Amual ti dungu

Amual tati troquiñ dungu mu

CAPITULO 12

“Chau Jehová ñi pepiluhun mu, nehuen piuquecünuhuingu”

“Chau Jehová ñi pepiluhun mu, nehuen piuquecünuhuingu”

Pablo engu Bernabé amulei ñi amuldungual, nehuen piuquengeingu ca ñom chengeingu

Hechos 14:1-28 mu entungei

1, 2. Listra mu, ¿chem rupai Pablo engu Bernabé?

 LISTRA huaria mu, Pablo engu Bernabé tremoltufi quiñe huentru turpu pepi trecaquenofulu. Feula ayühunquechi rincüyauquei, fei tati pu che huaqueñcülei fente tañi afmatulehuen. Epu dios huentrucünuupalu troquifingün. Quiñe sacerdote, poyequefilu ta Zeus pingechi dios, cüpaleyu quiñeque rayen corona ca pepicafi quiñeque toro ñi chalintuculelafiel ta Pablo engu Bernabé. Fei ti pu apostol huichafcaingu tañi tacun ca lef conpuingün cheu ñi mülen tati pu che, nehuentu feipifingün ñi püramyenoaeteu. Huelu ngellu catrütufingu tati pu che.

2 Pisidia mapu mu mülechi Antioquía ca Iconio huaria mu quiñeque judio feipipaingün coilaque dungu ñi caiñetuafiel ta Pablo ca Bernabé. Pu Listra che feyentueyu engün, fei müchai müten caletui ti dungu. Cüpa langümfingün ta Pablo, fei huallonmafingün ñi curatuafiel. Lalu troquifilu engün, huingüdentufingün huecuntu huaria püle.

3. ¿Chem ramtun huiñoldunguaiñ?

3 Petu ñi femngenon tüfachi huesa dungu ta Pablo, ¿chem rupai? ¿Chem quimeltun entuafuiñ ñi rupan Pablo engu Bernabé Listra mu? “Chau Jehová ñi pepiluhun mu”, tüfachi epu huentru “nehuen piuquecünuhuingu” ñi amuldungual. Fei, ¿chumngechi inayentuafeyu engün pu loncolelu trahunche mu? (Hech. 14:3). Inaduamafiyiñ.

“Fentren judio ca Grecia che feyentuingün” (Hechos 14:1-7)

4, 5. Pablo engu Bernabé, ¿chumngelu amuingu ta Iconio? Ca, ¿chem rupai?

4 Quiñeque antü müten rupauyefui Pablo engu Bernabé ñi quechanentungen Antioquía, Pisidia mapu mu, tañi amuldungumequen. Pu che cüme lloulai tati cümeque dungu, huelu pu apostol hueñancülehuelaingu. Doi mai, ‘mütrohuingu tañi namun’ (Hech. 13:50-52; Mat. 10:14). Tüngcülen elcünuingu tati pu che ñi dullial ñi allcütual cam ñi allcütunoal ta Chau Dios (Hech. 18:5, 6; 20:26). Ayühunquechi amuingün 150 kilometro sureste püle, fei ñi puhual quiñe cüme mapu. Tüfa hualloñmalequefui fillque huincul, quiñeque Tauro pingefulu, caquelu Sultán pingequefui.

5 Hune puhuingu ta Iconio. Tüfa quiñe fütra huaria ñi nieel pu Roma che, Galacia troquiñ mapu meu mülelu. a Üye mu, pu che griego huimtun niequefui. Mülefui fentren judio ca caquelu che inaquefulu pu judio ñi huimtun, fei Pablo engu Bernabé amuingu quiñe ngillatuhue ruca mu ñi amuldunguafiel pu che (Hech. 13:5, 14). “Fente cüme nütramcalu engu, fentren judio ca Grecia che feyentuingün” (Hech. 14:1).

