1, 2. Kasi ni ntchito wuli ya kuzenga iyo muli nayo, ndipo chifukwa wuli ntchakuzirwa kughanaghanira umo mulimo winu uŵirenge?

TIYELEZGERE kuti mwatangwanika chomene na ntchito ya kuzenga. Ntchito iyi mukamba nkhanyengo ndipo mugwirenge kwa nyengo yitali. Kufika sono, mwawona kuti ntchito iyi njinonono kweni njakukhorweska. Mwaŵikapo mtima kuti mulimose umo vingaŵira, mugongowenge yayi panji kuchita ukata, chifukwa umo mulimo winu uŵirenge, vikhwaskenge umoyo winu, na munthazi mwinu wuwo. Chifukwa wuli? Chifukwa icho chikuzengeka ndimwe.

² Msambiri Yuda wakalongosora kuti tikwenera kujizenga taŵene. Apo wakachiskanga Ŵakhristu kuti ‘ŵajisungilire mu chitemwa cha Chiuta,’ wakavumburaso mu mavesi agha chinthu icho chingawovwira kuchita nthena, wakati: “Jizengani pa chipulikano chinu chituŵa nkhanira.” (Yuda 20, 21) Kasi ni nthowa wuli zinyake izo mungajizengera kuti mukhozge chipulikano chinu mwakuti mukhalilire mu chitemwa cha Chiuta? Tiyeni tiwone vigaŵa vitatu vya ntchito ya kuzenga mwauzimu iyo muli nayo.

3-5. (a) Kasi Satana wakukhumba kumupuluskani kuti muwonenge wuli malango gha Yehova? (b) Kasi tikwenera kughawona wuli malango gha Chiuta, ndipo ichi chikwenera kukhwaska wuli umo tikujipulikira? Yowoyani chiyelezgero.

³ Chakwamba, tikwenera kukhozga chipulikano chithu mu malango gha Chiuta. Apo mwasambiranga buku ili, mwawona vinandi ivyo malango ghaurunji gha Yehova ghakuyowoya pa  nkhani ya makhaliro. Kasi mukuviwona wuli vinthu ivi? Satana wakukhumba kumupuluskani kuti muwonenge nga kuti malango gha Yehova na fundo zake ni vyakufyenyerezga. Wagwiliskira ntchito nthowa iyi kufuma kale mu Edeni, apo wakawonera kuti njakovwira. (Genizesi 3:1-6) Kasi nthowa iyi yimupuluskaninge na imwe wuwo? Vinandi vikuthemba pa umo mukuwonera vinthu.

⁴ Wonani chiyelezgero ichi: Apo mukwenda pa malo ghakutowa chomene, mbwenu mukuwona luŵigho lutali lwakujanda kuti munthu waleke kuluta ku chigaŵa chinyake. Mukuwona kuti malo gha ku chigaŵa chinyake chira ngakutowa nkhanira. Pakwamba mungawona kuti luŵigho ulo lulije ntchito ndipo ŵakumunangirani waka wanangwa winu. Kweni apo mukulingizga ku chigaŵa chinyake chira, mukuwona nkhalamu yakofya yikupenjapenja nyama. Sono mukuwona kuti luŵigho ulu ntchivikiliro. Kasi chilipo chikoko chakofya icho chikumuŵendaŵendani? Mazgu gha Chiuta ghakuchenjezga kuti: “Sungilirani maghanoghano ghinu, muŵe maso. Mulwani winu Dyabulosi wakuyingayinga nga ni nkhalamu yakuwuluma, wakupenja munthu wakuti wamumilimitizge.”—1 Petrosi 5:8.

⁵ Satana ntchikoko chakofya. Pakuti Yehova wakukhumba yayi kuti ise tiŵe nyama ya Satana, waŵika malango ghakutivikilira ku “mauryarya” ghanandi gha muheni. (Ŵaefeso 6:11) Ntheura nyengo yiliyose para tikughanaghanirapo pa malango gha Chiuta, tikwenera kughawona kuti ntchilongolero cha chitemwa cha Adada ŵithu ŵakuchanya. Para tingaghawona mu nthowa iyi, malango gha Chiuta ghativikilirenge na kutipa chimwemwe. Msambiri Yakobe wakalemba kuti: “Uyo wakulaŵisiska mu dango lakufikapo ilo nda wanangwa na kulutilira kulilondezga, waŵenge wakukondwa na ivyo wakuchita.”—Yakobe 1:25.

