa teti lakue lakue nga kpu na kpu!