6. Pablo engu Bernabé, ¿chumngelu fente cüme quimeltuchequefui? Ca, ¿chumngechi inayentuafuiñ?

6 Pablo ca Bernabé rume cüme quimeltuchequefui. Pablo cüme quimniefui tati Biblia. Cüme adümuuquefui ñi quimeltual ñi feipin Chau Dios ñi pu huerquen ca Moisés tañi ley, femngechi cüme quimfalcünuquefui Jesús tañi Mesías ngen (Hech. 13:15-31; 26:22, 23). Ca Bernabé rüf duamtuchequefui (Hech. 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24). Tüfachi epu huentru quimeltuquelafui quisuque tañi duam mu, doi mai “Chau Jehová ñi pepiluhun mu”. Amuldungun mu, ¿chumngechi inayentuafuimi? Cüme ngüneduamafimi Chau Dios tañi dungu. Dulliaimi quiñeque texto ñi puhual pu che tañi piuque mu. Raquiduamaimi chem chumafuimi tami cüme duamelafiel pu che ca quisu tami raquiduam quimeltulayaimi, doi mai com tami quimeltun entuaimi Biblia mu.

7. 1) ¿Chumquei pu che amuldungulelngelu tati cümeque dungu? 2) Caiñetuelmu quiñeque tami pu familia, ¿chem cümefui tami loncontucual?

7 Iconio huaria mu, com che cüme lloulafi tati cümeque dungu. “Pu judio feyentunolu, huesa raquiduamelfingün ti pu catripanche. Fei ngüchaltucufingün ñi caiñetuafiel ta Pablo engu Bernabé”. Rupan mu tüfa, lefmaulaingu. Doi mai ngüneduamingu doi cümefui ñi mülenagal, fei ñi cüme quimelelafiel pu che tati cümeque dungu. “Alüñma huldungulelfingu pu che” nehuen piuque mu. Fei, ¿chumi ti pu che? “Pu huaria che hudaingün. Quiñeque quelluntucufi tati pu judio, huelu caquelu quelluntucufi ti pu apostol” (Hech. 14:2-4). Famülque mu, ca femngechi rupaquei. Quiñeque che allcütufilu tati cümeque dungu, doi quiñeucülequei. Huelu caquelu cüme llouquelai tati cümeque dungu, fei püntütripaquei (Mat. 10:34-36). Quiñeque tami pu familia, ¿caiñetupeimu mai tami poyefiel mu Jehová? Femngelmi, loncontucuaimi: Fentren rupa pu che feipiquei coilaque dungu iñchiñ mu taiñ poyefiel mu Chau Jehová, fei quiñeque tami pu familia, ¿allcütuquepelai tüfa? ¿Feimu peno caiñetuqueimu? Huelu cüme femülmi, fei engün ngüneduamafui ñi coila feipingen, fei cüme elcünutuafuingün tañi raquiduam (1 Ped. 2:12; 3:1, 2).

8. Pablo engu Bernabé, ¿chumngelu tripaingu Iconio mu? Ca, ¿chem quimeltueiñmu ñi femün?

8 Rupalu quiñeque antü, pu Iconio che ayürpuingün ñi curatuafiel ta Pablo engu Bernabé. Feula doi cümefui ñi lefmahual ca lof mu ñi amuldungucheal (Hech. 14:5-7). Ca femngechi amuldungun mu iñchiñ, quiñeque mu huesa dunguyengei taiñ quimeltun, fei iñchiñ llicaquenon mu huiñoldunguqueiñ (Filip. 1:7; 1 Ped. 3:13-15). Huelu rume cuñihun-ngele, quimchengeaiñ, tripatuaiñ taiñ quehuatunoal. Cuñiutucuhuaiñ taiñ mongen ca taiñ pu peñi ca pu lamngen (Prov. 22:3).

“Püramyeafimün taiñ mongelechi Chau Ngünechen” (Hechos 14:8-19)

9, 10. ¿Cheu mülefui Listra ca chumngefui pu Listra che?