6. Kasi nthowa yiwemi chomene yakuzengera chipulikano chinu mu malango ndiposo fundo zaurunji za Chiuta ni nji? Yowoyani chiyelezgero.

⁶ Kulondezga malango gha Chiuta ni nthowa yiwemi chomene yakuzengera chipulikano chithu mwa Mupi wa malango ndiposo mu vinjeru ivyo vikusangika mu malango ghake. Mwachiyelezgero, “dango la Khristu” likusazgapo languro la Yesu lakuti  tisambizge ŵanji ‘vinthu vyose ivyo wali kutiphalira.’ (Ŵagalatiya 6:2; Mateyu 28:19, 20) Kweniso Ŵakhristu ŵakuliwona kuŵa lakuzirwa languro lakuti tiwunganenge pamoza kuti tisope na kuzengana. (Ŵahebere 10:24, 25) Malango gha Chiuta ghakutichiskaso kuti tilombenge kwa Yehova nyengo zose ndiposo kanandi waka kufumira pasi pa mtima. (Mateyu 6:5-8; 1 Ŵatesalonika 5:17) Apo tikulondezga malango agha, tikuwona makora kuti mbulongozgi wachitemwa. Para tikughapulikira tikuŵa ŵachimwemwe ndiposo ŵakukhorwa. Vinthu ivi vingasangikaso kunyake chara mu charu chino chakuzura na masuzgo. Peneapo mukulanguruka pa umo mwasangira chandulo chifukwa cha kupulikira malango gha Chiuta, asi chipulikano chinu mwa igho chikukhora?

7, 8. Kasi Mazgu gha Chiuta ghakusimikizgira wuli awo ŵakufipa mtima kuti panyake ŵatondekenge kulondezga nthowa yaurunji apo vyaka vikuluta?

⁷ Nyengo zinyake ŵanji ŵakufipa mtima kuti chiŵenge chinonono kudemelera ku malango gha Yehova apo vyaka vikuluta. Ŵakopa kuti panyake ŵatondekenge kughalondezga. Usange ndimo mukujipulikira, kumbukani mazgu agha: “Ine Yehova, ndine Chiuta winu, uyo wakumusambizgani kuti musange chandulo, uyo wakumulongozgani mu nthowa iyo mukwenera kwendamo. Muŵenge kuti mwapulikira malango ghane! Mphanyi mtende  winu waŵa nga ni mlonga na urunji winu nga ni majigha gha nyanja.” (Yesaya 48:17, 18) Kasi muli kughanaghanirapo na kuwona umo mazgu agha ghaliri ghakukhwimiska?

⁸ Apa, Yehova wakutikumbuska kuti ndise tisangenge chandulo para timupulikirenge. Wakutilayizga vitumbiko viŵiri usange tachita nthena. Chakwamba, mtende withu uŵenge nga ni mlonga, ndiko kuti wabata, unandi, wambura kumara. Chachiŵiri, urunji withu uŵenge nga ni majigha gha nyanja. Usange mwimilira pa mlima na kuwonelera majigha ghakwiza na kuwelera, kwambura kukayika mukughanaghana kuti ndimo viŵirenge m’paka kunthazi kose. Mukumanya kuti majigha ghizenge nipera, kuthavukira pa mlima vyaka vinandi ivyo vikwiza. Yehova wakuti urunji winu ndimo uŵirenge. Para mukulimbikira kuŵa ŵakugomezgeka kwa iyo, mbwenu wazomerenge chara kuti mutondeke. (Ŵerengani Masalimo 55:22.) Kasi malayizgo ghakutora mtima agha ghakukhozga yayi chipulikano chinu mwa Yehova ndiposo malango ghake ghaurunji?