9 Pablo engu Bernabé amuingu ta Listra. Pu Roma che niefui tüfachi huaria 30 kilometro sureste püle Iconio mu. Listra trürcülefui ta Antioquía, Pisidia mapu meu mülelu. Huelu fente mülelafui judio. Üye mu pu che griegodunguquefui, huelu quisu tañi quehun feita licaoniodungun. Ngelafui peno ngillatuhue ruca, feimu Pablo engu Bernabé quintuingu cheu ñi mülen fentren che tañi amuldunguafiel. Fei Pablo tremoltufi quiñe huentru pepi trecaquenofulu, chumngechi ñi femün Pedro Jerusalén mu (Hech. 14:8-10). Trürcülei ti afmatun dungu ñi femün Pedro ca Pablo, huelu trürlai pu che ñi femün. Femlu Pedro, fentren che feyentui Chau Dios ñi dungu (Hech. 3:1-10). Huelu Pablo femlu, ¿chumi pu che? Peafiyiñ.

10 Pu Listra che pefi Pablo ñi tremoltufiel feichi huentru trecaquenofulu, fei dios troquifingün ta Pablo ca Bernabé. Feichi pu che poyequefui coilaque Dios ñi nieel pu griego. Tañi doi fütra dios, Zeus piquefuingün. Cafei feyentuquefuingün ñi nieel quiñe fotüm huerquen-ngelu, Hermes piquefuingün. Feimu “Zeus” pifingün ta Bernabé ca “Hermes” pifingün ta Pablo (Inaduamnge ti huichulechi dungu: “ Listra mu poyengequefui Zeus ca Hermes”). Rupalu tüfa, Pablo ca Bernabé rume ayüfuingu ñi cüme quimfalcünuafiel engün Chau Jehová ñi elueteu nehuen tañi femal feichi afmatun dungu ca quimeltucheal (Hech. 14:11-14).

‘Amuldunguleluhuiyiñ, fei tamün elcünual ti falinochi dungu ca püramyeafiel Chau Dios, deumalu ti huenu, ca itrofill mülelu’ (Hechos 14:15).

11-13. 1) Pablo engu Bernabé, ¿chem feipifingu pu Listra che? 2) ¿Chem quimeltueiñmu tañi feipin engu?

11 Femngechi femlu rume pu che, Pablo ca Bernabé cüme raquiduamingu chumngechi ñi quimeltuafiel, fei ñi puhual tañi piuque mu engün. Feipingu: “Pu hueni, ¿chumngelu femmequeimün tüfachi dungu? Iñchiñ ta che eimün reque, ca cutrancauqueiñ. Amuldunguleluhuiyiñ Chau Dios ñi cümeque dungu, fei tamün elcünual ti falinochi dungu. Püramyeafimün taiñ mongelechi Chau Ngünechen, tati deumalu ti huenu, mapu, lafquen ca itrofill mülelu üye mu. Huelu cümeque dungu femi, fei ñi quimfalcünual tañi ineingen. Elungeimün mahun, cümeque cosecha, alün iyael, fei ñi rume ayühual tamün piuque” (Hech. 14:15-17). Tüfachi texto ñi huirintucuel Lucas quimeltueiñmu chem mülei taiñ femal taiñ quimeltuafiel pu cristianongenolu.

12 ¿Chem quimeltun entuafuiñ? Hune, Pablo engu Bernabé cüme dungufingu pu che, doicülelu troquiulaingu. Ñom piuque mu feipingu: “Iñchiñ ta che eimün reque”. Pablo engu Bernabé feyentuhuelaingu coilaque dungu, Chau Dios elueyu ñi nehuen, fei maneluuquefuingu ñi trür ngünenieal Cristo engün huenu mu. Femngelu rume, cüme quimniefuingu pu Listra che ca femngechi maneluhun nierpuafui feyentufule engün ta Cristo Jesús.