9, 10. (a) Chifukwa wuli kuŵa wakukhwima ntchilato chiwemi chomene ku Ŵakhristu? (b) Kasi kuwona vinthu mwauzimu kukovwira wuli munthu kuŵa wachimwemwe?

⁹ Chinthu chachiŵiri pa ntchito yithu ya kuzenga chikuvumbulika mu mazgu agha: “Tiyeni tilimbikire kuti tiŵe ŵakukhwima.” (Ŵahebere 6:1) Kuŵa wakukhwima ntchilato chiwemi chomene kwa Mkhristu. Mwakupambana na kuŵa wakufikapo, uko pasono ŵanthu ŵangaŵa nako yayi, kuŵa wakukhwima ntchilato icho munthu wangachifiska. Kweniso Ŵakhristu ŵakusanga chimwemwe chikuru chomene pakuteŵetera Yehova peneapo ŵakukhwima. Chifukwa wuli vili nthena?

¹⁰ Mkhristu wakukhwima ni munthu wauzimu. Wakuwona vinthu nga umo Yehova wakuviwonera. (Yohane 4:23) Paulosi wakalemba kuti: “Awo ŵakwenda mwakuyana na makhumbiro gha thupi, ŵakuŵika maghanoghano ghawo pa vinthu vya thupi, kweni awo ŵakwenda mwakuyana na mzimu, ŵakughanaghana vinthu vya mzimu.” (Ŵaroma 8:5) Para munthu wakuwona vinthu mwakuthupi wakusanga chimwemwe chichoko waka,  chifukwa kanandi wakujighanaghanira yekha, wakuwona patali yayi, ndiposo mtima wake ukuŵa pa vinthu vyathupi. Kuwona vinthu mwauzimu kuli na chimwemwe chikuru, chifukwa munthu wakuŵika mtima pa Yehova, uyo ni “Chiuta wakukondwa.” (1 Timote 1:11) Munthu wauzimu wakukhumbisiska kukondweska Yehova ndipo wakusekelera nanga ni para wakuyezgeka. Chifukwa wuli? Viyezgo vikutipa mwaŵi wakulongolera kuti Satana ni mutesi ndiposo kuti tiŵe ŵarunji, na kukondweska Adada ŵithu ŵakuchanya.—Zintharika 27:11; ŵerengani Yakobe 1:2, 3.

11, 12. (a) Kasi Paulosi wakayowoyachi za “nkhongono . . . zakamanyiro” za Mkhristu, ndipo lizgu lakuti “kuzgoŵezga” likung’anamurachi? (b) Kasi thupi likwenera kuzgoŵezgeka wuli mwakuti liŵe lakukhwima kweniso kuŵa lakukhora?

¹¹ Munthu wakuŵa wauzimu ndiposo wakukhwima para wakujizgoŵezga. Wonani vesi ili: “Chakurya chakukhoma ntcha ŵanthu ŵakukhwima, awo ŵali kuzgoŵezga nkhongono zawo zakamanyiro kupambaniska pakati pa chiwemi na chiheni.” (Ŵahebere 5:14) Apo Paulosi wakayowoyanga za “kuzgoŵezga” nkhongono zithu zakamanyiro, wakazunura lizgu la Chigiriki ilo likwenera kuti likayowoyekanga chomene mu vya maseŵero kale mu Girisi, chifukwa lingalembekaso kuti ‘kuzgoŵera nga ni nkhwantha ya maseŵero.’ Sono ghanaghanani waka umo kujizgoŵezga kwanthena kukwenera kuŵira.

¹² Apo tikababikanga, mathupi ghithu ghakaŵa ghambura kusambizgika. Mwachiyelezgero, bonda wakumanya yayi uko mawoko panji malundi ghake ghalazga. Lekani bonda wakwendeska bweka kuko mawoko ghake, nanga nkhujitimba yekha ku maso, icho chikumukwiyiska ndiposo kumuzizwiska. Pachokopachoko, kwizira mu kuyezgelera, thupi lake likuzgoŵera. Mwana wakwamba kukhwaŵa, kufuma apo wakwenda, ndiposo kuchimbira. * Kweni wuli pakuyowoya za nkhwantha ya maseŵero? Para mukuwona munthu wanthena wakuduka na kugadabuka muchanya  makoraghene ndiposo kwambura kutimbanizga, mukukayika yayi kuti thupi lake lili nga ni mashini. Unkhwantha uwu kuti ukiza wekha yayi, pakakhumbikwiranga maora ghanandi kuti munthu wazgoŵere kuchita nthena. Baibolo likuti kuzgoŵezga thupi kwanthena uku, kuli na “chandulo chichoko waka.” Ipo ntchakuzirwa chomene kuzgoŵezga nkhongono zithu zakamanyiro zauzimu.—1 Timote 4:8.

13. Kasi tingazgoŵezga wuli nkhongono yithu yakamanyiro?

¹³ Mu buku lino, tadumbiskana vinandi ivyo vimovwiraninge kuzgoŵezga nkhongono zinu zakamanyiro mwakuti mulutilire kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova pakuŵa munthu wauzimu. Ghanaghaniranipo chomene fundo izi na malango gha Chiuta ndipo lombani para mukughanaghana vyakuchita mu umoyo winu wa zuŵa na zuŵa. Pa chilichose icho mukukhumba kuchita, jifumbani kuti: ‘Kasi ni malango panji fundo wuli za mu Baibolo izo zikukolerana na nkhani iyi? Kasi ningazilondezga wuli? Ntchivichi chikondweskenge Adada ŵane ŵakuchanya?’ (Ŵerengani Zintharika 3:5, 6; Yakobe 1:5.) Chilichose icho muchitenge mwakuyana na fundo izo, chimovwiraninge kuti muzgoŵezge nkhongono yinu yakamanyiro. Kujizgoŵezga uku kumovwiraninge kuti muŵe munthu wauzimu nadi ndiposo kuti mulutilire kuŵa ntheura.

14. Kasi tikwenera kuŵa na njara wuli mwakuti tikure mwauzimu, kweni ni chenjezgo wuli ilo tikwenera kukumbuka?

¹⁴ Peneapo ntchamachitiko kuti munthu waŵe wakukhwima, kukura mwauzimu ntchinthu icho chikulutilira. Kukura kukuthemba pa chakurya. Lekani Paulosi wakati: “Chakurya chakukhoma ntcha ŵanthu ŵakukhwima.” Kuti muzenge chipulikano chinu mukwenera kulutilira kurya chakurya chakukhoma chauzimu. Para mukulondezga ivyo mukusambira,  ndikuti mukulongora vinjeru, ndipo Baibolo likuti: “Vinjeru ntchinthu chakuzirwa chomene.” Ntheura tikwenera kuŵa na njara yanadi ya unenesko wakuzirwa uwo Adada ŵithu ŵakutipa. (Zintharika 8:11; 1 Petrosi 2:2) Kweni kumanya vinandi ndiposo kusanga vinjeru vya Chiuta ntchifukwa chakuti tiŵire ŵakujikuzga yayi. Tikwenera kujisanda taŵene nyengo na nyengo mzire kunotha panji mautechitechi ghanyake ghanjire na kukura mu mtima withu. Paulosi wakalemba kuti: “Lutilirani kupima usange muli mu chipulikano, lutilirani kuyezga umo imwe muliri.”—2 Ŵakorinte 13:5.

15. Chifukwa wuli chitemwa ntchakukhumbikwa kuti tikure mwauzimu?

¹⁵ Nyumba yingamara kuzengeka, kweni ntchito yikulutilira kuŵapo. Kupwelelera na kunozga nkhwakukhumbikwa, ndipo pangakhumbikwira kusazgirako vinyake peneapo vinthu vikusintha. Kasi tikwenera kuchita vichi mwakuti tiŵe ŵakukhwima ndiposo kulutilira kuŵa ŵauzimu? Padera pa vyose, tikwenera kuŵa na chitemwa. Tikwenera kusazgirako chitemwa chithu kwa Yehova ndiposo ku Ŵakhristu ŵanyithu. Usange tilije chitemwa, vyose ivyo tikumanya ndiposo milimo iyo tikuchita viŵenge vyawaka, viŵenge nga ntchiwawa chawakawaka. (1 Ŵakorinte 13:1-3) Na chitemwa, tingaŵa Ŵakhristu ŵakukhwima ndipo tingalutilira kukura mwauzimu.