13 Amuldungun mu iñchiñ, ¿chumngechi troquiquefiyiñ pu che? ¿Doicülelu troquiuquepeiñ mai cam raquiduamqueiñ ñi fente falin-ngen iñchiñ reque? Quiñeque che eluule taiñ püramyeaeteu, ¿catrütufemquefiyiñ chumngechi ñi femün Pablo ca Bernabé? Taiñ peñi Charles Russell ca inayentufali. Fei adcünui ti amuldungun cüdau 1870 puulu 1916 tripantu püle. Rume cüme quimeltuchequefui, huelu feipi ñi ayüquenon ñi püramyengeal quisu, tañi pu compañ no rume ca tañi huirintucuelchi publicacion no rume. Ca femngechi ayüquelafui ñi feipingeal ülmen-ngechi üi. Quimfali taiñ peñi ñi ñom piuquengen Pablo ca Bernabé reque. Inayentuafiyiñ engün. Amuldunguquelaiñ taiñ püramyengeal, doi mai ayüqueiñ pu che ñi serfiafiel taiñ Fütra Chau rumel mongelequelu.

14-16. ¿Ca chem epu dungu quimeltueiñmu ñi femün Pablo ca Bernabé?

14 Ca quiñe falin quimeltun entuaiñ tüfachi dungu ñi rupan Pablo ca Bernabé. Fei engu cüme raquiduamingu chem ñi nütramcalelafiel pu che fei ñi ayüfalngeal tañi feipin. Iconio huaria mu, pu judio ca pu che concülefulu pu judio ñi huimtun mu quimniefuingün Chau Dios tañi dungu ca chem ñi rupan pu Israel che, pu Listra che quimlafuingün feichi dungu. Huelu mai cüme quimniefuingün chumngechi ñi cüdaungequeel ti mapu. Üye mu mahunquefui ca niefuingün cüme mapu, fei niefuingün cümeque cosecha. Tüfa pengelelquefeyu engün ñi chumngen tañi deumaeteu, feimu feichi dungu nütramcai Pablo engu Bernabé ñi puhual pu Listra che ñi piuque mu (Rom. 1:19, 20).

15 ¿Iñchiñ cai? ¿Chumafuiñ ñi doi ayüfalngeal taiñ feipin? Raquiduamnge tüfa: Quiñe cüdaufe niei fillque mapu ñi nganal, fei caquerumei chumngechi ñi pepicafiel ti mapu, trür femngechi fün quetran-ngefule rume. Ca femngechi amuldungun mu iñchiñ, fillque che mülei, fei caquerumei chumngechi taiñ amuldungulelafiel. Feimu inayentuniefiyiñ ta Pablo ca Bernabé, cüme ngüneduamqueiñ chem che taiñ amuldunguafiel, chem huimtun ca chem feyentun tañi nieel, fei ñi ayüfalngeal taiñ quimeltuqueel. Huelu taiñ quimeltuqueel cambiaquelai, Biblia mu tuhui, amuldunguqueiñ Chau Dios ñi ngünenietual mapu (Luc. 8:11, 15).

16 Ca dungu quimeltueiñmu ñi femün Pablo ca Bernabé. Pu che cüme llounole tati cümeque dungu, huesa duamlayaiñ. Fente yafüluuliyiñ rume taiñ quimeltucheal, ti fün quetran reque puhuafui rüpü meu müten cam curantu mapu meu reque (Mat. 13:18-21). Feimu Pablo feipifi pu cristiano Roma mu mülelu, “caque quiñeque iñchiñ juzgayaiñmeu Chau Ngünechen” (Rom. 14:12). Fei inei rume taiñ amuldungufiel Chau Dios juzgayaeyu.

“Elelfingu ta Chau Jehová ñi cuñiutucuafiel” (Hechos 14:20-28)

17. ¿Cheu amuingu Pablo ca Bernabé tripalu Derbe? Fei, ¿chumalu engu?