16. Kasi Satana wakufwindilizga maghanoghano wuli mu ŵanthu ndipo ntchivikiliro wuli icho Yehova wakutipa?

¹⁶ Tiyeni tiwoneso chinthu chinyake chakukhumbikwa pa ntchito yinu ya kuzenga. Kuti mujizenge mwaŵene kuŵa mulondezgi wanadi wa Khristu, mukwenera kuŵa maso na umo mukughanaghanira. Satana, muwusi wa charu chino, ni nkhwantha pakupusika ŵanthu kuti ŵaŵe na maghanoghano ghaheni, kukayika, kuleka kugomezga, ndiposo kwenjerwa. (Ŵaefeso 2:2) Kaghanaghaniro kanthena aka nkhakofya chomene kwa Mkhristu nga umo vikuŵira na nyumba ya makuni ghakuvunda. Chakukondweska ntchakuti Yehova wakutipa chigomezgo, icho ntchilwero chakuzirwa chakutivikilira.

17. Kasi Mazgu gha Chiuta ghakulongora wuli kuti chigomezgo ntchakuzirwa?

 ¹⁷ Baibolo likuzunura vyankhondo vyauzimu vyakupambanapambana ivyo tikukhumbikwira pakulimbana na Satana ndiposo charu chino. Chigaŵa chakuzirwa chomene pa vyankhondo ivi ntchisoti, “chigomezgo cha chiponosko.” (1 Ŵatesalonika 5:8) Mu nyengo yakale, msilikari wakamanyanga kuti wangakaŵa yayi kukomeka pa nkhondo para walije chisoti. Kanandi chisoti chikaŵanga chachisulo ndipo ŵakachikhozganga na mugululuzi wachikumba. Chisoti ichi chikawovwiranga kuti vilwero vinandi ivyo vikaponyekanga ku mutu viponyokenge waka kwambura kumupweteka. Nga umo chisoti chikuvikililira mutu, chipulikano chingavikilira mtima na maghanoghano ghinu.

18, 19. Kasi Yesu wali kutipa chakuwonerapo wuli pa nkhani ya kusungilira chigomezgo, ndipo ise tingamuyezga wuli?

¹⁸ Yesu wakapeleka chakuwonerapo chiwemi chomene pa kusungilira chigomezgo. Kumbukani ivyo wakazizipizga pa usiku waumaliro mu umoyo wake wa pa charu chapasi. Mubwezi wake wakamwendera mphiska chifukwa cha ndalama. Munyake wakakana kuti wakumumanya. Ŵanyake ŵakamusida na kuchimbira. Ŵanthu ŵakwake ŵakamuzgokera, ŵakalomba kuti wafwe mwakuyuzgika na ŵasilikari ŵa Ŵaroma. Tingayowoya kuti Yesu wakakumana na viyezgo vyakofya kuluska ivyo ise tingakumana navyo. Kasi ntchivichi chikamovwira? Lemba la Ŵahebere 12:2 likuzgora kuti: “Chifukwa cha chimwemwe icho chikaŵikika panthazi pake, wakazizipizga khuni lakusuzgikirapo, wakasulako soni, ndipo wakhala pasi ku woko lamalyero la chitengo cha Chiuta.” Yesu wakaluwa chara “chimwemwe icho chikaŵikika panthazi pake.”

¹⁹ Kasi ntchimwemwe wuli icho chikaŵikika panthazi pa Yesu? Iyo wakamanya kuti para wazizipizga, wawovwirengepo pa kutuŵiska zina lituŵa la Yehova. Kweniso wapelekenge ukaboni ukuru wakuti Satana ni mutesi. Chigomezgo ichi ndicho chikapa Yesu chimwemwe chikuru kuluska chinthu chinyake chilichose. Ndiposo wakamanya kuti Yehova wamutumbikenge chifukwa cha kugomezgeka kwake, kuti panthazi pake pali nyengo yiwemi apo wazamukhalaso lumoza na Awiske. Yesu wakaŵika mtima  wake pa chigomezgo chakukondweska ichi mu nyengo yose yiheni yira. Nase ndimo tikwenera kuchitira. Nase tili na chimwemwe icho chaŵikika panthazi pithu. Yehova watichindika na mwaŵi wa kovwirapo pa kutuŵiska zina lake likuru. Tingalongora kuti Satana ni mutesi para tingasankha Yehova kuŵa Muwusi withu ndiposo kujisungilira taŵene makoraghene mu chitemwa cha Adada ŵithu, nanga tingakumana na viyezgo wuli.

20. Ntchivichi chingamovwirani kuti muŵe na maghanoghano ghawemi ndiposo chigomezgo?

²⁰ Yehova wakukhumba waka kuŵapa njombe ŵateŵeti ŵake ŵakugomezgeka yayi, kweni wali muchanya kuchita nthena. (Yesaya 30:18; ŵerengani Malaki 3:10.) Wakukondwa kuŵapa ŵateŵeti ŵake vyakwenelera ivyo mtima wawo ukukhumba. (Masalimo 37:4) Ntheura ŵikani maghanoghano ghinu pa chigomezgo icho chili munthazi mwinu. Mungaŵanga na maghanoghano ghaheni, ghakuvunda, na ghakubendera gha charu cha Satana yayi. Usange mwawona kuti mzimu wa charu ukunjira mu mtima panji maghanoghano ghinu, lombani Yehova kwambura kuleka kuti muŵe na “mtende wa Chiuta uwo ukuluska maghanoghano ghose.” Mtende wakufuma kwa Chiuta uwu usungilirenge mtima winu na maghanoghano ghinu.—Ŵafilipi 4:6, 7.

21, 22. (a) Kasi ntchigomezgo wuli chapadera icho ŵa “mzinda ukuru” ŵali nacho? (b) Ntchigomezgo wuli Chachikhristu icho chikumutorani mtima chomene, ndipo mwaŵikapo mtima kuchitachi?

²¹ Muli na chigomezgo chakukondweska chomene chakwenelera  kuchighanaghanira. Usange ndimwe yumoza wa “mzinda ukuru,” uwo uzamufuma “mu suzgo yikuru,” ghanaghanirani za umoyo uwo muzamuŵa nawo sonosono apa. (Chivumbuzi 7:9, 14) Pakuti Satana na viŵanda vyake kuzamuŵavya, muzamusanga chipumulo icho pasono ntchakusuzga kuchighanaghanira. Nakuti ni njani wa ise uyo wali kuŵapo na umoyo wambura masuzgo ghakufuma kwa Satana? Para masuzgo ghazakafumapo, kuzamuŵa chimwemwe chikuru chomene pakuzgora charu chapasi kuŵa paradiso mwakulongozgeka na Yesu ndiposo ŵanthu 144,000 awo ŵamuwusa nayo lumoza kuchanya. Tikukondwa chomene na chilindizga cha kuzakawona kuti matenda ghose na maulwari ghakumara, kupokelera ŵakutemweka ŵithu kufuma ku malaro, kuŵa na umoyo umo Chiuta wakakhumbiranga kuti tikhalirenge. Apo tikusintha kuti tiŵe ŵakufikapo, tizamusanga njombe yinyake yikuru chomene. Njombe iyi ni iyo yili pa Ŵaroma 8:21 ya “kuŵa na wanangwa wauchindami wa ŵana ŵa Chiuta.”

²² Yehova wakukhumba kuti musange wanangwa ukuru uwo mundawuwonepo nakale. Nthowa yakusangira wanangwa uwu yagona pa kupulikira. Asi ntchakwenelera kuti sono mulimbikirenge kupulikira Yehova zuŵa na zuŵa? Ipo mulimose umo vingaŵira, lutilirani kujizenga pa chipulikano chinu chituŵa nkhanira, mwakuti mukhalilire mu chitemwa cha Chiuta muyirayira wose.