17 Deu ngüneduampeiñ pu Listra che ñi chumngechi curatufiel ta Pablo. Lalu troquifingün, fei entufingün huecuntu ti huaria mu. Huelu pu discipulo quellufingün, umañelfingün. Fei tripalu antü, amui ta Derbe Bernabé engu, 100 kilometro camapulefui. Allfülepelai Pablo, fei rume cutrani, huelu ñochiquechi puhui. Derbe huaria mu quellufingu “fentren che ñi inayafiel ta Jesús”. Amufemtulaingu ta Antioquía, Siria mapu meu. Doi mai “huiñotuingu ta Listra, Iconio ca Antioquía”, Pisidia mapu meu mülelu. ¿Chumalu huiñotuingu? Yafültucumefingu pu peñi ca pu lamngen “inaniefilu ta Jesús, fei ñi nehuentuleal tañi feyentun engün” (Hech. 14:20-22). Rume inayentufali ñi femün engu. Quisutu duamuulaingu, doi falintuquefingu ñi cümelcaleal ti trahunche. Famülque mu ca femngechi femquei pu huitran-ngepaquechi loncolelu ca pu misionero.

18. Pu loncolealu, ¿chumngechi dullingequei?

18 Pablo ca Bernabé yafültucufingu tati pu peñi ca pu lamngen, ca “elcünuingu quiñeque huentru ñi loncoleal caque trahunche mu”. “Chau Ngünechen ñi nehuen adniefi” ta Pablo ca Bernabé. Huelu femngelu rume, “llellipuingu, ngüñüluhuingu ca elelfingu ta Chau Jehová” feichi pu loncolelu (Hech. 13:1-4; 14:23). Famülque mu, pu loncolelu inaniequefingün tüfachi dungu. Petu ñi dullinofiel quiñe peñi ñi loncoleal ti trahunche, llellipuqueingün ca cüme ngüneduamqueingün ti peñi ñi cüme femquepen mai Biblia ñi feipin (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9; Sant. 3:17, 18; 1 Ped. 5:2, 3). Müte falin-ngelai tunten tripantu rupauyei ñi poyefiel ta Chau Jehová. Doi mai cüme ngüneduamngequei chumngechi ñi dunguquen ca tañi femquen, chumngechi ñi pequeteu pu che ca tuntepuuquei ñi eluucülen ñi adnieaeteu Chau Dios tañi nehuen. Pu peñi mülei ñi cüme inanieafiel ñi feipin Biblia. Femngechi müten pepicaucüleaingün ñi cüme adnieafiel ti trahunche (Gál. 5:22, 23). Pu huitran-ngepaquechi loncolelu elungei ñi feipial inei loncoleai ti trahunche (ca ngüneduamafuimi 1 Timoteo 5:22).

19. Pu loncolelu, ¿chem dungu cüme quimnieingün? Ca, ¿chumngechi inayentuqueingün ta Pablo ca Bernabé?

19 Pu loncolelu elungei ñi adnieafiel ti trahunche, feimu cüme quimnieingün ñi ramtucadungungeal tañi chumngechi femquen engün (Heb. 13:17). Pu loncolelu cüme amuldunguqueingün, yafültucuquefingün pu peñi ca pu lamngen ca quisutu duamuuquelaingün, doi falintuqueingün ñi cümelcaleal ti trahunche, Pablo ca Bernabé reque. Feimu inayentufalngeingün (Filip. 2:3, 4).

20. Quimfiel mu iñchiñ fente ñi cüdaumequen taiñ pu peñi ca pu lamngen, ¿chumqueiñ?

20 Deu ñi rupan com taiñ ngüneduampeel, Pablo ca Bernabé amutuingu ta Antioquía, Siria mu. Üye mu nütramcaingu “com ñi femün engu Chau Ngünechen ñi quellun mu” ca “ñi quellufiel pu catripanche ñi feyentual” (Hech. 14:27). Famülque mu, ca femngechi Chau Jehová cümelcaquefi taiñ pu peñi ca pu lamngen fente ñi cüdaumequen tañi poyeaeteu. Quimfiel mu iñchiñ tüfa, rume cüme duamelqueiñmu, fei doi nehuen piuquecünuuqueiñ taiñ amuldunguleal “Chau Jehová ñi pepiluhun mu”.

a Inaduamnge ti huichulechi dungu: “ Iconio, pu Frigia che ñi huaria”.